Life and work 1912-1918

M^..:. u.' ^o/^n/t^ iqs.6...

j<L f'Ti'''^

T

Digitized by tine Internet Arcinive

in 2011 witii funding from

internet archive

http://www.arcliive.org/details/lifework1912191800cliur

Cb. iQSb'Cj

Air 1.

AN T-OLLAMH TORMOID
MAC LEOID NACH MAIREANN.

Tliiiit uaclidaran agus duine mor au diugli
aun an Israel. Faodar a radJi le flrinn gu'm
b'e so an smiiaiu a dh' eirich ann au inutinn
sluagh na h-eaglais uile, 'nuair a eliual iad
an naigheaolid ris nacli robli duil aca, gu "n
do chaocliail an diadliair urramach Tornioid
Mac Leoid. 0 mlieadhon an fhogliair eha
robh e a' faireaeliduinn gu ro mliaith, ged
blia e dol mu 'n euairt 's ag obair mar b'
abhaist dha, acli bha a chridhe a' failneacli-
adli uigh ar n-uigii p.gu,s tliainig a' chrioch le
cabhaig mu dlieireadh.

- Tliainio- Tormoid Mao Leoid o stoc maitli
agus ' anns gaeli ceum d'a bheatlia lean e ri
cliu a shinnsir. Thug an teaglilach d' am
buineadli e iomadli ministear maith do dh'
eaglais na h-Alba, agus mar dhuais an dils-
eaohd thug an eaglais urram do Chloinn 'ic
Leoid na Morairne nacli d' thugi i do mhoran
eile. Bu mliao Tormoid do 'n fhear ris an
abradh na Goill, "ard-shagairt iia Morairne,"
ach ris an abradh na Gaidheil, Iain Mor na
Morairne. Bha e se troigheau gti leth a dh'
airde 's bha smachd is ughdarras na sagairt-
eachd r'a fhaicinn 'na aodann 's 'na ghiulan.
Bha cudthrom aig fhacal nach robh aig facal
minif-teir eile air taobh an iar Albainn aig
an am, agus cha 'n 'eil teagamh sam bith
nach e a bu niheadhon air a' mhor chuid-
eaehd de shluagh Earraghaidheal a chumail
a stig'h anns an eaglais 'nuair a dh' Ihag
muinntir an taobh tuath i 'nan aon sgaoth
ann an 1843.

Rugadh Tormoid anns a" bhliadhna 1838
agus an deijgh dha !foghlum' fhaotainn |an Oil-
thigh Ghlaschu bha e air a chur air leth
le Cleir Mhuile ann an 1860 chum an soisg-
eul a shearmonaohadh. Se miosan 'na dheigh
sin o-hairmeadh e o-u eao-lais Chalum-chille

o Co

an Ghlaschu far an do shaothraich e seachd
bliadhna. Ann an 1868 shuidhicheadli e ann
au eaglais Bhlair an Adholl. Dh' fhag e
Adholl ann an 1875 a dliol do Dhim-
oideann, agus dh' fhag e Duneideann
ann an 1890 a dhol do lonarnis. Deich
bliadhna 'na dheigh sin cliuir an eaglais
an t-urram as airde a tha aice r'a thoirt
seachad air, as-us o-hairm i e e-u cathair

1912.

an Ard Sheanaidh. 0 ohionn she bliadhna^
leig e dlieth curam coimhthional oir bha 'n
aois a' luidhe air, 's bha lonarnis fada o-
Dhuneideann, 's bha e am barail gu'n dean-
adh e seirbhis cho mhaith do 'u eaglais air
dhoigh eile.

Thug an Cruithfhear bodliig is guth do-
Tliormoid Mac Leoid a thog suas e os cionn
dhaoine beaga agus cha b' urrainn do choig-
reach fhaicinn a' coiseachd na sraide gun
sealltuinn da uair air. Chaidh foirfeach de
mhuinntir na Morairne uair do 'n t-Seanadh,
agus air a thilleadh dh' fheoraich fear-
duthcha dheth, Co ris a bha Tormoid Mor
againn fhein coltach? Mata, ars' am foirf-
each, innsidh mi sin dhuit; bha e ann an
sud 'na shuidhe aig bord na Comhairle mar .
gu 'm biodli an coileach mor agad fhein am
measg nan eireagan. Tha e furasd a thuig-
sinn ciod a bha am foirfeach a' ciallachadh.
Bha eireaohdas 'na choltas, is tromadas 'na
ghiulan, is soluimteachd 'na ghuth, a bheir-
eadh air daoine eisdeachd ris ciod air bith
an comunn anns am bitheadh e na ciod air
bith au cuspair air an labhradh e. Ach ma
bha meudachd is eireachdas 'na phearsa,
bha e uasal is gasda 'na nadur mar an
ceudna. Cha b' urrainn dha brosgul na
giodal a cUreanamh agus cha robh faighidin
aige riu-san a bhiodli ris an obair sin.
Cha 'n 'eil teagamh nach robh sealladh
gruamach air a bliathais is moralachd 'na
ghiulan a chuireadh, air uairean, eagal air
daoine do nach b' aithne e am beul fhos-
gladh 'na lathair, ag-us a cliumadh daoine
dalma 'nan aite fein. Ach cha robh fuachd
no an-iochd 'na chridhe, 's bha ghniomh
daounan na b' fhearr na fhacal. Thachair
dhuinn a bhi eomhla ris uair a bha e a'
deanamh comhstadh nach bu bheag ri seann
bliean ann am baile lonarnis. O fhuaim
a ghutha 's o choltas 'aodainn shaoileadh tu
gu robh e a' liubhairt binn a crochaidh agus
'nuair a thoisich i air taing a thoirt dha
ehuir e stad oirre mar gu 'm biodh i a'
labhairt toibheim. An deigh laimhe, 'nuair
chaidh an duine coir an ceann seanchais
ghabh sinn oirnn a radh, eadar fheala-dha
's da-rireadh, nach biodh au comhstadh nabu
lugha ged bhiodh an tuilleadh aoibh air ris
a' chreutair thruagh. Rinn e g-lag mor gaire.

agus thuirt e le guth a bha mar fliuaim
an orgain, Co tlia 'g radh nach robh sin
orm!

Bha cudthrom aig fliacal daonnan ann an
Comliairle na h-eaglais, ach anns na bliadhn-
achan mu dheireadh d'a bheatha is beag
naeh robh uiread cumhachd aige innte 's
a bha aig au Ollamh Rainy anns an eaglais
shaoir. An deigh has an Ollaimh Gilleaspuig
Scott o chionn beagan bhliadhnachan ghabh
Tormoid Mac Leoid an stiuir agus bha
earbsa aig an duthaich uile 'na laimli. An
uair a bhiodh aobliar aige labhairt ann an
ainm na h-eaglais, dh' fhaoidteadh a bhi
cinnteaeh gu 'n deanadh e sin le glioeas is
loiun. Cha labhradh e uair sam bitli air
thuaiream 's olia mho a leigeadh e le theang-
aidh no le fhaireachduinnean ruith air falbh
leis. Bha e 'na dhiune glic, curamach 'na
chainnt is measarra 'na bheaehdan, Ian ceill
is toinisg; agus labhradh e le stuamachd is
soluimteachd mar gu 'm biodh breitheamh
a' leag'ail sios an lagha.

Cha 'n 'eil teagamh nach robh feadhainn
anns an eaglais a bu deas-bhriathraiche na
Tormoid Mac Leoid, feadhainn a b' fhearr
a shearmonaicheadh, feadhainn a budoimhne
ann am breithneacliadh 's a b' airde ann an
sgxjilearachd, feadliainn a b' fhearr eolas air
lag-h na h-eaglais, agus feadhainn a bha
cho tuigseach ris ann an gnothuichean ; ach
ma bha aon duine innte a fhuair tomliae
cho mor ris-san de na talannan sin uile, cha
b' aithne dhuinne e. Ma ghabhar a
Idiuadhan thar a cheile, cha robh mac-samh-
ail dha 's an eaglais. Bha e lam measg chaich
mar gu 'm biodh long mhor am measg nan
eithrichean beaga 's cha tigeadh iad an uisge
na stiui-ach dha. Bha gradh aige do dh' eaglais
na h-Alba is eud 'na seirbliis nach robh aig
moran. B' ise "tigh a chridhe, tig-h a ghraidh,"
ag-us dh' fhaodadh e radh mar thuirt an
salmadair, Ma dhichvdmhnicheas mise thusa,
'lerusalem, diohuimhnicheadh mo lamh
dheas a seoltachd. Bha e a' gabhail tlachd
'na claohan agujs hha ^'aol aige air a luaithre.
God tha se bliadhna deug ar fhichead p
dh' fhag e eaglais Bhlair tha cuimhne aig
feadhainn de mhuinntir Adholl fhathast
air an t - searmon a thug e dhaibh
o'n cheann - theagaisg, An dichuimhnich
matliair a leanabh ciche, gun iochd a
dheanamh air mac a cuim. Feudaidh eadh-
oin iadsan diohuimhneae'hadh, a6h cha dich-
uimhnich mise thusa. Feuch air dearnaibh
mo lamh ghearr mi thu; tha do bhallachan
am fhianuis an comhnuidh. Isaiah xlix. 15,
16. B'e an eaglais iodhal a chridhe; agus

am bitheantas is ann a reir an tomhais de
mhaith no de chron a bha e a' saoilsinn a
bha iad a' deanamh innte a bheireadh e
breith air ministearan eile. Ma bha an
eaglais a' soirbheachadh fo bhuaehailleachd
aodhair sonruichte, dh' fhaodadh e a bhi
cinnteaeh a gean - maith Thormoid Mhie
Leoid, ged bhiodh iomadh failinn an ceangal
ris, ach mur robh, dh' fhaodadli e bhi cinnt-
eaeh as atliarrachadh, oir b'e sin an aon
pheacadh nach robih' e furasda dha a mhaith-
eadh. Rachadh e as a rathad a dheanamh
comhstaidh ri caraid, na ri Gaidheal, na ri
duine as a' Mhorairne, ach rachadh e na
b' fhaide as a ratliad a dheanamh comh-
staidh ri neach sam bith a thoill gu maith
air an eaglais agus a rinn seirbhis dhi.
Cha 'n 'eil fada o dh' iarr coimhthional
sonruichte a chomhairle, co am ministear a
bha e am beachd a fhreagradh orra. Dh'
ainmich e dliaibh an duine d' am bu choir
dhaibh gairmf a thoirt, ach an deigh laimhe
chuala sinn e ag radh, gu fior cha toigh
learn e. Ach ged nach bu toigh leis e, bha
e am beachd gu 'n lionadh e an t-aite ud
na b' fhearr na duine eile a b' aithne dha,
agus cha leigeadh e le fliaireachduinn fein
lamli an uachdar fhaotainu air 'eud air son
na h-eaglais. Cha bu leasg leis dragh a
ghabhail 's a bhodhig a sharuchadh 'na
seirbhis. Rachadlh e o Dhimeideann aai tigh
Iain Ghreota gu toileach nam biodh e 'n
dull gu 'n cuidicheaxihi e a ballachan briste a
charamh. Cha b' ionnan e, an duine coir,
agus maithean mor eile leis nach fhiacli an
g-uth a thogail mur cruinnichear na ceudan
'g an eisdeachd. , Rachadlh e a chuideachadh
choimhearsnach ann an sgireaehdan beaga
air an duthaich cho toileach 's a rachadh e
do dli' eaglais Ard Dhuneidinn.

Bha e 'na dhuine diadhaidh agus cha b'
urrainn do neach a bhi fada 'na chomunn
g-un fhaicinn gu robh a chridhe 's a bheatha
fo ehumliachd an t-saoghail neo-fhaiesinn-
ich Bha e Ian riaraichte leis na beachdan
a fliuair e o 'athraichean mu leabhraichean
a' Bhiobuill; agus cha robh iarraidh sam
bith aige eolas fhaotainn air na beachdan
a tha. aig sgoilearan an latha so. Cha bu
toigh leis comhradh a dheanamh air na nith-
ean sin, ach bha aon chuspair air an robh e
daonnan deas gu dol an seanchas agus b' e
sin, staid nam marbh, gu sonruichte, oighr-
eachd nan naomh. Cha 'n 'eil sinn an duil
gu robh sinn oidhche na latha riamh 'na
chomunn gun, e thoirt tarruing air doelias na
h-aiseirigh. Le bas Thormoid Mhic Leoid
chain an eaglais cul-taice nach bu bheag

ag-iis clia bhi e frirasd 'aite a lionadli, gu
litireil na air dhoig-h eile. Aig an am so gii
sonruiohte 'nuair a tha an duthaich a'
niiannaohadh oidliirp dliurachadh a dheau-
amh chum aon eaglais gliasda a chur suas
ann an Albainn an aite nam bloighean anns
a blieil an eaglais Chleireach an drasd air
a roinn, blia feum aice air gutli is gliocas
is ug-lidarras is pearsa Thormoid. Cha do
cliaomliain Dia e gu erioch a chur air an
obair ris an do chuir e a lamh, ach 'nuair
a tha fear as deigh fir de na laoich dhiadh-
aidh, dhileas, a dh' fheuch ri ballachan
briste na h-eaglais a charamh, air an toirt
air falbh tha gairm ur a tigh'nn gu oigridh
na h-eaglais dol air an aghaidh leis an obair
sin.

Bha Tormoid Mac Leoid 'na mhinisteir
soisgeulach, 'na fhear-duthcha taiceil, 's 'na
riaghlair eagdais air an do bhuilich Dia
spiorad gliocais is tuig-se . Chuir a bhas mulad
oirnn nach gabh innseadh, ach tha e 'na
riarachadh leinn clach a chur an earn an
duine choir, oir thug e dhuinn a chairdeas
's 9. chomhairle is aoidheachd a thighe le
iialaidheachd.

CRIOSD AGUS PEADAE.

A Shimoin, a mhic lonais, an toigh leat raise : —
Eois xxi., 17.

" Innsibh d'a dheisciobuil agus do Pheadar gu
"bheil e a' dol roimhibh do Ghalile : chi sibh an sin e,
mar thubhairt e ribh " : — Marcxvi,7. B'e sin am
fios a chuir Criosd, an deigh dha eirigh o na
marbhaibh, a dh' ionnsuidh nan deisciobuil le beul
an 6ganaich a ohoinnich ris na mnathan aig an uaigh.
Air an oidhche anns an do bhrathadh e, thuirt
e ri Peadar. •' Feuch dh' iarr Satan sibhse chum
hbur criaradh mar chruithneachd, ach ghuidh mise
air do shon-na, nach diobradh do chreidearoh thu " —
Lucas xxii, 31. Tha e coltach gu robh iomagain air
mu Pheadair. B'e aon de na nithean deireannach a
rinn e, m' an deachaidh e sios do staid nam marbh,
«adar-ghuidhe a dheanamh air a shon, agus a nis, air
dba eirigh as an uaigh. dh' ainmich e air ainm e anns
an fhios a chuir e air na deisciobuil, dol do Ghalile.
Tha e furasda gu leoir a thuigsinn carson a riun e
sin. Bha Peadar truagh ann an droch shuidheachadh.
Bha e air a n^rachadh 's air a mhaslachadh le dhroch
ghiulan fein ann an talla an ard-shagairt air an
oidhche anns an d' fhuair a naimhdean greini air losa.
Tha an cairdeas 's an diadhaidheachd mar a chumar
iad, agus bha fios aig Peadar gu maith nach bu
ghniomh caraid na gniomh duine dhiadhaidh, an rud
a rinn e. Cha robh e a' ciallachadh a chul a thionn-
•dadh air a Mhaighstir na fhagail 'na aonar am measg

a naimhdean, ach leis an lamhachas-laidir 'san upraid
a bha dol, chaidh e air mhiapadh car greis ; chaidh a
cheann 'na bhreislich, agus m'an robh fios aige ciod
a bha e a' deanamh, bhoidich is mhionnaich e nach
b' aithne dha losa. An uair a thainig e thuige fein
ghabh e an t-aithreachas, ach cha chuireadh aith-
reacbas folach air na rinn e. Bha a chridhe 's a
choguis 'ga bhioradh a 1^ 's a dh'oidhche, agus b'e
an aon uirnigh a b' urrainn dha a radh, A I'highearn
losa, pheacaioh mi ad aghaidh, agus cha'n airidh mi
tuilleadh gu'n goirte do dheisoiobuil dhiom : Their
maitheanas dhomh. Bu leir do Chriosd cridhe
Pheadair oir is aithne do 'n bhuachaille mhaith a
chaoraieh, agus chuir e am fios thuca, ag ainmeach-
adh fear a' chridhe bhriste air ainm. Innsibh d'a
dheisciobuil agus do Phbadak gu bheil mise a' dol
romhpa do Ghalile.

Thog na deisciobuil orra gu Galile a dh' fheitheamh
air am Maighstir a gheall an coinneachadh, ach 'nuair
a bha an nine a' dol seachad 's nach robh e 'ga fhoill-
seachadh fein dhaibh. tha e coltach gu'n do chaill
Peadar a chreideamh is fhaighidin a rithist oir thuirt
e ri each, Tiugainnaibh a dh' iasgach. Mar gu'n
abradh e,^ Tha mi a' fas sgith de'n obair so, cha'n 'eil
ann dhuinn ach faoineas a bhi feitheamh ri duine
marbh agus bidh daoine a' magadh oirnn ; ach ciod
air bith a ni sibhse, tha mise a' dol air m' ais gu
iasgach. Dh' aontaich iad uile leis, chuir iad air
doigh na linn, agus thog iad gu muir. Ach thaohair
dhaibh mar thachair do lonah an uair a theich e o
Ikthaireachd an Tighearna. Chuartaich Dia e roimhe
's 'na dheigh, agus dh'ionnsaich e gu robh lathaireachd
Dhe 'ga leantuinn ged ghabhadh e s,giathan namaidne
's ged chomhnuicheadh e an ionadan iomallach na
fairge. Bha Criosd a' leantuinn na luinge anns an
robh na deisciobuil air an oidhche ud, ag iarraidh
cothroai fhaotainn chum an saoradh o'n as-oreidimh
anns an do thuit iad.

Am beul an latha 'nuair a bha iad a' tigh'nn gu tir
chunnaic iad coslas duine air a' ohladach is ohual iad
guth- -.-l chlann, a hheil biodh agaibh ? Thuirt iad
nach robh. Dh' iarr e orra an lion a thilgeadh a maoh
air an taobh dheis de'n luing, agus air "dhaibh sin a
dheanamh, ghlac iad Ian an hnn. Anns a' mhionaid
dh' aithnich Eoin co a bha aca, agus thuirt e ri
Peadar, " Is e an Tighearna a ta ann.'- Ged bha as-
creideamh gu leoir an cridhe Pheadair bha gaol an
t-slanuigheir ann mar an ceudna, agus cho luath 'sa
chual e 'ainm 's a chunnaic e a choslas air tir leum e
anns an fhairge, gun urahail do ni fo'n ghrein ach a
mhain a Mhaighstir caomh a ruighinn.

Cha ruig sinn a leas tigh'nn thairis air an ullachadh
bidh a nnn Criosd d'a dheisciobuil, oir is ann chum
an-e ar luchd leughaidh a tharruing a dh' ionnsuidh
an t-seanchais a bha eadar e fein agus Peadar an
deigh a' bhidh, a thug sinn tarruing ah an eachdraidh
so. Their cuid de dhaoine nach bu ghniomh caomhail
a rmn Criosd an uair a cheasnaich se e, agus nach
robh e chum huannachd sam bith a sheann mhear-
achdan a chuimhneachadh dha 's a choguis a bhioradh

as iir. oir bha e soilleir do na deisciobuil uile ciod a
bha hdh an inntinn Chriosd 'nuair a dh' fheoraich e
do Pheadar tri uairean, An toigh leat mise? Ach
b' aithne do Chriosd chridhe Pheadair mar nach
aithne dhuinne agus faodar a bhi cinnteach gu robh
deagh fhios aige ciod a bha e a' deanamh agus naoh
niigeadh neach eile a leas caomhalachd no caoimhneas
a theagasg dha. B' esan am buaohaille maith agus
b' aithne dha a chaoraich ; agus bha fios aige gu'm
biodh e chum buannachd do Pheadar cothrom ur
fhaotainu air a ghradh 's a chreideamh aideachadh.
A Shimoin, a mhic lonais! Cha do chleachd e an
t-ainm Peadar oir tha am facal Peadar a' ciallachadh
carraig, agus cha bu mhaith leis cridhe an aithreach-
ain a leon thar tomhais. Aig an am cha robh iarraidb
sam bith aig Simon air an fhaeal carraig a chluinn-
tinn agus a chionn gu robh (,'riosd caomhail agus nach
bu mhaith leis a' chuilc bhrvute a bhriseadh, sheach-
ain e am facal agus thuirt e ris, A Shimoin a mhic
lonais, a bheil barrachd graidh agad dhomh-sa orra
sin ? Bha latha ann a bha Peadar an diiil nach robh
uiread gaoil aig na deisciobuil eile air losa 's a bha
aige-san. Rinn e boilich as a dhilseachd fein agus
bhoidich e gu'n leanadh e a Mhaighstir gu has. ciod
air bith a dheanadh each. Ach gle ghoirid an deigh
dha sin a radh, mhionnaich is mhallaich e nach
b' aithne dha losa riamh, agus ged a thionndaidh na
deisciobuil air fad an ciil ris ann an uair a dheuch-
ainn, is e Peadar a mhain a dh' an-troraaich a
ghealtaireachd le breugan. Bha cuimhne aige air an
rud a rinn e 's bha flos aige nach biodh e iomchuidh
dha a radh a nis gu robh barrachd graidh aige air losa
na bha aig each air, agus is e an fheagairt a thug e
seaohad. Tha flos agad a Thighearna gur toigh leam
thu. Cha do chuir Criosd teagamh 'na fhaeal, bha
e cinnteach gu robh e a' labhairt na firinn agus a dh'
aindeoin a' mhiapaidh air an deachaidh e ann an talla
an ard'shagairt gu robh gradh aig Peadar dha. Bha
.sin aige ; agus an deigh laimhe nochd e meud a
ghraidh 's a dhilseachd, oir a reir beul-aithris na h-
eaglais, leag e sios a bheatha ann an seu-bhis Chriosd.
Tri uairean dh' aidich e a chreideamh 's a ghradh, a'
faotainn na freagairt, Beathaich m' uain, beathaich
mo chaoraich. Mar gu'n abradh Criosd ris, Air
dhuit dearbhadh thaotainn, a Pheadair. air laigse is
anrahuinneaohd do naduir fein bi caomhail is truacanta
ri peacaich bhochd eile "nuair a thoisicheas tu air
obair na ministreileachd a dh' ionnsuidh a bheil mise
a nis 'g ad ghairm. Cha do leig Peadar an earail as
a chuimhne oir, bliadhnachan "na dheigli so, sgriobh
e gu seanairean na h-eagiais ann an cainnt a tha gle
oholtaoh ris na briathran a labhair Criosd ris fein,
" Beathaichibh trend Dhe a tha 'n ur measg, a' gabhail
curaim dheth, cha 'n ann a dh' aindeoin ach gu deon-
ach. ni mo mar thighearnan os cionn oighreachd Dhe
ach mar dhream a tha 'nan eisempleirean do'n trend."
1 Phead, -c. 2, 3.

Cha ruig sinn a leas an corr a radh mu Pheadar na
mu na ceistean a chuireadh air, ach a mhain aire ar
luchd-leughaidh a tharruing gu da ni a tha sinn an
duil a tha an earrann so de'n Fhirinn a' teagasg. Is
e a' cheud ni, gu bheil an Slanuighear caomhail ri
daoine seachranaoh is deas gu maitheanas a thoirt
dhaibh. Is aithne dha ar dealbh agus is cuimhne leis
gur duslach sinn. Is leir dha am maitheas a tha ann

an cridheachan dhaoine cho mhaith ris an olo, agus
air an aobhar sin bheir e breith chothromach. Is-
aithne dha c' aite a bheil an spiorad toileach 's an
cridhe blath co cinnteach 's is aithne dha c' aite a
bheil an fheoil anfhann 's an cridhe cruaidh. Ni e
eadar dhealachadh eadar seorsachan peacaidh, oir
tha eolas iomlan aige air cridheachan nam peacach.
Shaoil Peadar aig aon am nach biodh 'anam air
aiseag air ais dha gu brkth tuilleadh, 's nach faigh-
eadh e an ath ghairm gu seirbhis a dheanamh ann
an rioghachd Dhe; agus theireadh e gu robh e a
cheart cho ciontach ri ludas. Ach bu leir do
Chriosd cridhe na dithis agus bha fios aige gu robh
uiread astair eadar Peadar is ludas an dara fir
eu-coltach ri gniomh 's a tha eadar siar is sear
ged nach robh gniomh an fhir eile, o'n taobh a
muigh. Agus a chionn gu robh, thug e maitheanas
do Pheadar is aite am measg nan abstol. Tha
an dnine a pheacaicheas an aghaidh an t-soluis,
ann am full fhuar 's 'na cheart deoin, mile uair ua's
ciontaiche na'n duine a ghlacar gu h-obann ann an
coire agus a thuislicheas m' an teid e 'na earalas.
Bu leir do Chriosd nach b'e cruas a chridhe ach
laigse na feola a thug air Peadar deanamh mar a rinn
e ; bu leir dha gu robh gradh nach bu bheag aige
d'a Mhaighstir, agus mar sin thug e dha cothrom-
a ghradh aideachadh am fiannis chaich, AThighearna,
is aithne dhuit na h-uile nithe ; tha fhios agad gur
toigh leam thu. Bha e 'na ghniomh caomhairdo-
Chriosd an cothrom so a ihoirt dha, oir thug an aid-
mheil a rinn e faochadh is aotromaohadh do chridhe
Pheadair.

Is e an aon smuain eile air an tig sinn thairis, gu
faodar Criosd uidhean a radh riusau uile as urrainn
an aidmheil a dheanamh gu h-onorach, gu bheil
gradh aca do Chriosd. Is e gradh dhasan tolseach is
meadhon is deireadh na diadhaidheachd. Tha gradh
againn dha, ai's' an t- abstol Eoin, a chionn gu'n do
ghradhaich esan sinne an toiseach. An uair a bha
e a' fagail an t-saoghail 's a' cur curara na h-eaglais
air na h-abstoil cha d' iarr e orra an aonta chur ri
creud sam bith ach a' cheist shimplitlh so. An toigh
leat mise ? Bha fios aige nach ruigeadh e a leas
cumhnantan a bu tinue a chur orra agus gu faodadh
e Ian earbsa bhi aige ann an daoine a b' urrainn a
radh. Is toigh leinn thu. Cha bu choir do'n eaglais
giraidhean a thogail nach do chuir C'riosd suas. Ma
tha gradh aig neach do Chriosd cha ruigear a leas a
bhi 'g iarraidh air gun sgur cuimhne a chumail air a
chreud 's a phaidir, na bhi 'ga cheasnachadh gu
miouaideach mu nithean diomhair is domhain nach
eil ach air iomall na diadhaidheachd, oir bheir an
gradh a mach a thoradh fein. Cho-eignioh gradh
Chriosd Peadar is na deisciobuil eile gu seirbhis
a dheanamh dha, agus is e a ghradh-san cumhachd
Dhe an diugh fhathast chum daoine a thaladh gu
naomhachd is irioslachd is umhlachd beatha. A
bheil aium eile air neamh natalamh a tha cho airidh
air gradh is urram is moladh r'a ainm-san? Tha
Dia a' moladh a ghraidh duinne, do bhrigh an uair a
bha sinn fathast 'nar peacaich, gu 'n d' fhuiling
Criosd biXs air ar son. Am b' urrainn gradh dol na
b' fhaide ? Uime sin cha leinn fein sinn oir cheann-
achadh le luach sinn, eadhoin full phriseil an
t-Slanuigheir. Do brigli gu'n d' fhuding e an crann
ceusaidh air ar sgath tha coir aige air ar gradh agus.
air ar seirbliis.

Air 2.

1912.

IRIOSLACHD NAN NAOMH.

Chunnaic mi crioch gach mmlain; ach tha
:f aiilvne-sa ro-fharsuinn. — Salm cxix. 96.

Ciod a tka an Salmadair & ciallacliadli
l&ij au fhacal so? Bhiodli an .smuain a bha
^na 'inntinn ua bu shoilleire na 'n robli i
air a our anus an doigli so, Cha 'n 'eil duil
agam ri iomlauaohd tuilleadh, oir tha lagli
au Tigliearna anabarrach domliain. An uair
.a Ijha e 'na dhuine 6g bha a chridhe an
geall air naomhachd is umhlachd iomlan do
reachd Dhe; bha duil aige gu ridgeadh
e air lanachd sith is beatha a riaraicheadh
'anam; ach mar bha na bliadhnachan a'
dol iseachad cha b' urrainn dha a radh gu
robh an iomlanachd sin air an robh a
■ cliridhe au geall ach mar thir a bha fad as.
Cha bu leir dha iomlanachd ann fein no ann
au ui eile fo 'n ghrein. Anus ua daoine a bu
g-hlioe bu leir dha tomhas de dh' auiaideachd:
.aims na naoimh a b' fhearr bu leir dha I'reumh
a' ]3lieacaidh; agus le mulad is sgiths spior-
.aicl tha e a' cur fiosrachadh a bheatha anns
au fhacal, Iomlanachd! co a ruigeas ort,
oir tha lagh au Tighearna farsuinu is domli-
ain mar an cuan?

Ann a bhi 'g radh so cha 'n 'eil an Salm-
adair ag radh rud ur; ach ged is fior am
facal nacli faighear iomlanachd air thalamh
cha 'n 'eil iadsan a ghabhas am facal air am
bilean a' ciallachadh gu bitheanta an aon ni
leis. Is anu le irioslachd is imacantas spioraid
a their ua naoimh nach 'eil iad fein no
daoine eile iomlan, ach their iadsan a
shuidheas ann an caithir luchd fauoid a'
cheart ui ged nach cuir e dragh sam bith
air an spiorad. Ann an suilean nan naomli
tha uadur is buadhan mhic au duine Ian
gloir is maise, ach is e an comharra cinnt-
each leis am faodar luchd na fanoid aithn-
eachadh, nach leir dhaibh maise no subhailc
sam bith anu am beatha an eo-chreutairean,
's nach eil creideas aca anu an maitheas mhic
au duine. Their an seorsa dliaoine so riut
anus an aodann nach d' amais ionracan riamh
orra agus gur e a mhain clanu is amadain
a bhios ag iarraidh firinn is ionracas air
thalamh. Their iad gur e sin an gliocas
a chruinnich iad bho fliiosrachadh am beatha
fein, agus tha e dhaibh mar ghreim milis.
Cha 'u 'eil creideas aca ann an treibhdhireas
fhear no ann an onoir bhan, agus ma chi
iad coltas na naomliachd air beatha neach
-sam bith, their iad, mar thuirt an athair

romlrpa, nach ann a nasgaidh a tha eagal
Dhe air lob. Is maith leo a ohreidsinn nach
ann air ghaol a' cheartais a tha an co-chreut-
aireau a' deauamh ceartais ach air ghaol
buannachd no le ceilg dhomhain. Ni iad
fauoid air osnaidhean an aithreachain 's air
uirnighean nan naomh. Cha ruigear a leas
a bhi bruidhinn ris an t-Seorsa dhaoiue so,
oir tha iad le comhairle shuidhichte a' duu-
adh an sul 's a' cruadhachadh an cridhe.
Cha 'n 'eil e iongautach nach faiceadh luchd
na fanoid an taobh as fhearr de nadur
dhaoine eile, oir co lais am bu mliaith blaths
is caomhalachd is graclh is diomhaireachd a
chridhe a leigeil fhaicinn do shuil fhuar na
feadhnach sin ? Cha 'n 'eil fios aca gur e
an cridlie amharusach fein a tha a' cruth-
acliadh an uilc s na ceilge a tha iad a'
faicinn 'nan coimhearsnaich . Teichidh na
h-ainglean air falbh a comunn sam bith
anns an suidh luchd na fanoid agus searg-
aidh na fluraichean as maisiche a tha fas
ann an uadur an duine leis a' ghaoith
ghreaunaicii a tlia tigh'uu uapa. Anus gach
aite anns au suidh iad tha iad a' toirt plaigh
'nair lorg aguB fuadaichidh iad dochas is
creideamh is gradh. Cha 'n aran na beatha
ach puinusean am briathran. Ged a bhios
iad a' deauamh uaill as an geiread 's an
seoltachd fein, 's ged tha iad au duil gur
ann aca, a tha gliocas an t-saoghail so 's nach
ann aca-san aig a bheil creideas ann am
maitheas 's ann an onoir an co-chreutairean,
is e an fhirinn gur daoine truagh baogh-
alta iad nach d' amais air slighe na beatha
's nach d' fhuair soIils a' ghliocais. Cha 'u e
mliain nach 'eil iad a' creidsiun gu bheil
ionracan air thalamli, ach cha 'n 'eil
iad a' creidsinu gu bheil iai-raidh no
ionudrainn ann an cridhe sam bith
air ionracas; agus cha 'n ann le cridhe
tursach ach le gaire magail is michreidmh-
each a their iad — Chunnaic sinn crioch gach
ionalain! Ach ged tha am facal sin fior ann
fein, is breug e air am bileau-san agus amis
au doiglli anns an abair iad e.

Cha robh an salmadair a' cur fireantachd
mhic an didne an suarachas 'nuair a sgriobh
e am facal so. Cha robh dad de nadur luchd
na fanoid ann-san agTLS cha b' e eion earbsa
'na cho-chreutairean no cion meas air fein
a thug air am facal a radh, ach an fliair^
eachduinn a bha aige air morachd is naomh-
achd Dhe. Chunnaic e sealladh air au Eigli
'na mhaise 's cha bu leir dha maise ann

feiu tuilleadli. An uair nach b' aithne clha
Dia acli le eisdeachd na cluaise bha e toil-
ichte le 'staid, ach air dlia Dia fliaioinn le
shuil g-liaHi e grain dhetli fein agus rinn e
aitlireaclias anns an duslaich. An nair a dli'
fliosg-ail spiorad Dloje a isliiulean fs a cliunnaic
e airde is doimhne is farsuingeachd an lagha
cha b' urraiun dha radh ach — Co a tha fogh-
ainteacli clium ua nitliean sin? Anus each
rann de 'n t-salm so tha e a' cur an ceill
a' ghraidh a blia aige do lagh an Tighearna
's an t-iarrtus a bha aige air umhlachd a
thoirt dha. " Cia ionmhuinn learn do lagh?
giaeh la is e mo smuaineachadh." "Is e do
lagh mo thlaehd agus is annsa leam t' aitli-
eantan na 'n t-6r." " 0, nach robh mo
cheumanna air an stiuradh chum do reachdan
a choimhead." " Tha mo shuilean air an
caitheadh le bhi sealltuinn air son do
shlainte." " Ghabh mi do theisteis mar
oighreaohd gu brath; oir is iad aoibhneas mo
chridhe." Ach mar a bu mhotha 'eolas air
lagh Dhe 's a bu mhotha 'ionndrainn air an
t-seorsa beatha a 'bha an lag-h ag aithueadh,
is ann a bu gheire a mhothaehadh air a
lochdan fein. Mar a b' airde a bha e ag
eirigli "s a bu dluithe a bha e a' faotainn
air iomlanaclid, is ann a bu lugiia a dhochas
gu ruigeadh e gu brath air foirfeachd.
Tuigidh iadsan a tha durachdach anns a'
bheatha spioradail clod a bha an Salmadair
a' ciallachadh oir is aithne dhaibh annta fein
a' cheart fhaireachduinn so. "Nuair a
thoi.sich iad air an reis a ruith sliaoil iad gu
ruigeadh iad an ceann-uidhe ann an uine
ghoirid ach tha iad clio fada o iomlanaclid
an diugh fhathast 's a bha iad riamh, air
chor 's nacli urrainn dhaibh a radh ach mar
thuirt Pol, Cha 'u e gu 'n d' rainig mi cheana
no gu bheil mi cheana foirfe, ach tha mi a'
leantuinn air m' aghaidh. G-ed is neonach e
r'a radh, cha 'Uj e an t-aingidh ach am firean
aig" a (bheil am mothachadh as geire air olcas
a chridhe. Tha e 'na chuis-iongautais do
dhaoine aig nach 'eil inntinn spioradail no
suim do lagh aii Tighearna, gur e na feadh-
ainn a shaoileadh iad as lugha cionta as
motha dh' aidicheas an cionta, tha e 'na
chuis-iongantais leo gu 'm biodh Pol
ag osnaich 'nuair a tha Nero a' fidhleir-
eachd. Am feadh 's a tha na daoine aig
a bheil an cuiblirionn uile anns an t-saoghal
so Ian thoilichte leotha fein, a' mealtuinn fois
is comhfhurtachd anma, tha na naoimh a'
gluasad gu foil uile bhliadhnachan am
beatha le h-amhghair anma, ag aideachadh
an teachd gearr, 'ig ag uirnigh 's ag asluchadh
nach treig faighidin is trocair Dhe iad. Air
dhaibh seasamh ann an solus Dhe agus aon
sealladh fhaotainu air morachd is maise is

iomlanaohd an Ti ris a bheil an gnothuch,
chain iad an uabhar 's am fein-speis, agus
chunnaic iad crioch gach iomlain. Is e so
a phris a phaighear air son plathadh fhaot-
ainu de g-hloir nan neamli, ach is fhearr dO'
dhuine gluasad uile laithean a bheatha le
cridhe briste is briiite seacli a shuilean a
bhi air an dunadh air chor 's nach faic e
an airde 's a ghloir a tha os a cliionn.
'Nuair a chunnaic an t-abstol Eoin a-loir an
Tighearna ann an Eilein Phatmois thuit e
aig a chasan an riochd mairbh. Cha do
rinneadli am faoal fhathast 'na fheoil ann
an laithean an t-Salmadair, ach thainig fatal
an Tighearna 'ga ionnsuidh air mhodh eile
agus 'nua|iir a thuig e leud is airde an lagha
sin, chrom! e a cheann agus thuirt e, cha 'n
ann le h-aotromas no le searbhadas cridhe
ach le irioslachd is eagal diadhaidh, Chunn-
aic mi crioch e-ach iomlain.

GNIOMHAEAN NAN ABSTOL.

Bu mhaith leinn cunntas goirid a thoirt
air an leabhar so.

Bha e air a sgriobhadh le Lucas, fear-
eachdraidh a b' fhearr a Idia anns an eaglais
Chriosduidh anns a' cheud linn. Cliuir Lucas
comain air an t-saoghal nach gabli innseadh,
oir ged nach rol^h e air aireamh am measg*
nan abstol, sgriobh e barrachd de 'n Tiomn-
adh Nuadh na sgriobh neach eile. Cha 'u e
mhain gu 'n do rinn e sin ach is e a sgriobh
an crioman sin de dh' eachdraidh na
h-eaglais anns am faicear ciamar a bha a
buiiaitean air an leagail agus ciamar a bha i
air a stiuradh leis an spiorad naomh ann an
toiseach a laithean. As eugmhais an leabh-
air so bhiodli oursa ua h-eaglais anns a'
cheud linn anabarrach dorcha agus cha.
bhiodh leus soluis againn air na h-amannan
sin ach am beagan a tha litrichean Plioil a'
toirt dhuiun. Cha bhiodh e furasda do
dhiadhairean bun no barr a dheanamh de
litrichean Phoil no an eachdraidh a tha
annta a thathadh r'a cheile mtu- biodh
Gniomharan nan Abstol aca, 'g an cumail
ceart. Tuigear uaith so, mata, gu bheil sinn
gu buileach ann an eisimeil Lucais airson
an eolais a tha againn mu chraobh-sgaoil-
eadh an t-soisgeil eadar bas Chriosd agus
bas Phoil, agus b'e sin na bliadhnachan anns
an robh na miorbhuilean as motha a thachair
riamh ann an eachdraidh na h-eagiais air an.
deanamh le cumhachd an Spioraid. A
thaobh beatha Chriosd agus nan nithean a
thachair 'nuair a bha e air thalamli tha
ceithir fianuisean againn, Mata, Marc, Lucas
is Eoin; agus ged bliiodh fear de na fian-

uiseau sin air chall, cha bu chall iiacli
gabliadh leasachadli e, ged bu chall mor e.
Acli a tliaobh cursa na h-eag-lais o latha na
Caiugis 'nuair a fhiiair i tiodhlac an
spioraid naoimii gu deireadh na ceud linn
'nuair a bha eaglaisean air an suidheachadh
anns gacli cearn eadar lerusalem 's an
Roimli, cha 'n 'eil againn ach aon fhianuis
agus is e sin an leabhar a sgriobh Lucas,
air chor agus gu 'm bu chall nacli gabhadli
leasaehadh call an leabhair so. Bha Lucas
'na dhuine ciallach, creideasach, aig an robh
inutinn fharsuing 's aig an robh meas air
firiun; agus tha aobhar againn a bhi oreids-
inn gur e lamli an Tighearna a thagh e
a measg- chaich chum cunntas cinnteach
a thoirt do na linntean a thainig 'na dheigh,
air na gniomharan a rinn na h-abstoil.

&tvd a theirear Gniomharan nan Abstol ris
an leabhar an diugh cha 'n 'eil e coltach gur
e Lucas fein a thug dlia an t-ainm sin.
Cha 'n 'eil an t-ainm uile gu leir freagarrach
oir cha 'n 'eil an leabhar a' toirt cunntais ach
air beagan cle 'n obair a rinn fear no dha
da na h-abstoil. Anns a' cheud ehuid de 'n
leabhar cha 'n 'eil iomradh air abstol ach
Poadar, ged tha moran air a radh mu
ghniomharan Philip is Stephein, daoine nach
robh 'nan abstoil idir. Agus anns a' chuid
mu dheireadh de 'n leabhar is ann air obair
Phoil a jnhain a tlia Lucas a' tigh'nn thairis.

Is e an t-aobhar sonruichte a bha aig
Lucas 'san t-sealladh ann a sgriobhadh an
leabhair cunntas a thoirt air fas is cinneas
a' chreideamh Chriosdui'dih o latha na Caingis
gLis an do rainig an soisgeul an Roimli.
Anns an t-soisgeul a sgriobh e dh' innis e
mu na nithean a rinn 's a theagaisg losa
gits an la an do thogadh suas e, agus anns
an leabhar so tha e a' dol air aghaidh leis an
naigheachd agus ag innseadh mu na nithean
a rinn Criosd anns an eaglais le cumhachd
,an ispioraid a bhuilich e air na h-abstoil.
Tha an leabhar a' liouadh a' bhealaich eadar
an soisgeul is litrichean nan abstol. Shaoil-
eamaid o'n doigh auns an do chriochnaich
Lucas a shoisgeul gu 'n do thogadh Criosd
suas gu neamh air latha 'aiseirigh, ach anns
an leabhar so tha e a' toiseachadh air a
naigheachd le bhi 'g innseadh gu robh
Criosd air thalamh da fhichead la an deigh
dha eirigh o na marbhaibh agus gu 'n do
labhair e ris na h-abstoil mu na nithean a
bhuineadh do rioghachd Dhe. Labhair e riu
mar an ceudna mu thiodhlac an spioraid
naoimh a bha gu bhi air a thoirt dhaibh
agu.s dh' innis e lihaibh g-u 'm biodh iad 'nam
fianuisean dha-san ann an lerusalem, ann
an ludea uile, ann an Samaria, agus gu
iomall na talmhainn. Air do Chriosd a bhi

air a thogail suas, b'e a' cheud char ris aa
do chuir na h-abstoil an lamh, aite ludais
a lionadh, agus air dhaibh Matias a thagh-
adh, dh' fheith iad ann an leru^salem ri
teaohd an spioraid naoimli.

Tha an naigheachd a bha aig Lucas r'a
innseadh a' toiseacliadh anns an dara caib
ideil anns a bheil e ag radh, " An uair a
thainig la na Caingis bha iad gu leir a dh'
aon inntinn ann an aon aite, agus thainig-
gu h-obann toirm o neamh, agiis lionadh
iad uile leis an spiorad naomh, agus thoisich
iad air labhairt le teangaibh eile, a reir mar
a thug an spiorad comas labhairt dhaibh."
B'e so latha-breith na h-eaglais agus anns a'
chorr de 'n leabhar tha Lucas ag- innseadh
ciamar a dh' fhas an eagiais a chuireadh air
ehois anus an doigh so le comharran follais-
each is miorbhuileach, gus an do rainig an
creideamh Criosduidh iomallan na talmhainn
mar dh innis Criosd roimli laimh.

Faodar an leabhar a roina 'na choig earr-
annan : —

a) Caib. n.— VIII. 3. Fas na h-eagl.«s

ANN AN IeEUSALEM.

(2) Caib. VIU.4— XI.18. Fas na h-eagi.ais

ANN AN Samaria.

(3) Caib. XI. 19— XIII. 3. Fas na h-eagl.us.

ANN AN AntIOCH.

(4) Caib. Xin.4— XXI.ie. Tueusan soisg-

eul ach Phoil.

(5) Caib.XXI. 17— XXVIII. 31 Tueus Phoil

DO Ieeusalem 's do 'n Roimh.

A' CHEUD EARRANN— Caib.ii.— viii.3.
Anns a' chuid so de 'n leabhar tha Lucas ag
innseadh mar dh' fhas an eaglais ann an
lerusalemi o la na Caingis agus tha e soilleir
bho na gnioiidiaran a thagh e chum an cui-
sios air paipeir gur e a bha aige 's an
t-sealladh aire) a luchd-leughaidli a tharruing
a dh' ionnsuidh cumhachd is ughdarms nan
abstol. Mar chomharra air a' chumhachd a
fhuair iad le teaehd an Spioraid, tha e a'
toirt am follais searmon druighteaoh a liubh-
air Peadar air la na Caingis, searmon a bha
air a bheannacliadh eho mor 's gu robh
tri mile duine air an ioinpachadh an la sin.
Mar chomharra eile air cumhachd nan abstol
tha e ag innseadh mu 'n duine bhacach a
leighis, Peadar le buille d'a shuil agus tha
e ag innseadh mu mhisneach Pheadair is
Eoin 'nuair a bha iad air an toirt air beul-
aobh na Comhairle. Auns a' bhas obann a
thainig air Ananias is Saphira, an lorg nam
breug a dh' innis iad, chunnaic Lucas comh-
arra follaiseach air ughdarras is cumhachd
nan Abstol, agus is e sin an t-aobhar gu 'u
d' thainig e thairis air an naigheachd. Ann
an aon fhacal, tha a' cheud earraun de 'n

8

leabiiar a' nochdadh gu robh cumhachd
^iLiis an eaglais big nach buineadli do 'u
t-saoghal, cumliaclid a f huair i o 'n airde ;
aonia ged nach leia-eadh nine le Lucas iom-
radii a dheanamh. air na h-uile uitiiean a
thachair ann an toiseacli a h-eaclidraidh,
tliagh e as na naiglieachdan a fhuair e o
dhaoine creideasacli te no dlia a blia e 'n
■duil a nochdadh do na ginealaa a thigeadh
'na idheigh ''gu'n do rinneadh moran de
mhjorbhuilean agus de chomharran leis na
h-abstoil." — Gniomh ii. 43.

AN DAE A EARRANN^Caib. viii. 4—
xi. 18. Tha an dara earrann de 'n leabhar a'
■dearbhadh firinn an fhacail, gur e fuil nam
martarach siol na h-eag]ais. 'Nuair a dh'
fhas na Criosduidheau lionmhor thoisich
seanairean is sgriobhaichean is riaghlairean
nan ludhaoh air eagal a ghabhail, agus
thainig an gamhlas a blia aca do luchd
iGanmliuinn Chriosd gu airde an la a chual
iad Stephen a' liubhairt teag-aisg a bha
dhaibh-san mar thoibheum. Chuir iad
Stephen gu bas "agus dh' eirioh geur-leanmh-
uinn mlior an aghaidh na h-eaglais a
bha ann an Jerusalem, agus bha .iad uile air
.an egapadh air feadh tir ludea agus
Shamaria. Uime sin dh' imich an dream a
sgapadh feadh g-ach aite a' searmonachadh an
fhacail." — Gniomh viii. 1-4. Anns a' chuid
;so de 'n leabhar tha Lucas a' leudacliadh air
.a' bhuannachd a fhuair an eaglais an lorg
nan trioblaidean a thainig oirre, agus chunn-
aic e anns na nithean a thachair ann an
Samaria fo shearmonachadh na feadhnach a
bha air am fogar a Jerusalem comharra eile
air cumhachd is run-diomhair Dhe. Tha e
,ag innseacUi mu g-hnioniharan comharraichte
a bha air an deanamli am mieaisg chinneach, le
Peadar is Philip agus a' criochnachadh na
h-earrann so le cunntas mionaideach a thoirt
air an doigh anns an robh dorus na h-eaglais
Chriofeduidh air fhosgladh le Peadar do 'n
chinneach Cornelius. — Gniomh x. 1-48. B'e
so a' cheud uair a thairg an eaglais saor
ghras Dhe do na cinnich agus do 'n mliuinntir
a bha 'nan coigrich o choimcheangal' Israeli,
agus sheulaich Dia an gniomh a rinu Peadar,
oir "thmrling an Spiorad uaomh orra-san
uile a chual am facal." — Gniomh x. 44. Gu
ruige so is e Peadar an t-abstol a tha seas-
,amli OS cionn chaich ann an eachdraidh
Lucais, ach anns an naoieamh caibideil tha e
ag inn»eadh mu iompachadh Phoil, agus le
teachd Phoil tha ainm Pheadair a' tuiteam
.a mach as an leabhar.

AN TREAS EARRANN— Caib. xi. 19— xiii. 3.
Anns an earrann so de 'n leabhar tha Lucas a' toirt
• ouuntais air an diisgadh a thachair anu an Antioch
agus a bha 'na mlieadhon air aireanih mhor chinneach

a thoirt a steach do 'n eaglais. Cha robh na h-abstoil
a dh' aon inntinn a thaobh nan cinneach. Bha cuid
dhiubh am beachd gu 'm bu choir dhaibh a bhi
air an timchioll - ghearradh m' an gabhteadh
a steach iad do 'n eaglais ach bha cuid eile
am beachd nach robh feum sam bith anu a bhi
cur seann chuingean ludhach mu amhaichean nan
cinneach. G-ed a dh' eirich a' cheist so am measg
seanairean na h-eaglais roimhe so, is e an dusgadh
a thachair am measg nan cinneach ann an Antioch
's ann an aitean eile fo shearmonachadh Phoil is
Bharnabais a bu mheadhon air a' ghnothuch a thoirt
gu eeann-criche. Bha a' cheist air a deasbud anns
an eaglais fad bhliadhnachan gun a bhi air a reit-
eachadh, ach air do Phol tilleadh air ais o a cheud
thurus soisgeulach chuir e fein is Peadar is Seuraas
an gnothuch an dara taobh Fo threorachadh an
spioraid uaoimh thainig iad gu co-dhunadh nach
robh e freagarrach soisgeul nan saor ghras a chuibh-
reachadh le cleachdannan an t-seann lagha, agus mar
sin reitioh iad slighe na h-eaglais am measg nan
cinneach.

AN CEATHRAMH '8 AN COJGEAMH
EARRANN — Caib. xiii. 4 — xxviii. Aan an Caib.
xiii. 2 tha Lucas ag radh mu eaglais Antioch, " air
dhaibh bhi ri ministreileachd do 'u Tighearna agus
a' trasgadh, thubhairt an Spiorad naomh, '■ Cuiribh
air leth dhomh-sa Barnabas agus Saul chum na
h-oibre gus an do ghairm mi iad." B'e sin ceum
cho soluimte 's cho buannachdail 's a ghabh an
eaglais riamh oir le saothair is searmonachadh Phoil
bha an soisgeul air a ghiulan gu iomall na talmhainn.
's bha na cinnich air an toirt a steach do dh' eaglais
Chriosd. Anns a' chuid so de 'n leabhar tha Lucas
a' toirt cunntas mionaideach air beatha is obair
Phoil, cunnt;ia a tha a'comh-ohordadh ris nalitrichean
a sgriobh Pol fein ged a tha Lucas a' toirt dhuinn
fiosrachaidh mu iomadh ni air nach thug Pol iomradh

Ciamar a fhuair Lucas eolas air na nithean a
dh' innis e anns an leabhar so '? Air cuid de na
nithean sin bha e 'na shuil-fhianuis oir bha e maille
ri Pol agus r'a chomh-oibrichean cuid mhaith
bhliadhnachan, agus cha 'n 'eil teagamh nach robh a
shuil daonnan air an leabhar a bha e am beachd a
sgriobhadh. Agus a thaobh na codach eile, na nithean
a thachair ann am bailtean anns nach robh e riamh,
na searmoin 's na h-oraidean a tha e a' cur sios ged
nach cual e iad , agus conihraidhean a bha eadar daoine
nach b' aithne dha, tha e coltach gu 'n do riuu e mar
a bhios luchd eachdraidh a' deanamh gus an latha 'n
diugh, gu 'n do rannsaich e gach ciiil, gu 'n do cheas-
naich e gach duine creideasach, 's gu 'n do sgriid e
gach sgriobhadh is beul-aithris a bheireadh dha
forfhais mu fhks na h-eaglais 's mu na gniomharan a
rinn na h-abstoil. A thuilleadh air sin, tha aobhar
againn a bhi creidsinn gu robh Lucas air a sheoladh
le spiorad an Tighearna 'nuair a sgriobh e mu obair
nan abstol a' cheart cho cinuteaoh 's a bha na h-abstoil
fhein air an stiuradh leis ann a bhi deanamh na
nithean air an d' thug esan cunntas. Is ann do 'n
aon Mhaighstir a rinn esan agus iadsan seirbhis, is e
an aon spiorad afhviairiad, agusbhaachuid-san de'n
obair a' cbeart oho feumail ris na miorbhuilean a rinn
Peadar no na searmoin a rinn Pol. Tha dreach na
firinn air an eachdraidh a sgriobh e agus choimhlion
e ann an doigh a tha anabarrach driiighteach an run
a bha 'na chridhe 'nuair a thoisich e, is e sin r'a radh,
a nochdadh gu 'n d' thainig feai'tau is cumhachd iir
do 'n t-saoghal air Ik na Caiugis.

Air 4.

1912.

GEALLADH CHRIOSD.

An ti a chreideas annam-sa, na h-oibre a
ta mise a' deanamh, ni esan inar an ceudtia;
(ugus ni e ipibre as motha na iad so do
bhrigh gu bheil mise dol chum m' Athar. —
xiv. 12.

Labhair Criosd na briathran so chum
misneaeh is comhfhurtacliidi a thoirt ki'a dheis-
'cpbbuil. Bha an cridhe fo tlirioblaid do
fchrigh Igu 'n d' innis e dliaibh gu robh e
dol .'g am fagail. Chuir sin mulad orra, an
da cliuid, a cliionn nach duraichdeadh iad
deaJachadh ri caraid is maighstir cho caomh-
ail, aguis a cliionn nach robh fios aca ciod a
dheanadh iad as eugmhais a chomhairle 's a
chomhnaidh anns na laithean dorcha a bha
air thoiseach orra. Bu leir dha-san na
emuaintean a bha ruith 'nan inntinn agus
ithug e dhaibh an g-ealladh luachmhor so
chum an cridhe a leigheas agus an aire a
shocruchadh air an obair a dh' ionnsuidh an
do ghairm, e iad. Bha iad an duil gu 'm bu
ehall jUach gabhadh leasachadh a bha 'na
fhalbh-san, ach leis na briathran so dh'
fheuch e r'a theagasg dhaibh nach bu chall
ach gu 'm bhuannachd a bhiodh ann dhaibh,
esan a dlrol chum 'athar,

Ciod a tha am facal so a' ciallachadh?
Tha sinn an didl gu bheil e a' ciallachadh
gu 'n deanadh an eaglais Chriosduidh na
ceart mhiorbhuilean a rinn Criosd an iiair a
bha e air thalamh, na 'n robh an creideamh
aig a buill ann an cumliachd Dhe a bha
aige-san, no ma chuirear e ann an doigh
eile, gu bheil a leithid de dh' eifeachd ann
am bas is aiseirigh Chriosd agus anns an
leadar-ghuidbe a tha e a' deanamh as leth
na h-eaglais aig deas laimh an athar 's gu 'm
faodadh i nithean a dbeanamh an diugh a
bhiodh na bu mhiorbhuiliche ann an suilean
an t-saoglrail no na nithean a rinn esan ann
an laithean 'fheola, na 'n leigeadh i a taic
ris na feartan sin agus na 'n tairg'neadh i Rie
creideamh as na tobraichean beatha is cumh-
achd a dh' fhosgail e air a son.

Anns an Tiomnadh Nuadh tha am facal
olbre igle bhitlreanta a' ciallachadh mior-
bhuilean litireil, ag-us is e sin an t-aobhar gu
bheil cxiid de dhaoine am beachd gu robh an
g«alladh so air a choimhlionadh anns na
miorbhiulean leighieis a rinn na h-abst«il ann
an toiseach eachdraidh na h-eaglais. Ach

cha 'n e an seorsa mhiorbhuilean sin a bha
aig Criosd anns an t-sealladh idir 'nuair a
labhair e am facal so, 's cha bhiodh e fior
a radh gu 'n do rinn na h-abstoU riamh
obair anns an t-seadh sin a bu mhotha na
na h-oibre a rinn am Maighstir, -no gu 'n
do rinn iad gniomh a b' iongantaiche na
Lasarus a thogail as an uaigh no onfhadh
na fairge a chasg. Ged a rinn Criosd
gniomharan miorbhuileach de 'n t-seorsa sin,
clia b'e sin an obair shonruichte a thainig e a
dheanamh. B'e an obair a thainig e a dhean-
amh, rioghachd Dhe a chur air chois, creid-
eamh a dhusgadh ann an cridhe dhaoine,
aran na beatlia a thoirt dhaibh; agus 'nuair
a thuirt e ris na deisciobuil gu 'n deanadh
iad oibre a bu mhotha na rinn esan, is e
bha e a' ciallachadh gu 'm f asadh rioghachd
Dhe an deigh dha-san a lathaireachd chorp-
arra a thoirt uapa mar nach d' fhas i am
feadh 's a bha e maille riu.

Ge-d a fbha e a' searmonaeliadh soiss'eul na
rioghachd dluth air tri bliadhna cha robh
aig-e ach beagan fhichead dheisciobul aig
uair a bhais, ach an diugh tha a luchd-
lea.nmhuinn cho lionmhor 's nach gabh iad
aireamh, 's tha geill air a thoirt d'a theagasg
anns 'gach cearn de 'n t-saoghal. Is e sin
na h-oibre a bha 's an amliarc aige 'nuair
a labhair e am facal so ris na deisciobuil,
oibre a thoisich air la na Caingis 'nuair a
bha tri mile anam air an iompachadh fo
shearmonaehadh Pheadair agus a tha dol air
an aghaidh an diugh fhatliast. Tha aireamli
as motha de Chriosduidhean an diugh ann an
iomadh [baile beag anns na h-Innsibh an
Ear is ann an Cliina na bha ann an
llerusalem laig am bas Chriosd, ged nach
'eil lacli beagan nine o'n a chual iad an,
soisgeul. iTha an soirbheacliadh a tha an
eaglais a' faotainn aims an obair a gliabh i
OS laimh ann an duthchanna cein a tilgeil
soluis air na briathran, Ni sibh oibre as
motha iia iad so, do bhrigh gu bheil mise
a' dol chum m' athar.

Fo shearmonaehadh nan abstol an deigh la
na Caingis dh' fhas rioghachd Dhe air thal-
amh moran na bu luaithe na dh' fhals i fo
ishearmonachadh Chriosd. Ann am beagan
sheachduinnean chruiunich iad barrachd
dhaoine a steacli innte na chruinnich esan
fad a bheatha. Tliuig na dusgaidhean spior-
adail a thachair ann an Antioch 's ann an
Samaria barr air na miorbhiulean a rinn

14

Criosd ann am Betani, 's aa Nain, 's am
Betesda. Cliuir esan an siol le deuraibli agus
bliuain iadsau le gairdeaclias. Cliunnaic Pol is
Apollos toradh an saotlirach ann an Corint
mar nach faca esan toradh a shaotlirach ann
an Capernaum no ann an lerusalem. An
abair isinn, mata, gu 'm bu mhotlia na deis-
•ciobuil no am Maighstir? An abair sinn gu
robh cumliachd air an giidan nach robh aige-
san? Cha 'n abair, oir ciod air bith a rinn
iadsan, .rinn iad e a cliionn gu robh esan
maille riu is aunta. Is ann uaith-san a
shruth ,rLa feartan a rinn |an obair-san soirbh-
«achail, Jagus is e an t-aobliar gu 'n do
ghiulain obair nan abstol toradh cho pailt,
gu'n deachaidh Criosd chum 'athar.

Clia robh gradh Dhe 'na lanachd air fhoill-
seachadh do'n t-saoghal gus an do bhasaich
losa air a' chrann-cheusaidh 's cha robh gioir
losa 'na lanachd air fhoillseachadh gus an d'
eirich e o na marbhaibh 's an do thogadh
suae e gii deas laimh Dhe, air chor agus gu
robh soisgeul aig- na h-abstoil r'a shearmon-
achd mu losa nach robh aige fein, ma dh'
tliaodar a' chainnt sin a chleachdadh. B'e
Criosd air a cheusadh an soisgeul a shear-
^onaich Pol 's na h-abstoil eile, ach cha
b' urrainn do Chriosd fein sin a dheauamh,
•do bhrigh nach d' fhuiling; e fathast. Thug-
mi dhuibh air tus, arsa Pol, an ni a fhuair
mi mar an ceudna, gu 'n d' fhuair Criosd
'bas air son ar peacanna. Is e sin an
soisgeul anns a bheil cumhachd Dhe chum
slainte, agus is e sin an fceachdaireachd leis
an ,do dhuisg na h-abstoil aithreaclias is
'ci-eideamh anns na miltean a bha air an
toirt a steach leo do rioghachd nan gras.
Ann an eachdraidh na h-eaglais o'n eheud
linn gus an diug-h bha is tha soisgeid a'
cdiroinn cheusaidh 'na aile beatha chum
beatha, ach mar thu.irt sinn cheana, cha b'
urrainn Criosd fein an soisgeid sin a shear-
monaehadh cho eoilleir no cho laidir 's a
b'. urrainn do na h-abstoil, an deigh a bhais.
B'e sin, ann an tomlias, an t-aobhar gu 'n do
rinn iad oibre as motha na rinn am Maigh-
stir. Ach tha aobhar eile air cuideachd. Ann
an staid a ghloire tha cumhachd is ug-hdarras
is tighearnas aig Criosd nach robh aige ann
an laithean fheola, lanachd cumhachd is
beatha as a bheil e a' lionadh na h-eaglais.
Thuirt Pol aon uair, Tlia mi air mo theann-
achadh eadar dha ni; tha mi togarrach air
siubhal agiLS a bhi maille ri Criosd ach is
€ mi dh' fhantuinn 's an fheoil as feumaile
dhuibh-se. Bha fios aig Pol gu'n cuireadh
am bas sgaradh eadar e- fein 's an sluagh
a bha air a churam, agus 'nuair a dh'
fliagadh e iad, nach b' urrainn dha comh-
nadh sam bith a thoirt dhaibh tuilleadh, air

cho feumail 's 'g am biodh iad air a thaic
's a chomhairle. Ach cha do lab hair Criosd
mar sin. Is buannachd dhuibh, ars' esan,
mise a dh' fhalbh. Bha fios aige nach cuir-
eadh am bas dealachadh eadar e fein 's a
sUuagh ach, 'na aite sin, gu 'm biodh e
'na mheadhon air a thogail suas gu inbhe
glilormhor anns am biodh e comasach dha
tiodhlacan a dhortadh orra nach b' urrainn
e a thoirt dhaibh am feadh "s a bha e
maille riu. Fhuair an eaglais na tiodhlacan
spioradail leis a bheil i air a beathachadh 's
leis a bheil i a' deanamh seirbhis dha, do
bhrigh gu 'n deachaidh e chum 'athar. Cha
'n e a solus fein a tlia dealrachadh innte
ach a eholus-san. Ma tha i beo is e Criosd
a tha beo innte, agus na h-oibre a tha i a'
deanamh, tlia i a' deanamh a chionn gu bheil
feartan buadhmhor a spioraid-san ag oib-
reachadh innte agus as a leth.

Thug Criosd an gealladh so do 'n eaglais
air dha chumhnanta, creideanih is urnuigh.
An ti a chreideas annam-sa, na h-oibre a
ta mise a' deanamh, ni esan mar an ceudna.
Ma dh' iarras sibh ni air bith am ainm-sa
ni mise e. Tha creideamh is urnuigh a' dol
cas ri cois daonnan. Far a bheil creideamh
bidh urnuigh oir tha e cho nadurra do'n
fhior chreidmheach urnuigh a dheanandi 's
a tha; e dha 'anail a tharruing. Agus tha an
neacli a bhios ri h-urnuigh a' cleachdadh
creideamh anns an doigh as eifeachdaiche as
urrainnear a chleachdadh.

Tha iomadh aobhar a' comh-oibreaohadh
maille r'a cheile gu bhi deanamh beatha na
h-eaglais bochd is anfhann, 's gu bhi dean-
amh a h-obair neo-tharbhach. Ach is e an
t-aobhar as motha, gu bheil a creideamh
lag 's a h-uruuighean gann is fuar. Cha 'n
'eil sinn an duil gu bheil ni sam bith eile
anns a bheil uiread dealachaidh eadar inntinn
Chriosd is inntinn dhaoine an diugh 's a
tha eadar riu a thaobh urnuigh. A reir a
theagaisg-san tha urnuigh uile-chumhachd-
ach, ach a reir smuaintean an t-saoghail cha
'n 'eil urnuigh tarbhach ach ann am beagan.
Cuiridh daoine an latha so sios 'nan sreath
na nithean airson nach ruigear a leas
urnuigh a dheanamh a chionn nach 'eil
eifeaclid innte d' an taobh, ach cha do chuir
esan garaidhean de 'n t-saorsa sin mu thim-
chioll urnuigh is eadar-ghuidhe. B'e an
smuain air an do leag e daonnan cudthrom,
■ma dh' iarras sibh ni air bith am ainm-sa
ni mise e. Tha lanachd Dhe mar fharsuing-
eachd is doimhneachd a chuain no mar sholus
na greine ; cha 'u e ar n-urnuigheau-ne a tha
cruthachadh a lanachd-san, ach is e urnuigh
an soitheach leis am faod sinn tarruing le
h-aoibhneas as an tobar bheannaichte sin.

15

larraibh iagus glieibh sibli, tlniirt Criosd,
chum gu 'm bi 'ur n-aoiblmeas Ian. Is e
na daoine aig a blieil cumhnaclid mar uachd-
arain ri Dia, iadsan a sliior leanas air
urnuigh 's a ghabhas mne gach latha an
iadfian a ni sin a blii cinuteach gu 'n coimh-
ead sitli Dhe an inntiun 's an cridhe, agus
iarrfcusan a dheanamh aithnichte do Dhia agus
breith-bhuidheachais a thoirt dha. Faodaidli
iadsan a ni sin a bM cinnteacli gu "n
coimhead sith Dlie an inntinn 's an cridhe,
agus gii 'n dean e deas iad gu oibre a
dheanamh as motha na na h-oibre a rachadli
aca air a dheanamh 'nan neart fein.

Cha do gheall Criosd gu 'm biodh gach
urnuigh tarbhach, ach a mhain urnuigh '?m
ainm-san. Tha moran dhaoine am beachd
gu'n do rinn iad urnuigh ann an ainm
Chriosd ma chriochnaich iad i leis an fhaeal,
Na nithean so tha sinn ag iarraidh an ainm no
air 'sgath Chriosd. Ach tha urnuigh 'na
ainm-san a' ciallachadh tuilleadh is sin. Tha
aimr. Chriosd a' seasamh air son spiorad
Chriosd, air chor agus nach 'eil sinn ag
urnuigh 'na ainm mur 'eil sinn ag iarraidh
a reir a spioraid-san, ag iarraidh nan nith-
ean a tha esan ag iarraidh dhuinn, agus a'
socruchadh ar cridlieachan air na nithean a
bu mhaith leis a thoirt dhuinn. Tha sinn
ag urnuigh ann an ainm Chriosd, 'nuair a
dli' iarras sinn gu h-onorach is g-u durachd-
ach neart is stiuradh is gliocas chum an
obair a ciiur air a h-aghaidh annainn fein
agus anus an t-saoghal a thainig- esan a
dheanamh 's d'a bheil e a' gabhail suim air
neamh. Tha so air uairean duilieh a dhean-
amh, oir tha toil is inntinn Chriosd iomlan
is spioradail, 's tha ar feoil-ne lag is
anfhann. Ach cha bhris esan a' chiulc
bhruite, agus far a bheil an inntinn thoil-
each teagaisg-idh e fein ri h-uine an xirnuigh
cheart. Bidh e air uairean a' cm- ioghnaidh
air daoine carson nach 'eil an urnuighean a'
faotaiun freagairt, ach gie ohitheanta is e
an it-aobhar, nach h-ann an ainm Chriosd
no a reir a spioraid a dh' iarr iad, ach 'nan
ainm • fein. Dh' iarr iad nithean feineil,
nithean nach deanadh feum sam bith dhaibh
ach an ceaun a sheideadh suas, no an cridhe
a chruadhachadh, no uabhar na feola a thoil-
eachadh, ach ged a clariochnaich iad gu
crabhach leis an fliacal, Na nithean sin tha
sinn ag iarraidh ann an ainm Chriosd, cha
do rinn sin urnuigh cheart de dh' urnuigh
chearr.

Gied a rinn an eaglais oibre iongantaoh air
tlialamli cheana, tha oibre as motha aice r' an
deanamh fhathast, ach cha dean i iad gu brath
gun chomhnadh an Spioraid naoimli. Tha
an spiorad naomh a nis r'a fhaotainn gu

saor is gu pailt, do blirigh gu 'n deaehaidh
Criosd chum 'athar, agus thig e a dh' ionn-
suidh na feadhnach a tha creidmheach agus
a leanas air urnuigh.

AM MAIGHEACH.

Air toiseach na h-oidhche bha sinn a' '
leughadh leabhair a chuir an t-Ollandi Mac
Eaijruig ann an Oil-thig-h Ghlascliu a mach o
chionn ghoirid mu na beachdan a bha aig
na seann Ghaidheil mu shaoglial jiaii spiorad.
Tha e 'g radh gu robh iad an duil gu 'm
biodh anam an duine, air uairean, a' dol an
riochd nan creutairean so, cuthag, ^learbadan-
de, seillean, dreathan donn, eala, sgarbh, cat,
maigheach. Thug rud-eigin a thuirt e mu 'n
mhaigheach oirnn lamh a thoirt air leabh-
raichean eile anns a bheil sgeulachdan air
an aithris mu 'n bheathach sin, sgeulachdan
as nach ruig e a leas uaill a dheanamh.
Ma's fior na chuirear as a leth cha 'n 'eil
anns a' mhaigheach ach diu nan creutairean
oir thatar a" cur air gu bheil e ann an co-
bheinn ri buidsichean is drocli bhoirionn-
aicli eile a bhios a' deanamh obair an
dorchadais.

Tha car de thaoibh againn ris a' gliearr.
Tha pairc mhor dluth dliuinn anns am
faicear na ficheadan dhiubh mu "n am so
de 'n bhliadhna, agus is ro thoigh leinn, air
feasgar ciuin earraich, suidhe greis aig bun
craoibhe no ri taobh garaidh 'g am faicinn a'
ruideas 's a' cleasachd. Tha iad cho mear
ri sgoilearan Bhlair 'nuair a gheibh iad cead
an coise aig ceithir uairean, 's a thoisicheas
iad air surdagan a ghearradh air an rathad
mhor a dh' aindeoin an sac leabhraichean a
chuir Achd na Parlamaid air an druim. Cha
saoileadh duine a cliitheadh na creutairean
laghach a' leumardaich 's a' cur nan car
dhiubh air an reidlilein gu bheil olc sam
bith 'nan cridhe no gu bheil caidreamh
diomhair aca ri uachdaran cumhachd an
adhair. Ged a thog feallsanaich is seann
chailleachan droch thuaileas air a' mhaigli-
each, cha to|ir a phoirdean d' an aithnt^ e geill
dhaibh, agus bheir iad dha teisteanas gu
bheil e beusach is neo-lochdach. Cha robh
caraid riamli aig a' mliaig-heach, a b' fhearr
na bard beag Sasunnach aig an robh tomhas
mor de spiorad na caranfcachd 's de spiorad
na bardachd 'na chridhe, ged bha sgaotli de
sheilleinean 'na bhoinneid. Chuir na naigh-
eaclidan eile a leugh sinn air toiseach na
h-oidhche droch bhlas 'n ar beul, 's los an
droch bldas sin a thoirt air falbh, thug sinn
lamh ^ir leabhar beag boidlreach anns a
bheil an duine cneasda so ag iunseadh gu
]a-abhacach mu thri maighich a bha aige

16

'nam peatachan. Faodaidh sinn an sgeul a
chur sios, facal air fliacal, mar dli' innis e i.

Blia maigheach beag, ars' esau, tri miosan
a dli' aois, aig clanu coimliearsnaich, ach
a chionn nach robh iad 'ga bliiadliadh
gu ceart tlioisich e air searg 's air
fas caol. Chunnaic an athair gu robh
iad a' fas sgitli dheth agus dh' iarr e orra
am maigheach a thoirt dhomhsa. Bha mise
toileach gu leoir aoidheachd a thoirt do 'n
chreutair, oir bha mi 'n duil gu 'n togadh
e m' inntinn air falbh o nithean eile a bha
cur dragh orm aig an am. Cha b' fhada gus
an deaehaidh sgeul a' mhaighich am fad 's
am farsuingeachd, agiis is e thainig as a sin,
gu 'n do thoisich coimhearsnaich eile air
maighichj a tJiairgeinn dhomh, gus xnu dheir-
eadh an robh uiread dhiubh am thairgse 's
gu 'm faodainn stoc; a chur air baile fearainn.
Ghabh mi tri, thug mi lamh air saorsuinn-
eaehd, is thog mi tigh dhaibh. Bha sheomar
fein aig gach fear dhiubh. B'e na h-ainm-
eannan a thug mi orra, Puss, Cairistiona, is
Ealasaid. Thainig mi fein is Puss air a cheile
gu maith 's rinn sinn cairdeas adh' aon ruith.
Leumadh i '31am uchd agus spionadh i m'
fhalt le fearas-chuidjeachd. Bh|ai i aon uair
bochd fad thri laithean agus theab mi a call,
ach leis a' churamj a Ig'liabh mi dhith, a la 's a
dh' oidhche, thug mi o'n bhas i. B'e sin
an creutair taingeil 'nuair a chaidh i na b'
fhearr! Shaoileadh tu gu robh i a' feuch-
ainn r'a innseadh dhomh cho mhor 's a bha
i 'nam c'homain, oir dh' imlieheadh i mu
lamh gu cairdeil, an toiseach a cul, an sin
mo bhois, an sin mo mheoir, 's a rithist
eadar nam meuran, rud nach do rinn' i Iriamh
roimhe no 'na dheigh ach aon turns eile a
bha i bochd. B' abhaist dhomh a bhi 'g a
giulan a steach do 'n lios, far am folaicheadh
i i Bein 's an oaidleadh i fo phreas. Bha
so a' cordadh rithe cho maith 's gu 'n iarr-
adh i orm a toirt leam do 'n lios aig uair
shonruichte a h-uile latha. Bheireadh i
gnog air mo ghluin le 'spoig agus shealladh
i orm auu an doigh a bha ciallachadh, A
bheil thu, idir a' dol )do 'n lios lan diugh ? Mur
deanadh sin feum, bheireadh i air sgiort mo
ehota 'na 'fiaclan agus dh' fheuchadh i ri
m' tharruing air slighe mo dhleasdanais .
Bha Puss 'na creutair ciuin laghach 's tha
mi lan chinnteach gu robh mo chompanas
na bu sholasaiche leatha na companas a
seorsa fein.

Ach cha b'e isin do Chairistiona. Bha; i Ikn
de dhroch amharus agvLS anabarrach dur.
Dh' fhas ise bochd cuidea<3hd, ach ged a
ghabh mi a' cheart churam dhith a g"habh mi
do Phuss, cha d' thug i uiread is taing
dhomh. Ma bha i taingeil cha do leig i

oirre e. 'Nuair a dh' fheuehaiun ri cleasaehd
rithe, chasadh i a fiaclan mar nach bu
chaomh leatha idir a bhi mireag rium. Dh'
fhaodainm a radh mu Chairistiona mar thuirt
fear eile, " sliob thusa a' chailleach is sgrob-
aidh i tt'hu." Bha i car mor dhi fein agus
cha b' fhiach leatha fearas-chuideachd a
dheanamh comhla ri each. An uair ainneamh
a bhiodh saod maith orra 's a ghabhadh i
pairt 'nan eluicheachd, bha soluimteachd 'na
h-aodann is tromadas 'na giidan a bheireadh
gaire ort, mar gni'm biodh i ag radh,
Diomhanas nan diomhanas! is diomhanas na
h-uile nithean .

Thainig am hka air Ealasaid m' an ganu a rainig i
ire maighich ach bha i 'na creutair sunntaoh, aigh-
earrach. Feumaidh e bhith gu robh fuil shaigh-
dearan innte oir cha do thiomaich a cridhe riamh ri
aghaidh namhaid. Bhithinn 'g an leagail a steach
do m' sheomar, an deigh dhomh mo shuipear a
ghabhail, agus bhiodh pjalasaid daonnan air thoiseach
anns na luth-chleasan a bhiodh a' dol. Dh' fheuch
an cat aon oidhche ri tarruing aisde, agus sjoors a
dheanamh oirre. Thug e boiseag dhi airan leth-cheann,
ach ma thug, thachair a sheise ris ! Leum i air a
dhruim agus ghabh i dha le 'casa toisich mar gu 'm
biodh drumair a' slachdanaioh air druma, gus am bu
bhuidhe leis teicheadh agus e fhein fholuch ann an
cuU.

Thainig am bas air Ealasaid 'na h-oige, bha Cair-
istiona beo gus an robh i uaoi bliadhna agus tha mi
'n duil gur h-e buille air chor-eigin a fhuair i anns
a' chaol-druim a chuir crioch oirre. Tha Puss eh6ir
beo fhathast, deioh bliadhna a dh' aois, 's cha 'n 'eil
mi a' faicinn gu bheil comharran na h-aoise a' luidhe
orra ach a mhain nach 'eil i cho aotrum iollagach 's a
bha i aon uair. O chionn ghoirid chuir mi i fein is
cu anns an aon t-seomar feuch am faicinn a bheil e
fior mar tha daoine ag radh, gu 'n teich am maigh-
each o'n chu, cho cinnteach 's a dh' iarras an tunnag
an t-uisge Rinn mi so gu maith furachail, oir cha
bu mhaith leam gu 'n eireadb tubaist do Phuss no
gu 'n caillinn i, Ach cha ruiginn a leas; cha do
ghabh ise eagal 's cha mho a mhaoidh esan oirre.
Cha b' fhada gus an do thoisich iad air aran itheadh
as an aon t-soitheach, 's tha iad cheana cho gaolach
is measail air a cheile ri piuthar is brathair. Tha mi
'n duil, mata, nach 'eil naimhdeas sam bith eadar an
cu 's am maigheach gu nadurra agus gur h-e mac an
duine fein a chuir eatorra.

Is toigh leis a' mhaigheach leapa thioram, air chul
gaoithe 's ri aodann greine. Caidlidh e fad an latha
ach ann an ciaradh nan trath togaidh e air a shiubhal
a loin . 'Nuair a thig an t-earrach 's a bhios a'
ghealach freagarrach toisichidh e air suiridh agus
caillidh e a chiall cho tur ris na feannagan no oreut-
airean eile air am bi an gaol. 'Nuair a bhios suil a
leannain 'g a fhaicinn, 's a bhios e air son a neart '3
a sgiobaltachd a dhearbhadh dhi, ni e tapaid is
dannsadh gus nach bi deo aualach aige. Am measg
nam maigheach, cleas gacli seorsa eile, tha e coltach
gu bheil an t-suiridh 's a bhurraidheachd a' dol
comhla. Air oidhche shoilleir o chionn ghoirid
chunnaic sinn anns a' phairc a tha dluth dhuinnn,
cho mhaith ri dk fhichead maigheach a' leumardaich
's a' dannsadh mar gu 'm biodh an cuthach dearg
orra, 's bidh an tuilleadh innte m' an tig bailc na
Bealltuinn.

Air 5.

^^g

K'l^^^O

^^^^^

^^^^^^^^^^M

JEi^^^aieta

1912.

DEAN AN T-OLC IS FAN R'A
DHEIREADH.

Ach reic fear araidh d' am b' aimn
Ananias, maUle fa mhnaoi, sealbh fearainn
agus cheil e cuid de '11 liiach, le fios a
mhnatha, agus chuir e aig oosaibh nan abstol
e, etc. — GniomharaB v. 1-2.

Cha 'u aim le tuiteamas a chuir Lucas
sios taobh ri taobh na naig-lieachdan a tha
e ag innseadli mu Bharnabas agus van
Ananias. Tlia e soilleir gu robh e 's an
amharc aige coimeas a dheanamh eadar an
dithis; fialaidlieacM an dara fir a chur mu
ehoinneamh sannt an fhir eile. 'Nuair a
leugliar an da naigheachd comhla, tha iad a'
cur soluis air an fhirinn a labhair Criosd
ann an cosmhalachd a' chogail, cosmhalachd
leis an do theagaisg e d'a dlieisciobuil nach
ruigeadh iad a leas duil a bM aca g~u 'm
biodh an eaglais air thalamh glan no iomlan,
ach gu 'm biodh cruithneachd is cogal, maith
is olc, daoiue diadhaidh is eealgairean a"
measgadh r'a eheile innte gu deireadh an
t-saoghail .

Aig an am anns an do thachair so, tha e
coltach gu 'n do chuir buidheanu de Chriosd-
uidhean lerusaleim am maoin shaoghalta
anns an aon sporan agus g-u robh an cuid
aca an comaidh. Tha cuid de dhaoine am
beachd gu 'm b'e sud na laithean a b' fhearr
a chunnaic an eaglais riamh, agus gu 'm
biodh an saoghal sona na 'n g-abhadh iad
toirt air an ais an diugh. Tha iad am
beachd gu bheil de bhiadh 's de dh' aodach
's de dli' airgiod anns an rioghachd na shas-
uicheadh na h-uile na 'm biodh iad air an
roinn, agus their iad gur h-e an aon chung-
aidh a leighseas an t-acras 's a' bhochdainn
's am farmad a tha r' am faicinn am measg
ar sluaigh, iad a thoiseachadh air an cuid a
g-habhail an comaidh. Na 'n leighseadh sin
an g-alair agus na 'n tugadh e sith is sonas
is pailteas do 'n t-sluagh uile, bu mhaith
an gnothuch e, ag-uB saoilidh sinn nach biodh
eagal no leisg air daoiue ciallach an doigh
sin fheuchainn. Ach ged nach 'eil sinn a'
dol a steaoh anns a' cheist aig an am so,
faodaidh sinn so a radh, nach do shoirbhich an
rud auu an Jerusalem agus nach faca na
h-abstoil iomchuidh g-u 'n leanadh na h-eag-
laisean eile a chuir iad air cliois eiseimpleir
na feadhnach aig an robh na h-uile
nithean eoitohionn. Thuit eaglais lerus-

aleim gu bochdainn ag-us b' fheudar do na
h-eaglaisean eile an lamh a chur 'nam poca
agus airgiod a chruinneachadh 's a chur
thuice. Tha cridhe mhic an duine anabarrach
cealguch ag-us feoil mhic an duine anabarrach
leasg-, agus mur 'eil de choir aig duine air
an sporan ach comaidh a dheanamh uime
ri each, is fearr leis gu mor rud a thoirt
as seach rud a chur ann.

Ach ged nach do shoirbhich le creidmhich
lerusaleim anns a' cheum ud, is airidh iad
air am moladh a chionn gu 'n d' fheuch iad
e, oir rinn iad oidliirp gliasda air braith-
reachas is spiorad an t-soisgeil a nochdadh.
Cha b' ann air ghaol buannachd no duais
shaoghalta a chuir Barnabas a chuid
an comaidh ri each ach a chionn gu
robh gi-adh is truacantas 'na chridhe agus
gu robh e 'n duil gu 'm b'e sud an doig-h
anns am b' fhearr a b' urrainn dha uallach
a bhraithrean a ghiulan. Reic e na bha
aige d)8 dh' fhearann agus thug e 'n t-airgiod
uile do na h-abstoil.

Ach ma bha firinn is gradh is fialaidh-
eachd an cridhe Bharnabais, cha robh aon
chuid dhiubh ann an cridhe Ananias. Bu
clijaomh leis fhein 's le mhnaoi ainm na
diadhaidheachd is giean-maith nan abstol
fhaotainn, ag-us chum sin a chosnadh rinn
iad an gniomh leibideach air a bheil Lucas a'
deanamh iomraidh. Tha cuid de pheacanna na
's gTaineile 's na's an-tromaichte na eheile ann
am fianuis Dhe, agiis is e a dh' an-tromaich
cionnta na caraid so gu 'n do pheacaich
iad le comhairle shuidhichte. Cha d' iarr
na h-abstoil orra am fearann a reic 's cha
ruigeadh iad a leas a dheanamh mur toil-
icheadh iad fein. Dh' fhaodadh iad an
roghainn a dheanamh leis na fhuair iad air,
oir b'e an cuid fein a bh' ann 's clia 'n
abradh Peadar riu gu 'm b' olc a rinn iad,
beag no mor 'g- an tugadh iad eeachad.
Ach bha freumh an uile 'nan cridhe agus
chuir an sannt air seacharan iad 0 fliirinn 's
o onoir.

Cha 'n 'eil e iongantach gu 'n do thuit
eagal is ball-chrith air an eaglais uile 'nuair
a thainig bas obann air Ananias 's air a
mhnaoi. Cha 'n 'eil Lucas ag- radh air a
cheann gur h-e breitheanas o neamh a
thainig orra, ach faodar a thuigsinn o'n
chuuntas a sgriobh e gur h-e sin a bha e
ciallachadh, agus gai 'n cual an eag-lais anns
a' bhreitheanas ud guth an Tig-hearna a'
labhairt rithe 's a' toirt rabhaidh dhith ann

18

an txDiseach' a toiseachaidh i fein a glhlanadh
o spiorad na oeilge. Aithnichear an Tigh-
earna le ghniomharan, 's 'nuair a bhios a
bhreitheanais air an talamli, fog-lilumaidh
an sluag'h fireantachd. Gied tha an Tighearna
caomliail, fad-fliulangach, agUiS mall chum
feirgie tha e Jnar an ceudna ceart 'na 'uachd-
ranachd agus cha saor e air aon chor an
ciontach. Tha 'taobh shearbh is eagallaeh
aig freasdal Dhe cho mhaith ri taobh
cliaomhail, agiis an diugh fhathast tha e
a' igairm dhaoine gu siorruidheachd anns
a' cheart staid agus air a' cheart doigh
anns an do ghairm e Ananias is Saphira.
Ann am freasdal Dhe tha nithean a' tachairt
gach latha a tha cho diomhair 's cho uamh-
asach ris an ni so a thachair o shean, ach a
mhain nach 'eil daoine a' toirt an aire
dhaibh no a' tuigsinn ciod a tha iad a'
ciallachadh. Tha Dia trocaireach is caomliail
ri daoine iriosal is aithreachail ach tha a
ghnuis suidhichte an aghaidh aingidheachd ;
agus tha an naigheachd so air a sgriobhadh
'na fhacal chum rabhadh a thoirt do 'n
eaglais sannt is ceilg is breugan a slieach-
nadh. Cha 'n 'eil peacauna sam bith eile
as luaithe a bheir sgrios air beatha spior-
adail an duine na iad sin, agus tha e coltach
gu 'r h-e sin an leasan a dh' f hoghluim na
ceud dheisciobuil o'n bhreitheanas a thuit
air an droch charaid ud.

Is g-raineileachd do 'n Tighearna bilean
nam breug ach is iad an dream a ni gu fir-
inneach; a thlachd. Ciod a theirear riusan
nach h-urrainnear am facal a chreidsinu,
ach nach h-aithne dhaibh Dia, ged a dh'
fhaodas iad a bhi 'g- aideachadh 'ainme,
oir is esan Dia na firinn? Tha a' cheart
bhuaidh aig na breugan air beatha an anma
a tha aig a' chaitheimh air beatha a' chuirp.
Anns an toiseach cha 'n 'eil a' chaitheamh
cho cunnartach no cho eag-allach ri fiabhrus
dubh no ris a' bhric, ach ged a ghabhas
iad sin leigheas, oibrichidh ise chum a criche
fein agus tha 'm bas 'na cois. Ged tha
iomadh peacadh eile na 's graineile ann am
fianuis dhaoine na na breug-an, cha 'n 'eil
peacadh as cinntiche a dh' oibricheas am bas
spioradail na iad. 'Nuair a thig a' bhreug
oho reidh 's cho furasda gu bilean duine
ris an fhirinn tlia e gu spioradail balbh
is bodhar is dall. Par a bheil cion na
firinn cha bhi an diadhaidheachd, agus am
measg na feadhnach a chunnaic an t-abstol
Eoin an taobh a muigh de 'n bhai^o neamh-
aidh bha "iadsan a g'hradhaicheas agus a ni
breug."

Tha na breugan is sannt gle bhitheanta
a' leantuinn a cheile. Tha mo ran dhaoine
am beachd gu bheil sannt 'na fhailinn cho

beag 's nach ruigear a leas a chronachadh.
Cha 'n abair iad gur peacadh idir e, ach
seorsa failinn a dh' fhaodas a bhi 'n ceangal
ri deagh Chriosduidhean agus dh' fhosgladh
iad an suilean le h-iong-antas na 'n cluinn-
eadh iad sannt air aireamh am measg oibre
na feola. Cha 'n e sin teag-asg an Tiomn-
aidh Nuaidh. Cha bu duine Pol a labhradh
air thuaiream, ach tha e a' cur sannt air
an aon ghad ri iodhal-aoraidh agus neo-
ghloine. Lab hair Criosd an aghaidh sannt
na bu bhitheanta na labhair e an aghaidh
peacadh sam bith eile agus bha moran d'a
chosmhalachdan air an cur ri cheile chum an
fhirinn a theag-asg gu bheil spiorad an duine
shanntaich calg-dhireach an aghaidh spiorad
rioghachd Dhe. Tha uiread air a radh mu
sliannt 's mu dhaoine sanntach anns a'
BhiobuU, daoine a chaill an onoir 's an
anam, 's gu 'n saoileadh tu gu robh e air
a sgriobhadh a dh' aon ghnothuch chum
rabhadh a thoirt dhmnn a bhi 'n ar n-earalas
air; Achan a bha air a chlachadh air son a
ghionaiche; Ahab a rinn a lamh dearg le
fuil air ghaol buannachd; Gehasi air an d'
thainig an luibhre an cois a shannt 's nam
breug a dh' innis e ; ludas a bhrath an
Slanuighear airson deich buinn fhichead
airgid ; agus Ananias a rinn, le sannt,
breug do 'n Spiorad naomli. Dhearbh na
daoine truag-ha sin uile 'nam beatha fein
firinn an fhacail. Is e gaol an airgid freumh
g'ach uilc, ni am feadh a mliiannaich dream
araidh, chaidh iad air seacharan o'n chreid-
imh, agus lot iad iad fein le h-iomadh pradh;
agus tha eachdraidh mhuladach am beatha
ag radh ruinne, Thugaibh an aire lague
gleidhibh sibh fein o shannt. Cha 'n 'eil
gniomh cho leibideach 's nach dean an duine
sanntach e air ghaol a chiocras a riarach-
adh. Cruadhaichidh sannt an cridhe agus
dallaidh e a' choguis. FuadaicMdh e trocair
is truacantas is gradh; bheir e air daoine
lamhachas-laidir a dheanamh gun naire air
an coimhearsnaich agus am meas orra fein
a chall.

ISEABAL.

Ann an gleann boidheach anns an eilein
Mhuileach o chionn fhada bha tuathanach
coir aig an robh gabhail mhor fhearainn.
Cha robh de theag-hlach aige ach aon mhae,
Eoghan Og an Lagain, mar theireadh
muinntir Mhuile ris aig an am anns a bheil
ar sgeul a' toiseachadh. Bha an tuathanach
fein 'na dhuine coir, socrach; agnis 'nuair a
rachadh e gu feill no faidhir bu choma leis
CO dhiu a bhiodh e an comunn uachdaran
no sgaUagan. Ach cha b'e sin d'a mhnaoi,

19

fcean mhor an Lagain, mar theireadh iad
rithe. Tha na h-eileannaich am bitheanta,s
gu maith geur anns na far-ainmean a bhios
iad a' toirt air each a clieile, agus ged nach
bu bheag orra idir bean an tuatlianaicli bha
fios aca g-u maith gn robh i e' gabhail oirre
& bhi na b' fhearr na 'n cuniantas, agus is
e sin a fhuair dhith an t-ainm, bean mhor
an Lagiain, ged nach robh^ i aon chuidh mor
no eireachdail 'na pearsa. Cha bu duilich
leatha fuasgiadh a dheanamh air coimh-
earsnaich 'nan eiginn agus frithealadh a
dheanamh dhaibh le a lamhan fein an am
tinneis, ach bha, i uabhrach, ardanach 'na
nadur agus b' aithne dhi gu maith ciamar a
chumla^dli i pmathan nan ciobairean 'nan aite
fein, 's cha leig'eadh i leo a dhichuimh-
neachadh gni 'm b' ise nighean Caimbeulach
an Acha g^eld a phos i tuathanach an Lagain.

Faodar a thuigsinn uaith so gu 'n do
chiiiir e dorran is feargi air a mhathair 'nuair
a rainig e a cluasan gni robh Eoghan B,'
cur seachad moran d'a thim ann an tigh
fear de chiobairean 'athar. Cha ruigear a
leas fharraid ciod a bha 'ga tharruing an
rathad sin. Cha b'e comhradh a chiobair a
bha 'g-a thaladh, ged bha an ciobair 'na
dhuine seadliail seanchasach mu mhuilt is
oisgean, mu mharg-aidhean 's mu smiuradh,
's mu nithean eile de 'n t-seorsa sin, ach
Iseabal dhoun; a nig-hean. Bha iad eolaeh air
a cheile mu 'n d' fhag- Eoghan tigh 'athar a
dhol do dh' Astralia,, a dh' iarraidh an fhort-
ain sin a tha tarruing oigiidh nan eileaunan
thar chixantan an diug-h fhathast. Clia robh
€ ach bg 'nuair a dh' fhalbh e 's cha robh
Iseabal ach 'na caileig, ach ged a bha iad ro
thoigheach air a cheile cha do smuainich
Eoghan riamh gu 'm biodh Iseabal 'ga
ioundrainn, 's cha mho a thuirt e facal
rithe, 'nuair a cliiaidh* e a d'h' fhag-ail beann-
acM aice, nach faodadh daoine eile a
chluinntinn.

Bha Eoghan deich bliadhna ann an
Astralia agus ged nach do rinn e fortan,
shoirbhich an saoglial leis ann an deagh
thomhas. Bha 'atliair 's a mhathair a' fas
seau; bha iad a' sior iarraidh air anns g-ach
litir a ruigeadh e, tigh'nn dliachaidh ag"us
aite a shinnsir a g-habhail ann am fearann
an Lagiain. Mu dheireadh is e so a rinn e,
ag-uB mar thuirt sinn cheana cha robh e
fada aig an tigh 'nuair a chual a mhathair
oiamari a bha cuisean eadar e iftein is Iseabal.
Ged nach robh dull aig- Eoghan g-u robh
a chridhe 'n geall air Iseabal, bha fios aige
gu robh oisein blath aice ann nach robh aig
gin de na feadhainn eile a dh' fhag e as a
dheigh, agus gu bitheanta air machraichean
Astralia 'nuair a thionndadh a smuaint«an

gu eilein Mhuile is ann air Iseabal a shoc-
ruicheadh iad. Cho luath 's a choinnich
iad theothaich a chridhe rithe mar nach do
theothaich! e ri te a chunnaic e o dliealaich
iad, agus dhuisg an g-aol a bha taisgte suas
'na chridhe.

Cha robh inntinn Iseabail foisneachail mar
a bha, ach 'nuair a thill Eoghan 's a chunn-
aic i gu soilleir nach do bhris ach gu 'n do
neartaich na bliadhnachan a bha iad deal-
aichte an ceangal blath is diomhair a bha
eatorra chraidh sin a cridhe gu goirt, oir
bha i fo ghealladh posaidh do dh' fhear eile.
Ged nach do thviig esan e, bha g-aol Big
Iseabal air Eoghan mu 'n deachaidh e do
dh' Astralia, ag-us na 'n d' thuirt e aon fhacal
rithe mu 'n d' fhalbh e cha bhiodli an sgeul
so r'a h-innseadh. Ach cha do rinn e sin, 's
cha robh aig Iseabal air a' chuis ach a
gTadh fholaoh agus a chur seachad anns an
t-seomar dhiomhair sin d'a cridhe far a
bheil sinn uile a' gleidheadh nan nithean as
ro-naoimhe. Gied nach robh amliarus ais:
daoine eile air, b'e Eoghan a bu cheud
smuain dhi 's a' mhadiunn 's a bu smuain
dheireannach dhi 's an oidhche, agus ged a
bhiodh e air uairean a' cur eagail oirre 's a
dh' iarradh i inaitheanas air Dia air sou a
goraiche 's a feineileachd, b'e an urnuigh a
bu durachdaiche 's a bu trice bhiodh 'na
cridhe, gu 'n tugadh e dhi gaol Eoghain.

Cha robh a' bheag de ghillean oga anns a'
chearn ud de Mhuile nach do leag an suil
air Iseabal 's nach robh an toir oirre, ach
cha do ghabh i riamh suim do dh' fhear
eile. Ach mar bha na bliadhnachan a' dol
seachad 's nach robh i a' cluinntinn bho
Eoghan, thoisich i air a dull 's a doolias a
chall; theireadh i rithe fein nach robh ann
dhi ach goraiche a bhi smuaineachadh air
fear nach robh, a reir coltais, a" smuain-
eachadh oirre-se ; agus uigh ar n-uigh
bhasaich a doclias 's a spiorad an taobh a
stigh dhith ged nach do bhasaich a gaol.
A thuilleadh air sin cha robh i sona ann an
tigh a h-athar. Shiubhail a mathair agus
ann an ceann bliadhna phos a h-athair a
rithist. Cha robh a muime caoimhneil ri
Iseabal agus g-ed bha an ciobair 'na dhuine
cneasda bha e fo ordaig a mhnatha, 's air
ghaol eith ghabhadhi e a taobh an aghaidh
a chloinne fein, gfeid a bha e a' goirteachadh
a chridhe a bhi faicinn Iseabail cho samh-
ach diuid ann an tigh a h-athar. Theab a
cridhe sgaineadh. Chaill i a tuar, 's la
cainnt, 's a spiorad; clia robh latha dol
seachad nach robh teanga raspach a muime
a sas innte. Bha nadur grinn ciuin aig-
Iseabal 's clia b' urrainn dhi bhi beo as
eug-mhais caomhalachd is gradh, ach cha

20

robh siu r'a fhaotainn 'na dachaidh . Air
sg^ath Eoghain, chuir i ciil ris na feadhainn
a dh' iarr a posadh agus ghabh iad uile an
cead, acli leth-sheann duine a bha 'g^i sior
leantail, le mend a gliaoil oirre.

B' e ainm an duine so Aonghus Mac
lUeathain ach theireadh muinntir Mliuile ris,
Criiitear a' Choirueil. Cleas moran de na
li - uaclidarain Gliaidhealacli bha seann
Choirneal Ghriiilinn cho bochd 's a bha e
uasal, ach ged a bha oighreaehd Ghriiilinn
coltach ris na seaua bhrog-an, a sior dhol
am miosad, bha an Coirneal cho gaoiaeh air
spleadhachas 's a bha 'athraichean roimhe;
's ged a chuir e air falbh moran eile d'p
luchd-oibre cha do chuir e air falbh am
piobaire no 'n cruiteir, Theireadh e nacli
b' fhiach tigh mor gun straighlich, agus nach
tigeadh an caitheamh crionnta ach do shiol
nam bodach. Bha clarsach aig Cruitear a'
Choirneil a bha ainmeil anne na h-eileannan
an lar, agus bha a lamh f ein ■ a' cheart cho
ainmeil gai ceol a thoirt aisde. Bha Iseabal
g-aolach air ceol na clarsaich agus is e sin a
thug eolas dhi air Aonghus Mac Illeathain
an toiseach. Ach a thuilleadh air a bhi 'na
fhear-ciuil bha Aonghus 'na bhard 's 'na
sgoileir agus bha barrachd tlaohd aig Iseabal
"na sheanchas na bha aioe ann an seanchas
nan ciobairean 's nan tuathanach a bhiodh a'
taghall ann an tigh a h-athar. Bha iad cho
eu-coltach r'a cheile a thaobh aoise 's nach
d' thainig e riamh ann an cridhe Iseabail
g-u 'm f aodadh an Cruitear a bhi sealltuinn
rithe. Is e sin a thachair. Cha b' ann air
g'haol a cheaird a cleachdadh a chluicheadh
e air a' chlarsaieh dhith ach a chioun gu
robh gaol aige oirre fein. Bha Iseabal duil-
ich air a shon ach dh' iunis i dha cho
caomhail 's a ghabhadh e deanamh nach
robh feum dha bhi socruchadh a chridlie
oirre, 's nach posadh i e gu brath. Chaidh
na bliadhnachan seachad ; dh' f hag'adh Iseabal
gam mhathair ; bha i gun duine air an
t-saoghal ris an leigeadh i a taic no bheir-
eadli dhi an caoimhneas 's an gaol a bha a
cridhe ag iarraidh, agus 'nuair a dh' iarr an
Cruitear i an dara uair, gheall i a phosadh
cho luath 's a ttjioilicheadh e . Mar bu luaithe
is ann a b' fliearr leis a' Chruiteir ag-us
chuir e air leth latlia nach robh fad air
falbh.

Greis roimh la a' phosaidh chaidh (an
Cruitear is Iseabal air thurus sonruichte do
dh' iochdar an Eois. 'Nuair a bha iad a'
tilleadh ear anmoch 's a' gabhail an rathaid
thairis air a' Mham, rathad cho fiadhaich,
udlaidh, 's a tha ann am Muile, dh' eirich
stoirm eagallach. Thoisich cur is cathadh,
agus chunnaic iad nach robh doigh dhaibh

air am beatha a thoirt as ach feuchainn ri
bothan ciobair a thoirt a mach air an deach-
aidh iad seachad coig mile air ais. Thionnd-
aidh iad an cul ris an stoirm ach bha an
cur cho laidir 's nach bu leir dhaibh leus-
is chain iad an rathad. Bha Iseabal sgith
le coiseachd, agnxs an deigli dhaibh cothach-
adh ris na siantan a' chuid a b' fhearr de 'n
oidliche thug i thairis gu buileach agus thuit
i anns an t-sneachd a bha nis gu leth na
gluine. Thog an Cruitear 'na uchd i agus
lean e air aghaidh feuch an tug-adh e mach
am bothan m' am fag-adh an deo i. Cha robh
a' bhodhig laidir acli thug an g-aol spionn-
adh dha. Bha e a' giulan an da ni a bu
phriseile leis air an t-saoghal, Iseabal 'na
uchd 's a thiompan air a dhruim, no a chlars-
ach m&, 's e sin faoal as fhearr a thuig-ear. An
ceann greis dh' f hairich e gu robh lamhan is
aodann Iseabail a' fas cho fuar ris a' bhas,.
"s cha robh fios aige co dhiu a bha e a'
dluthachadh ri tigh a' chiobair no dol na-
b' fhaide bhuaitlie. vSmuaiuich e na 'n gabh-
adh teine a dheanamh gu 'm faodadh an teas
a beothacliadh ag-us an fhuil a churaail blath
innte gus am faigheadh e cobhair. Chuir e-
'na suidhe i ri taobh creige"; chuir e dheth
'aodach uachdair fein agus chuir e thairis
oirre e agus thoisich e air siubhal bhioran
a dheanamh teine. Ach b'e sin dhasan an
siubhal faoin. Cha robh craobh no crionach
r'a fhaiciun. Chunnaic e nach robh air dha
ach oidhirp eile a dheanamh air a giulan,
an dochas gu 'n ruigeadh e fasgadh m' am
biodh i uUamh, ach 'nuair a bha e 'ga
togail 'na uchd, chuir a' chlarsach air a
dhruim car dliith, agus leum e 'na inntinn
gu 'n deanadh an tiompan teine. Mar thuirt
sinn cheana bha clarsach a' Chruiteir ainmeil
anns na h-eileannan an lar; bha i air a sin-
eadh sios o atliair gu mac fad thri ginealaich
dheug ag-uis g-ed a b' e Aonghus Mac Illeath-
ain Cruitear a b' fhearr anns a' Ghaidheal
taclid aig an am, bhiodh e ag radh gur h-e
lamh fein lamh a bu mhiosa a bhuail riamh
a teudan. Chuir e saighead 'na chridhe a
chlarsach a losgadh, ach bha gaol Iseabail
na bu treise na gaol na clarsaich, ag-us gun
an corr uime chuir e na bloighean i agus
dh' f hadaidh e teine leatha.

Cha ruig sinn a leas a raflh ach g*u 'n.
d' thainig Iseabail thuig-e, gu 'n do rainig iad
tigh a' chiobair, agus an deigh dhi deagh
charamh fhaotainn ann fad latha no dha,.
gii 'n deachaidh i fein 's an Cruitear dhach-
aidh, a dh' fheitheamh latha na bainnse, a
blra ri bliith ann an ceann mios.

B' e sin suidheachadh Iseabail 'nuair a
thainig Eoghan Og an Lagain dhachaidh.
{Ri leantuinn.)

Air 6.

^

8

T^r^' J SS^Vje?^'^^

£

1

1912.

GEAS AM PAILTEAS.

Tha mi a' toirt huidheachais do losa
Criosd ar Tighearna do bhrigh gu 'n do
mheas e mi dileas, 'g am chur 's a' mhiiic
istreileachd; a bha roimh am fhear-labhairl
toibheim, am fhear geur-leamnhuinn agus
am dhuine eucorach, ach fhiiair mi trocair
do bhrigh gu 'n d' rinn m,i so tre aineolas,
ann am mi-chreideamh. — I. Timoteus i.
12-13.

Anns a' cheud litir a sgriobh e chum
nan Corintianach (xv. 10) tha Pol ag radh
uime fein, tre ghras Dhe tha mi an ni a ta
mi. Bha e a' ereidsinn gu robh gradh Dhe
air a shocruchadh air-san m' an do leagadh
bunaitean an domhain agus gu 'm b'e spiorad
Dhe a bu mhathair- aobhair do gach ni
maith a bha 'na chridhe 's 'na bheatha. BV
saor ghras Dhe toiseach is meadhon is deir-
eadh a theagaisg oir bha eolas aig-e lair
saoibhreas a' ghrais sin 'na fhiosrachadh
fein agus cha b' urrainn dha cunntas eile a
thoirt seachad mu chursa a bheatha ach
"gu 'm b'e deagh thoil Dhe mo ghairm tre
a ghras agus a mhac feiu fhoillseachadh
annam." — Galat. i. 16. B'e ionghnadh nan
ionghnaidhean do Phol gu 'n do thaghadh
esan agus gu 'n d' earbadh ris soisgeul glor-
mhor an De bheannaichte, agus cha robh
uair a leigeadh e le 'inntinn socruehadh air
an smuain sin nach robh a chridhe an impis
cur thairis le gairdeachas is irioslachd;
gairdeachas a cliioun gu 'n do chuir Dia
urram cho mhor air, agus irioslachd a chionn
nach b' airidh e air deagh-ghean Dhe do
bhrigh gu 'n do rinn e g-eur-leanmhuinn air
a shluagh ann an laithean 'aineolas.

Tha e furasda gu leoir a thuigsinn o'n
droeh theisteanas a tha Pol a' toirt air fhein
gu 'n do theab a chridhe briseadh le h-aith-
reachas air sou an lom-sgrios a rinn e air
an eaglais ann an laithean 'oige agus gu
robh e 'na fhaochadh d'a chridhe a dhroch
dheanadas aideachadh. "Bha mi am fliear-
labhairt toibheim, agus am fhear geur-lean-
mhuiun agus am dhuine eucorach." Tha na
facail toibheum is gear - leanmhuin-n cho
laidir ann an Gaidhlig 's a tha iad ann an
Greigis agus cha ruig sinn a leas an corr
a radh umpa ach faodar a radh nach 'eil
am focal duine eucorach idir cho searbh
salach ris an fliacal a sgriobh Pol. Cha 'n
'eil am facal air a chleachdadh ach da uair
anns an Tiomnadh Nuadh, ann an Bom. i.

30, far a bheil e air eadar-theangachadh,
luchd-tarcuis, agus anns an rann so far a
bheil e air eadar - theangachadh, duine
eucorach. Is e an seorsa duine ris an abrar
am facal a sgriobh Pol, duine a ni an t-olc-
air sgath uilc, no didne aig a bheil cridhe
cho chruaidh gur gasda leis a bhi faicinn
dhaoine eile a' fulang pian; ann an aon
fliacal, duine anns an deachaidh am mac-
mallachd gu tur. Tha Pol ag aideachadh.
gur h-e sin an seorsa duine a bha ann fein .
agus nach b' airidh e air trocair Dhe. Ach
b'e deagh thoil Dhe cha 'n e Inliain trocair a
noclidadh dha ach a thaghadh gu bhi 'na
shearmonaiche do na einnich. B'e sin do
Phol iongantas nan i'ongautasan 's tlia cainnt
a' teirgsinn air, gach uair a thoisicheas p-
air labhairt air ro-phailteas gras Dhe.

Fhuair mi trocair do bhrigh gu 'n d' rinn
mi so tre aineolas, ann am mi-chreideamh.
Cha b' ann a' gabhail a lethsgeil a bha Pol
'nuair a sgriobh e na briathran sin ach ag
ardachadh gras Dhe. Bha fios aige gu robh
moran d'a luchd duthcha a' cheart cho eamh-
lasach ris-san an aghaidh deisciobuil is
eaglais Chriosd, ach bha fios aig-e mar an
ceudna nach d' fhuair iad sin uile trocair.
Carson a nochd Dia a mlaaitheas dha-san?
B'e sin ceist nach b' urrainn dha fhueisg-
ladh. Cha b' urrainn dha solus a chur air
freasdal Dhe d' an taobh-san, ach b' urrainn
dha a radh d'a thaobh fein — agus tha e 'g a
radh le gairdeachas — gu robh g-ras Dhe thar
tomhas ro-phailt dha. Ach ged nach b' ann
'g a fhireanachadh fein a thug- e tarruing
air 'aineolas ann an laithean 'oige, faodar
an fhirinn a theagasg- gu bheil aineolas a
lughdachadh is eolas ag an-tromaohadh
cionta, agus gur h-e am peacadh as miosa
peacadh na feadlinach a tha peacachadh an
aghaidh an soluis. Mur biodh sin fior cha 'u
abradh Pol mar thubhairt e ann an aon d'a
litrichean, "cha chuirear peacadh as leth
dhaoine f-ar nach 'eil lagh," Rom. v. 13, ''s
cha mho a dheanadh ar Slanuighear (an-
urnuigli a irinii| e as leth nan daoine a chuir
gu bas e, "Athair, thoir maitheanas dhaibh
oir cha 'n 'eil fios aca ciod a ta iad a' dean-
amh." Tha Dia ceart am breitheanas agus
bheir e (breith air daoine a reir an cotlu-om.

A dh' aindeoin an droch chliu a tha Pol
a' toirt air fein faodar a chreidsinu nach
robh a chridhe idir olc no cruaidh (m' an
deachaidh 'iompachadh agus nach robh
tlachd sam bitli aige anns a' bheubauachd

■ 22

a bha e a' deanamh air na Criosdiudliean.
Bha e eudmlior air taobh a' ehreidimh ludli-
aich; bha e cho eudmhor air taobli lagli
Mhaois 's gu 'm b' fliearr leis a clieann a
cliall seach gu 'n rachadli aon lide de 'u lagh
a chur air chul, agus bha e an duil gu robh
e inar fhiachaibh air, an t-seirbhis ud a
dheanamh do Dhia agus na Criosduidhean a
shaltairt fo chasan air eagal gu 'n tugadh
iad an sluagh a thaoibh. Cha bu chealgair
Pol aig an am anns an do rinn e lamhachas-
laidir air na creidmhich agus cha do pheac •
aich e an aghaidh a choguis. Ach ged a
bha e eudmlior cha robh 'eud a reir eolaii
agus 'nuair a f!liuajir( e an solus fior 's a bha
a shuilean air am fosgladh chunnaic e olcay
a ghniomharan agus rinn e aithreachas an
saic-eudach 's an luaithre. Chunnaic e nach
b' ann do Dhia ach do Shatan a bha e a'
deanamh seirbhis ann a bhi ruagadh nari
Criosduidhean agus gu robh e a' epionadh
as a bun a' chraobh a shuidich an Tigh-
earna. Bha e a' ceusadh Mac Dhe as ur
agus 'g a chur gu naire fhollaisich. Cha
b'e creidmhich lerusaleim a mhain a bha e
goirteachadh: bha e a' lot an Tighearna
losa — A Shauil, a Shauil, carson a ta thii
a' deanamh geur-leanmhuinn ormsa? Anns
an Tiomnadh Nuadh tha iomadh samhladli
air a chleachdadh chum an t-aonadh a tha
eadar Criosd 's a shluagh, eadar an eaglais
is ceann na h-eaglais, a dheanamh soilleir
ach tha sinn an duil nach 'eil faoal eile anns
a' Bhiobrdl as fhearr a tha nochdadh lan
aonaidh na 'm facal so. Cha b'e thuirt
Criosd ri Saul, carson a tha thu a' deanamh
geur-leanmhuinn air m' eaglais no air mo
shluagh, ach carson a tha thu a' deanamh
geur-leanmhuinn ormsa- Tha esan is 'eaglais
'nan aon agus tha ceangal cho dluth eadar
e fein 's a sluagh 's gu bheil e fo amhghar
'nan uile amhghar-san. Leis na buillean
a bha Pol a' toirt air na deisciobuil bha e
a' lot corp losa, a' reubadh a lamhan 's
a chasan 's a' cru' sleagh 'na thaobh. A
mheud 's gu 'n d' rinn sibh e do aon d' am
bhraithrean as lugha (co dhiu a rinneadh
maith no olc dhaibh) rinn sibh dhomh-sa
e, Mata xxv. 40.

'Nuair a sheall Pol air ais air an t-slighe
air an do threoraich Dia e a steach d'a
rioghachd cha 'n 'leil e iongantach gu robh a
chridhe air a lionadh le taingealachd air
son trocair an Tighearna a thug maitheanas
dha, agus gu 'n d' thubhairt e g-ur h-ann
tre ghras Dhe a bha e an ni a bha e. Cha
b' esan a thagh Dia ach thagli Dia esan,
agus b'e a dheagh thoil a mhac fhoillseach-
adh ann. Leis an fhiosrachadh a bha aige
'na bheatha fein air saor-ghras Dhe cha

b' urrainn dha teagasg sam bith eile a thoirt
do na cinnich ach an teagasg 's an soisgeul
farsuing a thug e dhaibh: cha 'n 'eil sibh
fo 'n lagh ach fo ghras, Rom. vi. 14: Is
ann le gras a tha sibh air bhur tearnadh, tre
chreideamh; agus sin cha 'n ann uaibh fein:
is e tiodhlac Dhe e, Eph. ii. 8: bha gras an
Tighearna thar tomhas ro-phailt dhomh agus
fhuair mi trocair chum gu 'm foillsicheadh
Criosd annam-sa air tiis an uile fhad-fhul-
angas, mar shaimpleir dhiabhsan a chreid-
eadh ann, an deigh so, chum na beatha
maireannaich, I. Tim. i. 16:

Cha robh seirbhiseach riamh ann an
eaglais Chriosd air thalamh a bu dilse na
Pol agus faodar a radh gu 'm b'e am fios-
rachadh pearsonta a bha aige air trocair is
maitheas an Tighearna d'a anam a bha 'na
mheadhon air a thaingealachd is 'eud la
chumail beo. Bha e a' f'aireachduinn gu 'n
do cliuir Dia comain cho mhor air-san 's
nach b' urrainn dha 'fhiachan a phaigheadh
gu brath ged a chosgadh e a theanga ag
ardachadh a chliu 's ged a chosgadh e a
bhodhig a' searmonachadh a shoisgeil. Bha
e 'na ionghnadh iir dha gach latha d'a
bheatha gu 'n do rinn Dia trocair air agus
bha gras Dhe a' deanamh a chridhe (cho
aoibhneach 's gu robh e 'n duil nach b'
airidh cuspair eile a bhi labhairt air, an
coimeas ris. Cha 'n 'eil e furasda do dhaoine
nach deachaidh riamh ann an comain an
Tighearna doigh-labhairt Phoil a thuigsinn:
saoilidh daoine nach do rinn aon chuid
caoidh air son am peacanna 's nach d' fhios-
raich trocair Dhe gu bheil Pol a' leigeil
ruidh le theanga 'nuair a thoisicheas e air
gras Dhe a mholadh. Ach cuiridh iadsan
uile a bhlais maitheas Dhe agus a fhuair
ann an Criosd trocair is deagh-ghean Dhe,
an aonta ri cainnt an abstoil agus gairm-
idh iad air an anam an Tighearn a tnholadh.

A dh' aindeoin teagasg an Tiomnaidh
Nuaidh tha daoine ullamh gu bhi saoilsinn
nach 'eil Dia cho fialaidh 's a tha Pol ag
radh. Is maith leo cuing a ohm- air a ghras,
mar nach biodh gradh Dhe ach air son na
feadhnach a tha airidh air. Cha 'n 'e sin
soisgeul Phoil: is e a thuirt esan, Tha Dia
a' moladli a ghraidh fein dhidnne do bhrig-h
an uair a bha sinn fathast 'nar peacaich
gu 'n d' fhuiling Criosd bas air ar ison. Rom.
V. 8. Clia'n'eil spiocaireachd ann an Dia.
Tha a chridhe mor 's a lamh fialaidh. Tha
a throcair farsuing mar an cuan. 'Nuair
a nochdas e a ghras nochdaidh e e am pailt-
eas, 's nuair a bheannaicheas e beannaich-
idh e gu saoibhir. Lionaidh e cupan a
shluaigh g-us an cuir e thairis.

Chuir Dia comain air Pol 'nuair a thug

23

e dha maitlieanas acli chuir e comain a bii

mhotha air 'nuair a dli' earb e ris an sois-

geul, mar tha e fiein ag radh. Theireadh Pol

gu 'm bu leoir an comlial'adh e air gras Dlie

su 'n tuaudh e maitheanas do neach a bha

^ . . .

'na fliear labliairt toibheim 's 'na dhuine

eueorach, acli blia e 'na iongantas ua tou
mhotha leis gu 'n do mheas Dia e aiiidh
air a chu'r a mach a dh' iounsuidli nan einn-
each le 'shoisgeul glormhor. Tha mi, ars'
esan, a' toirt buidheachais do losa Criosd ar
Tighearna do bhrigh gu'n do mheas e mi
dileas, 'g am cliur anns' a mliinistreileachd.
'Nuair a tlia Criosd a' tearnadh duiue cha 'n
'eil e 'ga thearnadli gun aobhar ; 'nuair a
tha e 'ga ghairm tha e 'ga ghairm gu
seirbhis ; agus am measg gach comain is
uiram' a tha e a' cur air a shluagh cha 'n 'eil
comain as motha no urram as airde na gu
bheil e 'g an aideachadh mar luchd-oibre 's
mar cliomh-sheirbhisich maille ris fein ann
an rioghaclid Dhe air thalamh. Ma tha
fiosrachadh againne 'nar cridhe fein gu 'n do
chuir Dia fo cliomain sinn 's gu 'n do nochd
e dhuinn a throcair, agus ma tha oran
molaidh 'nar beul air son an dochais mhoir
's nan tiodhlacan beannaichte a thug e
dhuinn ann an Criosd, bidh iarrtus againn
air a mhaitheas a mholadh mar rinn Pol
agus innseadh do 'n t-saoghal ciod a rinn
Dia air son ar n-anma. Gras am pailteas —
is e sin toiseach is meadhon is deireadh
searmonachaidh Phoil, agus cuiridh na milt-
ean a bha aon uair marbh ann am peacadh
ach a itha nis beo do Dhia an aonta ris. Ged
a labhradh neach le teanga aingil cha mhol-
adh e gras Dhe mar bu choir.

ISEABAL.

(Air a leantuinn).

Ged nach do chriochnaich sinn ar naigh-
eaehd anns an aireamh mu dheireadh cha
ruig sinn a leas moran tuilleadh a radh, oir
tha an gaol an diugh mar bha e 'n de 's
tha faeal Sholaimh fior, "an ni sin a bha
ann is e an ni sin fein a bhitheas ann, agus
an ni sin a rinneadh is e an ni sin fein
a nithear, agus cha 'n 'eil ni sam bith nuadh
fo'n ghrein." Fhuair an gaol rathad p
thus an domhain 's gheibh e rathad gu deir-
eadh na dilinn a dh' aindeoin gliocas ath-
raichean, uabhar mhathraichean is ceol
chlarsairean.

Bha Cruitear a' Choirueil 'na dhuine
cneasda ach cleas slieann fhleasgaichean a
chuir seachad a' chuid as fhearr d' am beatha

gun leannan ach leabhar no cruit-chiuil bha
e car maol a thaobh gne is doighean nam
ban, agus ged a bha fios aige gu robh
Eoghan Og an Lagain t«igheach air comunn
Iseabail cha do chuir sin dragh sam bith
air 's cha d' thainig smuain 'na chridhe gu
robh dad eatorra. Na 'n robh e cho ghlic 's
a bha e ceolrahor 's na 'n robh a sliuil cho
mhaith r'a chluais dh' fliaodadh e fhaicinn
nach robh Iseabal cho aoibhneach sona 's
a bu choir do the a bha gu bhi 'na bean-
bainnse ann an nine ghoirid, a bhith. Bha
i a' feucliainn cho mhaith 's a b' urrainn
dliith a spiorad a chumail suas 'nuair a
bhiodli i 'na lathair ach cha 'n 'eil e fiu'asda
aoibh a chumail air an aodann 'nuair nach
'eil aoibh anns a' chridhe, agus dh' fliaod-
adh an Cruitear a thuigsinn o fhaoail
neonach a bhiodh i ag radh ris an drasd 's
a rithist nach robh a h-inntinn aig fois.

Ach g-ed nach robh inntinn Iseabail aig
fois cha robh beachd air bith aice dol an
cois a geallaidh do 'n chruiteir, 's ged nach
robh i a' seachnadh Eoghain gu tur bha
ullachadh na bainnse a' doi air aghaidh.
Anns an ullachadh sin bha bean an Lagain
a' gabhail uigii is curam nach bu bheag
's cha robh rud a ghabhadh deanamh leatlia
nach biodli deanta los an t-slighe a reit-
eachadh air son Iseabail. Cha b' ann air
ghaol nig'hean a' ehiobair a bha mathair
Eoghain cho chaoimhneil baigheil rithe ach
air son aobhair nach bu mhaith leatha inn-
seadh do neach eile. Ged nach d' thug each
dad fanear thuig ise gu maith ciamar a bha
cuisean eadar an dithis oga, ach bha uiread
de ghliocas saoghalta aice '.s nach do leig i
sin oirre. Dh' flieuch i gu seolta ri Eoghan
fhaotainn as an rathad gus am biodh Iseabal
air laimh aig a' chruiteir ach cho luath 's a
chuunafiic i Bach do chord e ris gu 'n rachadh
e air aoidheachcl gu chairdean anns an Acha
nach faca e o thainig e dhachaidh a
I Astralia, cha d' thuirt i 'n corr uime air
eagal gu 'n cuireadh i car cearr 's a'
chuibhil. Cha mho a thuirt i ris maith no
olc mu Iseabal, no leig i fhaicinn dha nach
robh i toilichte, oir bha fios aige gu bheil
an gaol mar an teine — cha dean gaoth ^s
stoirm ach a sheideadh suas an aite a chur
as. Leis a sin leig i Eoghan an urra ris
an fhreasdal.

Am measg nam fbnn a bhiodh an Cruitear
a' seinn do Iseabal b'e a roghainn an t-oran
tiamhaidh, "Nach truagh leaf bean 6g 's
i 'g a bathadh." Cha do thuig esan carson
a bheireadh a cheol ua deoir gu suilean
Iseabail agus bhiodh e a' tarruing" aisde le
fearas-chuideachd 's ag radh rithe nach bu
fhreagarrach ceol muladach roimh la am

24

bainnse. Bha Iseabal mar gu'm biodh i
air sg^ir mhara, gun seol no rathad aice
air dol as o'n lau a blia 'g eirigh uigh ar
n-uigli, gun dad a b' urrainn i a dheanamli
ach na mionaidean a chunntas gus an rach-
adh na tonnan thairis orra. Cba b' ann uile
gu leir air sgatli a muime fhagail is dach-
aidli dhi fhein fhaotainn a gheall i Aonghus
Mac Illeatliain a phosadh ach a chionn gu
robh i 'n duil gu robli gradh aice dha. Bha
sill aice ann an tomhas; bu toigh leatha e pa
b' fhearr na duine eile fo 'u glirein ach an
aon fhear d' an d' thug i a cridhe 'nuair a
bha i 'na caileig, ach mar bha na bliadh-
nachan a' dol seachad 's nach robh am fear
sin a' tighinn fhuair dilseachd is caomh-
alachd a' Chruiteir an duais agus lion beag
is beag thug Iseabal dha an t-aite falamh
a bha 'na cridhe. Co dhiu thug i dha na
b' urrainn dhi a thoirt seachad agus bu
mhor leis a' Chruiteir a letli. Eadar am
meas a bha aig Iseabal air a bhuadhan
inntinn 's air grinneas a naduir agus an
dearbhadh a bha aice air meud a ghaoil
orra bhlathaich a cridhe cho mhor ris a'
Chruiteir 's gu robh i 'n duil gu 'm biodh
iad sona comhla agus b'e sin a thug oirre
smuaineachadh air a phosadh idir. Tha
moran de mhnathan an t-saoghail a' cur
seachad an laithean gu toilichte air na 's
lugha de dh' aran na beatha na gheibheadh
Iseabal bho 'n Chruiteir, agus na 'n d' fhan
euibheal an fhortain grm. char a chur dhith
agus Eoghan a chur 'na rathad a rithist
cha 'n 'eil teagamli nach biodh iad riaraichte
gu leoir le cheile. Ach cha robh e 's an
dan gu 'n tachradh sin. 'Nuair a thainig
Eoghan dhachaidh 's a choinnich e fliein
is Iseabal leum' a cridhe 'na chomhdhail mar
gu 'm biodh eun beo 'na broilleach, 's chaidh
ceol is comunn is comhradh is gaol a' chlar-
sair as an t-sealladh oirre mar a theid a'
ghealach as an t-sealladh 'nuair a dh' eireas
a' glirian.

Ma leum cridhe Iseabail an comhdail
Eoghaiu leum cridhe Eoghain 'na comh-
dail-se agus dhuisg'j a ghaol. Cha d' fheuch e
r'a fholach no chleith agus ged nach d' thug
Iseabal misneach dha 's ged a dh' innis i
dha nach robh feum dha bhi bruidhinn 's
nach rachadh i 'n cois a geallaidli do 'n
Chruiteir lean Eoghan air a ghaol a chiu'
an ceill 's lean Iseabal air coinneaehadh ris.
Fichead uair a h-uile latha theireadh i rithe
fhein nach faiceadh i tuilleadh e 's bhoidich-
eadh i a sheachnadh, ach "tha cainnt nan
bg bhean mar an driuchd a ni a ghrian a
ehughadh suas" agus 'nuair a thigeadh an
t-am bha i fhein is Eoghan a' conneachadh.
Bha Iseabal 'na creutair firinneaoh dleasd-
anacli; cha robh a h-inntinn aig fois a

I chionn gu robh i idir ag eisdeachd ri Eoghan

j 'b a chionn nach robh i cho muirneach air a'

i chkrsair 's a bu choir dliith, ach bha a

j coguis 's a g-aol a' tarruing an ag-haidh a

i cheile. Blia ullachadh na bainnse a' dol air

aghaidh oir ged bha gaol Eoghain 'na sholas

da h-anami 's a bhriathran na bu mliilse na

ceol a' chruiteir bha Iseabal suidhichte nach

briseadh i a gealladh.

Oidhche roimh la na bainnse choinnich iad
a dh' fliagail beanuachd, ach 'nuair a thainig
an t-am dhaibh dealachadh cha ghabhadh e
deanamh. Anns a' mhaduinn ghabh a muime
iongantas nach robh Iseabal ag eirigh agus
chaidh i d'a seomar feuch an robh dad cearr
ach bha an seomar falamh. Shiubliladh shios
is shiubliladh shuas ach cha robh sgeul air
Iseabal. Ann an tigh an Lagain bha p.'
cheart iarraidh air Eoghan, ach cha b' fhada
gus an cualas as an t-Sailein gu 'n dOi
ghabh Eoghan is Iseabal an t-aiseag do 'n
Oban 's gu 'n do dhublaich e sgioba a'
bhata los a siubhal a ghreasad. Chaidh an
ceol air feadh na fidhle anns an Lagan. Dh'
innis a 'li-athair do 'n Chruiteir ciod a thach-
air. Theab an duine boclid dol as a chiall.
Thug e na bha de ghaol 'na chridhe do dh'
Iseabal gus b'e an duais a thug ise dha —
a chridh a bhriseadh is culaidh-spuirt a
dheanamli dheth an lathair na duthcha. Cha
robh an Gruitear 'na dliuine briathrach 'a
cha chualas riamh ainm Iseabail air a bhil-
ean tuilleadh. Chum e a smuaintean dha
fein 's cha d' thuirt e riamh maith no olc
uimpe ach a mliain an aon fhacal a labhair
e ann an searbhadas a chridhe 'nuair a dh'
innseadh dha gu 'n do theich i le fear eile.

'S mairg a loisgeadh mo ihiompan rithe.
Cha do choinnich e fhein is Iseabal gu
brath 'na dheigli sud ach sgriobh i thuige
ag iarraidh maitheanais, air son mar rinn i
air, 's ag innseadh dha gu saor ciod a thug
oirre a dheanamli. Chuiir i cuideachd clar-
sach thuige an aite na te a loisg e air a
sgath, ach chuir e a' chlarsach air a h-ais
le fios nach robh feum aige oirre 's nach
tugadh a mlieoir ceol aisde tuilleadh a
chionn nach robh ceol 'na chridhe; Ged nach
robh arach aice air 's ged nach faigh sinne
coire dhith (ciod air bith a their an leugh-
adair) bliris Iseabal a chridhe. Cha ruig
sinn a leas an sgeul a leantuinn na 's fhaide
ach ma dh' fheoraichear ciod a tha an naigh-
eachd a dh' innis sinn a' teagasg- cha 'n
urrainn dhuinn a radii ach so, giu- fearr an
oige na 'n ealain agus gur h-e an gliocas do
sheann fhleasgaichean a chaill an oige an.
aire a thoirt air an griosaich agus an t-suir-
idh fliagail aig leithidean Eoghain is
Iseabail, air eagal gu 'n eiricli dhaibh mar
dh' eiricli do Chruitear a' Clioirneil.

Air 7.

1912.

AMHAIECIDH DIA AIE A' CHRIDHE.

No. h-amhairc air a ghn^is no air airde
a phearsa, a chionn ffu 'n do cliuir mise
cul ris; oir cha 'ii fhaio an Tighearna nmr
a chi duine oir umhaircidh an duine air coslas
an taobh a muigh, ach amhaireidh an Tigh-
earna steach air a' chridhe. — I. Samuel xvi. 7.

Bha 'n t-am a' tarruing dluth 'nuair a blia
Saul gu rioghacM Israel a chall, agus chuir
an Tigliearna Samuel am faidh gus righ ur
fhaotainn ann am baile Bhetlilehem agus
an teaghlacli lese. 'Agus naomliaich e lese
agnis a mhio agus gliairm. e iad a dli' ionn-
suidli na h-iobaii'te." Thainig aon an deigh
aon de sheachdnar mhac lese air blieul-
thaobh an. fliaidli, daoiue deas eireachdail,
flathail agus treun; ach cha d' flioillsicli an
Tighearna do Shamuel gu 'm b' e h-aon
diubh sud a thagh e gu bhi 'na righ air
Israel. Dh' fhaighnich am faidh, agus ion-
gantas air, am b' iad sud mic lese uile. An
sin chuimlinich lese gu 'n robh am fear
a b' oige dhe 'n teaghlacli, Daibhidh an
t-'Annsaelid," a mach 's na raontan ag aire
an trend. Chuireadh fios air a' bhuachaill
6g, agus thainig- e le luirg-, le chlarsaich,
agnis le clirann tabhuill, agus e 'na dlireach
's 'na gliluasad maiseach ri fhaicinn. Agus,
air do Shamuel sealltuiun air, dh' fhoillsich
an Tigliearna dha gu 'm b'e so righ Israel,
oir thainig an teachdaireachd so thuige,
"Eirich, ung e, oir 'se so esan." B' ann mar
so a fhuair Daibliidh, mac lese, an riogh-
achd, ach tha uachdaranachd aige as far-
suingie agus as doimhne na bha riamli aig
righ aimsireil. Thainig gutli a chlarsaich
agus binneas nan Salm, araon subhach ag'us
tiamhaidh, a sheinn e, thairis air na linnt-
ean, a' dusgadh aignidheau naomlia, agus a'
dortadh iocshlaint na comhfhurtach ann an
cridheachan gach ginealaich ann an eachd-
raidli Eaglais De. Ciod e an teagasg a tha
ri flmotainu bho na briathran a labhair
an Tighearna ri Samuel a thaobh Eliab am
mac bu shine? "Na amhairc air a ghnuis,"
<etc.

1. Tha iad a' teagasg dhuinn nach ionann
breitlmeachadh Dlie agus dhaoine. B'e am
mac a h' isle ann an inblie, dhe 'n t-seachd-
nar, anns an robh an cridhe rioghail a' bual-
adh. Bha each 'nan gaisgich, treun agus
riogliail nan coslas, ach bu shuarach an
spiorad a tiha annta, ann an coimeas ris-san,
a bha 'g ionaltradh an trend am mease nam

beann. Cliunnaic an t-Uil'-fhiosracli gu robh
nadur prionnsail fo fhalluinn choitcliionn a'
bhuacliaill, agus thog e suae e bho chro nan
caorach, "O bhi 'n deigh nan caorach a bha
trom le al, thug se e a bheathachadh lacoib
a shluaigh, agus Israeli oig-hreaclid." 'S ann
mar so a tha muiuntir an t-saoghail an
sealladh Dhe. 'Na lathair-sau tha gach
riomhadh, gach sgeadachadh giinn, agus
cumliachd talmliaidh air an sguabadh air
falbh mar lion an damliain-alluidh, agus
tha clann nan daoine seasamh 'na fhiannuis,
cha 'n ann a reir meud an inblie, ach a
reir uaisle agus treibhdhireas an anma.
Tha daoine sealltuinn air an aghaidh: tha
Dia sealltuinn air a' chridhe; tha daoine
sealltuinn air a' chorp: tha Dia sealltuinii
air an anam. Air an aobhar sin tha breith-
eanas an Tighearn iomlan agus flor, ach tha
breitheanas dhaoine gu trie mearachdach.

2. Tha sinn a' foghlimi gu bheil coslas
bho leth a tmuigh gTX trie cealgach. 'S trie a
bha 'n cinne-daonna air am mealladh le nith-
ean a bha maiseach ri amharc orra ach a
bha giulan puinnsean falaichte. Fhuair ar
ceud pharantan a mach — agus is daor g,
phaigh iad air son an eolais — gu robh iill-
idliean lainnireach na nathrach a' falaeh
droch spiorad namhaid an . anma. Bha a'
meas toirmisgte tlachdmhor do 'n t-suil agus
mills do 'n bhlas air thus, ach cha b' fhada
g-u 'n do dh' fhas e searbh do 'n chail le
domblas agus truaighe bhais. Bha Saul mac
Chis 'na dhuine aig an robh pearsa rioghail,
deas, foghainteach ag-ns eireachdail, ceann
agus guaillean os cionn an t-sluaigh, gidh-
eadli cha robh fior rioghalachd 'na chridhe;
bha e dh' easbliuidh nam feartan a bha
freagarrach air son ceannard pobull taghta
Dhe . Ann an linn ar Slauuighir b' iad na
Phairisich an sluagh bu mlio ann a sealladh
an t-saoghail air son na fireantachd ata o'n
lagh. Cha robh ann ach iadsan air sou
eagnaidlieachd agus umhlachd a thaobh a
chrabhaidh a bha follaiseach do 'n t-saoghal,
agus thug iad taing- do. Dhia nach robh iad
coltacli ri muiuntir eile. Ach sheall an Tigh-
earn losa ni bu doimhne na na h-oirean
aodaich air an robh briathran na diadhachd
sgriobhta, agus dli' fliag e 'n cliu, mar rabh-
adh, aig gach linn ri teaolid. Cha robh
annta ach "uaighean gealaichte, deadli-
mhaiseach air an taobh a muigh ach air an
taobh a stigh a tha Ian de chnamhan
dhaoine marbha, agus de 'n uile shalachar."

26

3. Blia na teagasg-an a dli' ainmich mi air
a foillseachadh gu ro shonruichte ann am
beatha ar Slanuigliir losa Criosd. Mu 'n d'
tliainig e blia siiil dhuraohdach a' oliruthach-
aidh a' feitheamli air son fhoillseachaidh.
Bha naoimh mar a bha Simeon agus Anna
a' feitlieamh air son comhfhurtaehd Israel.
Ach ciod na beaohdan a bha cumanta am
measg sluagh Israel a thaobli a Mhessiah
a bha ri teachd? Bha iad a' sealltuinn air a
shon am measg campan luchd-cogaidh, agus
euirtean righrean, daoine mora agus saoibhir
an t-saoghail so. B' e 'm beaehd gu 'n tig--
eadh e le cumhachd agus greadhnachas, le
carbadan agus marc-shluagh, le armailtean
agus brataichean. Mar is maith tha fios cha
V ann mar so a bha. Thainig e mach a
Nasaret, baile beag, neo-ainmeil, neo-chliuit-
each, am measg beanntan Glialile far an
deachaidh a thogail ann an teaghlach neo-
inbheach. An Dia a dh' imich air an talamh
so mar dhuine, chaidh arach ann am bo than
boelid, agus dh' oibrieh e air ceaird ann am
buth an t-saoir. Cha 'n ioghnadh ged a
bha 'n sluagh fo iongantas 'nuair a dh' eirich
am faidh 6g ud anns an t-Sionagog air la
na Sabaid. Bha e air fas suae 'nam meass",
gu samhach, maeanta, ciuin, gun sgeimh no
grinueas 'nan sealladh, agus bha e 'na ni
do-thuigsinn leo gu 'n tigeadh a leithid de
bhriathran bho bhilean — "Tha Spiorad an
Tighearn orm, do bhrigh gu 'n d' ung e mi a
shearmonachadh an t-Soisgeil do na boch-
dan; chuir e mi a slilanachadh na muinntir
aig am bheil an cridhe briste, a ghairm
fuasglaidh do na braighdibh, agus aiseag an
radhairc do na doill, a thoirt saorsa do 'n
mhuinntir a tha bruite." "jSTach e so an
saor, ars' a luchd eisdeachd, "nach i mliathair
Mnire agus nach e bhraithrean Seumas agus
loses agus Simon agus ludas, agus a
pheathraichean nach 'eil iad maille ruinu."
B' e sud bfeithneaclradh agus cainnt dhaoine.
oir sheall iad air an taobh a mach a mliain.
Ach sheall Dia air a' chridhe agus chunnaic
E spiorad rioghail an Fhir-Shaoraidh fo
choslas iriosal saor Nasaret. Agus a nis
tha Esan, a shuidh aon la, sgith, acrach,
tartmhor aig tobar lacob ann a' Samaria, an
diugh air rigli-chathair na cruinne, a' toirt
an uisge bheo do gach anam air am bheil
iotadh air son na beatha maireannaich.

4. Anns a' cho-dhunadh tha sinn a' fogh-
lum a bhi toiliehte ged tha ar cranuchur
iosal. Ged a dh' ardaich Dia Daibhidh gu
bhi giulan air aghaidh crioehan a Fhreas-
dail ann an eachdraidh an t-saoghail, 's
cinnteach mi nach robh e riamli ni bu toil-
iehte na bha e, mar bhalach 6g, ag ion-
altradh an trend air na cluainibh s-lasa ag'us

ri taobh nan uisgeachan seimh. Cha ruig
sinn a leas farmad a bhi oirnn ri righrean
na talmhainn oir is fior am facal gur "neo-
shoerach an ceann a tha girdan cruin." Ach
is cuis-f barmaid da rireadh an duine, g-e
iosal a staid, a tha dhochas ann an Dia.
Cha d' iarr an t-Abstol Eoin tiotal a b'
airde na so, gu 'm b' e an deiseiobul a b' .
a b' ionmhuinn le losa, agus cha 'n 'eil a
h-aon mar measg nach faod cuibhrionn a
bhi aige ann .an gradh cho farsuing agus
neo-chriochnach .

"Oir amhaircidh an duine air coslas an
taobh a inuigh, ach amliaircidh an Tighearn
a steach air a' chridhe." Amen.

Leis an Vrram. Gilleasbuig Domhanullach,
Ministear ChiUtarJagain .

DUILLEAGAN A LEABHAR NA
BANRIGH.

Bha a' cheud leabliar a sgriobh a' Bhan-
rigli Victoria m'a beatha anns a' Ghaidheal-
tachd air a thionndaxHi gu Gaidhlig leis an
Urramaoh I. P. St. Clair a bha 'na mhin-
istear am Peairt, agus an dara leabhar le
Mairi Nic Ealair. Cha 'n urrainn sinn p,
radh mu leabhar a' mhinisteir ach gu 'n
tugadh e gaire air gamhainn. Leis nach
robh aige ach droch Ghaidhlig rinn e coth-
lamadh dona dheth agus faodar a radh uime
mar thuirt Gilleasbidg Aotrom mu shearmoin
Shutair, ministear anns an eilean Sgithean-
acli aig nach robh ach fior dhroch Ghaidlilig.
Bidh cuid dhi 'na C4;iidhlig
Is pairt dhi 'na Beixrla ;
Bidli cnid dhi 'na h-Eabhra,
'Na Fraingeis 's na Greigei.s
'S a' ehuid naoli tuig eaoh dhi
Bheir e gair aiv Fear Ghensdo.

A thaobh 's nach 'eil leabhar Mairi Nic
Ealair aig ar laimh tliionndaidh sinn fhein
na criomagan a leanas gu Gaidhlig oir b'
fhasa dhuinn sin a dheanamli, seach tois-
eachadh air obair St. Clair a charamli.

Bas Diuc Wellington.

Alt-na-Oiuthasach.
An seathamh Id deug de
mhios meadhonnach an
Fhof/hair, 1852.

"Shiubhail e Di-mairt aig tri uairean, gun
phian fhidang. Toil Dhe gu robh deante.
Cha ghabhadh so seachnadh; bha an Diuc
ceithir fichead 's a tri. Bu mhaith dha-san
a bhi air a thoirt air falbh fhad 's a bha a
bhuadhan uile slan; ach is ann oirnne a
thainig an call.

Fhuair e ach beag a h-uile gloir shaogh-
alta a b' urrainn iochdaran fhaotainn ach
ghixdain e sin gu h-iriosal. Fhuair e

eairdeas an rigli, meas is earbsa an t-sluaigli
uile, agus clia robh ionghnadli ann. Oir bha
e daonnan direach is onorach is ceart 'na
chridhe 's 'na gliiulan. Clia robh aig a'
Chrun riamh, agais tlia eagal orm naeh bi,
seirbhiseach elio dileas is caraid cho taiceil.
Mo thruaighe sinne! Clia ghabli an call
so leasachadh, oir cha bheo dnine eile d' am
b' aithne duileadsan a cliur as an ratliad
mar dheanadh esan no aig an robh oomli-
airle cho glic. Chuir e earbsa mhor ann an
Ailbeart agus noohd e caoimhneas dha nacli
gabh innseadh."

An Eaglais.

An ceathramh la dcug cle
mhios deireannach an
Fhoghair, 1S55.

"Cliaidh sinn do 'n (eaglais aig (da uair dheug.
B'e an t-Urramach Iain, Caird, fear de na
seariBonaichean as ainmeile an Albainn, a
bha an ceann na seirbhis agais thug e dhuinn
searmon a bha fior mhaiseach. Lean e air
teagasg dlutli air uair an uaireadair ag-us
dh' eisd a h-uile duine ris le ro-aire. B'e
an ceann-teagaisg a ghabh e, Eom. xii. 11.
Gun bhi leasg ann. an gnothuichibh; dur-
achdach 'n ur spiorad, a' deanamh seirbhis
do 'n Tighearna. Mhinich e, ann an doig-h
shimplidh is bhoidheach, ciod a tha fior
chreideamh a' ciallaehadh; ciamar as coir
dhuinn a' nochdadh 'n ar n-uile ghniomh-
aran; agus naoh ann airson latha na Sabaid
a mhain a tha e. Thuirt e gur h-e yan
creideamh ceart, "a bhi maith 's a bhi dean-
amh maitli," "a' deanamh nan uile nithean
.ann an spiorad Chriosd." Bha a shearmon
cho tiachdmhor ri searmon Mhie Leoid an
uiridh agus chaidh sinn dhachaidh, beath-
aichte leis."

Ae Coimheaesnaich.

Di-saihuirne, an seathamh la
fichead de mhios meadhonnach an
Fhoghair^ 1S57.

"Stad sinn aig a' bhiith a cheannach beagan
glroireasan air son nam bochd agus air son
feadhainn eile. Choisich sinn suas am bruth-
ach gu Baile na Croit far a bheil bean Mhic
Phearchair a' fuireach. Chaidh ise ceum
leiun, a leigeil fhaicinn dhomli far an robh
na bochdan a' fautuinn agus a dh' innseadh
dhaibh co mi. M' an deaehaidh sinn a steach
do ghiu de na tighean, thachair seana bhean
oirnn a bha ceitliir fichead 's a h-ochd agus
anaban-ach bochd 'na crannchuir. Thug mi
dhi cota blath, chrath i mo lamlian agus
ghuidh i air Dia mo bheannachadh, na deoir
a' sileadh air a seann ghruaidhean.

Chaidh mi steach do 'n bhothan bheag
anns an robh seana Cheit, boirionnach

a bha ceithir fichead 's a se. Ged a bha
i aois mhor, bha i djreach, sgiobalta; agus
rinn i ar beatha mar gu 'm biodh bean-
uasal. Shuidhi i aig a' chuibhill agus rinn
i sniomh. Thug mi dhi-se cuideachd cota
blath agus thuirt i, "Gu 'm biodh an Tigh-
earna maille ribh-se 's ri 'r cuideachd anns
an t-saoghail so ag^us anns an ath-shaoghal;
g-u 'n treoraicheadh e sibh agus gu 'n gieidli-
eadh e pibh o gach olc." Chaidh sinn a dh'
fhaicinn seana bhanntrach Shimons, a tha
thairis air a cheithir fichead, le aodann
boidheach ruiteach, ach cho crom 's giu-
beag nach 'eil i diibailte. Bha i anabarrach
cairdeil, a' crathadh ar lamh agus a' faigh-
neachd c6 againn a' Bhanrigh, agus a' sior
ghuidhe sonas is agh dhuinn. Thuirt i ri
m' nighinn, 'nuair a dh' innseadh dhi gu
robh i dol a phosadh, "Gu 'm biodh gin
Tighearna 'na fhear-stiuraidh dhuit gu brath
agiis gu 'm biodh sonas agad." Bha i gu
maith seanchasach, agus 'nuair a thuirt mi
ritlie gu robh mi 'n dochas gu faicinn fhath-
ast i, thuirt i gu 'm faodadh i a bhi air
a gairm air falbh latha sam bith. Air ar
tilleadh chaidh sinn a dh' fhaicinn bean a'
Glu'anntaich, a tha daonnan cho cuimir,
glan. Thug mi dhi gun is neapaicean agus
thuirt i, "Tha sibh ro ohaoimhneil, tha sibh
a' toirt na 's motha 's na 's motha dhomh
a h-uile bliadhna, agus mise a' fas na 'is
sine gach bliadhna." An deigh dhuinn
beagan seanchais a dheanamh rithe thuirt
i, "Tha mi toilichte 'ur faicinn a' seall-
tuinn cho mhaith." Bha deoir 'na suilean
agus thuirt i mu fhalbh mo nighinn, "Tha
mise duilich 's tha mi 'n dull gu bheil i
fhein duilich cuideachd." Thuiiit i gu robh
eagal oirre nach faiceadh i i tuilleadh ach
an deigh dhi so a radh thuirt i, "Tha mi
duilich gu 'n d' thuirt mi am facal ud ach
cha robh mi a' ciallachadJi dad cearr leis:
bidli mise an comhnuidh ag radh an rud a
thig gu 'm inntinn, 's clia 'n e an rud a
bhios freagarrach." An t-seana bhean ghaol-
ach! tha i 'na creutair cho grinn.'f

Baisteadh Gaidhealach.

Di-domhnaichf an iieaih^'anih
Id fichead de mhios deireannach
an Fhoghair, 186S.

"Aig ceithreamh do cheithir chaidh sinn gu
tigh Iain Mhic Thomais, am maor-coille, gu
bhi aig baisteadh a leinibh. Anns an
t-seomar bheag aca bha bord air a chur
ri taobli na h-uinneig, agus anart geal air.
Bha Biobidl air a' bhord agus soitheach anns
an robh uisge. Sheas sinne air aon taobh;
bha Iain, anns an deise Ghaidhealaich, lamh
ris a' mhinistear a bha mu m' choinneamh-sa

28

aig; ceann a' bliuird. Sheas Barbara a bhean
lamli ris -s an leanabh 'na h-uchd, aguB
lamh rithe-sa seann Mhac Thomais 's p,
bhean agus an nighean aca a ftha gun phos-
adh; muinntir Dhorohuill Stiubliard, na
Granntaich, Victoria, Morgan 's a piuthar,
agns am Brunacli. Bha a chasag air |an
Ollamli Mac-an-Tailleir. Thoisich e air an
t-seirbhis le beagan fhacal a radh agiLS an
sin rinn e iurnuigh, a' toirt buidheachais "air
sou matliair bheo is leanabh beo." An sin
leug-h e leari-annan de 'n sgridbtur agus chuir
e na oeistean abhaisteach air athair an lein-
ibh. Fhreag-air esan le 'cheann a chromadh.
Thuirt am ministear ris an sin, "Cum do lean-
abh ri baisteadh." Rug e oirre agus chum e i,
agus air do 'n mhinistear a radh, "Is e
Victoria ainm an leinibh,"* chrath e an
t-uisge oirre (ach cha do rinn e comharra
na croise), ag radh, "Victoria, tha mise 'g
ad bhaisteadh, an ainm an Athar, a Mhic,
agus an Spioraid Naoimh, aon Dia beann-
aichte gu brath. Amen."

Chriochnaiclieadh an t-seirbhis le urnuigh
ghoirid eile agais leis a' bheannachadh abh-
aisteach. Shaoil mi moran de 'n t-seirbhis;
bha a h-uile facal freagarrach is faireachd-
ail is driiighteach. Phog mi an leanabh
agus chuir mi an tabhartas a bha mi toirt
dhi an'laimh a li-athar, mugan ai'rgid. Bha
aran is uisge-beatha air an cur mu 'n cuairt
agus dh' 61 sinn uile slainte an leinibh 's
a mathar. Einneadh an rud uile gu leir le
grinneas is eireaehdap,.

Dl-DOMHNAICH a' ChOMANACHAIDH.

Baile-Mhoireil.

An treas Id deug de cheiid

mhios a' riheamhraidh, 1S71.

"Maduinn ghrianaeh ach sneaehd dumhail
air an talamh. Chaidh mi do 'n eaglais aig
da uair dheug. An deigh an t-searmoin
thoisich seirbhis a' chomanachaidh agus cha
dichuimhnich mi gu brath i. Bha i cho
lurach, f aireachdail ; agus dhruigh i orm
mar nach h-iu'rainn dhomli innseadh. Bha
soluimteachd an latha r'a fhaicinn air ooltas
na h-eaglais; bha na buird anns na suidh-
eachain tharsuing| air jgacli taobh, inu choinn-
eamh na cubaid, air an comhdachadh le
anart g-eal. Cha do shuidh am Brunach no
gin eile de na seirbliisich Albannach air ar
ciil mar a b' abhaist, ach shuidli iad uile
shios an staidliir leis an fheadliainn a bha
'nan suidhe aig' fe' icheud ibhord. Air beulaibh
an t-suidheachain mheadlioin, agus direach
mu choinneamh na cubaid, bha bord, comh-
daichte le anart geal.

B' e an oeann-teagaisg-, ' 'Umhlachd iom-
lan a Mhic."j — Eabh. ii. 10. An deigh an

t-searmoin rinn am ministear urnuigh
ghoirid agus 'na dheigh sin labhair e ris
a' chioimhthional, a' toirt cuireadh do na
fior aithreachain, iad uile a thigh' nn a dh'
ionnsuidh a' bhuird; agus a' t«irt rabhaidh
dhaibh-san a bha cruadliaichte anns a'
pheaoadh, iad 'ga sheachnadh. Rinn e so
uile gu ciuin, caomhail. An deigh dha na
buird a dhion thainig e nios as a' chubaid
agus sheas e aig a' bhord, am ministear a
bha 'g-a chuideachadh agus na foirfich 'nan
seasamh lamh ris. 'Nuair a bha an coinili-
tliional a' seinu an coigeamh laoidh deug
ar fhichead thug na foirfich a stigh am fion
's an t-aran agus chuir iad air a' bhord iad,
am fion ann an oeithir cupain mhora airgid
agus an t-aran air da thruinnsear, comh-
daichte le anart geal agus air a ghearradh
'na mhirean beaga. Leugh am ministear
I. Cw.- xi. 23 agus ann ,an urnuig-h dhruigh-
teach choisrig e an t-aran 's am fion gu
seirbhis Dlie. Thug e an t-aran an toiseach
agus an sin am fion do na foirfich agus thug
iadsan do chach iad. Thug e fhein iad do
h-aon no dha de na feadhainn a bu dluithe
dha anns an t-suidheachan mlieadhoin, far
an abhaist do theaghlach Mhic Thomais
suidhe, agus far an robh comlila riu an
diugh seann Domhull Stiubliard 's a bhean,
a' sealltuinn cho ciatach; muinntir Dhomli-

uill Oig Stiubhard agus an seann Bhrunach
's a bhean, esan ceithir fichead 's a h-aon
is ise tri fichead 's a h-aon deug. Ghabh
iad de 'n aran 's de 'n fhion gu soluimte,
'nan suidhe; an dara h-aon 'g an sineadh
a dh' ionnsuidh an aoin eile; agus an deigh
dliaibh uile comanachadh chuir na foirfich
an t-aran 's am fion air an ais air a' bhord
air beulaibh a' nilrinisteir. Thug esan facal
no dha de dh' earail air an t-sluagh, sheinn
iad an treas salm thar a' choig fichead, agus
am feadh 's a bha iad 'ga seinu, dh' eirich
an luchd comanachaidh o'n bhord a dhean-
amh aite do na feadhainn a bha gu suidlie
aig an ath bhord.

Tha e eu-comasach dhomli innseadh mar
a dhruigh an t-seirbliis orm. Bha i cho
simplidh, durachdach, breagh; 's bha leithid
de choslas na diadaidheachd air a' choinih-
thional uile. Bhean e ri m' chridhe agus
mhiannaich mi gu mor suidhe aig a' bhord
corhhla riu.'*' Bu chiatach an sealladh |a
blii faicinn nan daoine coir, moran dhiubli
a b' aithne dhomli, agus 'nam measg aon
seann bhoirionnach le a cui-rachd g'eal.
Thainig cuid dhiubh astar fada, a dh' ain-
deoin an aois is dumhlachd an t-sneachd."

['*' Tha mi nis a' suidhe aig bord a' chom-
an-aohaidh ann an Crathie blio 1873.]

Air 8.

1912.

AN DUAIS A FHUAIE MAOIS.

Leis an TJrramach I. M. Mac-anSothaich,
Cheann-loeh .

Cha bu shuarach an duais a fhiiair seirbh-
iseaeli ainmeil Dhe o shean; b' fhiach i gach
iobairt a rinn e. Bho thoiseaeh a bheatha
iongantaich gn ruig la a bhais, a^s gu
sonruiehte bh0 thoiseaeh a bheatha follais-
icli, bha e lan-chinnteach gu 'n robh lathair-
eaohd Dhe maille ris anus gach aite mar
dhion 's mar thearmunn da; agus mheal e
uair is uair an co-chomunn as dluithe agus
as milse as iirrainn do dhuine sam bith a
mhealtuinn maille ri Dia. Bu mhor agus bu
leoir an duais sin. Ach a thuilleadh air sin,
anns gach deuchainn chruaidii a thainig 'n a
chrannchur ('e bu lionmhor iad) sheas an
Ti Uile-chumhachdach gu ro-ghrasmhor air a
thaobh, agus threoraich e e gu tearuinte
troimh gach trioblaid, a' neartaehadh mar
sin a chreideimh. Bu trie a thaehair e air
duilgheadais, air cruadail 's air cruaidh-chais,
ach cha d' fhuair a h-aon diubh riamli lamh-
an-uachdaj" air. Dh' eirich naimhdean do-
aireamh, borb is cumhachdach 'n a aghaidh,
a' bagairt sgrios air fhein is air a shluagh;
thainig iad a mach 'n am biiidhnibh, uaibh-
reach agus bosdail, 'n uair a mliothuich iad
an neart fein agus laigsinn Chloinn-Israeil
ann an coimeas riu; ach, a' toirt iimhlachd
do aithne Dhe, chaidh Maois 'n an aghaidh
ann an lan-earbsa, gun teagamh, gun eagal,
agus chuir e gu tur air theicheadh
armailtean nan coimheach.

Agus an uair a dh' fhas Clann-Israeil
fein ceannairceach is rag-mhuinealach ; 'n
uair a rinn iad g-earan 's an fhasach, a' dich-
uimhneachadh gu narach gach maitheas a
nochd an Tighearna dhaibh is miorbhuileau
a ^f hreasdail a dh' oibrich E air an son ;
'n uair a dh' iarr iad le uile dhurachd an
cridh' aingidh gu 'n robh iad aon uair eile
aun an tir na daorsa, 'n an suidhe laimh
ris na poitibh feola; seadh, eadhon aig
amannaibh cho buaireasach ri sin, cha do
threig a mhisneach e 's cha do gheill e d'
an Iglaodh ghearanach; ach, air a chuid-
eaehadh le gras agus le spiorad Dhe, nochd
e gu dileas dhaibh morachd agus graineal-
achd am peacaidh; agus, aonranach ged bha
e am measg an t-sluaigh, sheas e gu steidh-
eil an aghaidh an iarrtais sanntaich; agus
1)' i duais fhollaiseach a chreideimh gu 'n do

dh' eisd Dia r' a aslachadh 's gu 'n dO'
cha«mhain e a phobull air egath umhlachd
agus urnuigh a sheirbhisich .

Mar so, o'n la sin 's an do thoisich e air
Clann-Israeil a riaghladh gu ruig an la 's
an do runaich Dia nach treoraicheadh Maois
a phobull na b' fhaide fhuair e iomadh uair
agus air iomadh doigh duais a chreideimh,
Ach bha 'n duais as mo dhiubh air fad a'
feitheamh air fliathast. Da fhichead bliadhna
chaidh e air ais 's air aghaidh 's an fhasach,
air a chlaoidh gu trie's air a sharuchadh
gu goirt; ach fad na h-uine sin cha do
dhichuimhnich e |na bria(thran a labhair Dia
ris air an la mhor, ainmeil, 'n uair a dh'
fhoillsicheadh Aingeal an Tighearna dlia ann
an lasair theine, a meadhon pris, 's cha robh
am preas air a losgadh.

"Chunnaic mi gu cinn teach," arsa Dia,.
"amhghar mo shluaigh a tha 's an Eiphit,
agus cliuala mi an glaodh airson am maigh-
stirean-oibre ; oir is aithne dhomh an doilgh-
eas. Agus thainig mi nuas 'g an saoradh a'
laimh nan Eiphiteach, agus 'g an toirt suae,
a mach as an fhearann sin gu fearann;
maith agus farsuing; gu fearann a tha.
sruthadh le bainne agus le mil."

B' aithne do Mhaois gu h-iomlan nach
dicluiimhnicheadh Dia a bhriathran fein, ach
gu 'n coilionadh e 's an am iomchuidh gach
gealladh a thug e dha; agus ged nach
fhaigheadh Maois eead a dliol thairis a dh'
ionnsuidh na duthcha, gidheadh, bu toil le
Dia gu 'm faiceadh e i, 's gu 'm bitheadh
cridh' a sheirbhisich dhileis air a dheanamh
aighcarach leis an t-sealladh. Uime sin, a'
fag-ail Cloinn-Israeil 's a' champ air comh-
nardaibh Mhoaib, chaidh Maois air aghaidh
le ceum luath agus beothail; oir, ceud ag-us
fichead bliadhna dh' aois ged bha e, cha
d' fhailnich' a ehuil aig an am, agus cha mho
a threig a neart e.

Dhirich e sleibhtean Abarim is thog e ri
bruthaicheau Nebo gus an do rainig e mull-
ach Phisgah agus an sin thaisbean Dia dha
duthaich a' gheallaidli. B' e sin an sealladh
gloirmhor; beanntan arda, ainmeil, gleann-
tan- fasgach, feurach; is aimhnichean mar
aimhnichean airgid a' sruthadh gu seimh
a dh' ionnsuidh a' chuain ; o Lebanon nan
seudar 's an airde Tuath gu ruig Sion, an
sliabh naomh, 's an airde Deas; o'n Ear
gus an lar thainig na h-uile fo shuil; tir
Chanaain uile, gu ruig an fhairge as faide
mach. Agus mar' a dh' anJiairc e air boidhche

30

's air saibhreas 'na tire, nacli 'eil e uile gu
leir coltach gu 'n lionadh aoibhneas a chridlie,
""s gu 'ii nochdadh e taingeileachd ' anama do
Dhia a dheonuich cead agus comas dlia an la
.agiis an sealladh sin fliaicinn? Am biodli
iarrtas a chridhe cearr no neo-iomchiudli,
ma 's e gu 'n robh e sgriobhta gu 'n do
mhiannaich e gn durachdach cead fliaotainn
o Dhia a dhol thairis a dh' ionnsuidli na
duthcha? Nach 'eil sinn ullamh gu smaoin-
eacliadh agus eadlion gu aideachadli gur
bronach an ni e da-rireadli nach d' fhuair e
iCothrom no cead?

Ach bha duthaioh eil' ann a 'gheall
Dia dha, 's cha robh so air an robh
& 'g amharo ach 'n a sandiladh |air
an diithaich sin; ag-us fhuair Mao is
lanachd na duaise. 'n uair a cliaidh e
steach do 'n tir sin. Cha b' fhad an uin' a
.gha'bhadlh e 'dol eadar mullach Phisgah'agus
an Canaan a ta 'n so ; ach ann am prioba
na sula bha e 'm measg nan aingeal a tha
daonnan a' cuartachadh righ-chathrach Dhe
's a' Chanaain sin a ta shuas. Oir mar a
dh' amhairc e, thoisich a shuil air f ailneach-
adh agus dh' fhalbh an sealladh, air a
dhubhadh as ann an dorchadas a' bhais; no,
thiodh e na b' fhiora radh, gu 'n robh an
sealladh talmhaidh air a tolieas leis mar neo-
ni, 'n uair le ' shiiilibh spioradail a dh'
amhairc e air gioir 's air boidhche Neimh.
- Ma tha ar creideamh coltach ri creideamh
Mhaois, is ionann an diiais a gheibh sinn.
Faodaidh e bhi nach tachair sinn am feasd
air cimnartaibh ctio mor 's cho deuchainnoach
's a bha na cunnartan air an do thachair
esan ; faodaidh e bhi nach bi 'n ar crannchur
gu Ibrath trioblaidean cho buaireasach no
doilgheasan cho trom; oir cha n-urraiun sinn
uile 'bhi 'n ar cinn-iuil air pobull an Tigh-
earna; gidheadh, anns a' bheatha as isle
a tha air thalamh thig uaireigin trioblaidean,
cunnartan agus cruaidh-chas a diiearbhas ar
n-iearbsa gu mor.

An uair a thig na h-amannan sin, feuch-
amaid ri so a thuigsinn gu fior, gu bheil
an Ti gloirmhor, a riaglilas ann an neamh,
a jgabhail curaim dliinn 's g-u bheil coth-
roman ro-bheannaieht' againn, co-chomunn a
g-hleidheadh maille ris a bheir solas agus
comhfhurtachd d' ar n-anamaibh. Air ar
neartachadh le gras, cuireamaid le danadas
an aghaidh gach oidhirp agus ionnsuidli a ni
ar naimhdean oirnu ; na leigeamaid le 'r
cridhe failneachadh, 's na leigeamaid le teag-
amh sam bith a sgail dorcha chur air ar
n-inntinn. Ach ann an lan-earbsa coltach
ri Maois bitheamaid cinnteach gu bheil tir
a' gheallaidh ann, 's gu 'm faic sinn i gu
dearbh 'n uair a theid sinn thairis air an
Amhuinn Mhoir.

Agus, an uair ann an urnuig-h dhiomhair
is ann an aslachadh dhurachdaich, a itjhig sinn
gu isonruichte dluth do Dhia, faodaidh e
bhi gu 'm faigh sinne, mar a fliuair Maois,
sealladh de thir ar doehais; ach aon la
gheibh sinn gun teagamh, eadhon mar a
fhuair lesan, (duals phriseil ar m-earbsa ; theid
sinn a steach do 'n aros gloirmhor far am
bheil esan a nis, agus iadsan uile a thainig
beo 's a fhuair bas ann an creideamh ag-us
far an e ard-aoibhneas bithbhuan nan naomh
"Dia a ghlorachadh agus a mhealtuinn gu
siorruidh."

DUILLEAGAN A LEABHAR NA
BAN-EIGH.

• (Air a \leantumn) .

Ann an 1844, thug Diuc Adholl an caist-
eal do 'n bhan-righ fad thri seachduinneau ;
e f hein 's a mhuinntir a' fuireach ann an
tigh a' bhaillidh ann an seann Bhlar. Chord
a turns rithe agus 'nuair a bha i 'g a fliagail
sgriobh i 'n a leabhar, "Bha a h-uile ni tait-
neach; bha samhchair is saorsa againn ann;
agus dh' fhas mi anabarrach toigheach air
na Gaidheil. Tha iad 'n an daoine cho uasal,
gasda, inntinneach. Beanntan mo ghaoil!
is mise bha dirUich 'g am fagail."

Bha meas mor aice air an Diuc agus air
dhi a chluinntinn ann an 1863 gu robh e
tinn le galair nach gabhadh leigheas chaidh
i a dh' aon ghnotlivich 'g a amharc. Thug
i an cunntas a leanas air an latha sin.

Turds gu Blar an Adholl ann an 1863.

"Choinnich beagan dhaoine sinn aig ar
ceann-uidhe, buidhean de luchd-seilg an Diuc
bhochd, a' bhan-diuc ghaolach, Tullochbhard-
ain, agus an Caiptean Drumanach a Meig-
innis. Cha b' urrainn a' bhan-diuc cumail
oirre fhein 'n uair a chiumaic i mi, agus thois-
ich i air caoineadh 'nuair a shuidli i anns a'
charbad leam. Ghaidh sinn-direach a -dh'
ionnsuidh an tighe, far an robh sinn cho
sona solasach 'nuail' a bha sinn ann o cliionn
da bhliadhna. Thug i mi do 'n cheart
sheomar anns an robh mi an latha sin agus
an deigh dhi beagan bruidhne a dheanamh
rium mu chor bronach an Diuc, chaidh i a
dh' f heoraich an robh e Ideas air son m' fliaic-
inn. An oeann beagan nine thainig i 'g am
iaiTaidli; lean mli i sios an staidhear agus
chaidh sinn troimh thrannsa a bha Ian de
chroicean fhiadli. 'Nuair a chaidh mi a
steach d'a sheomar bha an Diuc 'na slieas-
amh agus bu mhuladach r'a fliaicinn an
t-atharrachadh a thainig air. Phog e mo
lamli 's thug e dliomli an ros geal as abhaist
do Thighearnan Adholl a thairgsinu d' an

31

Uachdaran Rioghail gach iiair a thig- e a
dh' ionnsuidh an tighe. Blia an seomar Ian
de ghunneichan 's de dli' innealan seilg, ach
is beag feum a tha annta dha-san tuilleadli.
B'e 'n da la e. Shuidh sinn greis leis agus
bha e ro tihoilichte m' fhaieinu. 'Nuain* a b'ha
sinn a' falbh, an deigli biadli a ghabhail,
clia'n fhoghnadh leis ach dol leam 'g am
fhaiciun air falbli agus shuidh e anns a'
eharbad leinn. Thainig e mach aig Blar;
agus choisich e mu 'n cuairt, a' seoladli a
dhaoine ciamar a dheanadh iad. Bha na
ceart dhaoine leis a chaidli leinn air an
latha thpilichte a chaidh sinn troimh g-hleann
Teilt o cliionn da bhliadhua agus dh' fheor-
aieh e am faodadh iad aon iolach a thoirt
m' am falbhainn. Rinu iad sin, 's an Diuc
fliein air ■ an ceann. Anns an dealachadh
phog mi a' bhan-diuc 's thug mi dha-san
mo lamli, ag radh ris, "Gu 'm beannaicheadh
Dia thu, a Dhiuc ghaolaieh."*

BatHADH LEINIBH ANN AN 1872.

Dimdirt.

"Thainig am Brunach a stigh a dh' inn-
:seadh igu 'n do thuit balach anns an allt
agus gu robh eagal air g-u robh e air a
bhathath. Bha e fhein shios aig an abhainn
agus thuirt e gu robh sluag-h na duthcha
uile cruinn, a' siubhal a' chuirp. Chuir an
rud crith air m' fheoil. Bu mhac am balach
do dh' fhear ris an abrar Eattray. Beagan
roimh ohoig uairean thug' mi leam Beatrais
is Sine Ely anns a' eharbad 's chaidh sinn
sios greis air taobh tuath na h-aibhne. Stad
sinn crioman beag air an taobh eile do
Tliigh-na-haich far am faca sinn an sluagh
air an ais 's air an aghaidh ri taobh na
h-aibhne. Dh' innis da bhoirionnach a
thachair oirnn gu robh dithis /chloinne air ^m
bathadh ag-us gu 'u d' fhuaradli corp an fhir
a \> oig-e ach nach d' fhuaradli am fear a
bu shine. Bha iad a' siublial shios is ehuas.
'Nuair a bha sinn a' bruidhinn riutha
thainig seaii-mliatliair nam balach 'na ruith,
agUiS. i ann an staid chruaidh. Bha an dara
fear dliiubh tri bliadhna 's am fear eile
deich no aona bliadhna deug. Tha allt
Mhonaltri anns an do bhathadli na giidlain
am bitheantas gu maith iosal ach an diugh
thainig e nios mar thuil. Tha e c-oltach
g-u 'n do thuit am fear beag anns an allt
agus gu 'n do leum a bhrathair, a bha 'g
iasgach aig an am, a mach 'g a shabhaladh.
Bha clann Abercrombie comhla riu agus thug
an giaodhach-san a mach daoine as an tigh-
ean ach m' am b' urrainn dhaibh cobhair
a dheanamli air na paisdean thug an sruth

* ShiubJiail e beagan laithean an deigh na bliadhn' itire.

gabhaidh leis iad ag-us sguab e air falbh
iad do 'n abhainn mhoir, Dee. Gnothuch
deistinneach ! A reir mar a chuala sinn bha
mathair nam balach air falbh o'n tigli. Bha
a mathair an coltais a' bhais 's chaidh i
'g a h-amharc; agus chum i am balach a
bu shine as an sgoil a thoirt an aire do 'n
fhear bheag.

Chaidh sinn suas do thigh bean a' Ghraun-
tai^ih far an d' fhuair sinn tea. 'Na dheigh
sin choisich sinn suas taobh na h-aibhne
agus dh' innis iad dliuinn gu 'n do thill am
bata ach nach d' fhuair iad corp a' bhalaich.
'Nuair s, thainig sinn na bu dluithe
do 'n chaisteal bu leir dhuinn daoine air
bruachan na h-aibhne 's am measg nan
creag- a'' riirach le maidean . Blia athair a'
gliille 'n am measg; a' caoineadh gu cruaidh
's a' siubhal corp a leinibh. Bu mhuladach
an vsealladh e!"

Diardaoin.

"Aig leth uair an deigh deich thug mi
leam Beatrais is Sine Ely anns a' eharbad 's
chaidh sinn gu tigh beag Charn-na-craige.
Chaidh am Brunach a steach an toiseach
agus chunnaio e an t-seana bhean. Thug iad
sinne a stigh do 'n chitsinn far an robh mo
leanabh mills, 's e cho boidheach neo-chiou-
tach, 'n a shineadli air bord a bha conih-
daichte le anart geal. Thog iad an t-anart
is sheall sinn air. Bha a lamhan beaga
paisgte is rughadh 'na giiruaidliean, mar
g-u 'mbiodhe 'n a chadal. Cha robh milleadh
sam bith air agus dh' iarr mi air Beatrais
sealltuiun air. B'e sud a' cheud uair a
chunnaliici i am bas riamh agus bha mi toil-
ichte gu 'm faca i e ann an eruth cho boidli-
each.

Thainig a mhathair bhoolid a stigh, 's i
cho ^samliacli oiuin; ach thainig na deoir
'n a^iuilean 'nuair a rug mi air laimh oirre
's a dh' innis mi dJii cho goirt 's a bha mo
chridhe air a son. Ach thiormaiclij i a deoir
agus thuirt i, "Feumaidh sinn feuchaiun
ris a so a ghiidan agus ar n-earbs a chur
anns an Uile-chumliachdach." Is gasda r'a
fhaicinn cho striochdte 's a tha muinntir an
aite so do thoil an Fhreasdail.

B'e Alasdair ainm a' ghille bhig. Tha a
mhathair 'na boirionnach caol; gias 's an
ag-haidh is dorcha 's an fhalt; boirionnach

o ...

fior bhoidheach is measail. B'e am tear
a bu shine 's am fear a b' oig-e d'a teagh-
lach a chain i; tha balach is da chailleig
air lam fagail aice. 'Nuair a bha sinn a'
falbh thug mi dlii tabhartas beag agus ghuidh
i a beannachd orm. Bhean an caoimhneas
beag ud r'a cridhe.

Chaidh sinn sios a dli' ionnsuidh na

32

h-aibhne far an robh na daoine a' siublial
an fliir uach d' fhuai'ad]i fhathast. Bha
Domhull Stiubhard is Seumas Brun is ditliis
eile ann am bata is maidean aca, a' siubhal
ehios is shuas fo gacli cloich; acli cha robh
dad r'a fhaicinn. Dh' fhan mi far an robh
iad gu aon uair oir bha 'n gnothuch cho
cianail 's nach diiraichdinn na daoine fhag-
ail. Chunnaic mi am maighstir-sgoil, duine
beag laghach, agus bha esan ag radh gu
robh Seumas, am fear a bh' air chall, 'n a
bhalach tepaidh, giinn. Tha e 'n a thoil-
eachadh fhaicinn maf a jthionndaidh a h-uile
duine a mach a shiubhal corp an leinibh
bhochd. O mhoch gu dubh cha do stad iad
agus bha iad uile tursach air son an sgiorr-
aidh Ichruaidh a thainig air na parantan
bochd.

'Nuair a bha sinn 'n ar suidhe aig ar
dinneir thainig fios gu 'n d' fhuaradh corp
a' bhalaich air eilean a tha mu choinneamh
Phananaich agus gu robhtar a' cur ]uim
aii' a fthoirt dhachaidh gun dail."

Disathuirne.
"Aig eeathi-amh gni tri chaidli mi a mach
le dithis de 'm chloinn a dh' fhaicinn an torr-
aidh. Bha mu dheich duine fichead ann;
athair nam balach, Seumas is Uilleam Brun,
brathair Fhrannsaidh, Mac Pheadrais an
tuathanach, is feadhainn eile. Bu mhuladach
an sealladh e; an da chiste bheag comh-
daichte le aodach geal, 's an t-athair bochd
an ceanu te dhiubh. Bha an t-Ollamh
Mac an Tailleir is duine uasal eile leis
a' coiseachd air deireadh na cuideachd.
Bha e shuas aig an tigh far an do rinn
e (an t-seirbhis, a reir cleachdadh na
duthcha. Is e an eaglais Easbuig-each an
aon eaglais ann an Albainn a bhios a' dean-
amh seirbhis aig taobh na h-uagha.* Dh'
fhan sinn gus an deachaidh an torradh as
ar sealladh agus an sin thill sinn dhachaidh.

TlODHLACADH ATHAIR a' BhrUNAICH.

Diardaoin, an t-aona la fichead

de mhios deireannach an Fhoghair, 1S75.

"Is duilich learn gu bheil an latha cho
fliuch oir tha athair a' Bhrunaich ri bhi air a
thiodhlacadh an diugh. Uisge gxm stad o
chionn naoi laithean! Cha ehualas riamh a
leitliid. Ohnunaic mi mo dheagh Bhriinacli
tiota beag anns a' mhaduinn m' an d' fhalbh
e do Mhiocrais, aite a chuideachd. Bha e
bronach, deiu-ach. Aig fichead mionaid gu
da ;uair dheug thug mi learn Beatrais is
Sine Ely anns a' charbad gu Mioerais. Bha

* Tha ctdsean air atharrachadh Iho na sgriobh mi so,
agus a nis (1883) tha urnuigh air a deanamh anns a'
ehladh, air uairean.

an dile uisge ann; thachair an Dotair Rob-
astanach oirnn air an rathad agus chunnaic
sinn moran dhaoine a' cruinneachadh a dh''
ionnsuidh an tighe bho gach taobh. Thuirt
am Brunach rium gu robh mu choig fichead
ann. Bha na gillean seilg agam fhein ann,
an gobha a Clachantuirn, agus na h-uiread
eile. Thug iad sinne a stigh do 'n chitsinn
far an robh an t-seana bhean ghaolach' 'n a
suidhe aig an teine; gu ciuin, eireachdail
ged a bha a cridhe tursach. Bha na mic
anns an t-seomar anns an robh a' chiste,
agus feadhainn eile a thug am Briinach a
mach leis as a' cheann de 'n tigh anns an
robh sinne. Ann an tighean tuathanachais
de 'n t-seorsa so tha trannsa eaol daonnan
eadar an seomar 's an citsinn agus tha dorus
a' bhlair mu choinneamh an trannsa sin.
Bha Mr. Caimbeul, am ministear, 'n a eheas-
amh anns an trannsa aig an dorus agus an
corr de 'n sluagh cruinn air an taobh a
muigh. Cho luath 's a thoisieh e air an
urnuigh dh' eirich an t-seana bhean bhochd
agus sheais i lamh rium-sa. Cha bu leir dhi
leus, mo thruaighe! ach bha a claisteachd
aice agus leig' i a taic air cathair, ag- eisdeaehd
ris an urnuigh ehiatach is dhruighteach a
rinn Mr. Caimbeul. 'Nuair a ehriochnaieh
am ministear thainig am Brunach agus dh''
iarr e gu caomhail air a mhathair i a
dhoanamh suidhe gus an tugadh iad a mach
a' chiste . Ghiulain a bhraithrean a mach i -^
lean a h-uile duine a bha stigh iad; agus
chaidli sinne a mach cuideachd agus chunn-
aic sinn iad a' cur na ciste anns a' charbad-
ghiulain. 'Na dheigh sin chaidh sinn suas
gu mullach cnuic far an robh sealladh
again n air an torradh a' gabhail an rathaid
ga socrach, cianail. Bha iad uile a' cois-
eachd, ach a' chuideachd againne; am Brun-
ach, anns an deise Ghaidhealaich, a' cois-
eachd 'jas deigh a' ^hiidain ; ;agus dheanainn a
mach a bhraithrean anns a' chomhlan a.
thaobh 's gu robh iad a' coiseachd lamh
ris-san. Gu fortanach thog- an latha 's rinn
e turadh. Chaidh mi air m' ais do 'n tigh
agus dh' fheuch mi ri comlifhurtachd a thoirt
do 'n t-seana bhean. Thug mi dhi mar
chuimhneachan air an duine a chaill i,
braiste anns an robh dual d' a fhalt, a
ghearradh dheth an de. An uair a bhatar
a' toirt a mach na ciste chaoin i gu deiu'ach..
A reir cleachdadh na duthcha, ghabh sinn
ar cuid de 'n uisg-© bheatha 's do 'n chaise-
a chuireadh mu 'n cuairt; agus 'n a dheig-h
sin dh' fhag sinn beannachd aig an t-seana
bhean ghaolaich, a' guidhe oirre a misneach a.
chumail suas. Thuirt mi rithe nach biodh
an dealachadh eadar i fhein 's an duine ach.
goirid.

Air 9.

1912.

NA SUILEAN FOSGAILTE.

Agus rinn Elisa urnuigh agus thubhairt
e, A Thigliearna, guidheam ort, fosgail a
shiiilean a chum gu 'm faic e. Agus dh'
fhosgail an Tighearna suilean an oganaich;
agus feuch bha 'n sliabh Ian de eachaibh
agus de charbadan teine mu 'n cuairt air
Elisa. — //. Righ vi. 17.

Tha an iiaigheachd a leanas a' cur soluis
air briatliran an t-salmadair,

Tha aingeal Dhe a' campachadh
Mu'n dream d' an eagal e,
G'ara fuasgladh is g' an teasairginn
O'n trioblaidean gu leir.

Thug Ben-hadad righ Sliiria oidhirp air
lelioram righ Israeil a ghlacadli ach a dh'
aindeoin gacli seoltachd a chleachd e clia.
b' urrainn dha a cihur an sas, oir bha Elisa
am faidh a' toirt rabliaidli o.s io.sal do
lehoram. Clia robh fios aig Ben-hadad air
a so; ag-us leag- e amliarus gu robh aon air
chor-eigin am measg a dhaoine fein nach
robh dileas dha agn^s a bha toirt forfhais do
rigii Israeil. Ann am feirg ghairm e iad
agus thuirt e riu, "Innsibh dhomli co 'n ar
measg a tha le righ Israeli." Bhoidieh iad
uile nach b' ann aca-san a bha choire agus
dh' innis iad dha gur h-e am faidh Elisa a
bha daonnan a' cut lehoraim 'na earalas.
"Innsidh e," ars' iadsau, "do 'n righ na
ba-iathran a labhras tu ann ad sheomar-leab-
ach." "C aite am faighear an duine so,"
fhreagair Ben-hadad, "chum gu 'n glac mi
e." Thuirt iad ris gu robh Elisa a' fuireach
ann an Dotan; agus gun an corr uime, chuir
Ben-hadad eich is carbaid is sluagli mor a
chuartachadh a' bhaile. Anns a' mhadmnn
clmnnaic seirbhiseach Elisa mar a bha cuis-
ean agus thuirt e, "Mo thruaig-h! a Mhaig-li-
stir, ciod; a ni sinn." "Na biodh eagal ort,"
fhreagair am faidh, "is lionmhoire iadsan
a tha leinne na iadsan a tha leo-san." Agus
rinn e urnuigh, "A Thighearna, fosgail,
guidheam oiifcl, a_ shuilean a chum gu 'm faic
e." Agus dh' f liosgail an Tighearna suileau
an oganaich agus ohunnaic e; agus, feuch,
bha 'n sliabh Ian de dh' eich agus de charb-
adan teine mu'n cuairt air Elisa. Tha e
'na aobhar taingealachd gu bheil an naigh-
eachd bhoidheacli so air a sgriobhadh anns
a' Bhiobull, oir tha i a' t«agasg ann an

doigh dhruighteach gu bheil suil an Tigh-
earna orra-san d' an eag'al e agus gu bheil a
chumhachd mar bhalla-dion m' an timchioll.
Tha esan an ni ceudna an de agus g-u
siorruidh; cha 'n fhailnich a neart 's cha 'n
atliarraich a glxradh; agus faodaidh a
shluagh a bhi cinnteach gu bheil e eho
dluth dhaibh an diugh 's a bha e do Elisa
anns na laithean o shean.

I. Cha 'n urrainn iadsan nach toir suim do
chumhachd an De neo-fhaicsinnicli breith
clu'othomaeh a thabhairt air ciiLsean an
t-saoghail so. Bu leir do sheirbhi.seaeh Elisa
armailtean nan Sirianach, ach do bhrigh
nach bu leir dha an gairdean neo-fhaicsinn-
each a bha timchioll air fhein 's air a
Mhaighsfcir, ghabih e eagal gun aobhar agiis
chaidh e air seacharan mu chursa an fhreas-
dail. Tha daoine a' tuiteam anns a' cheart
mhearachd so an diugh fhathast. Chi iad
an gairdean feola a tha leo no 'nan aghaidh,
agus saoilidh iad gu bheil iad Ian chinnteach
ciod a' chrioch a bhios aig gach obair is
oidhirp ris an cuir iad an lamh; ach, gie
bhitheanta, gheibh iad bristeadh-duil agus
tionndaidh ouisean a mach mar nach do
shaoil iad. Chunnt iad na nithean a bu leir
dhaibh ach dh' f hag iad a mach as an
cunntas gairdean an De bheo; agus a chionn
gu 'n d' fhag, chaidh iad air seacharan. Tha
esan a' riagliladh air neamh is talamh; anns
a' chogadh spioradail a tha dol air aghaidh
gun sgur tha a theachdairean diomhair 's
a spioradan frithealaidh a' gabhail pairt,
agus ma dhichuimhnicheas sinn a lamh-san
ann an eachdraidh an t-saoghal tha sinn a'
fag-a^il a imach an aon ni as jurrainn comhairle
is inuleachd is neart mhic an duine a chur
an suarachas. 'Nuair a chunnt Pharaoh a
mliarc-sluagh 's a charbadan-cogaidh, 's a
chunnt e aireamh chloinn Israeil, an am
dhaibh an Eiphit fhagail, shaoil e, nach robh
aigx3 ach dol as an deig-h agus gu 'n tuiteadh
iad 'na laimh. Ach a chionn nach d' thug
e suim do chumhachd an De bheo agus nach
bu leir dha an gairdean neo-fhaicsinneach a
bha timchioll air Israel 'g an dion o lamh-
achas - laidir an luchd - sarucliaidh, bha a
bheachd fada cearr agus chaidh a rmntean
a thilgeadh bun os cionn. 'Nuair a sheol
cabhlach na Spainnt gu cladaichean Bhreat-
uinn, an linn Ban-righ Ealasaid, a thoirt

34

nan eileanan so fo cliis tliiereadli ueaoli a
shealladh air soithiehean na da dhuthcha a
bha dol an caraibh a cheile nach. robh
teagamli earn bith nach ann leis a,n Spainnt a
rachadh an latha. Ach is e a thachair,
gu 'n do g-hluais otirsa an f hreasdail calg-
dhireach an aghaidli foeachd dhaoine, a
chionn gu robh eumliachd nach bu leir do 'n
t-suil nadurra ag oibreachadh an aghaidh
gairdean feola na Spainnt. Sheid an Tigh-
earna anail; aig fuaim a ghutha dh' eirich
an doinionn 's na tonnan; agus bha a naimh-
dean air an sgapadh mar a dh' fhuadaichear
deatach. Chaidh e niach air sgiathaibh na
gaoithe agus rinn e na neoil 's na h-uis-
geachan 'nan earbaid 's 'nan spioradau
frithealaidh dha. Bha daoine anns an duth-
aich so aig an am ud a thuirt mar a thuirt
seirbhiseach Elisa, 'nuair a chunnaic iad
cabhlach uaibhreach nan coigreach a' briich-
dadh orra ann am moralachd an neart, Mo
thruaigh ! ciod a ni sinn ? Ach fad na h-uine
bha carbadan an De bheo air a' chiran mu 'n
cuairt air Breatunn, ged nach bu leir dhaibh-
sau iad; agiLS a chionn gu'u d'fhag iad as
an t-sealladh a' chabhlach neo-fhaicsinneach
sin cha cl' thug iad breith chothromach air
cuisean na rioghachd aig an am. Do bhrig-h
gu bheil Dia ceart is cumhachdach faodaidh
an duinje 's an rioghachd a leianas fireantachd
a bhi fo dheagh mhisnich, oir cogaidli na
reultan o sligheannaibh arda air an taobh.

II. Tha an naigheachd so a' teagasg nach
h-eirich olc sam bith do shluagh an Tigh-
earna. Tha an fhirinn so air a sgriobhadh
o cheann gu oeann de 'n Bhiobull ann am
briathran soilleir, ach tha i gu sonruichte air
a cur sios leis an t-salmadair ann am briath-
ran maiseach a Ithuiteas mar an driuchd air
an anam. "Grabhaidh esan a tha comhnuidh
ann an ionad-diomhair an Ti as airde, tamh
fo sgaile an Uile - chumhachdaich." " Le
'iteagaibh cornhdaicliaidh e thu agus fo
'sgiathaibh bidh t-earbsa; bidh fhirinn 'na
sgeith agus 'na targaid dhuit." " Tuitidh
mile ri d' thaobh agus deich mile air do
laimh dheis; ach cha tig sgi'ios am fagus
duit-sa." "Cha 'n eirich olc air bith dhuit
agus cha tig plaig-h am fagus do d' fhard-
uich." "Bheir e aithne d'a ainglibh mu
d' thimchioll chum do ghleidheadh ann ad
shligibh uile." Cha 'n '-eil na geallaidliean so
a' ciallachadh gu 'n teid bron is eunnart is
bas is galair is trioblaidean cumanta an
t-saoghail seachad air an fhirean mar nach
teid iad seachad air an aingidh; ach tha iad
a' teagasg gu bheil lathaireachd is comh-
f hurtachd is sith Dhe aig a shluagh am measg
bviaireas is amho-hairean am beatha, ag-us do

bhrigh g-u bheil sin aca, cha ehaill iad an
dochas 's clia 'n fhailnich an neart. Tha an
t-abstx3l a sgriobh an litir chum nan Eabh-
ruid'heaeh ag innsidh dhuinn mend nan
dieuchainnean a thachair air na uaoimli o
shean, "Sgim'sadh iad, chuireadh am priosan
iad, chlachadh iad, shtibhadh as a cheile
iad, chuireadh gu bas leis a' chlaidheamh
iad; bha iad ann an uireasbhuidh, ann an
trioblaidean, ann an cradh; bha iad 'nam
fogarraieh air sleibhfcean, ann an uaimheau,
agus ann an sluic na talmliainn." Cha b'
urrainn iadsan. a radh gu robh geallaidhean
an t-salmadair air an coimlilionadh dliaibh
gulitireil; ach, le aon g'huth 's le aou chridlie,
thug iad fianuis gu robh iad air an coimli-
lionadh ann an doigh a b' fhearr agus gu
robh aingeal lathaireachd an Tig-hearna
maille riu, 'g an dion 's 'g an neartachadh.
Bho 'n taobh a muigh shaoileadh tu gu 'n
d' thug an saoghal buaidh orra-san an aite
iadsan a thoirt buaidh air an t-saoghal;
acli eadhoin anns an lasair theine agus ann
am beul an leog-hainn bha comhfhurtachdan
Dhe an taobh a stigh dliiubh a' toirt solas
d' an anam, agus bha aoibhneas 'nan cridhe
a bha do-labhairt agus Ian de gldoir. Bha
an suilean air am fosgladh ag-Tos chunnaic iad
carbadan-teine mu 'n cuairt orra; no mar
chunnaic Stephau, neamh fosgailte agus Mac
an diune 'na sheasamh air deas laimh Dhe.
Tha call ann as miosa no call codach, no
tinneas cuirp, no bas chairdean, no plaigh
a sharuicheas a' bliodhig, no bron a ni trom
an cridhe; agus is e sin, tuiteam air falbh
o Dhia tre pheacadh no as-ereideamh air chor
agus gu bheil 'aghaidh air a folacli uainn
ionnus nach faic sinn e agus nacli cluinn
sinn a ghuth. 'Nuair a .thachras sin tha
anam an duine a' dol a steach do thir
choimhich a tha fuar is dorcha mar an
uaigh. Tha e gun eheol, gun aoibhneas,
gun dochas, gun chul-taice; anns an staid
anns an robh anam an t-salmadair an uair
a ghlaodh e, "Chuartaich doilgheasan a'
bhais mi, agus ghlac plan tan if rinn mi;
fhuair mi teinn agus bron." O'n olc sin
ao-us o'n fhiosrachadh shearbh sin saoraidh

o

Dia a shluagh; togaidh e suas iad agus
socruichidh e an casan air a' charraig. Am
measg gach gabhadh is eunnart is deuch-
ainn a thachras orra leigidh e mach thuea
fhirinn agms a eholus; togaidh e dealradh a
ghnuise orra, agus tha gnuis Dhe do anam
an duine mar bhlaths caomhail na greine.
Bidh an Tighearna 'na thearmunn dhaibh;
mar an laithean is amhluidh bhios an neart,
oir bheir esan neart do 'n anmhunn agus
dhaibh-san' a ta gun lugh meudaichidh e

35

ireise. Anns gaeh suidheacliadli auns am bi
iad cluinnidh iad a ghuth ag radii, Na
biodli eagal ort; feucli tha mise maille riufc.
Ach ma tha e fior gu 'n toir lathaireachd
Dhe sith is misneacli is fois inntinn d'a
sliluagh am measg buaireas an t-saoghail
tha e fior mar an eeiidna gvu- h-e a lath
aireachd-san an dion as fhearr as urrainn a
bhi aca o bhuaireadh, 's o pheacadh, agiis
0 na naimhdean spioradail a tha 'n toir air
an anam. Cha 'n 'eil bias anns a' pheacadh
dliaibh-san a tha tigh'nn beo ann an :co-
chomunn Dhe agiis a bhlais giir maitli agiis
gur mills e; ag-us is fhearr leo aon la 'na
chuirtibh-san na mile la ann am pailliim-
aibh laiugidheachd. Do bhrigh g-u bheil
Criosd air a dhealbh an taobh a stigh
dhiubh tha iad a' b'asachadh do 'gach ni
nach 'eil a reir inntinn Chriosd, air chor agus
nach 'eil (ciunhachd aig a' pheacadh thairis
orra mar a b' abhaist. Tha spiorad Chriosd
's an taobh a stigh 'g an deanamh saor o
lagh a' pheacaidh agus a' bliais agnis a' toirt
dhaibh na buadha. Is e so neart a' chreid-
mliich an aghaidli a naimhdean spioradail.
Air dha an t-aran neamhaidh a bhlasad aon
uair chain e bias air seann taois ghoirt a'
pheacaidh. Tha gaol aige air na nithean
a ta shiias agus tha an gaol sin a' toirt saorsa
dha o dining nan nithean a ta fchos.

III. Anns an t-saoghal mu 'n cuairt oirnn
tha lathaireachd an De bheo r'a fhaicinn;
tha a mhioi'bhmlean r'am faicinn an diugli
ihatliast mar anns na laithean o sliean, agus
tha a chumliachd is feartan diomhair a
ghraidh ag oibreachadh air taobh firinn is
ceartais agus air taobh na muinntir a ni a
thoil ; ach do bhrigli gu hheil suilean dhaoine
diiinte, cha leir dhaibh iad. Tha iad mar a
blia Hagar anns an fhasach; clia bu leir
dhi an tobar a bha dlutli dlii g-us an d' flios-
gail Dia a suilean. Chual iad le 'n cluasan
agus dh' innis an athraichean dhaibh an
obair a rinn Dia anns .na laithean a dli'
fhalbli; ach tha sin uile dhaibh mar sheanii
sgeiil agus cha 'n 'eil iad a' faicinn oibre
Dhe an diugh. Chunnacas eicli is carbadan
an Tighearna air an t-sliabli ann an og-
mliaduinn an t-saoghail agus anns an aird
an Ear, ach anns na laithean deireannach
so agus aims an aird an lar cha 'n f haicear
-iad na 's mo; cha'n 'eil r'a fhaicinn ach an
sliabh lorn is armailtean nan coimheach. Mo
thruaigh! a Mhaiglistir, ciod a ni sinn?
Fosgail, a Tliighearna, an suilean, a chum
gu 'm faic iad; gu 'm faic iad gu hlieil Dia
'nam meadlion agus gu bheil a spioradan-
fritliealaidh mu 'n cuairt orra. Is beag a'
-chomhfhurtaolid a tli' ann dhuiniie ffu robh

an Tighearna 'na Dlua do dh' athraichean
an t-seann t-saoghail mur 'eil e 'na Dhia
dhiiinn fein an diugh agus mur 'eil earbs
againn gu bheil a lamh 'g ar stiuradh agus
a .chumliachd 'g ar gleidheadh. Fosguil a
Dhe ar suilean a chum gu 'm faic sinn thu
agus gu 'n gabh sinn fasgadh ann an ad
ionad - diomliair o bhuaireas an t-saoghail
agnis 0 chumhachd a' plieaoaidh.

CAOIMHNEAS.

Tha e air a radh mu na ministearan nach
h-aithne dhaibh stad 'nuair a chrioclinaicheas
iad ach! is e a itlia cur dragli orm-sa, ciamar
a ithoisioheas mi. Tha fios agam ciod a
tha mi dol a radh agus tha smuain no dha
ag-am air a' chuspair a chuir mi os cionn
an t-seanchais so, ach faodaidh mi a radh
mar tliuirt am fear a chaidli a dh' iarraidh
mnatlia ('s e Kiar diuid is narach), gu robh
a' elieist na b' fliasa dhi-se fhuasgladh na
bha i Idlia-san fhosgladh. 0 cliionu greis,
bha mi fhein is bean choir ann an Tiriodh
a' seanclias mu clioimhearsnaich 's mu chair-
dean agus am measg gach rud eile air an d'
thainig sinn tarsuinn thug- sinn greis air
moladh duine nach bu choir dliuinn, tha
eag-al orm, a mholadh idir; agus ma dh'
fhaoite 'nach molamaid na 'n robh Cleir
Mhuile 'g ar n-eisdeachd. Cha bu mhaith
leam-sa aideachadh gu bheil iadsan a bhios
a' deanamh dearmaid air an eaglais air
sligiie an dleasdanais no air slighe na firinn ;
ach na 'm biodli am beaohd sin air a ghinlan
a mach gu cheanu-criche cha b'e a inlioladh
a tlioill an duine ud, oir cha 'n fhacas
riamli e 's an eaglais o shiubhail Maiglistir
Niall, ag'us tha aireamli mhaith bhliadh-
nachan uaith sin. Tha- e nadurra do mhin-
istearan a shaoilsinn (ged a bhios iad gle
bhitheanta cearr) gur h-e na fireanna a
bhios a' dol 'g an eisdeachd agus na h-aing-
idh nach bi ; agus tha iad ullamli gu blii
toirt breitli air an t-sluagh a reir an gnaths
aon latha de 'n t-.seachdtdun, agus ullamli
gu bhi 'g an tomhas le toimhsean eile seaoh
na toimhsean a ehleachdas an sluagli fliein.
Mur robh aobhar aig ministear na sgireachd
beanuachd na h-eaglais a thoirt do *n duine
ud cha robh aobhar aig mo bhana-charaid a
beannachd a thoirt dha na 's mo, oir bha
failimiean sonruiclite ann do nach tugadh
i maitheanas ann an neacli eile; ach a dh'
aindeoin sin uile, mhol sinn e le 'r n-uile
cliridhe agus dh' aontaich sinn le cheile gu 'n
cuir caoimhneas folach air moran pheaeanna.

36

Bha 'ii duine caoimhueil; caoimhneil r'a
mlinaxDi, r'a theaghlacli, r'a choimhearsnaich ;
caoimhueil ri feadliainn nacli robh caoimh-
neil lis; caoimhneil ri boclidan is bann-
traichean; caoimhneil ri ceaird is coin is
eich; agais ged a bhios iomadh crois ml: or
is dhubh air an cur sios 'na agliaidh air
taobh chearr na cunntais anns an leabhar
dhiomhair a tlia air a g-hleidheadh air
neamli, bidh iomadh gniomh caoimhneil is
criosdail air a chur r'a chreideas air an taobh
eile de 'n chunutais, nacli faighear ann an
curuitais feadhnaeh a fliuair beannaclid is
gean-maith na h-eaglais air thalamli. Tha e
duilich a radh ciod a dh' eireas do 'n t-seorsa
dliaoine iSO, oir g-ed uach 'eil lad, a j'ejr
coltais, am measg nan caoroch agus nach
'eil iad a gabliail orra gn 'n do choimhead
iad na h-aitheantan o'n oige tha iad ann
an iomadli doigii a' nochdadh an spioraid
sin a thaitinn ri Criosd 'nuair a bha e air
thalamh. Do 'n duine throcaireach nochd e
e fein trocaireach agais ri daoine caoimhneil
is iriosal bha e baigheil. Bha e anabarracli
trom air gamhlas is cruas-cridhe is uaibh-
ear spioradail, agus sgiurs e na caoraich
anns an robli an spiorad sin le briathran
teinnteach; ach bha e claonnan caomliail ri
daoine iriosal is truacanta, eadhoin g-ed a
bha iad amaideach is seachranach agus ged
a bha na diasan cruithneaclid an impis a
bhi air an tacadh le moran ooguill. Ann
an laon doigli no doigh eile tha sinn a'
toirt breitli air each a cheile gach latha d'
ar beatha ach faodar a bhi cinnteach gu 'n
ciur ar breith-ne, gle bhitheanta, iong-autas
air na h-aingiean. Is deacair agus diomhair
an ni ciidhe mhic an duine, agus eha bu
choir dhuinn a bhi deas gu neach a dhit-
eadh nach h-aithne dhuinn ach ann ancuid;
agus sin, ma dh' fhaoite, a' chuid as miosa
dlieth. Tha e diiilich a radh, mar thuirt
mi clieana, ciod a dh' eireas de 'n t-seorsa
dhaoine a dh' ainmich mi, ach oo-dhiu cha 'n
ann do Sliatan no do nadur nan gobhar a
bhuineas an caoimhneas.

Ciod e maitheas? Cha 'n 'eil e furasd a
chur ann am briathran ged a dh' aithniclieas
sinn uile e 'nuair' a chi sinn e. Tha maith-
eas is maitheas ann; ach tha mi 'n dull, ma
ruitheas tu thairis ann ad inntinu air na
daoine maitli as aitlme dhuit, gu mothaich
thu dhuit fein a' toirt an toisich do 'n
fheadhainn sin a itlaa caoimhneil agus 'g an
cur OS cionn chaich. Tha an duine caoimh-
neil mar jieacli a t-liilgeas 'aran air aghaidh
nan uisgeaclian; an deigh mhoran laithean
gheibh e e a ritliist. Tha e furasda do'n duine
chaoimliueil maitbeanas fliaotainn o choimh-

earsnaich agus gabhar a lethsg^'Bul 'nuair'
nach gBbhar letlisg-eul dhaoine eile. Toimh-
sear dha leis an tomlioR a tlia e toirt seachad
agus gheibh e deagji thomhas, air a gheinn-
eadh, agus air a chratliadli ri cheile,
agus a' cui- thairis. Agus ma chuireas an
saoghal a cliaoimhneas an aghaidh a plieac-
anna nach faodal' a radh gu 'n dean Dia an
ni ceudna. An drasd 's a rithist their
an droch sheorsa dhaoine air an d' thug Iain
Bunian an t-ainm Gliocas Saoghalta naclr
'eil ann ach burraidh socharach agus their
iadsan a shuidheas ann an caithir luclid
fanoid, an ni ceudna. Ach cha 'n ann o 'n
inntinn shaoghalta a glieibhear an g'liocas
as airde, 's cha 'n ann o'n luchd-fanoid a
giieibliear breith cheart; agus chi suilean
nan naomh agus suilean na cloinne anns an
duine cliaoimhneil an ni nach leir dliaibli-
san. A thaobh faile cubhraidh a' mhaitheis
's a' ghraidh cha trie le uaoimh no le cloinn
mearachd a dheanamli. Tha an ciiinnlean
gian 's am bias gun truailleadh ; agnis cha 'n
urrainnear rud as fhearr a radh mu 'n duine
cliaoimhneil na gu 'n toir naoimh is clann
an cridhe dha cho luatli 's a chi iad e, ged &
bhiodh iomadh breid is toll air falluinn
'fbireantachd.

DLUTH AIR A' CHALA.

(Air a thioniidadh o 'n Bheurla leis an
Vrram-ach Gilleasbuig Domhjiiillach, Cill-
tarlagain) .

Eeul feasgair 's luidhe grein

Is aon ghairm ghlan bho 'n aird,
'S na cluinntear gair nan oitir-t.honn leam
fein

'Nuair theid mi mach air sail;
Ach seimh sheol-mara sitlichail mar aig clos,

Gun ehobhar no gun fhuaim;
'Nuair ni e triall gu ciuin bho chuairt a
bhos

Gu dhachaidh bhuan.

Clag feasgair 's dubhar speur

'S an oidhche tuiteam balbh;
'S na cluinntear dubhachas a' bliroin leam-
fein

Aig am dhomh falbh
Oir, ged a ghiulaineas an sruth mi null

Thar crich mo roid 's nio la
M' Fhear-iidl gu faic mi fhathast gnuis ri
gnuis

An cala caomh an aigh.

I

Air. 10.

1912.

BAENABAS.

Ai7' jhearann a bhi aige, reic e e, agtis
thug en t-airgipd, agus chuir e aig casan
mm abstol e. Gniom'haraniv,36.

Bha e 'na dhmne maitli, agus Ian die 'n
spiorad naomh, agus de chreideanih.
Gniomharan xi., 24.

Ged is nai'ach e r'a radii, tha Barnabas
air aireamh gu bit he an ta am measg nan
daoine sin aig a bheil eridhe fialaidh acli
aig nacli 'eil tonihas mor de g-lilioca-s
saoghalta. Clia 'n 'eil am facal gliocas no.
nathrach cho boidlieach ris an thacal neo-
loclidus a chalumaiii., ach ma mheas ar
Slantiigliear gu robli am facal freagarrach
gu leoir a clileachdadh mu na h-abstoil clia
riiig e a leas oilbheum a thoirt d'ar luclid-
leughaidli ma ehleachdas sinne e mu
Bharnabas; agus ma their sinn nacli e mliain
gu rob'li' e 'na dhuine maith ach gu robli e
mar an ceudna 'na dhuine a bha anabarrach
tuigseach agus aig an robh tomhas mor 'na
cheann de ghliocas na nathrach. Ann a
bhi 'g radh so, cha 'n ann a' diomoladh ach
a' moladh Bharnabais a tha sinn, oir tiha
sinn ag uisneachadh an fhacail anns an
t-seadli as fhearr.

Tha e duilich dhuinn dealbh iirinneach
fhaotainn air duine nacli faca sinn riamh;
ach tha amharus againn nach 'eil am beachd
a tha aig moran dhaoine air Barnaba.s idir
ceart. Tha Lucas ag innseadh gu'm bu
dnine maith e, agus gu'n d' thug e seachad
na bh'aige de'n t-.saoghal do'n eagiais; ach
ged a dh' aidicheas daoine gur maith an
eliu sin air, tha tieagamh beag aca nach
robh acheann cho ndiaith r'a chridhe.
'Nuair a chluinneas iad ainm Bharnabais,
is e an dealbh a dh' eireas fa chomhair an
sul; duine coir, cneasda, gun gho; duine
nach robh cho fada 's a' cheann 's a bha e
f arsuing 's a' chridhe ; duine aig an robh
saoibhreas an t-saoghail thall aoh aig nach
robh gliocas an t-saoghail a bhos; duine
o'n iarradh iad iasad airgid na bu luaithe
na dh' iarradh iad comhairle. Tha sinn an
duil nach 'eil an dealbh sin firinneach ach
ann an cuid, agus gu robh taobh eile air
nadur Bharnabais. B' fhiach e a dhorus a
ruighinn a dh' iarraidh deirce air, ach b'

fhiach e mar an ceudna a dhorus a ruighinn
a dh' iarraidh comhairle air; oir bha e cho-
giic 's a bha e fialaidh; agios is e an smuain
shonruichte air am bu mhaitli leinn beagau
leudaehaidh a dheanamh aig an am so, gu'n
do rinn Barnabas le ghliocas 's le ehomhairle
seirbhis a bu mhotha do'n eagiais na rinn
e leis an tabhartas mhor a thug e dhi.

Ciod e duine glic? Tha e duilich a radh
ann am beagan fhacal; no air a shon sin
dheth, ann am moran fhacal. Ach co dhiu,
is e comharra an duine glilic gu'n toir e
breith chothromaeh air daoine eile. Tha
eolas aige air eridhe mhie an duine agus
is leir dha am maitli agiis an t-olc anns na
feadhainn ris a bheil a g-hnothuch. Tha
cuid de dhaoine ann a clii an t-6r ach nach
faic an t-umha ann an nadur an coimhears-
naeh ; agus cuid eile nach faic an t-6r aeli aig:
a bheil suil cho biorach air son an undia ri
suil seann fhithich a' sireadh cobhartaich
air leathad sleibhe. Tha cunntas againn
gu'n d'thug BarnabaiS a bhreith 's a ehomh-
airle do 'n eagiais uair no dha mu thimcliioll
dhaoine eile, agus cha robh e riamh eearr
'na bharail. Bha a bheachd 's a ehomhairle,,
air uairean, calg-dhireach an ag-haidh beachd
is comliairle feadhnach a bha air an cunntas-
na bu ghlice na e; ach dheatbh ouisean, an
deigh laimhe, gu robh e ceart, agus gu roldi
e cho tuigseach ann an gnothuichean 's a
bha e neo-lochdaeh is diadhaidh.

Cha robh na deisciobuil air son g-nothuch
a ghabhail ri Pol 's cha robh iarraidh sam
bith aca air a chompanas, aoh g-liabh Barna-
bas a thaobh. "An uair a thainig Saul gu
Jerusalem, dh' fheuch, e ri e ftein a cheangal
ris na deisciobuil, ach bha eagal orra uile
roimhe, agtis cha do chreid iad gu'm bu
deisciobuil e: ach ghabh Banidbas d'a iomi-
suidh e." G-nwmharan ix, 26.

Chunnaic e anns a' mliionaid nach bu
chealgair Pol ag-us thug e dha a chairdeas
's a bheannachd ged nach robh each ach gu
maith gruamach ris. Tha daoine ann, agus
ged nach do bhuilich Dia buadhan mora orra
fhein, tha iad comasach air buadhan dhaoine
eile a niheas aig an luach agus deas gus an
seoladli air an t-slighe far am faigh iad
oothrom am buadhan a chuir gu feum. Is e
sin an t-seirbliis a rinn Barnabas do Phol,
agus do'n eag-lais. TJrram, mata. dha-san

38

cV au dligiiear urram. Tha e loltach gu robli
earbsa aig a cliompauaich aim an igliocas
a chomliairle, oir gabh iad i.

Gliabh iad r'a bheachd uair eile jnu'n
obai'r a blia dol air aghaidli aim an Antiocli.
Tliainio- saeid aai cluasan iiaii deisciobul
ann an lerusalem gu robh dusgadli mor am
measg nan Ciuneacli an Antioch, agiis gai
robli aireamh inhor air tionndadh ris an
Tighearna. Tha e ooltadh gu robli earbsa
aca ann an tomaltachd a tliuigse oir cliuir
iad Bai'uabas gu Antiocli a rannsachadh a'
ghnothuich. Is docha nach robh doighean
na feadlmach, a bha searmonachadh uile gu
leir a reir inntinn Bharnabais; acli cha do
leig e leis a sin a shuilean a dhalladh no
solus a reusain a mhucliadli; chunnaic e
gu robh lamh is spiorad Dhe anns an obair
-a bha dol air aghaidh aims a' bhaile, agus
rinn e gairdeachas. Agus cha 'n e mhain
sin, ach chuir ■ e luim air luchd-oibre fhaot-
ainn chum 's nach cailleadli an eaglais an
cothrom: a bha Dia 'na fhreasdal a' toirt dhi.
Duine maith, da rireadh; ach duine d'am
b' aithne sealltuinn as deigh euisean na h-
«aglais cho curamach ri fear-lagha 's clio
seolta ri ceannard-airm.

Cha b' urrainn eadlioin do Phol, ged a
bha e gu maith smachdail, Barnabas a
shuaineadh m'a chorragan, oir bha inntinn
aige dha fhein; agus sheas e a larach 'na
ag-liaidh 'iiuair a dli' eirich oonnspoid eatorra
mu Eoin Marcus. Bha Pol am beachd nach
robh ann an Eoin ach an gealtair agus
nach b' fhiachj e obair a thoirt dha anus an
«aglais; ach bha barail a b' fhearr aig
Barnabas air ; agus, a reir coltais, bha e
■ceart, oir bha saothair Eoin gle bhuann-
achdail do'n eaglais an deigh laimhe. Ann
an aoii fliacal, cha 'n 'eil cunntas ag-ainii gu
robh Barnabas riamh cearr 'na bharail air
a chomli-oibrichean no gu'n do chuidieh e
aobhar sam bith iiach b' fhiach a chuideach-
adh. Agais cha dona an comhai'ra e air
toinisg- is glioeas neach sam bith, gu'n toir e
daounan breith chothromacli air a chomh-
■chreutairean, agus gur h-aitjine dha c'uin
is coir dha a sporan fhosgladh agus c'uin
nach coir.

Cha b' ann a fhionn gu'n d' fhuair thair-
eachduinn lamh an uachdar air a reusan a
thug Barnabas do na h-abstoil an tabhartas
moll- a thugi e dhaibh, aoli a chionn gu'm bu
leir dha na b' fhaide air thoiseach air na
bu leir do chach, agus gu'm faca e nach
robh doigh air ordugh is riag-Jiailt a chumail
aims an eaglais mur sealladh a leithidean-
saii air an do bhuilich Dia an comas, as
deigh na feadlmach a bha falamh. Air la na

Caiugis bha lerusalem lau de choigrich as
gach cearu, agus tha e coltaeh gu robh na
miltean dhiubh air an iompachadh. Bha e
feumail gu'm faiiadh iia creidmliich sin aims
a' bhaile beagaii sheachduinnean co dliiu,
chimi a bhi air an teagasg ami an eolas na
firinn leis na li-abstoil. Na 'n do leigeadh
leo dol dhacliaidh a dh' aon ruith agus dol
air feadh an t-saogliail mar fhianuisean, gun
a bhi air an teagasg an tioiseaoh ann an
eolas an t-soisgeil, dh' fhaodadh iad tre end
gun eolas cron mor a dheanamh do'n aobhar
a bha iad ag aideaehadh. Tha sinn an dull
gu robh so fa chomhair inntinn nan abstol
agus cinu na h-eaglais 'nuair a cheadaich
iad do'n t-sluagh fantuinii ann an lerusalem.
Bha iad cinnteach gu'm biodh so chum
buannachd do dh'aoldiar Chriosd; ach ciaiuar
a ghabhadh aoidheachd a thoirt do na coig-
rich? Dh' fhuasgail Barnabas a' cheist;
chunnaic e an cunnart a bha air thoiseach
air an eaglais, agus le comhairle shuidliichte
thiig^ e dhi na bh' aig-e de'n t-saoghal. Bha
e air son eisiomplair a thoirt do dheisciobuil
bheartach eile oir chunnaic e gu robh na
laithean ud a' gairni air a sheorsa-san seirb-
bhis a thairgsinn do'n eagdais nach b'urrainn
na li-abstoil a dheanamh dhi. Cha b'anii
gun smuain ciod a bha e a' deanamJi a rinn
e mar a rinn e ach a chiojm gu robh e'n duil
nach robh rathad eile aig an eaglais air f aot-
ainn as an staing aims an robh i. Tha'n sean-
fhacal ag radh gur moid tabhartas tig'hiim
'ua thrath agus le thabhartas a thoirt do'n
eaglais aig' an am cheart dhearbh Barnabas
gu roblij e glic cho mhaith ri bhi fialaidh.
Le chomhairle 's le choiread bha e 'na
mheadhon air long an t-soisgeil a chiuuail
o chreagan air an do theab i tuiteam, agus
'na dhoigh shamlmch phongail rinn e seirbhis
do dh' aobhar Chriosd mar nach do rinn
feadhaiim a b' ainmaile- na e." Cha bu
duine e aig an robh gaol air na ceud chath-
raichean no air urram fhaotainn o dhaoine,
ach tha moran sgoilearan de 'n bheachd nach
robh pearsa-eaglais anns a' cheud linn aig
an robli inntinn a bu gheire is sealladh a
b' fhaide is gliocas a b' fharsuinge na Ear-
naljas. Tha a cldiu a' fas anus na laithean
deireaimacli so.

Cha b' ann gun an costus a mheas a thug
e seachad a mhaoin shaoghalta rule, ag-us
cha b'e aon phlatliadli de chaoiinhneas a
thug' air deanamh mar a rinn e. Reusanaich
e an gnothuch gu socruch ag-us chuir e a
chomhairle ris fein ciod an doigh amis am
b' fhearr a b' urrainn e euideachadh a
dlieanamh leis an aobhar anns an robh e a'
ereidsiim le 'uile chridhe. Bha aon se(n'sa

39

seirbliis a blia dhitli air au eaglais aig an
am; seirbliis nacli b' lu'rainu ua li-abstoil no
a' nilior - cliuideaclid de ua deisciobuil a
tliairg'simi dhi a oliioim uach roljh au
cothroui aca. Acli bha au cotilirom aig
Barnabas, agus air dha fhaiciuu gni soilleir
gu robli airgiod cho fenmail do 'n eaglais
ri daoine, thainig e 'na chridlie gu'ni b'e a
dhleasdau-ajs a cliimd a olioisrig-eadli do Dliia.
Clia 'n 'eil teagamh nacli roblr cairdean is
dainihich aige a theireadh ris gii robh e
amaideach, agus, co dliiu, gu'm biodli e tratjli
gn leoir dha a chuid fliagail aig an eaglais
'ua tliiomuadh, ach mar dhuine g-lic leig
Barnabas le comhairle a cliridlie fein seas-
amh. Dh' fhag e e fein gnu fliearann ach
cha d' fhag e e fein gun saoibhreas, agus cha
b' aithreach leis riamh na rinn e. Bha an
sonas aigte a bhios daonnan aig au duiue a
chuireas a chomhairle ri choguis 's ri chridhe
fein agus a leigeas leis a chomhairle sin
seasamh, a dh' aindeoiu gach guth eile a
labhras ris.

Ma ghabhar buadhan Bharnabais tliar a
cheile agnis ma chnimhuichear a liuthad
doigh auns an do riun e seirbhis do 'u
eaglais, tha sinu an duil gru' h-airidh e air
an aite as airde am measg nan athraicheau
's nan seanaireau. Bha buadhan iuntinn is
cridhe aige uach 'eil bitheanta air am faot-
ainn anus an aon duiue. Bha gliocas
saoghalta ag-iis end diadhaidh a' pogadh beul
ri beul ann. Bha e 'na dhuine maith agus
'na dhuine leiriuueaeh. Blia e Jan de
ehreideamh agus nochd e a chreideamh
.anu an oibricheau. Faodar a clireidsinn
gu rohh e coir agus turail gu uadurra ach
fo bhuaidh au spioraid naoimh dh' abuich
a bhuadhan iuntinn 's a bhuadhau cridhe gus
uni dheireadh an robh e cho mhailli r'a
aium, Mac na comhihurtachd. Fior dhuin-
uasal; gtm fheinealachd, gun cheilg, gun
cliumhannachd; duine uach do chuir a
gliloir fheiu air thoiseacli air aobhar
Chriosd agtus a dhearbh auns gach ceum
d'a bheatha gu bheil facal an Tighearna fior,
Treoraichidh e im daoine ciuin ami um
breitheanas: Salm xxv, 9.

-:o:

MU CHRABHADH-TEAGHLAICH.

(0 " Leabhar nan Cnoc").
B' fhurasda leigeil ris gu bheil crabhadh-
teaghlaich 'na dhleasuas air a sparradh oirun,
■eadhoin le solus naduir. Ma tha e dligheach
do gach aou aoradh a dheauamh do'u Dia
mlior uile-ghlormhoir a 'cJium agus a cbriith-

aich e, tha e dligheacli mar an ceudua air
gach teaghlach. Bu choir do gach fceaghlacli
a bhi mar sheomar-altrumais airsou neimh,
agus sin cha "n urraiuu dliaibh a bhi as
eughmais aoraidh do Dhia. Tha aoradh-
teaghlaich 'na dhleasnas mor, agus tha e
'ua shochair mhor mar an ceudua. Cia gior-
mhor au t-sochair co-chomunn spioradail a
chumail suas ri neamh 'n ar teaghlaichibh !
ar tigheauabhi mar theampxiill do'u Ti ard
agus nasal uach urraiuu ueamh, eadhoin
neamh nan neamh a chumail; ar n-uireas-
bhiudh teaglJaich a cliaramh m'a choiun-
eamli ann au deagh dhochas; ar taing-ealachd
adhbrtadha mach 'na lathair; a bhi labhairi
agus a' coualtradh uime-san do 'm bheil
ainglean agus ard-ainglean a' .seinn molaidh
agus cliu air an clarsaichibh oir, le laoidhibh
arda. Ciod au t-sochair as airde ua so ? Ma
tha an t-Uile-chumhachdach a' ceadachadh
sochair cho mor agus cho priseil dhviinn, au
e gu'u diult sinu gu ueo-thaingeil feum a
dheauamh dheth ? Na 'm biodh Dia air a'
chothrom so a thoirt do theaghlaichibh eile,
ach ail' a dhiultadh dhuit-se 's do d' theagli-
lach, cia mar a bhitlieadh tu a' gearan agus
a' monmliur ! Na 'm biodh e air a radh,
Geadaicheam do gach teaghlach eile aoradh
a dheauamh dhomh mo ch agus aumoch agus
air g-ach trat'h, ach 's i so sochair uach
toir mi dhuit-se; cha ghabh mi aoradh
uait-se; ua toir iomradh air an Tighearna
Dia ann ad theaghlach. Nach b' oillteii an
toirmeasg so na'm biodh e a mach ann ad
aghaidh! Cha do chuir Dia bacadh no casg
cho eagallach ort; agus an e gu'u dean thu
le d' thoil fein?

Bha aoradh-teaghlaich am measg nan
Cinneach; bha diathan breig-e aca, au
diathan-teaghlaich ; b' iad so na diathan a
ghoid Rachel o Laban, mar leughas sibh
ann au Genesis-, x.xxi, 34. Gun teagamh
air bith b' iodhoil bhreugach a bh' annta;
gidheadh tha so a' leigeil ris dhuinn gu'n
robh crabhadh agus aoradh - teaghlaich air
a chleachdadh leo. Bha Abraham, ann an
ceud liuntibh an t-saoghail, 'na shamhladh
lu-ramach air a' cMeachdadli naomh so ; agus
chitear au ouoir a chaireadh air le Dia 'na
lorg so. Genesis; xviii, 17, 19. Lean Isaac
is lacob an cleachdadh ceudua ge b'e aite
'u deachaidh iad; ge b'e aite anus au do
stad iadi a chur seachad na h-oidhche, thog
iad altair do Dhia. Tha sinu a leughadh mu
lob gu'n robh e cho mothachail mu aoradh-
teaghlaich 's gu 'n d' eirich e moch 's a'
mhaduinu a thairgseadh aoraidh do Dia,
cha 'n ann ann air amannailjh araid ach.
"Mai so riun lob gach la. lob; i, 5. Au

40

duine crabliaidli diadhaidli sin righ Daibhidh,
an deigli dlia an la a chaitheamli a' giulan
ua h-airc air a li-ais, "phillea bheannacliadh
a tlieaglilaicli," ii. Samuel; vi, 20. Agus
Daniel, eha deanadh esan dearmad air an
dleasnas so ged a bliagair iad a cliur gu
basa ir a slion.

Bu diomliain nine chosg a' dearbliadh
gu'n robh. an ni ceudna air a chleaclida,dh
fo'n Tiomnadh Nuadh. B' ann do na daoine
crabliacli, diadhaidli a blia seasmhacli 's a'
chleachdadli mbaith so, Cornelius ; duine
air an robh eagal Dhe maille r ' a thigh
uile, Gniomharan; x, 2. 'Nuair a ehuireadh
teachdaire o neamh far an robh e, ag aitii-
iieadli dha dol do'n aite 'n robh Peadar, tha
e air innseadh dhuinn gu'n d' fhuaradh e
ag urnuigh 'na thigh, is e sin r'a radh,
maille r'a theaghlach. Bu diomhain toiseach-
adh air gaoh sochair a tha 'n lorg aoradh-
teao-hlaich a chur an ceill. Na 'm biodh
iobairt-mholaidh agus cliu ag eirigh moch
ag'us anmoch o gacli teaghlach, bhiodh ar
elann a' fas ann an eolas an Tighearna;
bhiodh sith, reit, samchair, agus beannach-
adh an Tighearna fo gach fardaich ;
sheargadh aindiadhaehd agus peaeadh agus
thogadh ereideamh agus crabhadh an cinn
gu h-ard.

Tlia siun a' foghlum uaithe so gur dligh-
each an ni aoradh a dheanamh do Dhia, air
a' cliuid as lugha da uair 's an latha. Nacli
cubhaidh an ni mu'n leig sinn ar teaghlach
a macli 's a' mhaduinn gu 'ii leig-eamaid a
maeh iad fo churam a fhreasdail chairdeil
fcin. Nach dana do dh' aon air bith dol a
mac'h, e fhein agus a theag'hlach, chum an
ohair shaoghalta gun bheannachadh Dhe
iarraidii air fein , agus orra-san? Agus
'nuair a thig an oi(;lhche, nach dana dha
luidhe sios gu cadal agus tamh, gun bhuidh-
eachas a thairgseadh do Dhia airson a
mliaitheis air an la chaidh seachad, agus a
dhion agus a churam a ghuidhe tre dhor-
ehadas na h-oidhche! Ma tha aon de 'n
teaghlach tinn, no euslan, no fo dheuehainn
air bith, nach cubhaidh an ni cuimhne
ghleidheadh air aig catliair grais, agus
co-aontachadh le cbeile ann an guidhe as a
leth. Ma tha h-aon diubh ann an tir chein,
fada air lalbh o thigh an athar, am measg
choigreach, air turus tire no fairge, buail-
teaeli do chunnart agus do dh' ainneart, nach
iomchuidh an ni gu'n euimhnicheadh an
teaghlach air agus gu'n asluicheadh iad Dia
as a leth? Nach solasach a smuaineachadh,
dealaichte mar tha teaghlaichean o eheile
le astar, gu bheil dleasnas ann trid am feud
iadsan a tha aig an dachaidh dol a mach

'nan smuaintibh as deigh na feadhnach a
tlia fad air falbli; agus dleasnas t3?id an
tuig iad, ged tlia iad dealaichte o eheile 's
an flieoil, gu bheil iad le eheile dluth 's an
spiorad am feadh 's a tha iad mar so a'
deanamh aoraidh do Dhia.

Is ann trid aoradh - teaghlaich a tha
diadhaclid thratliail air a deargadh air an
anam, an diadhachd sin as fliaide agus as
dluitlie a leanas. Feudaidh diadhachd
tlirathail fuarachadh agus fannacliadh am.
measg gleadhraich agus deuchainnean an t-
saogliail bhuairea-saich so, aoh is ainmie leis
basacliadh uile no dol eug. Gu trie, an.
deigli do'n allabanacli bliochd dol air seacli-
aran o Dhia agus a dhleasdanais, cia trie,
an am cuimhneaehadh air tigli' 'athar, a tha
aoradh an teaghlaich, na giuinean lubta, na
laoidhean binne, na briathran naomh, a'
tighinn tarsiunn air 'anam mar dhearrsadh
soillse 's an dorehadas, mar g-hathan greine
eadar fhrasan fiadliaich na beatlia so. Agus
is iomad uair a tha cuimhne nan nitiiean
so air a bheannachadh leis an Spiorad
Naomh ehuni an treoraehadh air an ais le
aithreachas agus bron chum an Athar
neamhaidh.

Is iomad lethsgeul faoin amaideach a tha
daoine chleachdadli airson an dearmaid air^
an dleasnas so; ach is e am fior aobhar nach.
'eil speis aca detli, no eridhe chum buadli-
achadli aim. Cha 'n 'eil uine agam, arsa 'n
dara h-aon. A bheil uine agad airson dO'
ghnothuichean saoghalta ? Esan aig lam fblieil
am barrachd r'a dheanamh 's ann aige tha
am barrachd feum air ui'nuigh. Tha naire
orm aoradh a dheanamh a'm' theaghlach,
arsa fear eile. A bheil naire ort a bhi air
t-fhaotainn a deanamh obair nan aingeal?
n^ire opt a bhi coslaeh ri Daibhidh, ri losua,.
ri Abraham, ri Isaac agus lacob, agus uile
naoimli Dhe anus gach linn de'n t-saoghal.
Gabh naire gu'n do dliearmad tliu e cho
fada.

B' aithne dhomh duine measail saoibhir
a blia air la araid 's an eaglais agus a chuala
searmoin air aoradli - teaghlaich. Pliill e-
dhacliaidh, g-hairm e stigli a bhean 's a
chlann 's a luchd-muinutir, agus an deigh
dha innseadh dhaibh na cliual e 's an
eaglais, thubhaivt e riutlia. Tha mi 'g am
dhiteadh fein airson an dearmad a rinn
mi air an dleasnas so, ag-us mar dhearbhadh
air m' aithreachas, toisichidh mi an nochd
fein agus le comhnadh Dhe cha dean mi
dearmad air tuilleadli. Rinn e mar thubh-
airt. Thusa rinn dearmad 's an dleasnas so,
dean thusa an ni ceudna.

Le " Car aid nan Gaidheal."

Air. 11.

1912.

MIANN AN T-SALMADAIK.

Aon ni ghuidh mi air an Tiffhearna, sin
iarraidh mi, a bhi am chbmhnuidh ami an
Ugh an Tighearna uile laiihean mo hheatha,
chum gu faicinn maise an Tighearna, agus
gu jiosraichinn 'na theampuU. Salm xxvii, 4.
Auu an aite eile tlia an salmadair ag- radii
a-n robli 'anam a' fannaeliadh le deio-li air
cuirtibh an Tighearna.

Cia mor an airidli-gliraidh do theacli,
leliobhah mlioir nan sluagli!
Cia tait-neacli dliomh-sa t-aros naomh,
0 Thigliearna nam buadh!
Bu bliiadli 's bix clieol da seasamh ann.s an
tigli naomh ag-us a ghuth a thogail anu am
fonn nan ,salm.

Bha aoibhneas orm trath thubliairt iad
Gu tigh Dhe theid sinn suas.
Tha na sailm Ian de 'n ionndrainn so a
bha ann an cridhe an t-salmadair air tigh
Dhe; agns ma dh' fheoraichear ciod e an
t-aobhar, tha e fein a' freagairt, "Tha mo
chridhe agus m' f heoil ag- eigheach gu li-ard
air sou an De bheo." Salm Ixxxiv, 2. Bha
deigh aige air a bhi ann an tigh an Tigh-
earna do bhrigh gu'm b'e sin an t-aite anns
an robh gloir is cumhaebd an Tighearna r'
am faicinn ag-us anns an robh e 'ga noehd-
adli fein d'a shluagh.

Paodar, mata, urnuigh an t-salmadair a
ghabhail ann an doigh fharsuing- agus a
radh gur h-e lathaireaehd an Tig-hearna an
ui sonruichte a Imhiannaieh e. As eugmhais
lathaireaehd an Tighearna eha bhiodh eadh-
oin an teampull ach 'na thigh fuar fas leis,
aeh dJieanadh a lathaireachd-san ionad air
bith naomh dha. "Agus dhuisg lacob as a
chadal agus thubhairt e, Cia h-uamhasach
au t-iouad so? Cha 'u aite air bith so ach
tigh Dhe, agus is e so g'eata neimh."
Genesis x.xviii, 16, 17. Cha robh teampidl far
au do ehaidil Jacob, no tigh aoraidh a tiiog-
adh le lamhan ; ach air an t-sliabh 16m
chimnaic e ainglean is ehual e guth an
Tighearna, agus feuch! bha e ann au tigh
Dhe; oir tha tigh Dhe ann au aite air bith
anns a bheil e 'ga fboillseachadh fein do'n
anam. Cha ruig-ear a leas, mata, m-uuigh
an t-salmadair a ghabhail gai litreil no
shaoilsinn gu 'm bu chaomh leis cul a
chur ris au t - saoghal 's ri obair an

t-saoghail agus a laithean a chur seacliad
anu an diomhanas ann an samhchair an
teampuill. B'e an ui a mhiannaich e latliair-
eachd Dhe a mhealtainu a ghnath; Dia a
bhi maille ris 'na dhol a toach 's 'na tlieachd
a steach, oir is ionnan sin ri bhi a' comh-
nuidh ann an tigh Dhe gun dol a mach
as. Bha an teampull 'na fhianuis dha air
gloir is naomhachd is trocair is dliiths Dhe
d'a shluagh; agus mhiannaich e a laithean
a chur seachad anu an dearbhachd nan nith-
ean sin air chor agus nach cailleadh e an
earbsa laidir so, 'Ts e an Tighearna mo
sliolus agus mo shlainte." Is aou rud e a
radh gur solus Dia; solus an t-saoghail,
ach is rud eile e a radh, lis e Dia mo sholus-
sa. B' urraiun an salmadair sin a radh agus
is e a ghuidh e anns au urnuigh so gii
maireadh an fhaireachduinn sin 'na chridhe
agus nach cailleadh e sealladh air solus
gnuis Dhe latha sam bith d'a bheatlia. Sior
cho-chomunn ri Dia, co dhiu a bhiodJi e aig-
obair no ag- aoradh, is e sin iarrtus au
t-salmadair. An am briathrau Phoil, bu
mhaith leis a bhi ri h-urnuigh gun sgnu-;
bu mhaith leis a bhi anns an spiorad cha
'n e mhain air la, an Tighearna ach uile
laithean a bheatha.

Cha bhiodh e chum buannachd air bith
a' (;heist a thogail, a bheil e comasach do
ueacli air thalamh au airde spioradail so a
ruighinn no a smuainteau a bhi air au
socruchadh air Dia g\m sgau\ Co dhiu a
tha sin comasach do chreutair peacacli no-
nach h-eil, tha fios againn uile gu bheil
sinn fhein a' tigh'nn fada gearr anns a' chuis
agus gu faodamaid ar n-aire a shocruchadh
air Dia ag-us a lathaireaehd a mhealtainu
moran na's trice na tha sinn a' deanamh, na
'u robh deigh againn air a chomunn mar
bha aig .an t-ealmadair. Cha b'e beagan
mhionaidean anus a' mhaduinn agus beagan
mhionaidean anns an fheasgar a bu mhaith
leis-sau a chui- seachad ann au iouad-
diomhair an Tighearna, ach uile laithean a
bheatha. Ach nach li-iomadh duine nach
'eil a' tog-ail a smuainteau gu Dia eadhoin
beag-an mliionaidean a h-uile latha; aig nach
'eil iarraidli no faireachduinn air a lathair-
eaehd o aon Sabaid gu Sabaid eile. Ciod
a theirear ris an t-seorsa sin? Faodar co
dhiu so a radh; nach faie iad gloir is maise

42

an Tiglieania mar chi na daoiue a ghabhas
uine gii teaehd 'ua lathair agus beaclid-
smuaineachadh air. "Mar le smior agus le
saill sasiiichear m' auam, 'nuair a bheachd
smuainiclieas mi ort ann am fairibh na
h-oidhche." Clia 'n 'eil e gnin teagamh
fiH-asda do dliaoine an inntinn a shocruehadh
air nithean spioradail am measg driop is
gleadliraich an t-saoghail, ach mm- toir sinne
buaidli air an t-saoghal bheir an saoglial
buaidh oirnne. Ged a cliuireadh duine
seaehad uile laithean a bheatlia ann an co-
chomu.nn Dhe cha rannsaiclieadh e uile gu
leix a giiloir 's cha 'n fhaiceadh e ach earlais
bheag d'a mhaise. Tha g'loir air chul gloire
is maise air chul maise, agus eadhoiu do na
naoimh a chuireas seaehad am beatha 'na
fhianuis cha teirig ioghnadh. Agus ma tha
sin fio|r a thaobh nan naomh, nach beag de
jnliaise 's de ghloir Dhe as urraiun dhaibh-
san fhaicinn aig nach eil miann air uair no
latha a chur seaehad a' smuaineaehadh air.
Is e am peaiias a thuiteas orra, gu fas iad
dall. Nach mor an diteadh e do ehlann an t-
saog-hail gu'm biodh maise na naomhachd
is iomlanachd a' ghraidh air a chur |fa
chomhair an sui ann am pearsa Chriosd
agus gu'n tionndadh iad air falbh 's gu'n
abradh iad, "Cha 'n 'eil sgeimh no grinneas
aige gai 'n amhairceamaid air, ni mo tha
maise aige gu'n iarramaid e."

Far a theil ar n-ionmhas bidh ar cridhe;
bha cridhe an t-salmadair ann an tigh Dhe
a chionn gu'm b'e Dia euibhrionn is solus
'anma.

Tha tart air m' anam 'n geall air Dia

'N geall air an Dia ta beo

0 e'uin a thig 's a nochdar mi

Am fianuis Dhia na gloir?
Is ann dhaibh-san aig a bheil an ionn-
drainn bheo so air Dia a dh' fhoillsicheas e
a mliaise 's a ghloir. Air dhaibh a bhi
maille ris gach latha de 'm beatha gheibh
iad dearbhaehd air iia nithean a ta siorruidh,
ag'us roimh-bhlas de 'n aoibhneas mhor a
tha feitheamh air a shluagh "nuair a chi iad
e aghaidh ri h-agiiaidh.

SLUAGH LIONMHOR AGUS LAIDIE.

Cha 'n 'eil righ aig na locuist, tha an
duine glic ag radh, gidheadh imichidh iad
a mach 'nam buidhnibh. Imichidh iad aii'
uairean 'nam buidhnibh cho dumhail 's gu
folaich iad grian is speur. Is e na creut-
airean so-riosail so a tha am t'aidli loel a

ciallachadh leis an fhacal, "sluagh lionmhor
agus laidir."

Cha 'n 'eil e furasda dhuinne a thuigsiun
cho eagallach 's a tha plaigh locuist agus
saoilidh sinn nach robh loel a' tomlias a
bhriathran gu cuimseach 'nuair a tha e labh-
airt orra mar shluagh laidir air an cur an
ordug-h catha ; ach cha chuir cainnt an f haidh
iongantas sam bith air duine a chunnaic le
shuileau fhein ann an aon de dhiithchannan
na h-aird an Ear, an lom-sgrios a ni iad air
an tir. Tha e ooltach gur li-e plaig-h de 'n
t-seorsa so a tliug air loel a ghuth a |tliogail
agus rabhadh a thoirt d'a luchd duthcha,
Mhill na locuist na h-achaidhean arbhair, an
cruithneaehd agus an t-eorna ; ruisg iad
an orann-fige, an crann-iibhall agus uile
chraobhan na machraeh; agus rinn iad an
tir 'na fhasach air chor 's nach robh biadh
ann do dhuine no do bheathaeh. Bha loel
cinnteach nach b'ann gun aobhar a thainig
am milleadh ud air an tir agus gu robh
comhstri aig Dia r'a slduagh, agus tha e
a' gairm orra aithreachas a dheanamli agus
pilleadh ri Dia chum gu'n gabh e truas
dhinbli agus gu'n tog e dJiiubh a chorruich.
Chunnaic e anns a' phlaigh locuist, breith-
eanas lehobhah; agus tha e a' labhairt mar
gu'm biodh lehobhah fein 'na eheannard air
ceann an airm mhilltich. Ach leigidh sinn
le loel fhein labhairt agus uamhas na plaighe
iunseadh:-^

"Thig sluagh lionmhor agus laidir;
an leithidean cha robh ann o sheau
ao'us cha bhi na 's mo 'nan deigh.
Eomhpa tha teine ri sgrios agus nan
deigh tha lasair a' losgadh: tha am
fearann mar gharadh Edein romhpa
agus 'nan deigh 'na fhasach uaig-
neach; seadh cha bhi dol as aig aon
ni uapa. Bidh an ooslas mar choslas
each; agus mar mhareaiehean is amh-
luidh a ruitheas iad. Mar fharum
charbad air mhullach ' nam beann
leumaidh iad; mar thoirm lasair
theine a loisgeas an as-bhuain; mar
shluagh laidir air an cm' an ordugh
catha. Ruithidh iad air an aghaidh
mar dhaoine cumhachdach; streap-
aidh iad am balla mar luehd-cogaidh;
agus siubhlaidh iad gach aon air a.
.shliglie agus cha bhris iad an ordugh.
Ruithidh iad air an ais 's air an
aghaidh anns a' bhaile : -ruithidh iad
air a' bhalla; streapaidh iad suas
do na tighean; theid iad a ste'aeh
air na h-uinneagan mar mlieirlich.
Bidh ball-chrith air an talamh rondi-
pa ; eviothuaichidh na neamhan ;

43

bidli a' glirian agus a' ghealacli dor-

cha, agus cumaidh na reultan air

an ais an dealradli. Agus cuiridh an

Tighearna a mach a g^hutli fa cliomli-

air 'flieaolid, oir tba a champ ro

mhor; oir is treun esan a thoirt gu

buil 'fhacail." loelii, 2-11.

Tha loel a' labhairt mu na locuist air

mhodh samhlacliail agus anii an cainnt nam

bard, aeh saoilidli sinn nacli h-iu'rainn do

neach sam bith a bhriathran a leugliadli

gun dealbli soilleir fliaicinn air an sgTios a

blieir na creutairean sin 'nan lorg. Tha an

t-abstol Eoin a' labhairt umpa ann an leabhar

an Taisbeanaidh ann an cainnt a tha car

eoltach ri briathran an fhaidh, ach bho

chainnt-san cuideaehd faodar cumhachd oill-

teil nan locust a thuigsinn: —

Ao'us dh' fhoso'ail e. sloclid an dubh-
aigein, agais dh' eirich deatach as an
t-slochd. Agus thainig'' a mach as an
deatach air au talamh locuist; agus
thugadh cumhachd dhaibh, a reir
- mar a tha cumhachd aig- scorpion-
aibh na talmhainu. Agus bha cruth
nan locust cosmhuil ri h-eachaibh air
an ullachadh chum catha; agus bha
air an cinu mar gu'm biodh cruiu
cosmhuil ri h - or, agus bha an
aghaidhean cosmhuil ri h-aghaidhean
dhaoine. Agus bha fait orra cos-
mhuil ri fait bhan, agus bha am
fiaclan mar fhiaclan leomhan. Bha
fuaim an sgiathan mar fhuaim char-
bada mhoran each a' ruith chum
catha, agus bha earbuill aca cos-
mhuil ri scorpionaibh ; agus bha
gathanna 'nan earbuill, agus b'e an
cmnliachd daoine a chiurradh re
choig miosan. Taish. ix, 2-10.
Cha 'n 'eil sinue a' gabhail oirun gu blieil
sinn a' tuig-siun ciod a tha an diadhair Eoin
a' ciallachadh anns a chaibideal as an d' thue
sinn na briathran, so; ach tha sinn a' toirt
tarruing orra. a chionn gu bheil iad a' leigieil
ris , (ciod air hith eile a tha iad a' teagasg )
gu'm b'airhne dha an cumliachd eagallach
a tha aig an locust air sgrios a dhcauamh.
Ag-us is e sin a' phuiug air a bheil sinn a'
labhairt.

Is ann do ihreubh nam fionnau - feoir
's nam burracli a bhuine^s an locust. Tha
moran sh^orsachan dhiubh ann agus tha
iad 0 cheathramh an oirlich gu coig oir-
lich am fad. Tha loel is Eoin 'g an coimea:,
ri eich 's ri carbadan, agns a reir cuuntas
feadhnach eile a sgriobh umpa tha an coim-
eas fior; oir tha cumadh an cinu eoltach ri
cumadli ceaun eicli agus tha sraiinail an

sgiathan, 'nuair a bhios sgaoth dliiubh air
iteig comhla, eoltach ri fuaim charbadau
'nan ruith. A reir am meudachd, tha iad
anabarrach laidir. Thuirt bard de mhuinutir
na h-aird an Ear gii bheil aig an locust,
Sliasaid mar chamhal
Casan mar' struth
Sgiathan mar iolair
Uchd mar leomlian
Earball mar nathair
Ceaun mar each.
Cha teid aca air dol an aghaidh na g'aoithe
ach nia gheibh iad an cul i no air a'
chruachan neo-ar-thaing naeh siubhail iad.
'Nuair a theid iad air imiich gluaisidh iad
oho dumhail 's gu'n dorchaich iad a' g-hriau.
Chunuacas iomadli uair feachd dhiubh comh-
la a bha deich mile fichead am fad, deich
mile an lend, agus mile an doimhneachd. B'e
sin feachd na dunach. Tuigear ciod an t-
uamhas a tha so a' ciallachadh ma their
sinn nach d' fhas am bliadhna an Tiriodh
no an Uidhist na bheireadh cuid aon oidhche
dhaibh; agus na'u luidheadli iad air Muile liio
lie an dol fodha na greiue nach biodh
roinneag fheoir air fhagail annta air chionn
na maiclne. 'Nuair a bhios iad air imrich
leigidh iad an sgios far am beir an t-aumoch
orra, ag-us is trie a luidheas iad clio tiugh
air na craobhan 's gai'm bris geugan garbh
le'u cudthrom. Is e feur is luibhean is
ciuneas gorm ua talmhainn am biadh as
fhearr leo, ach gabhaidh iad seorsachau eile
ma bhios an t-acras orra. Tha fear a bha
air chuairt anns an aird an Ear ag inuseadh
ua naigheachd so: —

"Mu mheadhon-la chuala sinn fuaim
iongantach mar gu'm biodh gaoth
laidir a' seideadh troimh choille. Dli'
fhas an speur dorcha, agus airdhuiun
sealltuinn a 'mach ehunnaic sinn neul
mor dubh eadaruinn 's a' S'lu'iau ?
Ciod a bha 'n so ach sgaoth locuist?
Chunnaic an sluagh na locuist a'
tighinn agus thioundaidh iad a "mach
'nan ceudan, fir is mnathan is clanu,
feuch an cuireadh iad eagal orra
's an gabhabh iad seachad. Bha iad
a' leumartaich 's a' bualadh am ))as,
a' miounachadh 's a' mallachadh nam
biasdan, agus a' losgadh urchraich-
ean feuch an cumadh iad uapa iad,
ach' b'e sin dhaibh-san an diomlianas.
Luidh na locuist air a' mhachair
agus aun an. uine ghoirid bha an
raon gorm cho 16m ruadh 's ged
bhiodh e ajir a losgadh le teiue."
Is suarach an cron a ni na locuist-shiubh-
ail an coimeas ris a' chron a ni an t-al lion-

u

mhor a dli' fhagas iad 'nan deig-h. 'Nuair
a Inidheas iad air aite freagarraeh ni na
feadhainn bhoirionu tuill anns am fag iad
an uidhean, 's fagaidh gach te dliiubh cho
rahaitli ri ceud ubh. Anns an ath shamliradli
thig an t-al 6g- a imach agais miir ciiirear as
daibli gu luath cuiridh iad an dutliaich f odli-
pa fhein. Tha iad se no seaehad seacliduinn-
ean a dli' aois m' am bheil iad aig an Ian
fha«, agus man ruig iad an ire sin tiigidh
iad an craieionu se uairean. Anns na ceud
slieachdiiiunean d' am beatha elia 'n 'eil
sgiathan aca gu dol air iteig, ach tlieid aca
air coiseachd is leum agus anns an doigh
sin ghiaisitUi iad o bliftile g-u baile mar gu'm
biodli reiseamaid sliaighdearan. Ann am
Persia, ann an ceann a tuath na h-Afric,
agiis ann am Mexico cliunuacas brat dhiubh
air an talamli a bha cho fad 's cho leathann
ri eiiean Oholla, 's bu cho mhaith dhuit tois-
eaehadh air a chuan Shiar a thaomadh ri
feuchainn ris an fheachd do-aireamli sin a
mharbhadh. Ach air ghaol am beatha 's air
sgath an codach feumaidh luohd-aiteachaidh
nan duthehannan sin oidhirp air chor-eigin
a dheanamh air na locuist a thanachadh;
agus is e an doigh a bhios iad a' g-abhail
orra, sluiehd is digean domhain a chladhach
rompa anns an tuit iad muin air niliuin.
Bithear cuideachd a' ruamhar nam maeh-
raiehean air an do luidh na locuist-shiubhail
los na h-uibheau a dh' fhag iad a bluiseadh
agus air iomadh doigh eile, le uisge 's le
teine, a', feuchainn ri cur las do 'n al 6g. Bha
so air; a egriobhadh le fear a chunnaic plaigh
dliiubh ann an Lebanon: —

" Ann an toiseach an t-samhraidh
cliuala sinn gu robh miltean dhiubh
a' direadh a' ghlinne. Chaidh sinn
a mach a chux tillidli orra ach b'e
sin dhuinne an fhaoineas. Bha iad
cho lionmhor ri gainneamh na tragli-
ad; bha slios na beinne condidaichte
leo; agus bha iad a' mearsadh air
an ag-haidh cho ordail ri reiseam-
aid shaighdearan. Chladhaich sinn
digean air thoiseach orra agus
dh' fhadaidh sinn teintean, ach ged
a mliarbh sinn fcorran dhiubh lean
iad orra, sreath ur a' gabliail aite
na feadlinach a mharbh sinn, gus
mu dheireadh an do chuir iad ruaig
oirnn. Cha b' urrainn dhuinn stad
a chur orra no an agliaidh a thionn-
dadh. Suas an leaihad ghabh iad;
a' streap thar gach staing a bha 's
an rathad orra 's cha chuireadh creag
no sloe no garadh moille 'nan im-
eachd."

0 chionn deicli bliadhua ficliead bha na
locuist cho sgriosail ann an eiiean Cliipruis
's gu'm b' fheudax do luchd-riaghlaidh an
eilein tri mile deug punnd Sasunnach 's a'
bhliadlina a chur a mach chum an t-eilean
a g-hlanadh. Bha feachd mor dhaoine air
an GUI' ris an obair, da mliile gu leth; agus
bha iad ag obair coig bliadhna m'an do
chuir iad as daibh uile. Ann an aon
bhliadlina loisgeadh tri ceud deug tunna de
na h-uibhean aca, ach bha e air aireamli gu
robh na locuist a' fagail a li-uile bliadhna,
cudthrom clioig mile tunna dliiubh. Chladh-
aich iad se mile ficliead slochd, air an linig-
eadh le h-iarrunn sleamhain air chor 's nuair
a thuiteadh iad annta nacli faig-headh iad
asda, agiLS tha e air a radh g-u'n do mharbh
iad ann an da bhliadlina 250,000,000,000,
aireamh nacli gabh tuigsinn. Aig ficliead
locust air an unnsa tha e coltach nach 'eil
de bhataichean an Grianaig na bheireadh a
mach gu Creag Ealasaid na mharbhadh
dhiubh aim an Ciprus ann an coig bliadhna.

Sluagh lionmhor agus laidir, da-rireadh.

ACHAN AN DEOBAIDH.

Tha each a' triall d' an aros fein
Mar dh' iarras eun d' a clios ;
Am fardaicliean 'nan saoghal-cein.
Gun blilatli 'na ghrein do 'n Deor,
Gun toman fraoicli an sin e thaobh.
Gun bhraou a ni e 61 —

An eeol tha tog-ail inntinn cliaich

A' giulan da-san broin.

Co dh' ionnsuidh thig mi 's mi fo leon
Ach dh' ionnsuidh Teo-Mhic Dhe ?
Bha Thus' ad dheoraidh iomadh bliadhn'
Ag iargain fior-uisg Neimli;
Ad ghairdean sheunadh mi a's m' oig,
Is fliuair mi coir do threud —

'S ge trie bha grainealaehd am Ion,
Tha bias do phoig' am blieul.

Cum teagasg m' 6ig-e ghnatli fo m' shiiil,

Mar slirutlian-iuil 's a' cheo,

Is urnuig-hean mo shluaigh am elieum,

A reir gach feum( a cliro ;

Biodli gair do cliuain a chaoidh am

chluais,
'Gam nuallan tliim do Gliloir —

Is long nam miann 'gam fheitheamh
siar,

'San lionadli anns 6b.

Le CoiNNEACH Mac Leoid.

Air. 12.

1912.

ORAN NUADH.

Nochdmdh mi dhuit an t-sUghe air an
tigeadh dhuit triall: seolaidh mi dhuit le
m' sliiiil. Salm xxxii, 8.

Is e an t-salm .so au ,t-6ran nuadh a
chuir Dia aun am beul Dhaibliidli, 'nuair
a thiig' e dha maitheanas ag-u.s a eliuir e
folacli air a plieaeadh. Tlia an t-salm a'
teagasg oiod a tlia Dia ag iarraidh oirnn;
ciod iad' na h-iobairtean leis an coir dhuiun
teaclid 'na latliair; agus ciod an cumlmant
air an aisig e an anam air ais dhaibh.san
a plieaeaich 'na 'aghaidh.

Tha fios aig an t-saoghal uile air a' plieac-
acUi oillteil anns au do thuit Daibliidli agus
leis an do tlieab e 'anam a cliall; agus tha
e air a radii gur h-ann bliadlma 'na dlieigh
sin a- sgriobli e an t-salm so. Cha robh a
clioguis aig fois agus blia an-slioeair 'inntinn
a' elaoidli a bliodhig — '"Nuair a blia mi a'm'
thosd, luidh aois air mo chnamhan: tha mo
bhrigh air a h-atharrachadli gu tiormachd
an t-samhraidh." Sa^m xxxii, 3-4. Ach ged
a dhuisg a choguis chiontach fiabhrus 'na
bhxoilleaoh leig e le latha 'n deigli latlia is
seaohduin an deigb seachduin dol seaeliad
gun a pheaeadli aideachadli. Ach mu dlieir-
eadh, fo theagasg an fhaidh Natan a eliuir
Dia tliuige chum olcas a ghniomha inn-
seadli dha, clia b' urraiun e cumail air fliein
na b' fliaide agus thubhairt e, Pheaeaich mi
an aghaidh an Tighearna. Tha e coltach
g'Lir h-ann aig an am sin a sgriobh e salm
LI, an t-salm anns an do dhoirt e macli a
chxidlie le h-aithreachas is deoir, ag aid-
eachadli a tpjieacaidh ag-us ag aslucliadh tro-
cair.

Dean trocair orm, a Dlie, a reir
do cliaoimlineis graidh; a reir lioii-
mhoireachd do chaomli tlirocairean,
dubh as m' eusaontas. Oir tha mi
ag aideachadli m' eusaontais agus
tha mo pheacadh a' m' latliair a
giinath. Thoir orm g-utli subhachais
agus aoibhneis a chluiiintinn; agus
ni na cnamhan a bliris thu gaird-
eaclias. Cruthaich aiiiiam cridlie
glan, a Dhe, agus atli - nuadliaicli
spiorad ceart an taobli a stigli

dhiom. Aisig dhomh gairdeachas do
slilainte ag-us le d' spiorad saor cum
suas mi.

Dh' eisd Dia ri glaodh an aithreachain
ag-us thug e maitheanas dha, agus tha an
salrcadair a' seinn anns an t - salm so an
t-oran nuaidii a chuir' Dia 'na blieul.

'S beaniiaicht' an duine sin a fliuair
'Na pheacadh maitheanas;
A fhuair le trocair folach
Air a chiont' is eusaontas.

'S beannaiciit' an ti nach ag-air Dia
'Na .sheacliranaibh na 's mo,
Is ann a spiorad f 6s nach 'eil
Claon-chealg-aireachd no go.

Faodar a radh gui- caraid an da shalm,
LI is XXXII ; an dara te ag urnuig'h air son
trocair 's an te eile a' moladh Dhe a cliionn
g-u 'n d' eisd e ris an urnuigii sin 's gu 'u do
noclidj e a tlirocair.

Anns an urnuigii a rinn Daibhidh ehleachd
e briathran d' an d' fhuair morau dhaoine
ooire, Teag-aisg-idh mi do luchd-eusaoutais
do shlighean, agus iompaichear peacaicli
(li, 13). Their iad gu robh e dalma do
neaeli a rinn uiread eucoir ris-san, agus a
bha ai|r a ghluinean ag iarraidli maitheanais,
a bhi bruidhiiin air daoiue eile a theagasg no
ionipachadh. Ach cha b' ann ann an spiorad
dalma no fein-fhireanta a thuirt Daibliidh
an rud; a thuhliairt e, lagtis (saoilidh isinn nach
robli e idir as an rathad dha, iarrtus a bhi aige
air folacli: a cliur air a isheann olc le seirbhis
ur a dlieanamh do Dliia. B' e an smuain a
bha 'na chridhe, gu 'm biodh e na b' fhasa
do plieaeaich eile creidsinn ann an trocair Dhe
na 'n deanadh e trocair air peaoach clio mor
ris-san. A thuilleadh air sin bha e uadurra
gu leoir gu 'n tigeadh an smuain 'na chridhe
aig a' leithid sid de dh' am, a bheatlia a
choisrigeadh gu buileach do Dhia agus rabh-
adh a tlioirt do dhaoine eile iad a sheacli-
nadli a chlabair anns au do tliuit e fliein.
Cha 'n lu'rainn iadsan a fhuair trocair agus
a dli' fhiosraich gairdeachas slainte Dhe a
bhi 'n an tosd, oir tlia e cho nadurra dhaibh
luaidh a dlieanamh air maitheas Dhe 's a
tha e do na h-eoiu seinn. Agus a dh' ain-
deoin ciod a their iadsan a bliios a' faotainn
coire do 'ii fliacal a thuirt Daibhidh, tha e

46

soilleir do 'u t-saoghal iiile gu 'u do tlieag-
aisgf e do luchd-easaontais slighean an Tigli-
earna, agiis gu blieil 'aitlireaclias is 'um-
uighean a' g-iulaii toraidli gus an la an
diug^h. An uair a dh'iompaichear tliu, ars' ar
Slanuighear ri Peadar, neartaich do bliraitli-
rean. Einu Daibhidh sin, agais ged tlia e
marbli tha e a' labliairt fathast, agus a' neart-
acliadli iomadh brathaii- boclid aig nach biodh
misneach a shuilean a thogail gu neamh mur
b' e gu bheil beatha Dliaibliidh a' teagasg
dha nach gleidli Dia a chorruicli gu siorr-
uidh do bhrigli g-ur a toigla leis troeair, agus
aig uacli biodh briathrau leis an tigeadh
e an lathair an Tigliearna mur b'e gu 'n
d' thug Daibhidh na briathran sin dha anns
na sailin.

Anns an t-salm so, ma ta, tha e a' coimh-
lionadli a' gheallaidli a thug e anns an te
eile; tha e a' teag-asg dhuinn slighean an
Tighearna; ag- innseadh eiamar a dh' aisig e
air ais dha fein gairdeachas a shlainte.
Agus is e suim na tha aige ri radii, giu'
h-e a' cheud cheum air an t-slig-he gu reite
ri Dia, ar peacadh aideachadh. Am feadh
's a bha) e 'na thosd eha d' fhuair e leigheas
air an-shoeair a chridhe; bu chaomh leis
'eusaontas fholach ach mar b' fhaide a bha
e a' deauamli sin is auu a bu truimfe a bha
lamh Dhe air, gais mu dheireadh an d' thubh-
airt e, Aidichidh mi m' eusaontas. Agus leis
an. ath anail tha e ag radh, Mhaith esau
■cionta mo pheacaidh. Togaidh ar coguis
nadm'ra a guth air taobh an duine a dh'
aidieheas a chionta gu saor agiis a dh' iarras
maitheauas. Agus do bhrigh g-u bheil gradh
is ceartas is caomhalachd Dhe na 's airde
na ar ooguis-ne bheir e maitheanas do 'n
aithreachan gu saor is gu pailt. Ma dh'
fheuchas sinn ri folach a chur air ar peac-
anna, agus sinn fhein is Dia a mhealladh,
cha chuir troeair Dhe folach orra; ach ma
ni sinn an iirnuigh a riun Daibhidh gheibh
sinn am freagradh a fhuair esan. An ti a
dh' fholaicheas a pheacanua cha soirbhich
leis ; ach esan a dh' aidieheas ag-us a tlireig-
eas iad gheibh e troeair, Gimth-Fhocail
xxviii, 13. Ma dh' aidieheas sinn ar peac-
anna, tha esan fireannaeh agus ceart, chum
ar peacanna a mhaitheadh dhuinn agus ar
glanadh o gaeh uile neo - fhireantaohd.
I Eoini,9.

Is urnuig'h uile gu leir Salni li, ach anns
an t-salm so thionndaidh Daibhidh bho nrn-
uigh gu moladh. Is e so an- t-oran uuadh
a chuir Dia 'na bheul 'nuair a thog e suas
a elabar lathaich e 's a ehudr e a ohasan air
carraig. Tha oran 'na bheul a chionn gu
bhoil aoibhneas 'na chridhe; agus tha e a'

gairm air peaeaich eile eisdeachd ciod a rinn
Dia air a shon. "Tha thusa a' d' ionad-fol-
uieh dhomh; o theinn gieidhidh tu mi; le
h-6ranaibh saorsa euartaichidh tu mi." i'!,, 7.

Aig an ochdamh raun tha guth ur a' labh-
airt anns an t-salm, "Fior theagaisgidh mi
tha, agus nochdaidh mi dhuit an t-slighe air
an tigeadh dhuit triall; seolaidh mi dhuit le
m'shiiil." Cha'neso guth Dhaibhidh ach
guth an Ti a tha e mokdli. Cha b' urrainn
mac duin© a Ig-habhail air fhein na briathran
so a labhairt agus feumar an gabhail mar
fhreagairt caomhal a thug Dia do smuain
a dh' eirich ann an cridhe Dhaibhidh, ged
nach do chru' e an cainnt i. Bhuail eagal e
nach biodh e anns an staid shona so daon-
nan, ag-us thuirt e iris fein, Ciod am fios naeh
tuit mi anns a' chlabar a ritlust; tha an
fheoil laidir 's an spiorad anfhann, agus ma
dh' fhaoite gu bheil e ro thrath dhomh m'
orain a sheinn. Is ann a chasg an eagail
sin aguis a thoirt misnieh do chridlie a sheir-
bhisich a labhair Dia am faoal so ris,
"Nochdaidh mi dhuit an t-slighe air an tig-
eadh dhuit triall; seolaidh mi dhuit le m'
shuil." Cha 'n fhag Dia a shluagh air leth
na slighe. Cha leoir leis an easan a thoirt
as a' pholl; soeruichidh e iad air carraig.
Tha mi dearbhta as an ui so fein, arsa Pol,
an ti a thoisich deadh obair annaibh, gu 'n
coimhlion e i gu la losa Criosd. Pliil. i, 6.
Cho fad 's a bhios an Criosduidh anns an
t-sacighal bidh eomhraig an leth am muigh
agais eagal an leth a stigh, ach ma tha a
shuil ri Dia mar a tha siiilean oglaieh air
laimh a mhaighstir cha bhi e gun solus no
gun neart. Gir bheir Dia neart do'n anfhann
agus dhaibh-san a tha gun lugh meudaich-
idh e treise. Dhearbh na naoimh uile gm-
fior so agus tha e air a dhearbhadh gach
latha an diugii fhathast leo-san a tha creid-
sinu ann, agus a' leig-eil an taic ris. Cha 'n
'eil e an comas duine a eheum a stiuradh
mar bu choir dha agus tha feum ag-ainn
uile air an urnuigh a dheanamh gaeh ma-
duinu, "Treoraieh jni ann a'd' fliirinn agus
teagaisg mi." Ma tha e 'na chleaehdadh aig
ueai'h beannachd is stiuradh an Tighearna
iavraidh gu h-iriosal is gu diirachdacli gach
latlia m' an toisieh e air 'obair faodaidh
e a bhi einnteach gii 'n soillsich Dia a dhor-
chadas agus nach bi e gun fhear-cuideach-
aidh air a laimh dheis. Gir maii-idh facal an
Tighearn gu siorruidh,

Nochdaidh mi dhuit an t-slighe air an

tigeadh dhuit triall;
Seolaidh mi dhuit le m' shtUl.

47

DLEASDANAS CLOINNE.

Tha iomadli uair oigridli deas gu blii di-
chuimlineacliadli nam fiaclian trom fo am
blieil iad g-u oaoimliueas agus blatlias-cridlie
a uoehdadli d' am parantan. 'Niiaii' a thois-
icheas diiine 6g air dol a macli ann an cuid-
eaelid agus fas eolacli air gnatlias an
t-saogliail, tha e tachairt iomadh uair gu
blieil e toiseachadli air di-meas a deaiiamh
air a pliarautaii, a' saoilsiiin gu bheil e
fhein moran na 's glice na iadsau, ag-us
gu 'm feuld; e air an aobliar sin eas-umlilachd
a tlioirt daibh. Tha e smuaineachadh gu
bheil e 'na ni fearail a thoil fein a dheanamli
agus eas-umhlaclid a thoirt dhaibh-sau, ma
tha an aitheantan a' dpi an aghaidh 'iarrt-
tusan. Tha diiil aige gu 'u dean so duine
mor dheth' a dh' aon bliuille, agus gu bheil
e 'na dhearbhadh gu bheil tapadh air leth
aige. Agus tha na companaich fhaoin leis
a bheil e a' deanamh fearas-chuideachd ull-
amh gu leoir gu a mhisneaohadh anns an
droch bharail so, g-us a fbheil esan a liu choir
a bhi 'na bheanuachadh anns an teaghlach
le chaoimhneas agus le shuairoeas, a' fas
cho beadaidh neo-chaoimhneil 's nach 'eil
e furasda air chor air bith cur suas leis.
Oha 'n ann mar so, a dhaoiue 6g-a, a bu
choir do 'n chiiis a blii. Cha 'n 'eil dleas-
danas eile a bu choir do dh' oganach a bhi
oho curamach uime ris a so ; ag-us cha 'n 'eil
oigear tuigseach air bith nach dean a dhi-
chioll gu solas a thoirt do chridhe a
pharantan, le dheagh bheus agus le bhlathas
cridhe. Cha bu mhaith leam an t-6ganach
ud aireamh am measg mo chairdean uo mo
dhliith-chompanaeh, a bheireadh eas-urram
d' a athair no bhiodh neo-chaoimhneil r' a
mhathair. Cha mho a bhiodh mor mheas
agam air fearalas an fhir air am biodh naire
as a' charaid aosda a rinn an dichioll air
esan a thogail gu h-onorach ceart, ged a
dh' fhaodadh iad a bhi ann an suidheachadh
bochd gu leoir a thaobh iubhe shaoghalla.
Tha iomadh aobhar ann air^son am bu choir
meas is urram a bhi air a thoirt do pharan-
tan. Ged nach biodh ann ach a' cho main
fo 'n do chuir iad siun leis a' churam a
ghabh iad dhinn an uair nach robh sinn
comasach air ni air bith a dheanamh air
ar son fein, bu leoir e a thoirt oirnn gach
cacimhneas a b' urrainu sinn a nochdadh
dhaibh agus gach meas a tha 'n ar comas
a chur orra. Smuainich, a dhmne oig, co
a rinn faire thairis air do leanabaidheachd,
a dhion tliu bho gach ni a dh' fliaodadh do
bheatliat a chiir as mar lasair laig-, a g-hiulain
gu faighidinneach le d' dhroch nadur, a shol-

air do shon na nithean a bha feumail dhuit,
a dh' eiridinn thu ann an uair an tinneis,
a dhion thu ann an am a' chunnairt, agus
bha a dh' oidhche 's a latha le ciiram gun
choimeas a' freasdal dhuit. Co a dh' eisd
cho faighidinneach ri gach gearan a bha
agad r'a dheanamh? Co a stiuir thu 'nuair
a bha thu ann an iom-cheist, agus a thug-
solas dhuit 'nuair a bha thu fo bhron? Co
ach do pharantan. Agus mux 'eil thusa
tur gun mhothacliadli agus gun bhlathas
nadurra, bheir thu gach oidhirp air na fiacli-
an trom so a dhiol le d' chaoimhneas dhaibh-
san a nis ann am feasgur an laithean. Ach
cha 'n e mhain gu bheil taingealachd mar
so 'g ar cur fo chomain d' ar parantan, ach
tha facal Dlie a' sparradh an dleasdanais so
oirnn agus a' bagradh gu trom an aghaidh
na muinntir a tha dearmad a blii mnhal
agus dleasdanach. Nach trie a tha briathrau
na coigeamh aithne air an seirm le faidh-
ean is abstoil, "Tlioir urram do d' athair
agus do,d' mhathair." Agus nach 'eil ba-
graidhean de 'n t-seorsa so bitheanta gu leoir
ann am facal Dhe — "an t-suil a ni magadh
air athair agus a ni tarcuis air umhlachd
do miiathair, spiouaidh fitjiich a' g-hlinne a
macli i agus ithidh na h-iolairean ogasuasi."
Tha, mar so, tuigse nadurra agus facal
Dhe a' cordadh r' a clieile ann a bhi 'g ar
brosnuchadh gus an dleasdanas so a clioimh-
ead. Fetic-ii- nach bi sibh, ma ta, dearmadach
air. Thug-aibh gach urram a tha dligheaeh
dhaibh. Deanaibh an cridhe subhacli le bhur
deagh ghiulan, oir cha 'n 'eil ni ann a bheir
uiread solais d' an cridhe ri bhi 'g ar faicinn
ag imeachd ann an lathaidean !na istuamachd.
Ma tha sibhse a' tuineachadh aig an am 's
a' bhaile so agus iadsan aig an tigh 's a'
Ghaidhealtaohd deanaibh 'ui' dichioll gu
sgriobhadh 'g an ionnsuidh gu riaghailieach
gach seachduin, oir is e ian sgeid as taitniche
a thig thuca 'ur deagh naigheachd. Na
dearmadaibh a bhi cur roinn d' ur cosnadh
dhachaidh, ma tha iad ann an suidheachadh
a chuireas feum air 'ur comlinadh. Agus
eadhoin ged a robh iad gun mlior fheum
air cuideachadh bhuaibh, cuiribh an drasd
's a rithist, tiodhlac eigin 'gan ionnsuidh.
Cha 'n 'eil send as luachmhoire as urrainn a
bhi aig mathair na tiodhlac a tha labhairt
rithe mu ghradh a mic a tha air falbli am
measg choigreach. Cha 'n eil ni sam bith
a chumas 'm- cridhe fein urar g-lan cosmhuil
ri cuimhneachan air an dachaidh shiochail
ud, anus a' ghleann bhoidheach anns an
deacliaidh 'ur n-arach, agus air an aobliar
sin tha e buanuachdail dhuibh fein a bhi
mar iso a' deanamh. Ach, a biliarr air a h-uile

48

ui, iarraibh gu 'm bi sibh air bliur treorach-
adh gTi g-radh agus umlilachd a thoirt d' ur
n-Athair a tha air ueamli, oir mar is motha
a blieir sibh umhlaclid dha-.sau 's aun is
fliearr a ni sibli 'wc dleasdanas a thaobh
'ur parantan talmliaidh. Is e so an t-aon ni
a thog'as maise na h-6ige gu maise na
naomhaolid, 's a bheir Ian thoil-inntinn do
cliridhe gach athar agiis mathar, oir is
dearbh learn giz blieii aidmheil gach mathar
a tha eolas aioe fein air an fhirinn a eo-
cliordadh ri aidmheil an abstoil Eoiu, "Cha'n
'eil gairdeachas agam as motha na bhi
cluinntinn gu bheil mo chlann ug imeachd
'san fhirinn."

Lets an Ollmnh Baibeart _Blar
nach iimireamt.

NA'S DLUITHE DHE ORT FHEIN.

Na 's dliiithe Dhe ort fhein
Na 's dliiith ort fhein,

G-ed thogte mi gu h-ard
Air crann na pein

'Se fonn mo chridh' gach re

Bhi dluth a Dhe ort fhein,
Na 's dluith' ort fhein.

Ged ehromadh grian g-u tamh
'S mo shiubhal fann.

An dubliar orm mar bhrat
Is clach fo 'm cheann;

'N am bhruadar b' e mo dheigh
Bhi dluth a iDhe ort fhein
Na 's dluilh' ort fhein.

Faiceam gach cemn dhe 'm rod

'Direadh gu neamh
Gach cuiblu'iomi teachd bho d' ghradh

An gleanu nan deui'
Aingle 'gam ghairm le cheil'

Na 's dluithe Dhe ort fhein

Na 's dluith' ort fhein.

Mo.9g'laidh mi soilleir ait-

'S do chliu 'nam bheul

Togaidh mi Betel ard

Le hron mar steidh

Stiiiiridh gach gabhadh geur

Na 's dluithe Dhe ort fhein
Na 's dliiith' ort fhein.

Ged ghabliainn sgiath gu luatli

'Sgoltadh an speui'
Gealach is reul is grian

Cian as mo dheigh
B' e so mo laoidh gu leir

Na 's dluithe Dhe ort fhein

Na 's dluith' ort fhein.

Leis an Urraniach Gilleasbvug Domhnullach,
Cilltarlag'ain.

SID IS SO.

Ohuir an rioghachd £162,797,229 ann an
deocli laidir an uiridh. Tha sluagh na duth-
eha ag 61 fiach £3 lis. lOd., an ceanu, anns
a' bhliadhna; no ma chuirear ann an doigh
eile e, tha a h-uile teaghlach a' cosg £17 19s.
Tha so a' gabhail a steach na feadhuach
nach blais idir, na feadhnach a fohlaiseas ach
a thastuama, agus boirionnaich is clann, air
chor agus gur h-uamhasacli an stoluni dibhe
a tha dol an sgoile nan drongairean.

Tha se ceud is tri fichead 's a deicli duine
ann an tigh nan Cumantan, agus aig eeithir
cheud 's a' bhliadhna do gach fear dhiubh,
tha an tuarosdal a tigh'nn gu £268,000.
Oha 'n 'eil so a' gabhail a steach na feadh-
nach a tha ann an dreuchd, ann an Ard-
chomhairle na Parlamaid. Tha an tuarasdal-
san a' ruith o mhile punnd Sasimnach do
na feadhainn bheaga gu coig mile do na
feadhainn mhora, agnis tha so a' tigh'nn gu
suimf a tha os cionn £150.000.

Tha se oeud is ochd duine ann an tigh
nam Morairean; eeithir cheud is eeithir fich-
ead 's a tri dhiubh a' faotainn an ait«-smdhe
ann le coir breith agus se fichead 's a coig
air an ctu' ann air dhoigh eile . Cha 'n 'eil
tuarasdal idir aig na Morairean.

Ann an Albainn tha 1,-140 eaglais sgir-
eachd. Is e aireamh nam foirfeach ann an
eaglais na h-Alba 12,121; agus aireamh an
luchd-comanachaidh 714,915. Bha 33,390 de
chloinn air am baisteadh an uiridh. B'e
tabhartas na h-eaglai.s an uiridh £461,871,
chum aobliar an t-soisgeil a cbur air aghaidh
anns an duthaich so agus ann an tirean cein.

Bha Simeon mac lochai, Rabbi ludhach,
cho riaraichte le fliireantachd fein agus gu 'n
d' thubhairt e, Mur bi air an tearnadh ach
dithis, is mise fear dhiubh agus mo mhac
am fear eile.

Bha tuathanach ann an Diura a bha gu
maith mor aig a bhaillidh, ged a bu toigli
leis a. thi tarruing as. Air latha paigheadh
a' mhail bha botul uisge bheatha air a'
bhord ann an seomar a' bhaillidh. 'Nuair a
pliaigh Rusgan Mac Phail a' mhal — b' e
Riisgan am far-ainm a bha air — lion am
baillidh g-loine dha fhein as a' bhotul, ag
radh ris an fhear eile, Is fhearr dhuit-sa
bhuait no agad e. Fhreagair Rusgan, An
rikd a ni maith do •bhaillidh Dhiura, cha
dean e cron do Rusgan Mac Phail.

Air. 1.

1913.

FAILTE AN ABSTOIL.

Gras duibli agu^ sith o Dliia ar n-Atliair,
ag'iis o'u Tigheam losa Criosd. Tha siim a'
toii't buidheachais do Dhia a gliuath air
bhur son-sa uile, a' toirt iomraidli oirbh ann
ar ii-urnuigliibli; a' cuimhneacliadli gun sgiir
(ibair lihur creidimh agus saothair bhur
graidli agus faigliidin bliur doehais 'n ar
Tigliearn losa Criosd, am fianuis Dhe .aguo
ar n-Atliar. I Tesalon; I. 1,2, S.

Greis m'an do sgriobh Pol an litir so bha
e ann am baile Thesaloniea, a' searrnon-
achadh an t-soisgeil. Ach cha d' fliuair
e fanruiuu ann elio fada 's a bu mhaith
leis oir dli' eiricli na h - Iiidliaich 'na
'aghaidh agnis chuir iad casg air a shear-
monachadh. Air gliaol a blieatha b' fheudar
dha am baile fliagail agus fasgadh a
ghabhail ann am Berea. Clio luatli 's a
ehuala na li-Iudhaich ann an Tesalonica gu
robli, e a' isearmonaeliadli ann am Berea, lean
iad air a sliail agus thoisich iad air graisg
a' blraile a bhrosnucliadh 'na 'aghaidh. E'
fheudar dha teicheadh an dara uair agus
dol gu baile na h-Aithne, far an do chuir
e fios air a chompanaich, Silas is Timoteus,
iad a tfeigh'nn 'g a ionnsuidh. Cha robh
iiiwtinn Phoil aig fois a thaobh nan ereid-
mheach a dli' fliag e ann an Tesalonica; [bha
eagal air gu 'n tuiteadh am buidheann beag
air falbh agus naoh seasadh iad daingean
is dileas fo ghem'-leanthhuinn nan. ludhach;
ach ged a bu chaomh leis dol air ■ ais chum
comhfhurtachd a thoirt dhaibh cha 3'obh e
an comas dha sin a dheanamh, oir bha a
naimhdean an toir air. Bha earbsa aige
ann an gliocas Thimoteuis agus chuir e e.san
air eliabhaig gu Tesalonica, feueh ciamar a
bha dol daibli. An uair a thainig Timoteus
air ais, thug- e deagh chunntas air Criosd-
uidhean Thesaloniea ag-us dh' innis e do
Phol nach" e mhain gu robh iad a' seasamh
ga dileas anus a' chreideamh ach gu robh
iad mar an ceudua 'nan eisiomplair dhaibh-
san uile a bha creidsinn anns na criochan
ud. Rinn cridhe Phoil g-airdeaclias ris an
naigheachd agus g-un nine a chall sgriobh e
an litir so chumi a bheaunachd ag-us a cho-
mhairle a thoirt dhaibh.

Gras duibh agus sith o Dhia ar n-Athair,
agus 0 'n Tigheam losa Criosd. Is e so an

fhailte leis a bheil uile litrichean Phoil a'
toiseachadh, agus da-rireadh cha b' urrainn
dha giiidhe a b' fhearr a dheanamh as leth
a ichairdean na gu 'm biodli ' gras daibh
agus sith 0 Dhia'. Tha am facal gras 'na
fhacal cho saoibhir brioghmhor 's nach 'eil e
furasd innseadh ann am beag-an fhacal ciod
a tha e ciallachadh. Tha e ciaUachadli na
h-uiread de nithean anns an Tiomn.-idh
Nuadh, ach faodar a radh gu 'n gabh iad
sin uile cur fo na tri -cinn so: —

(1) Caoimhneas is deagli-gheaii Dhe do
dhaoine.

(2) i\'« tiodhhcav a tha sruthadh o 'n
chaoimhneas sin, gu sonruichte
tiodhlqc a mhic amis <m do noohd
Dia gu soilleir a dheagh-ghean do
'n t-saoghal.

(3) Toradh nan tiodhlacan sin ann an
cridhe mhic an duine.

Tlia na nithean sin uile ceangailte r'a
cheile agus faodar a radh gu bheil Pol,
ann a bhi guidhe deagh-gliean Dhe d'a
chairdean, a' guidhe mar an ceudna gu 'n
oibricheadh sin annta gach deagh bheus
agus maise na naomhachd. Tha urnuigh an
abstoil, ma ta, anabarraoh farsuinn, oir tha
an guidhe 'gras duibh' a' gabhail a steach
obair shlainteil Dhe anns an anam uile gu
leir.

Agus sith o Dhia ar n-Athair. Tha an
t-abstol a' cur gTais air thoiseach air sith cir
is ann o ghras Dhe a tha sith a' sruthadh.
Is e iadsan a mhain aig a bheil eolas air
gradh Dhe agus gras an Tighearn losa a
ruigeas air an t-sith air a bheil Pol a' labh-
airt. Tha ami facal 'sith Dhe' air a eihleaohd-
adh anns an Tiomnadh Nuadh ann an
da dhoigh; tha e a' ciallachadh reite ri Dia
no an t-sith a tha leantuinn maitheauas
peacaidh; agus tha e a' ciallachadh sith o
Dhia no an t-sith a bhios aca-san a tha
fantuinn daonnan ann an co-chomuuu a.
spioraid. Is e sin an t-sith a bha air aire
Phoil an uair a ghuidh e 'gras duibh agus
sith o Dhia ar n-Athair'; an t-sith air on do-
labhair Crioisd an uair a thubhairt e, Na-
biodli bhui- cridhe fo tlirioblaid. Faodaidh
an t-sith so a bhi ann an cridhe duine ged
bhiodh a bheatha buaireasach is doilg-h-
iosacli o 'n taobli a muigh, ma tha 'anam a'
tionndadh ri Dia mar thionndaidheas am

flur ris a' ghreiu. "Gleidliidli tu esan aiau
an sitli iomlain aig- a bheil iuntinu iuidh-
ichte ort." Isaiah xxvi, 3.

An deidh an fhailte so a ehiu- orra agais
na beanuaclidau ud iarraidh dhaibli 1iia Pol
a' dol air agliaidli gu buidheaclias a rlioirt
do Dbia air an son. Is e an litir a i-g-riobh
€ o-u eaa'laisean Ghalatia an aon litir aims
nach 'eil e a' toirt buidlieaehas do Dliia air-
son creideamh is obair na feadlmach a bha
air an iompacliadli leis; agas tha e coltach
gur h-e an t-aobliajr a thug air buidheaclias
fhagail a mach as an litir sin, nach robh
staid na h-eaglais a' cordadh ris idir aig an
am. Ghabh iad ri soisgeul eile seach an
soisgeul a shearmonaich esan dhaibli, air
clior agus nach b' urrainn e gu h-onorach
buidheachas a thoirt- do Dliia air an son.
Ach lean eagiais Thesalonica ris an fhirinn
agus ri teagasg fallan, agus uime sin thug
an t-abstol moladh do Dhia airson an creid-
inih, an graidli is andocliais. Ann an dithis
«ile d'a litrichean, Colos. is. I Coriut., tha
e ag ainmeachadh nan tri grasan so eomlila,
agus eadhoin an uair nach 'eil e 'g an ain-
meachadh air an ceaun tha an sniuain 'na
inntiun gur h-e creideamh is gradh is doehas
fior cliomharrau na beatha sploradail.

Acli is ann airson an toraidh a bha lean-
tuinn an graidh 's an creidimh 's an dochais
a thug Pol buidheachas. Bha gach gras a
dli' ainmich e a' toirt a mach a tlioraidh
sonruichte fein ann am beatha na h-
•eaglais: —

Toradli an creidimh obair
Toradh an graidh saothair
Toradh an dochais faigliidiii-

Obair bhur creidimh. Tha moran a' faot-
ainn coire do Pliol a chionii gu bheil iad
an duil gu 'u do cliuir e cudthrom ro iiilior
air creideamh agus nach do chiur e cud-
throm gu leoir air oibrichean. Ach bha Pol
cho cinnteach gu 'n toir fior chreideamh a
mach a tlioradli dligheach 's nach robli e 'n
duil gu ruigieadh e a leas nine a chosg aun
a bhi teagasg ni a bha soilleir do gach
•duine turail. Cha robh e cho amaideach
agus gu 'n tugadh e geill do dhaoine a
theirieadh ris gu robh creideamh aca, mur
I'obh e a' faicinn obair a' chreidimh 'n am
beatha.

Saothair bhur graidh. Tha am facal
saothair, an da cliuid anns a' Ghreugais agus
anns a' Ghaidhlig na 's laidire na 'm facal
obair. Thai e a' ciallachadh obair agus rud-
«igiu a bbarrachd; obair a tha doruiiiueach

no oidhirp a tha sgitheil. Faodaidh obair a
bhi taitneach is furasda dha-san a tha 'g a
deanamh, ach tha saruchadh is sgiths a' dol
an cois saothrach; air chor agus nach gabh
neacli_ saothair air son dhaoine eile mm- bi j
gradh aige dhaibli. Is e so a thug air Pol 5
a radh giu- h-e saothair toradh a ghraidh,
oir cha bhuauaich duine feineil jann an saoth-
air air sgath a bhraithrean, mar a bha
eagiais Thesalonica a' deanamh air sgath
muinntir Mhacedonia is Acliaia uile. "Tha
giadh Chriosd 'ga m' cho-eigneachadh " — is
e sin an aon chumliachd a tha laidir gu leoir
chiuii daoine a gliluasad gu saothrachadh
le 'n laimh 's le 'n cridlie, a la agus a
dli' oidhche, ann an seirbhis am braithrean.

Faighidin bhur dochais. Cha 'n 'eil na
facail sin air an eleachdadh le Pol anus an r-
.sea^li anns a bheil sinn gu bitheanta 'g an
eleachdadh an diugh. Anns an litir so tha
e a' ciallachadh le doehas, doehas ri teachd
Chriosd ris an robh fiuthair aige gu h-
aithghearr; agus le faighidin tha e a' ciall-
achadh an deagli mhisneach a tha aea-san
aig a bheil an doehas sin. Cha robh "sirh
no fois aig Criosduidhean Thesalonica; bha
iad a' fulang geur-leanmhiiinn is ana-caiujit
o'n t-saog-hal; ach dli' oibrich doehas faiffh-
idin annta agus lean iad air an aghaidh gu
misneachail mar dhaoine a bha feitheandi
ri teachd an Tighearna. Is e dara teachd
Chriosd an doehas niOr a tha an eagiais air
thalamh ag altrum. Air ua'irean tha an
doehas sin a' fas fanii agus chithear o
eachdraidh na h-eaglais gur h-e sin na h-
amannan annjs a bheil i gun mliisnich agus
gun chli. Ach air uaireaii eile tliig an
doehas beo agais an uair a thig bheir an
eagiais buaidh air trioblaidean an (t-saoghail.

Aig toiseach na bliadhna so cha 'n urrainn
dhuinn failte as freagarraiche a cliiu- air ar
luchd-lenghaidh na radh, ' Gras dliuibh agus
sitli o Dhia ar u-Athair ag'us o 'n Tio-hearn
losa Criosd.' Thug Dia dhuinn deagh dho-
chas ann an soisgeii{l a Imliic agus tha e mar
fhiachaibh orra-san aig a bheil an doehas
sin, a bhi .sior-lnheudachadh ann an obair
an Tighearna. Cha'n urrainn dhuinn earbsa,
a bhi againn gu bheil sinn air an t-slighe
cheart mur 'eil obair a' chreidimh 'u ar
beatha agus mur 'eil sinn a' saothrachadh
ann an gradh chum Dia a thoileacliadh agus
ar braithrean a cliuideacliadh. Ma jii sinn
sin gu h-iriosal is gu dichiollach bidh bean-
nachd an Tighearna maille ruinn agus "bidh
sith againn nach h-urrainn an saoghal a
thoirt bhuainn.

lUDAS MACCABEUS.

Bu mliaidi loiiiii cunntas goirid a thoirt
air an <luijie cluilrna ho; cluine a dli' fhaodar
a choinieas ri Raiboart Brus no Uilloam
Uallace a tbaobh gaol-dutbcha agus ri Car-
gill no Peden a (Jiaobh oiid diadhaidh.

Mil oehd iiclieatl bliadhna roinih (lieaclid
Chriosd db' I'bcuch an righ Grongach Antio-
chus Epiphanes ri tir Israeil uilo a thoirt
f 0 chis , agus an creideamli ludhacb a
•chiir as. Cha robh ann an Antiocbn«
a<ib diu nam fear. Bha e na b' uaibh-
rlohe na Alastair Uaibhreach fhein tigus
clia riaraicheaciji nvl a bu lugha e na gu 'm
biodh an saoghal uilo 'na aon iompairoacbd,
de 'n aon chanain agus de 'n aon cbroid-
eamh. Bha fuath aigo do na h-Iadhaich
aeh bha fuath a bu mhotha aige do chreid-
eamh nan ludhach, aoradh lehobhah; oir
chunnaic e gn maith giir h-e so a' bhann
a bha 'g an cumail riaingean is seasmhach
mar rioghachd. Bliris o ballanhan lerusa-
leira, loi.sg g a geatachan, agus thruaill o
an teampull; agus los an tuilleadh tamailt a
cliur air muinntir a' bhailo cliuir e ^ua.s
iomliaigh ann an cuirt an toampuill agiis
dJi' iobai'r e touc air an altair. Bha cuid de
na h-Iudhaic']i a bha cho trailkil agus nacli
do chuir iad 'na 'agliaidh; air ghaol a bbi
air an taoblr laidir agus air ghaol buannachd
ghabh iaf] ri lagli Antioohuis agus lub iad
an glun do na diathan a thug G dhaibh.
Ach bha a' mhor-chuidoachd na bu dilso
do clueideamh an athraichean na gu 'n treig-
eadh iaeU e air ordugh righ no sagairt; ugus
b' fhearr leo am bas i'hulang seach toibheum
a thoii't do leliobhah. Tlia o air a radh gur
h-ann aims na laithoan deuchainneach ud a
rinneailli Salm i,xxix agns Salm Lxxiv.

" A Dhe, thainig na cinnich a steach do

d' oighreachd;- thruaill iad do theam-

pull naomh: flli' fhag iad Jerusalem 'na

carnaibh. Thng iad cuirp do sheir-

bhiseach mar bhiadh do eun-laith nan

spGur, fooil do naomh do fhiadh-

bheathaichean na talmhainn. Cuidich

leinn, a Dhe ar slainte."

Bha .saighdearan an righ air an cur a

mach air feadh na duthcha, a thoirt air an

t-sluagh iobradh a reir gnaths nan ciuneach

agus a cliur an sas na feadhnach nach tug-

adh urahlachd d' a reachd. Bha na siona-

gogan air an dunadh, loabhraichcan an

lagha air an losgadh, agus ainm leliobhah

air a thoirmeasg. Gejl a bha gairdean feola

na duthclia cbo lag agns nafh b' nrrainn dhi

cuibhrichean Epiphanois a thilgcil dhit'h,
dhuisg a' gheur-leanmhuinn agus an lamh-
achas-laidir a bha e a' (Jeanamh orra spiorad
an t-sluaigh; agus bha iad deas gu buillo
a thoirt air son an saorsa 's air son an creid-
eamh, ged a b'e am bas bu tloircadh dha.
Mar ann an laithean nam breitheamhuan
thog Dia suas gaisgeach air an ceann, agus
cha luaithe nochd e e fein na liha, nn,
CGudan air a chul.

Ann am bailo beag a t.ha siar air iorusa-
lem bha sagairt diadhaidh d' am b' ainm
Matlathias. Bha coignear mhac aige; agus
tha 0 collach gur h-e cruas nan amannan
U|tl a thug air lerusalem fhagall agus fasg-
adh a ghabhail far am biodh oothrom aigo
air aoradh a dheanamh do Dhia ann an sitli.
Ach bha coin-shiubhail an righ air a lorg
agus fhuair iad greim air. Dii' fheuch iad
an toiseach brosgul ris; thidrt iad gu robh
moas aig- an t-.sluagh air agus gu 'n tugailli
iad geill do ordugh an righ na 'n tugadh
esan eisiomplair dhaibh agus na 'n iobrailh
e a reir gnaths nan cinneach. Fhroagair
an sagaii't gu 'm b' fhcari' leis am bas seach ■
a lamhan a liliruailleadli Je h-iobairtean nan
cinneach. Ghabh ludhach loibidcaoh a bha
latliair an cothrom so air gean-maitli a chos-
nadh dha fein o phrionnsa an t-saoghail,
agus thuirt e gu trailleil gu 'n tairge,xdh
esan an iobairt. Las coi'rnicli an t-sagairt;
bhuail e an t-Iudhach agus teachdaire an
rigli agus mliarbh e iad, agas leag e sios
an t-altair. Agus ghlaotlh o le guth ard
"ladsan a tha eudmhor air taobh an Tigh-
eai/na agus leis an aill a lagh a ghleidli-
Gadh, leanadh iad mi.se." Ach ged is o
Mattathias a tliug gairm do 'n dutliaich eir-
igli an agliaidh an fhir'-shai'uchaidh is o a
mhic a, ghiulain, uallacJi is leas an latha.
B'e an oarail mu dheireadh a thug o
dhaibh: —

Bithibh eudmhor air son an lagha agus
th'oiribh soachad 'ur beatha air son
cumhnant 'ur n-athraicliean. ('uimh-
nichibli na gniomharan a rinn 'ur n-
athraichean 'nan laithean, Abraham is
loseph is Caleb is Daibhidh, is |i]lias is
Daniel. Na biodh eagal oirbh roinih
bhriathran duine, agu^i toagaisgcadh, na
ginealaich a dh' t'halbh dhuibh, nach
cuirear gu h-amhluadh iicach a chuireas
'earbsa ann an Dia. Bithibh treun, a
mbaca, agus nochdaibh 'ur diiiiioalas
air laobh an lagha. Tha lios agani gur
duine mo mhac Simeon aig a bhoil
comhairle ghlic; eisdibii ris-san daonn-
an ; bidh e mar atliair dhuibh. Agu.H a
Ihnohh Tii'Inl-s, o 'oifie I h^i c laidir is

treun : biodh esan 'na cheannard

dhuibh arjus cuireadh e cath as lefh

a shluaigh. Mar siu bheanuaich

Mattathias a Imhic agus tliugaclli e gu

'athi-aichean. I \Maccab. 2.

C'lia mhor theaglilaichean riamh anns an

robli coignear mhac cho gaisgeil ri claun

Mhattathias, ach ged a bha an teaglilacli

g-un diu idir b'e ludas an roghainn. Rinn

iad uile seirbhis dliileas d' an duthaich; a'

gabhail na stiuracli fear as deigh fir.

Ghunnaie athair gii robh ceann maith is

eridhe gaisgeil aig ludas agus is e sin a

thug air iarraidh air each an toiseach a

thoirt dha, ged nach b'e a bu shine. Bha

e 'na shaighdear ainnieil agus 'na chomman-

dair sonruichte, mar a dh' fhaodar a thuig-

sinn o'n ainm a thug a dhaoine fein air,

am farachaii, a chionn gu robh a bhuilleau

cho trom air a naimhdean. Cha robh aige

ach aireamh bheag dhaoine ach uair is uair

chuir e ruaig air armailtean nan coimheach.

" 'Na gliniomharan bha e mar leogh-

ann agus mar chuilean leogh9,inn ag

iarraidli cobhartaich. Rinn e rioran

'righrean doilgliiosach agus thug e

gairdeachas do lacob le ghniomlaaran ;

agus bidh ainm beannaichte gu brath.

Cihaidh fuaim euchdan air i'eadh an

domhain agus thuit eagal air na

rioghachdan mu 'n cuairt."

Ged a bha e cho seolta ri De Uet cha

b' aun le seoltachd a fhiiair e buaidh daonnan

ach le cudthrom is braise nam buillean a

bha e toirt seachad. Cha b' aithne dha

eag-al agus cha d' thug- e riamh a chul do 'n

namhaid ged a bhiodh fiehead duine aca

mu choinneamh an aon duine a bha leis-san.

Bha an namhaid aon uair cho lionmhor

agus gu 'n do chomhairlich a dhaoine fein

dha gun aghaidh a thoirt dhaibh. Fhreag-

air am Farachan,

"Cha 'n ann o lioumhoireachd feachd
a thig buaidh an cogadh: tliig neart
o neamh. Tha sinu a' cogadh air son
ar beatha 's ar laghannan. Uime sin
sgriosaidh an Tighearna iad agus air
bhur son-sa na biodh eag-al oirbh
romhpa."
Chuireadh am blar agus chuir ludas 's a
dhaoine teicheadli air feaehd an righ. Uair
eile rinn an namhaid cho cinnteach gu rach-
adh an latha leotlia 's gu'n d' iarr iad air
ceannaichean a bhi dluth chum gu reiceadh
iad riu mar thraillean na priosauaich a
ghlaoadh iad. Ach fhiiair iad bristeadh-duil
agus rinn am Farachan liodairt orra nach
d' fhuair iad riamh a leithid. Thamailtaich
e arm Shiria gu buileach agus ged a chuir-
eadh na commandairean a bu sheolta 'na

'aghaidh thug e dulain dhaibh fad she
bliadhna. An uair a chuimhnichear nucli e
mliain gu robh uile chumhachd Shiria 'na
'aghaidh ach mar an ceudna na Philisticli,.
na h-Edomaich 's na Moabaich, coimhears-
naich aig an robh seann ghamhlas do Israel,
feumar aideachadh gu 'm b' airidli ludas
air an ainmi a thug iad air, an uair a chum
e riutha se bliadhna. Ach bha feachd Shiria
ro lionmhor agus ged a rinn am Faraclian
tanachadh maith orra bha e na b' fhasa
dhaibh-san na bealaich a lionadh na bha e
dlia-san, agus mu dheireadh fhuair iad a'
chuid a b' fhearr dheth. Anns a' bhlar
anns an do thuit e cha robh aig-e ach ochd
ceud duine ag-us bha fiehead mile saighdear-
coise is da mhile saighdear-eich 'na 'aghaidh.
Chomhairlich a dhaoine dha teieheadh ach
flu'eagair e, .,

"Nar leigeadh Dia gu 'n deauainn an

ni sin no gu 'n teichinu romhpa. Ma

tha ar u-uair air teachd, racliamaid an

coinneamh a' thais gu duineil as leth

ar duthcha agus na cuireamaid suial

air ar n-ouoir."

Bha am blar fuilteach ag'us mharbhadh

moran air gach taobli. Mharbhadh ludas

Maccabeus agus theich an t-iarmad beag d'a

dhaoine.

'Agus rinn Israel uile caoidh air a
shon; rinn iad bron re mhoran laith-
ean, ag raclh, Thuit an duine treun a
thug saorsa do Israel. An deigh a
bhdis thoisicli na h-aingidh air an cinn
a chur a mach ann an uile chriochan
Israeil."
Ged a dh' fhairtlich air ludas saorsa a
chosnadh d'a dhuthaich agus cuing nan cinn-
oach a thilgeadh dhith gu buileach, choisinn
e saorsa dhi ann an nithean spioradail agus
lean an sluagh ri lagh Mhaois is creideamh
an athraichean. Ghabh fear d'a bhraithrean
aite an Fharachain agus lean na Macca-
beaich air an aghaidh fad iomadh bliadhna,
a' tagradh cothroim is ceartais d' an duth-
aich.

Am measg maithean an t-saoghail uile
gu leir cha 'n 'eil fear eile as airidh air cliu
as aircle na ludas Maccabeus. Ann an eud
f aodar a choimeas ri Eliah no Eoin a' Bhaist-
idh; ann an treine ri Samson no Saul; ann
an diadhaidheachd ri Abraham no Heseeiah;
agais ann an gaol-duthcha ri Gideon no
Deborah. Cha b' ann air ghaol gloir a chos-
nadh dha fhein a dh' eirich e an aghaidh
an fhir-sharuchaidh ach air ghaol saorsa a
chosnadh d'a dhuthaich agus creideamh nan
athraichean a ghleidheadh gun truailleadh.
Fior cheatharnach agus fior dhuin-nasal;
saighdear treun ann an cogadh naomh.

Air. 2.

1933.

TOEADH NA TRIO BL AID.

Tha sinn a' deanamh uaill aim an trioh-
laklibh do bhrigli gii bheil fios againn gii 'n
■oihrich triohlaid foighidinn. Rom. v. 3.

Is mor am facal e do neach sam bitli a
radh g-u bheil e a' deauamh uaill ann an
trioblaidibh, acli, is fhiacli do dhaoiue amh-
shar lliulang- ma tha amhohar a^' oibreaehalh
aniifa toiudh siochail iia fireautaehd. Gsd
nach bu duine Pol a bheireadh 'inntinn do
eoin an adhair, cha bu iiar leis air viairean
uiiineagaii a chridhe fhosgladli agus iun-
seadli d'a bhraitlirean ciod a dh' ionu-saich e
0 fhreasdal Dhe 'na bheatlia fein. Fliuair
e a chuibhriomi de thrioblaideau an t-saqg--
ail so, acli ged a g-hiulain e 'na chorp agus
'na spiorad comharran an Tighearn Io.sa,
cha do rinn e riamh gearaa agvis cha do
chain e a ,mhisneach, oir mar bha na bliadh-
nachau a' dol seachad bha Dia a' teagasg
" dha gu 'm bu leor a ghras-san air a shon.
Co as urrainn an duilleag a tha e toirt
dhuinn a leabhar a bheatha, ann an 2 Cor.
XI. 24-29, a leughadh gun a chridhe bhi
goirt? A.ch ged a bha a bhodhig air a
saruchadh 's air a pianadh le meud fhulan-
gais bha an duine o'n leth a stigh air
ath-nuadliachad'h o la ga la. Cha b' ann mu
thuaiream, ' uime sin, aeh o fhio.srachadh
pearsonta fein a thubhairt e gu 'n oihrich
trioblaid foighidinn. Tha am facal a ehle-
achd Pol a' ciallaohadh barrachd 's a tha
siinie a' eiallachadh an diugh leis an fhacal,
foighidinn ; tha e a' ciallaohadh misneach
is seasmhachd. Anns an litir a sgriobh e
gu Timoteus tha e ag- iarraidh air cruaidh-
chas fhulang mar dheadh shaighdear losa
Criosd; agus is e an spiorad sin, spiorad an
t-saighdeir a sheasas ri cruadal, gun gheai'an,
a th;a e cjallachadh le foighidinn.

Is e an t-aobhar gu bheil an TiOmnadh
Nuadh a' cur a' leithid de ehudthrom air na
trioblaidean a. thachras air sluagh an Tigh-
earn anns an t-saoghal so, gu robh e air a
sgriobhadh ann an amannan deuchainneach.
A thuilleadh air na trioblaidean eumanta do
blieil mac an duine buailteach o bhreith gu
bhas. dh'fhuiling na ceud chreidmhicli deuch-
ainnean is eruadal nach aithne dhuinne an

diugh. Bha an saoghal uile is cumhachdan
an t-saoghail 'nan aghaidh; dh'fhuiling iad
eas-urram is ana-cainnt is geur-leanmhuiuu;
rinneadh iad mar shalachar an t-saoghail is
mar anabas nan uile nithean; agus dhearbh
iad air an eostus gu 'm b' fhior am facal a
labhair an Slanuighear — "Anus an t-saoghal
bidh amhghar agaibh." Eoin xvii. 33. Aeh
bha fios aca co ann a ehreid iad, agus cha
do mheas iad gu 'm b' airidh fulangas na
h-aimsir a ta lathair bhi air a choimeas ris
a' ghloir a tiha ri teachd, oir bha suil aca ri
rioghaehd ghloirmhor is shiorruidh. An aite
bhi air an tilgeil sios no bhi fg dhiobhail
misnich dh' oihrich na deuehainnean ud
foighidinn anuta, air chor agus gu 'n do
chomhraig iad an deagh chomhrag mar
shaighdearan cruadalach, a' sior-ndieiidach-
adh ann an obair an Tig-hearna agus a'
feitheanah ri duals na fireautaehd a bheir
C'rio.sd dhaibh-san uile leis an ionmhuiun a
theachd.

Aeh ged a chaidh laithean na geur-leau-
mhuinn seachad, agus a dh' fhaodas daoine
ainm an Tighearna aideachadh an diugh gun
eagal am beatha no am maoin shaoghalta
a chall, tha e fhathast fior gur ann fro iom-
adli amhghar a theid neach a steach du
rioghaehd Dhe.

Is lionmhor trioblaid agns teimi
Thig air an fhirean choir ;
Aeh asd' air fad ni Dia nan griks
A theasairginn fadheoidh.

Cha 'n 'eil am Biohidl a' teagasg gu 'm lii
cursa an fhreasdail anns an t-saoghal so
na 's baigheile ris an fhirean na 'bhios e
ris an aingidh. Tha na h-ahstoil a' teagasg
gur h-e an ti as ionmhuinn leis an Tigli-
earna a simachdaicheas e, agus ann an samh-
ladh an fhionain fhior tha ar Slanuighear
ag radh nach ann idir ris a' chrionaich no ris
na geugan marbh a bheanas sgian a' ghair-
nealair aeh ris na geugan a 'tha beo agus a
tha tabhairt toraidh, chum gu'n giulain iad
tuilleadli toraidh. Bha eadhoin \ighdar ar
slainte air a dheanamh f oirfe tre f hiilan.gas,
agus feiunaidh na deisciobuil imeachd air
a' cheart slilighe air an do choisich alu
Maighstir. Is e a' chrioch a tha aig gach
freasdal searbh is duileadas a thachras air
a' Chriosdmdh, a chreideamh a dhearbhadh,
agus a dhochas ann an Dia urachadh, agu^;

6

'inntinn a tliarruing air falbli o nitliean
faicsinneacli gus na uitheaii a ta siorruidh.
Clia 'n fhaighear smior a' chruithneachd gus
am bi an t-arbhar air a bliualadh, 's air a
eliriaradh, 's air a glilanadli ; agus faodar
a radh guir e bron is trioblaid is deuchainn
ua raeadhonnan a tlia Dia a' cleaclidadh
clium smior a' chruithneachd a dhealaehadh
o'n mholl ami am beatha a shlivaigh. Nach
bu choir gu 'n oibricheadh au smuain so
foigloidinn is misneach is seasmliachd annta-
san air a bheil buillean an Tighearua a'
tuiteam, do bhrigh gu bheil e a' buntaiun
riu mar ri cloinn.

Tha trioblaidean ar beatha a' teagasg
dhuiun iomadh ui nach tuigeamaid air dhoigh
eile. Is e so a bha an Salmadair a' ciall-
achadh au uair a thubhairt e, Is maith
dliomh-sa gu robh mi ann an ambghar, chum
gu foghlumainn do reaclidaii. Tha iomadh
facal ann an leabhar Dhe nach tuigear ach
leo-san a itha eolach air bron, agus iomadh
maise ann an nadur na Diadhachd nach faic-
ear ach leo-san air a bheil stuadhan na
beatlia so a' dol thairis. Ged nach 'eil
smachdachadli am feaclili a ta e lathair solas-
ach ach doilghiosach, gidheadh tha e dhaibh-
san a iha, 'ga ghiulan gu h-iriosal, faighid-
inneach ' 'na iuchair a dh' fhosglas na
seomraichean as maisiche ann an tigli Dhe.
Cha 'n 'eil Dia aig am sam bith cho dluth
d'a shluagh 's a tha e ann an la na trioblaid.
Anns an la sin tha e da rireadh 'na sheas-
amli aig an dorus agus a' bualadh. Tha e
'g an tarruiug la cordaibh a gihraidh, ag iarr-
aidh orra an taic a leigeil ris fein, agus
deas gus an gealladh a choiroli - lionadh
dhaibh, "An uair a theid thu troimh na
h-uisgeachau bidh mise maille riut." Tha
ainglean Dlie a' tigh'nn gu dorsan dhaoine
air uairean ann an cruth eagallach; ach is
fliiach ainglean Dhe aoidheachd a thoirt
dhaibh ge b'e cruth anns an tig iad, oir
beannaichidh iad an fhardach anns an cuir
iad seachad oidhche.

Cha 'n 'eil ar trioblaidean a' tigh'nn tliug-
ainn gun fhios do Dhia agus cha tigeadh
iad idir mui' biodh feum orra. Deanaibh
gairdeachas, ars' an t-abstol Seumas, 'nuair
a thuiteas sibh ann an iomadh gne dheuch-
ainnean, air dliuibh fios a bhi agaibh gu 'n
oibrich dearbhadh bhur creidimh foighidinn.
Is teagasg ard so, da rireadh; ach is fhiacli
do dhuine dol troimh mlioran dheuchainnean
ma tha iad 'g a thoirt na's dluithe ri Dia
ao'us a' neartachadh a' chreidimh ann an
gradh is maitheas ar n-Athar neamhaidh.
Ciod, ma ta, as urrainn sinn a radh riu-san
a tha fulaug plan cuirp no amhghar inntinn

no bron cridhe ach a bhi fo dheagh mliis-
nich do bhrigh gu bheil Dia a' buntainn
riu mar ri cloinn. Ged tha am freasdal sin
searbh an drasd tionndaidh an searbhadas
gu milseachd ma ghiulaineas iad an trioblaid
le ciuine is misneach is foighidinn. 'Nuair
a dh' fhasas daoine gearanacli is as-creid-
mheach is ceannairoeach fo smachdachadli an
Tighearna tha iad a' dublaohadh an doil-
ghios, agus is culaidli-thruais iadsan a
gheibh trioblaid, gun a toradh. Tha Dia
ceart 'na uile shligliean agus naomli 'na uile
ghniomharan, Ian graidh is trpcair is caomli-
alaehd, eadhon 'nuair a ghairmeas e oirnn ar
crann-oeusaidh a 'ghiulan. Is e so an creid-
eamh a bheir an gatli a trioblaidean an
t-saoghail, ag-us a dh' oibricheas annta-san,
aigf a (bheil e foighidinn dhiadhaidh.

-:o:

TOMI SHANTER.

An uair a dliunar na buthan agus a dh'
fhagas balaich nan ceannaicliean na sraid-
ean; an uair a chomhlaieheas coinihearsnaich
poit-chioerach a clieile; an uair a chromas
an t-anmoch air laithibh-feille agus a thois-
iclieas mviinntir air an t-slighe a ghabhail
dachaidli; an uair a tha sinn 'n ar suidhe
ag 61 ar druthaig agus a' fas blath agus
anabarrach sodanach, cha 'u 'eil aon smuain
'n ar cridhe mu na miltean fada, no mu gach
cathar is sloe, gach stuadh is stac, a tha
eadar sinn agus ar dachaidh far a bheil ar
cailleachan gu dur draundanach 'nan suidhe
ann am feirg, agus a' teannacliadh an cnu-
aichdean mar anradh a' fas ann an gairgOr
ag altrum an corruich chum a chumail dian.

Fhuair Tomi Shanter, an duine coir, au
fhirinn so a tmacli an am da a bhi marcachd
air oidhche araidh a lonar-Air (baile air
nach d' thugadh barrachd riamli a thaobh a
cliuid daoine ionraic agus a cliuid oighean
maiseach ! ) .

0 Thomi, na 'n robh tliusa cho glic agus
comhairle Ceite do blieau fein a ghabhail!
Leig i ris dliuit gun mhearachd nach robh
anuad ach trusdar salacli gun diu; gleosgair
bruidhneach, goileamach, misg-each ; nach
robh thu aon latha feille o gheamhradh gu
fogliar measarra no stolda! Cha do cliuir am
muillear lamli air moUtair, nach do sliuidh
thu maille ris fliad 's a bha sgillinn ruadh
'na d' sporan. Cha do chuireadh crudha air
aearran s'un daoraoh a bhi air a' o-liobliainn
agus ort fein. Air an t-sabaid naoimli, agus
am fochair na h-eag'lais, bu ghnath leat a
bhi 'g 61 maille ri Sine a' Chlachain gu

iiioch Di-luain! Uime sin, cliuir i air mhan-
adli auns an diiiblire leis na sithichean am
bhathadh, luath no mall, anu an sruthaibli
domhain na h-aibline Doon, no air do glilac-
adli anus an diublire leis na sithichean am
fag'us do sheann eaglais Allobhaidh!

Och, pell! a mhnathan suairce; blieir e
sileadh nan deur orm a blii smuaineachadh
eia lion comhairle tliaitneach, agus cia liou
rabhadh glic a thugadh le m' mhnaoi, ach
air an do rinneadh tair leam-sa a comp-
auacli !

Ach chum ar sgeoil. — Air feasgar araidh
feille bha Tomi gu stolda 'na shuidhe ri
taobh ua cagailte far an robh gealbhan-
teine a' bras-lasadh, agiis maille ris bha poit-
earan druaipeach a blia 'g 61 gu cothromach
gloin air a' ghloine. Aig 'uilinn bha Seocan
Greusaiche 'ua shuidhe air eathair, a sheann
f'hear-ruin dileas is iotmhor. Ghradhaich
Tomi e mar fhior bliratliair caidreach, air
dhaibh a bhi cuideachd re iomadh seachd-
uiun fo 'n daoraicli. Bliras-shiiibhail an
oidliche — le h-oraiji is gleadhraich gun
choimeas — ^agus bha an leann a' sior dhol am
ieabhas! Bha a' bhean-osda ag-us Tomi a'
fas ro shuairce r'a cheile le comaiuibh uaig-
neaeli agus fior tliaitneach. Dh' aithris
Seocan Greusaiche gach sgeul a b' iongan-
taiclie na cheile, agus bha gaire mor an
fhir-esda mar cliomh-sheirm do 'u dlutli-
chomhradh! Seideadli an doinionn a mach le
biiirieh eagallaicli, ach cha bu mho air Tomi
an doinionn is fead!

lomaguin! air dlii a bhi faicinn neaeh cho
sona, chaidli i agus bliatli i i fein amis ua
tuiltean leanna! Mar a ghreasas na seill-
eanau dhachaidli le 'u storas, mar sin
tlieich na mionaiclean mar air sgiathaibh.
Feudaidh righrean a bhi air am beannach-
adh ach bha Tomi moralach, air dha buaidh
a thoirt air uile tliruaighibh na beatha so.

Ach tha toilinntinuean mar ehrom-lusan
air an sgaoileadh a mach; ni thu greim air
a' gliu.caig ach tha am blatli air a sgapadh!
Air neo cosmhuil ri cloinneagan sneachda a'
tuiteam air an uisge; geal re sealain, ach air
ball leaghaidh iad as an t-sealladh, agus
cha 'n fhaicear iad tuilleadh; air neo cos-
mhuil ris . na fir-chlis a ghrad-tlieieheas air
f albh mu 'n comliarraichear an t-ionad anus
an robli iad; air neo cosmhuil ri dealbh
maiseach a' bhogha-flirois a shiubhlas air
falbli ann am meadhon an anraidh. Cha
bheo e a chuireas cuibhreach, aon cliuid air
uine no air seol-niara; tha an uair air teaehd
anns am feum Tomi dol air muin 'eicli — an
uair sin a tha mar chlach-ghlasaidh do
dhruim-bhogha dhoilleir na h-oidhche — anns

a' clieart uair thiamhaidli sin leum e air
druim a chapuill agus air a' leithid de
dli' oidhche cha deachaidh peaeach truagh
riam,h a mach.

Sheid a' ghaotli mar nacli seideadli i tuill-
eadh ! Dh' eirieh na f rasa torghanach air
sgiathaibh na sine! Sliluig an tiugli-dhor-
cliadas suas na grad-bhoisg-ean teine 's na
spem'aibh, agus bha 'n tairneanach a' biiiricli
le toirm fhad agus fhuaimneach! Dli'fheud-
adh leanabh a thuigsinu air an oidhche u'd
gu robh gTiothueh aig an Drocli-Fliear os
laimli!

Air do Thomi a bhi gu daingean 'na
shuidhe 's an diollaid air muin Mag-gai, a
cliapull glas fein — agus capuU na b' fliearr
cha do tliog riamh cas — glirad ghluais e air
falbli troimli chlabar is lathach, gun suim-
sam bitli do 'n ghaoitli, no do 'n uisg'B, no
do 'n teine : an drasd a' deauamh greim air
a deagli bhoineid gliuirm agus gu cronach
a' seinn seann duanaig, agus a rithist a'
sealltuinn gu curamach mu 'n cuairt da, a
shuilean a' sgeannadli 'ua eheann, air eagal
gu 'n deanadh na boeain greim air. Bha
eaglais Allobhaidh a' tarruing am fagus far
an robh taibhseau is cailleachan-oidhche a'
sgreadail 's an dorchadas .

Fliuair e null thai an atha far an do
cliailleadh an ceannaiclie 's an t-siieaclida .
Gliaidh e seacliad air na craobhan beithe
agus air a' chloich mlioir far an do bhris
Tearlach misgeach cnaimli na li-amhaicli aige
fliein ; eliaidh e troimli 'u chonasg agus
seacliad a'ir a' cliarn far an d' fhuair na
sealgairean an leanabh a mhortadh, agus
am fagus do 'n droighnich os cioiin an tobair
far an do ehrocli mathair Mhuugo i fein.
Air tlioiseach air tha Doon, a' taomadli a
tuiltean a mach; tha an doinionn bhuair-
easacli a' beucaicli troimli na coilltean, agus
tha na dealanaich a' clis-blioisgeadh o dlieaS
gu tuath. Na 's faisge agus na's faisge tha
na tairneauaich a' biiirich; agus tr'oimh na
craobhan chithear eaglais Allobhaidh gu
lasarach mar gu 'm biodli i 'na teine. Bha
na sailthean aice a' gliosgadh troimh gach
fosgladh agus cliualas 's an am gleadhraich
siigraidh agus fuaim daniisa!

Och, Och! Siigh an Eorna! thus' a dhe-
achdas gu dan ! Le deocli an da sgillinn
cha 'n 'eil eagal oiriin ; ach le ' Mhac na.
bracha' blieir sinn an aghaidh air an Drocli-
Fhear fein! Cliuir an deoch a' leithid de^
sprachd anu an Tomi agus le ceartas fliaot-
ainn nacli biodli an t-eagal a bu lugha air
roimli na deamhain fliein. Ach sheas Mag^
gai, air a bualadh le h-eagal, giis an doi
bhrosnuicheadh i le sail is laimh air a

h-aghaidh chum an t-soluis. Ach, obh, obh,
an seallaclli miorblmileacli a chunnaie Tonii!
sithichean is buidsiclieau a' dian-cliur ris an
dannsa. Cha b'e leumartaich chiuin, reidh,
a blia aca; acli grad-stapan gearra, ealamh;
sratli-speidhean is ruidhlean cridheil, Isis an
do chuireadh beothalas agus smioralachd 'n
an sailtibh. Air an taobh an ear bha dall-
luuneag dliorcha far an robli an t-Aibhistear
nior fein 'ua shuidhe ann an riochd beathaich
fiadhaich. Bha e 'na gharrach dudach; dubh,
gruamach, agus mor, B'e a ghnothuch-sau,
aie' an am, a bhi seinn eiuil dhaibh.
Theann-ghleus e a' phiob agus thug ise
sgread aisde a chuir niullach is sailthean an
tighe air chrith!

C'eithir thimchioll bha cisteachan - luidhe
'n an seasauih, fosgailte ; a' nochdadh nam
marbh 'u an eideadh deireannach ; agus le
druidheachd dheamhanach air chor-eigin bha
solus ann an laimh fhuair gach aoin diubh,
leis am .f aca aji treun-fhear Tomi air a' bhord
naomh, cnamhaii mortair ann an iaruinu na
croiche — leauabau beaga gun bhaisteadli, da
reis am fad, — meirleach air ur ghearradh o'n
taod lagus na, h-ospagau deireannach aige
fiiathast air an dealbhadli air splauchd a
chraois — coig tuaighean-eatha, le meirg- na
fala thairis orra, — gluinean leis an do
tliachdadli naoidhean, — sgian a bhsubanaich
sgornan athar a chuireadh gu bas le mhac
fhein, agus na duala liatha aige fhatha5t air
cois na sgine, — agus moran de nithean oillt-
eil eile nach flu an ainnieachadh.

An uairabha Tomi a' sgeannadh a shuil-
eau, Ian uamhuinn is iongantais, dli' ihas
an aighear agus a' mhire grad agus gleadh-
rach. Sheid am piobaire suas na bu labhra
agus na bu labhra agus cliaidh an luchd-
dannsaidh 'n aii deannaibh. Ruidhil iacl,
shuidhich iad, chroisg iad, agus chaidh iad
an sas 'ua cheile. gus an roTjli sniuid lalluis
air gaeh seann ehaillich a bha lathair! Mu
dheireadh, thilg iad dhiubh an luideagan
agus bhuan - sheas iad ri 'n obair 'n an
leintean .

A nis, a Thomi, a Thomi! na 'm b' oigh-
ean iad sud agus gach aon diubh sultmhor
is maiseach, le 'u leintibh air an deanamh,
cha 'n ann de 'n phlaide shalaich, bliain, ach
de 'n anart, geal mar an sneachd — ciod a
theireadh tu riutha? Ach an aite sin, bha
bansg'alan seargta, aosda, baoth, le lurgannan
tana, cuagach, a chuireadh searrach air
dhiol, a' leumartaich agus a' geari-adh shiii'd-
ag, air druim seana mhairt! Och! Och! bu
leoir e a chur orrais is sgreamh orm.

Ach b' aithne do Thomi rud no dha agus
shocruic;h e a I'sliuil air aon chaile dhreacliail

chiatach a bha 's an ruidhteireachd. Bha'n
leiue chutach aice de lion-anart Phaislig; agus
ged a bha an leine ro glianu ann am fad,
is i a b' fhearr a tha aice, agus bha i bosd-
ail. Ach 0 ! a chaile gun naire, is beag a
bha fios aig do sheanmliathair chrabhach,
gu 'm biodh an leine a sholair i air sou
Anuaig bliig- a h-ogha, le da phuuud Albau-
nach (^a maoin uilej air .g^er-athadh ann an
dannsa nam buidsichean.

Ach feumaidh mo Clieolraidh an sgiathan
a bhearradh, oir tha itealachadh de 'n
t-seorsa so os cionn an cumhachd. Sheas
Tomi mar ueaeh air an do chuireadh druidh-
eachd, gun a shu^l a thogail o Aunaig' a bha
leumartaich a h-airde fein o'n talamh, ( oir
bha i 'na baoibh thapaidh, subailt is laidir).
Sheid Satan suas a phiob leis gach deo
analach a bha 'na chorp agus mu dheireadh
chain Tomi a thoinisg gu buileach, agus
ghlaod'h e faird a chinn, "JRo mhaith, a leiue
chutach ! "' — agus ann am priobadh na sula
bha gach ni dorcha! Is gann a fhuair e e
fhein a cheartachadh air Maggai, m' an do
bhruchd a' bhuidheann ifrinneaeh a mach le
dian-chabhaig.

Ceart mar a theicheas a' mhaigheaeh 'nuair
a chluinneas i sgailc a' ghimna, mar sin
thug Maggai a casan as, agus na buidsichean
an toir oirre. A Thomi, a Thomi, gheibh
thusa do dhuais! Eoistidh iad thu an ifrinn
mar sg-adan! Is diomhain do Cheit a bhi
feitheamh do theachd! Ach dean thusa, a
Mhaggai, ua 's urrainn duit, agus feuch ri
druim na drochaid a ruighimi. Ma ruigeas
tu sin feudaidh tu t' earball a chrathadh
riutha oir cha 'n 'eil a chridhe aca dol thairis
air sruth is e ruith. Ach m' an do rinn
Maggai a mach druim na drochaid, an tru-
aighe earball a bh' aice gu chrathadh! Oir
blia Annag fada air thoiseach air each agus
thug i ionnsuidh air Tomi le cuimse fhiadh-
aicli. Ach is beag a bha dli' fhios aice air
smioralas Mag-ffai, a theasair£>- a Mai^'hstir
le aon leum. ged a dh' fhag i 'na deigh a
h-earball glas. Ghlac a' bhaobh an rumpall
agus eha d' fhag i aig Mag'g-ai ach air eiginn
am bun !

Ge b' e eo a leughas an sgieul fhir-
mac matharj Ma 's miann leaf dol a dh' iM
no ma bhios leintean-cutach a' ruith a'd' innt-
inn. smuaiuich gu 'm feud thu na solasan
sin a cheannach tuilleadh is daor, agu-
cuimhnich air oapull Thomi Shanter.

Ah' a thinnnrladh o'n Bhetirla lets an
Urramach A. Mac'Griof/air, nach mair-
eann, agus air a chiir a mach anns a'
' Ghaidheal' ann an 1S76.

Air. 3.

19)3.

SPIORAD NA TAINGEALACHD.

Lucas, xvii, 18. — An d' fhuaradh aon a phill
a thoirt gloire do Dhia ach an coigreach so ?

Bha miorbhuilean Chrio.sd 'n an eomharran
no ' n au samhlaidhean, mar a bha iad 'n an
oibre cumhaehdach, agus is ann mar sin a
blia. a it'haobh na miorbhuil so. Blia an Slan-
uig-hear air iiaiiibli a' cur dail ann a bhi
toirt cobhair do na truagliain a bha 'g iarr-
aidh leighis, a chum gu 'n duisgeadh e
ca'eideamh na bu treasa annta, agus gu 'm
faigheadh iad buannachd spioradail eho
maith ri leasachadh slainte. Ach cha do
chuir e dail riamh ann a bhi leigheas na
luibhre. Ann an lagh nan deas-ghnathan
bha an luibhre 'n a samhladh air peacadh ;
agus mar sin, ann a bhi bunntuiun ris a'
ghalair ghraineil sin gun mhoille, bha Criosd
a' cur an ceill gu bheil iarrtus treibhdhir-
each a' pheacaieh air son niaitheanais agus
glanaidh a' faotainn freagairt gun dail bho
ghras agus trocair Dhe.

Is ann mar sin a thug losa cluas cho grad
do ghlaodh nan loblmr a dh' aslaich air son
trocair. Cha bu luaithe thaiuig an eigh gu
chluasan, eadhon mu 'n do dhluthaich e riu-
tha, na thuirt e, " Rachaibh agus noehdaibh
sibh fein do na sagartan. Agus tharladh,
au uair a bha iad ag imeachd, g-u 'n do
ghlanadh iad." Mhothaich iad gu 'n robh
srutlian am beatha air an ath-nuadhachadh
agus thug iad an sagart orra a dh' iarraidh
teisteanas an glanaidh agus cead tilleadh gu
comuun an co-chreutairean.

Shaoileamaid-ne, mar a shaoil losa, gu 'n
toireadh spiorad na taingealachd an deich-
near air an ais gus Dia ghlorachadh aig cas-
aib'i losa. Cha 'n fhac e an naoiuear ludhach
tuilleadh; cha do thill ach an t-aon Samari-
tanach, an coigTeach. Dh' fhaodamaid a bhi
tarruing an teagaisg bhuaidh so nach e
daonnan an fheadhainn air am bheil meas
aig an t-saoghal a tha faotainn fabhair an
sealladh Dhe. Bha na h-Iudhaich a' dean-
amh tair air na Samaritanaich agus a' seall-
tiunn sios orra, gidheadh tha sinn a' faicinn
feadhainn de 'n chinneach sin, ann an latha
Chriosd, a' cur clann na rioghachd gunaire.

Ach aig an am so b' fhearr learn a bhi
cur na ceiste, am bheil giiilan nan naoinear

so a' toirt dhuinn fior shamhladh no eiseimp-
leir air nadur coitchionn an duine ? Nach
'eil e fagail ann a' suidheaehadh gle iosal
subhailcean a' chinne - daonna. Cha 'n 'eil
mise gaui teag'amh agi radh gu 'm fbbeil taing-
ealachd cho tearc am measg dhaoine agus
nach 'eil e ri fhaotainn ach anns gach deich-
eamh fear. Gidheadh nach trie a tha e
air a thoirt thugainn nach 'eil peacadh ann
is trice tha ri fhaicinn na 'n t-aon so. Tha
e air a radh le tomhas firinn nach 'eil seol
is cinntiche gu namhaid a dheanamh do
neach, na trocair mhor a nochdadh dha. Co
dhiubh tha sin fior gus nach 'eil, tha eachd-
raidh na miorbhuil so a' dearbhadh an ni
a ta ri fhaicinn ann an saoghal naduir,
gu 'm bheil na seorsachan iosal pailt, agus
na seorsachan ard, no uasal, tearc. Cha 'n
'eil an t-6r cho pailt ris an iarunn. Agus
tha so gu h-araidh air a dhearbliadh ann
an eachdraidh an duine mar a tha sin air
a shoilleireachadh dhuinn anns na sgriob-
tuiribh. Bha moran luohd - iodhal - aoraidh
ann a' Mesopotamia ann an laithean Abrah-
aim ach is e esan a mhain a chual an guth
"Each a mach," etc. Bha iomadh Eabh-
ruidheach 's an Eiphit ann am bruid Israeli,
ach cha robh ann ach aon Mhaois roimh-
orduichte mar fhear-saoraidh do 'n t-sluag-h.
Bha iomadh buachaill 6g am measg bheann
ludaidh ach cha robh ann ach aon Daibhidh,
an Salmadair binn a bha 'n a fhear-comh-
fhurtachd do iomadh anam leointe, briste,
au eachdraidh Eaglais Dhe. Bha iomadh
manach agus iomadh tigh-mhanach anns a'
Ghearmailt 's an t-seathamh linn deua-, ach
cha robh ann ach aon Luther gus tromp-
aid an Ath-leasaoliaidh a sheirm. Agus mar
sin cha robh an naoinear lobhar uile gu
leir eadar-dhealaichte bho 'n chuid mhor de
'n chinne-daonna. Ghabh iad an trocair
mhor g, thug an latha do 'n ionnsuidh gun a
bhi toirt fainear oiamar no co as a thainig- i.
Faodar a lethsg-eul a ghabhail ann an
tomhas. Bha iad fada air an diinadh am
mach bho 'n eairdean, bho 'u teaghlaichean
bho bhlaths agus tioralachd an dachaidhean,
agus cha 'n "eil ioghnadh g^ad a b' ann le mor
chabhaig a ghabh iad, lom is direaeh, a
dh' ionnsuidh an cagailtean fhein. Bha an
giulan gle nadurra. Bha iad coltach ris a'
mhor-shluagh a ghabhas trocairean priseil

an Fhreasdail, gidheadh nach 'eil uair air
bith a' sealltuinn ris le buidheachas. Tha
Dia a' labhairt riutha; tha nithean neo-fhaie-
sinneach agus siorruidh air gaeh, taobli
dhiubh, gidheadlr tha iad a' gabhail gach
aon a slilighe fein, fear gu bhaile ag-us fear
g-u mharsantachd, mar nach robh Dia no
bheatha mhaireaunach idir ann, agus mar
nach robh guth a' feitheamh orra an ait-
eigin agus uair-eigin a their "Amadain, air
an oidhche so iarrar d' anam ort." Lucas
XI [I, 20

II. Tionndaidheamaid a nis tacan bho na
naoinear a chunnaic neamh fosgailte agus
a thionndaidh air falbh bho dorsaibh na
beatha, gus an deiclieamh fear. Faodar a
radh gu 'm b'e a' bhuaidh araidh a dheal-
aich e bho chach gu 'n robh aige fradharc
spioradail, no mar a their sinn ann an
cainnt ghnathaichte, creideamh. Cha 'n
fhoghnadla leis-san a bhi 'n a shuil-fhianuis
air nithean mora no eadhon a bhi fair-
eachadh atharraehadh miorbhuileach 'n a
bhuadhan. Dh' fheumadh e sealltuinu os
cionn na thachair a dh' ionnsuidh a' chumh-
achd iongantaich ghrasmhoir a thug leasach-
adh cho mor araon d'a chorp agus d'a anam.
Thuie- e ru 'n robh lamh ioc-slainteaoh
neimh air buntuinn ris agus thoisich e ri
Dia ghlorachadh. Clia b'e taingealachd a
mhain a tSiug e gni cosaibh losa, acli brist-
eadh na faire air 'anam, trid am faioeadh e,
beag' air bheag, gloir an Tighearna, agus
thuige-san a mhain thainig beannachd a
rainig iochdar agus doimlmeachd 'anma
"Eir.ich, agus imich; shlanaich do chreid-
«amh thu."

Eadhon ann am beatha choitcliionn an
•duine tha mor eifeachd amis a' bhuaidli so,
'se sin, am fradharc inntinn a rannsaicheas
gu brigh gach cuspair agus a chi na nithean
a tha da rireadh f ollaiseach anns a' bheatha
spioradail. B'e cliu an t-Samgjitanaich gu
'm fac e lamh Dhe, gu 'n robh a shuilean
air am fosgiadh gu bhi faieinn gras cho
iongantach, gu 'n d' thug e fainear a chor
fhein mar mhac a bha roimhe sin air chall
ann.s an fhasaoh, ach a bha nis air tilleadh
gu Buachaille agus Easbuig an anma.

Ach an e so uile na tha ri radh ? Am
hheil crioch air tigh'nn air eaclidraidh an
t-Samaritanaich 'uuair a tha e air a leigheas
affus air a bheannachadh ? Am bheil an
duine so a chmmaic gloir Dhe gu bhi air
a dhealachadh bho'n naoinear, suarach ciod a
thachras daibh no c' aite 'n teid iad ? Ni
Ji-eadh; cha bliiun spiorad na feinealachd d'a
sheorsa. Nach buin dhasan, mar a bhuin e
do Phol, umhlachd a thoirt do 'n ghiith "Eir-

ich agus seas air do ohasan ; oir chum na
criche so nochd mi fein duit, g-u 'n orduich-
inn ann ad mhinistear agus ann ad fhian-
uis ?" Cha bhuin dhasan a sholus a chur an
dubhar ach a bhi 'n a fhianuis air firinu
agus buaidh an t-seallaidh neamhaidh. Is
ann a chum na criche so a tha an Eaglais
anns an t-saoghal, a chum a bhi soilleir-
eeachadh an t-sluaigh mhoir a tha do 'n
talamh talmhaidh mu 'n lanachd bhith-bhuan
a tha anns an Dia sin a bha air fhoillseach-
adh do 'n t-saoghal ann an losa Criosd.

,Leis an Urramach Gilleashuig Domhnidlach,
Mini^tear C Miliar lagain.

:o:

NEHEMIAH.

Tha ainm Nehemiaih air a ghleidheaclh
air ehuimhne leis na ballachan a tliog e mu
lerusalem.

Eugadh is thogadh e ann am Babilon an
uair a bha na li-Iudhaich am braig-hdeanas
an sin, ach coltach r'a dhaoine uile bha ainm
lervisaleim air a ghearradh air dearnan a
lamh agus b' fhearr leis a bhi aig an stairs-
nich anns an teampuU na uile ghreadhnachas
nan coimheach.

Fada mu 'n do rainig Nehemiah ire duine
ehaidh cuid de na h-Iudhaich air an ais;
agus, le Esra an sgriobhaiche air an oeann,
thog iad lerusalem as iir agus chairich iad
an teampull. Ach a reir coltais cha robh cor
na feadhnach a ehaidh air an ais ach bochd.
Is e thubhairt iad an uair a dh' fheoraich
Nehemiah dhiubh ciamar a bha dol daibh,
"Tha sinn ann an truaighe mhoir agus ann
am masladh; agus bhriseadh balla lerusa-
leim sios, agus loisg-eadh a geatachan le
teine. Neh. 1,S. Tha e fein ag innseadh
dhuinn gu 'n do g-hoirtich so a chridhe cho
mor 's gu 'n do ghuil e, "Rinn mi bron
laithean araidh, agus thraisg mi, ag-us rinn
mi urnuigh an lathair Dhe nan neamh.
iVe/i.1, 4. Bhoidich e mar rinn am faidh,
" Aiv sgath Shioin cha bhi mi a'm' thosd,
agus air sgath lerusalem cha ghabh mi fois
giis an daiug-nich ag-us an dean mi lerusalem
'n a cliii air an talamh."

B'e Nehemiah gille-cupain an righ agus

rinn e suas 'inntinn gu'n tagradh e as lath a

dhuthcha cho luath 's a gheibheadh e co-

throm air labhairt r'a mhaighstir rioghail.

"Agus tharladh ann am mios Nisaiu,

ann am ficheadamli bliadhna Artac-

sercses an righ, an uair a bha fion

fa chomhair, gu 'n do ghabh mi am

fion agus thug mi e do 'n righ. Agus

thubhairt' an righ rium. Car son a tha

11

do ghiiuis dubhach agus gun thu blii

tinn ? clia ni eile so ach dubliachas

eridlie. Agiis bha eagal mor orm ;

agus tliubliairt mi ris an righ, Gu

maireadh an righ beo gu brath : c'ar

son nach biodh mo ghnuis dubliach,

an uair a tlia am baile, ait-adhlaic

m' aithricliean, air fhasachadli, ag\is a

s-heatacliau air an caitheadli le teine ?

Agus tliubhairt an righ rium, Ciod e

so a tha thu ag iarraidh ? Agus rinn

mi urnuigh ri Dia nan neanxh ; agus

tliubhairt mi ris an righ, Ma 's e toil

an righ, agus ma tha do sheirbhiseacli

taitneach a'd' lathair, gu 'n cuireadh

tu mi dh' ionnsuidh ludah, gu baile

ait-adhlaic m' aithricheau, agus gu 'n

tog mi e. Neh. II, 1-5."

Dh' eisd an righ ri urnuigh Nehemiaih

-agus thug e cead dha dol do lerusalem a

thogail a ballachan briste. A thuilleadh air

sin thug e dha litir gu Asaph, fear-gleidhidh

coille an righ, chum gu 'n toireadh e dha

na bhiodh a dhith air de fhiodh.

An uair a rainig e am baile 's a chunnaic
e na bha r'a dheanamh, chruinuich e an
sluagh agus thuirt e riu,

"Tha sibh a' faicinn an droch chor anns

am bheil sinn, mar a tha lerusalem air

a fasachadh, agus a geatachan air an

losgadh le teine: thigibh agus togamaid

balla lerusaleim, chum nach bi sinu

ni 's mo 'n ar masladh. Agus dh' innis

mi dhaibh a thaobli laimhe mo Dhe, a

bha maith orm, agus mar an ceudna

briathran an righ a labhair e rium.

Agus tliubhairt iad, Eireamaid agus

togamaid." iVe/i. II, 17, 18.

Chruinnich iad as gach cearn a thoirt

■cuideachaidh dha ; a thuilleadh air muinntir

a' bhaile thainig iad a lericho, a Tekoa, a

Gibeou, a Mispah, agus a cearnan eile a

chur an guailnean ris an obair. Bha iad

ann de gach seorsa, clachairean is sagartan,

saoir is or - cheird ; agus am fear nach

snaidheadh clach ghiulaineadh e aol. Chaidh

an obair air a h-aghaidh gu togarrach ach

cha b' ann gun dragh. Dh' fheucli triuir de

sheann naimhdean Israeli ri stad a chuir

oirre, Sanballat am Moabacli, Tobiah an

t-Amonaeh, agus Geshem an t-Arabach. Bha

teanga glieur raspach aig Tobiah agus thuirt

e gu fanoideach r'a bhraithrean, 'An ni

a tha iad a' togail, ma theid sionnach suas,

brisidh e sios am balla cloiche." Neh. iv, 3.

Chaidh an triuir an comh-bhoinn gu dol a

chogadh an aghaidh lerusaleim agus 'g a

'Chur troimh cheile; agus tliubhairt iad, "Cha

hhi fios aca, agus cha'n fhaic iad gus an tig

sinn a steach 'n am meadhon, agus am marbh
sinn iad, agus an cuir sinn stad air an
obair." Ach cha robli an droch innleachdan
an ain-fhios do Nehemiah ; dh' iarr e air
an luchd-togail sleaghannan is sgiathan is
boghachan is luirichean fhaotainu clium 's
gu 'm biodh iad deas air an sou. Mar so
thogadh am balla, na clachairean le spaiu-
aoil anns an dara laimh is claidlieamh anns
an laimli eile. An uair a chunnaic Sanballat
is Tobiah gu 'n robh na h-Iudhaich 'n an
earalas leig iad dhiubli oidhirp a thoirt orra
leis a' chlaidheauili agus dh' f'heuch iad ri
Nehemiah a ghlacadh le seoltachd. Ceithir
uairean cliuir iad fios air gu coinneamh ann
an eomhnard Ono, ach is e an fhreag-airt a
thug'r e orra gu 'n robh obair mhor aig* air
laimh agus nach robh uine aig-e gu dol 'u an
comhradh. An uair a dh'.fhairtlich gach
doigh eile orra thuarasdalaich iad ludhach
d'am b' ainm Shemaiah, ablach faidli, gun
onoir, gun naire, gu teachdaireachd-bhreig'e
a liubhairt do Nehemiah ann an ainm an
Tighearua. Dh' iarr am faidli air e fliein
fholach anns an teampidl ag-us na dorsan
a ehrannadh air eagal gu 'm beireadh a
naimhdean air. Bha fios aig Sanballat is
Tobiah, na 'n deanadh Nehemiah mar a dh'
iarr am faidli air, gu 'm biodh e f ui-asda
dhaibh cridheachan an t-sluaigh a phuinn-
seanachadh 'n a aghaidh agus droch sg«ul a
thogail air, nach robh ann ach an gealtair.
Ach cha bu ghealtair N"elieniiah agus fhreag-
air e am faidli gu grad, suarach, "An teicli
diune mar a tha mise, agus co mar a tha
mise a rachadh a steach do 'n teampull, a
chum gu maireadh e beo ? Cha teid mi a
steach. Neh. vi, 11. Cha chreideadh e, ged
labhradh beul aingil an teachdaireachd, gu 'n
iarradh Dia air a larach fhagail agus a
dhleasdanas a dhearmad chum a bheatha a
tliearnadh ; cha chreideadh e gu 'n iarradh
e air a dhiithaich a blirathadh air ghaol a
chraioinn fein, agus fhreagair e gu h-uasal,
an teieh duine mar a tha mise ? cha teid
mi a steach.

An uairi a chriochnaich Nehemiah an pbair
ris an do chuir e a lamh agus a sheer nieh
e cuisean ann an lerusalem cliaidh e air
ais gu a nihaighstir, righ Phersia.

:o:

AN T-URRAMACH EACH ANN MAC
FlIIONGHAIN NACH MAIREANN.

Bu bheag ar duil an uair a thoisicli sinn
air duilleagan a mhios so a sgriobhadh
gu 'm bitheamaid a' deanamh iomraidh anuta
air bas ar caraid, Eachann Mac Fhionghain,
ministear cho fiachaii 'sa bha eadar da cheann

12

Albainn. Cha 'n 'eil iiiue no cotlirom againn
an trath-sa (oir feumaidh so a bhi ann an
laimh a' chlo-bliualadair an diugh) air a
cliliu agus a sheirbhis innseadh gai reidh,
socrach, mar bu mhaitli leinn. Cha do rainig
a' sgieul bhronach sinn gus an robli aireamh
a' mhios so clieana crioclmaiclite ; aiih is
fearr leinn na tha sgriobhte a ghearradh
sios seach gu 'n racliadh leabhar na h-eag-
lais a mach air a' mhios so gun fhaoal air
chor-eigin ann, air cho goirid 's 'g am bi e,
mil 'n fhear nach maireann a bha cho fogh-
ainteach is eudmhor anns an t-soisgeul.

Cha mhor d'a cliomh-aoisean a rinn uiread
seirbhis anns an eag-lais ri Eachann Mac
Fhioughain ; agus faodar a radh le firinn
gu robh e a' fas an neart, an gliocas, an
dilseachd, gach bli^dhna mar bha dol seaoh-
ad, air chor agus na 'n d' fhuair e sineadh
lailhean gu robh e cinnteach air aite fhaot-
aian am measg maithean na h-eaglais.

Eugadh e ann an eileau Thiriodh ann an
1867. Thainig e o stoc Baisteach agus o
dhaoine diadhaidh agus bha e iair gach doigii
coltach ris a' chreig as an do ghearradh e.
Ged a bha inntinn gheur fhosgailte aige,
agus a bha e eolach air gach seorsa bheachd-
an ura a tha an diugh air an teag-asg mu 'n
Bliiobull cha do chaill e riamli cinnteachd nan
nithean anns an do theagaisgeadh e le 'ath-
air agus le Donnchadh Mae Pharlain. B' e
sin steig'h a neirt. Thainig e fo bliuaidh na
Firiun aig am dusgaidh a bha ann an Tir-
iodh 0 chionn beagan bhliadhnachan ar
fhichead, agus air dha eolas fhaotainn o
fhiosrachadh fheiu air gras Dhe is cumhachd
an Spioraid Naoimh ann an iompachadh an
anma, shearmonaich e an soisgeul sin do
dhaoine eile agus shoirbhich an Tighearna leis
S'umor. Cha deachaidh e riamh air beulaobh
sluaigh ach mar theachdaire aig an robh
sg-eul aoibhneach ri labhairt. Cha chualas
riamh o Eachann Mac Fhionghain fuaim
neo-chinnteach a thaobh peacaidh is iirean-
tachd is breitheanais, no a thaobh eifeachd
na iobairt a thabhair an Slanuighear air
son pheacach is cumhachd an Spioraid
Naoimh. B'e sin an t-aobhar gu 'n eisdeadh
sluagh anus gach aite ris le tlachd is aire.
Cha d' fhag e as a dlieidh searmonaiche
Gaidhlig cho comasach. Theireadh cidd de
dhaoine gur e fileantachd a chainnte, is
<lruighteachd a ghutha, is neart a bhodhig,
is durachdas a spioraid, a bha deanamh a
theagaisg cho ciatach 's a bha taladh an
t-sluaigh 'ga ionnsuidh ; ach ged a tha sin
ann an tomhas fior agus a chuidich na
nithean sin leis, tha sinn cho cinnteach 's a
tha am peann 'n ar laimh g-u 'm b' e an fhior
aobhar air cumhachd agus soirbheachadh an

duine, gu robh e 'u a dhuine diadhaidh agus-
'n a fhear-teagaisg soisgeulach. Ma bha &
fileanta ann an Gaidhlig, agus bha e sin
da rireadh ; ma bha e treun 'n a bhodhig,
agus bu tearc ministear a bha cho mor,
foghainteach ris ; clioisrig e na talannan
sin le 'uile ehridhe do sheirbhis an Tigh-
earna, agus cha do chaomliain; e a ghuth no
a bhodhig ann an obair na h-eaglais. Cha
robh boinne de 'n leisg 'n a fhuil. An uair
a bhiodh rud r'a dheanamh cha b' ann am.
folach am measg na h-airneis a bhitheadh e;
bhiodh e ri aghaidh a' chatha.

B'e sgireachd Thiriodh a' cheud aite anns
an do shuidhieheadh e agus cha bu bheag
an teisteanas air a ghiulan gu 'n do ghairm
a dhaoine f hein e gu bhi 'n a mhinistear
dhaibh. A Tiriodh chaidh e do Steorna-
bhagih, a Steornabliagh do Clieann-loch, agus
a Ceann-loch do Shettleston an Glaschu, far
an d' thainig a' chrioch air.

Bha baigh againn ri Eachann Mac Fhion-
ghain mar fhear-diithcha, is meas againn
air mar dliiune tuigseach, firinneach ; ach
cha 'n ann air a shon sin a tha sinn a' dean-
amh iomraidh air anns an aite so, ach a
chionn gu robh e 'n a shearmonaiche sois-
g-eulach aig nach robh ni eile 's an t-sealladh
ach peacaich iompachadh is treud Dhe a
blieathachadh. An uair a bhiodh cuid d'a
choimhearsnaich a' labhairt ri cluasan tach-
asach mu obair nam bard is nithean eile
air nach 'eil coslas na diadhaideachd 's aig
nach 'eil buintealas rithe, bhuauaich esan air
a theagasg a tharruing o na sgriobturan
naomha, oir bha meas aige air Facal an
Tighearna agus bha e dearbhta gnu' e sin
a mliain a tha comasach air daoine a dhean-
amh glie a chum slainte. Bha eud is beatha
'n a theag-asg agus bheannaich Dia a shaoth-
air. Cha b' aithne dhuinn duine eile aig an
robh uiread de 'n Bliiobull Ghaidhlig air a
mlieomhair, agus am measg na ginealach
6g cha robh iad ach tearc a labhradh cainnt
am mathar le uiread bias is saorsa.

Bha meas mor aig mimstearan eile air oir
bha e 'n a dhuine coir. G«d nach robh e
g-abhail air a bhi 'n a ard sgoilear bha
inntinn laidir, fharsuing aig-e, agus co
dhiubSi a cliordadh a bheachdan uile riut no
nach cordadh, theoghadh do ehridhe ris air
son an durachdais leis am bu glinath leis
a bhi cur impidh air peacaich a bhi reidh ri
Dia. Bu duine e a bha daonnan ceart .is
neo-eisemeileach 'n a chainnt 's 'n a ghiulan,
gixn cheilg no leam-leatas. Searmonaiche co-
masach, is duine diadhaidh, ris an d' eis4
am mor-shluagh le tlachd; b'e sin Eachann.
Mac Fhiona-hain.

Air. 4.

1913.

AM BAISTEACH ANNS NA
DOIMHNEACHDAN.

An tusa an Tl a tha a' teachd no am hi
sail agamn ri neach eile? Mata, xi, 3.

Bha Eoin a' Bhaistidli amis a' pliriosan an
uair a chiiir e am flos so gu C'riosd. Chuir-
earlli aims a" pliviosaii e le Herod, mac an
(litiph athar. Tha e air a radii g-u robh eagal
air Herod gum faodadli Eoin toiseacliadli air
an t-sluagh fhudaraoliadli an agliaidh an
luchd-riaglilaidli, agiis mar sin gti 'n do cliuir
e an sas e m' an deanadli e eron. Cha robh
ann an sin ach letlisgeul ; agus b' e an f hior
aobhar air son an do ehuir e lamli air Eoin,
o-n "n do s'babli e feiu is Herodias a bhean
's an t-sroin facail a thuirt Eoin mu tliim-
chioll amposaidli. Thuirt e riutha anns an
aodann g-u 'm bu ghnothuch narach dhaibh
dol an cuideachd a cheile, agais gu'm bu
elioir dhaibh dealachadh. Cha robh anns na
thuirt Eoin ach an fhirinn ach bha e searbh
le Herod an fhirinn eisdeachd ag-us thilg 6
Eoin anus a' pliriosan, los a bheul a dhun-
adh.

Tha e eoltach gu robh cothrom aig a
chairdean dol 'g a amharc agus fios a thoirt
dha ciod a bha dol air aghaidh a muigh.
Am measg nithean eile, dh' innis iad dha
mu 'n obair a bha losa a' deanamh, agus
b" e sin an uaigheachd a b' fliearr leis a
chluinntinn. 0 'n uair anns an do bhaist
e losa aig Jordan bha cridhe Eoin air a
lionadh le gairdeachas do bhrigli gu 'm faca
e am Messiah ag-us gu robh g^alladh Dhe
d'a shluagh an impis a blii air a clioimh-
liouadh. Bha doclias aig-e gu'm biodh riog-li-
achd Dhe air a cur air chois gal follaiseach
ann an uine ghoirid ; gTZ noehdadh am Mes-
siah e fein le guit is tuagh 'n a laimh ;
ag-us gu 'm faiceadh an saog-hal a chumh-
aelid ann am breitheanas. Ach mar bha na
laithean a' dol seachad 's nach robh e a""
cliiinntiun t'uaim an tairneanuaicli ris aii"
robli fiuthair aig-e bliuail amharus e gu robh
e ai)- a mhealladh agus nach b'e losa am
Messiah idir; agus chuir e fios 'g a ionn-
suidh, "An tusa an Ti a tha a' teachd no
am bi siiil agaiun: ri neach eile ?"' Bhruchd
tuiltean an as-creidimh air 'anam.

Tha euid de na h-aithrichean a' cuniail
a macb nach robh teagamh sam bith aig
Eoin fein a thaobh losa, ach gu 'n d' fhail-

nich creideamh na feadhnach a bha maille
ris agus gu 'n do chuir e iad gu losa chum
an inntinn a riarachadh. Ach cha "n 'eil
dreach na firinu air a' bheaclid sin. A reir
cunntas nan soisgeulaicheau is e Eoin a
cliuiv a' cheist air losa agus is ann do Eoin
a thug losa an fhreagairt. "Rachaibh agus
innsibh do Eoin na nithean a tha sibli a'
cluiuntym agus a' faicinn.'' Bha e duilich
do na h-aitlirichean a chreidsiun gu 'm b'
urrainn Eoin teagamli a ohur ann an losa
an deidh dha dearbhadh cho soilleir fhaot-
aiiin air a dhiadhachd aig amhainn lordain,
far am faca e Spiorad Dhe a' tuirling mar
chalaman air, agus far an cual e guth o>
neamh ag radh, "Is e so mo Mhac'gradh-
ach, anns am bheil mo nihor-thlachd." Ach
tha anam an duine mar an euan; thig lion-
adh is traghadh air, agus tha e bitheanta gu
leoir a" tachairt ann am beatlia dhaoine
naomh, g-u bheil an latha grianach air a
leantuinn le oidjiche dhorcha; is dearbhachd '
nan nithean a ta siorruidh air a thoirt
bhuapa le neoil dhubha an as-creidimh. Bu
slioilleir creideamh Eliaih a,g-us bu laidir
'earbsa%nn an Dia an uair a thug- e dulainn
do .shag-artan Bhaail air beinu Charmeil,
ach c" ait an robh a chreideamh an uair a
shuidh e fo'n chraoibh aiteil ann an diobhail
misnich agus a dh' iarr e dha fein bas fha-
ghail? Is aithne dhuinn uile ann an tonihaa
air chor-eig-in an staid inntinn anns an robh ,
Eliah. an da chuid, air a" blieinn agus anns
an fhasach; air chor agus nach ruig e leas
ioghnadh a chur oirnn gu 'n do dhuisg teag-
amh is amharus mu dhiadhachd losa anu
an cridhe Eoin an la ud, ged nach robh
teag-amh no amharus aige an uair a thubli-
e, "Feuch, uan Dhe, a tha a" toirt air falbh
peacaidh an t-saoghail." Eoin, 1,29.

Tha mac an duine air a dhealbhadh gu
h-iongautach ; tlm a spiorad air a theannach-
adh 's air a chlaoidheadh le tigh talmhaidli
ar pailliuin anns am bheil e a'comhnuidh;
agus niur "eil a' cholunu air ghleus fuilingidh
an t-anam. Bu duine Eoin a bha cleachdte
ri saorsa; chuir e seachad a bheatha roimlie
so am measgi nam beann, a' falbh "s a'
tighinn am measg- a eho-chreutairean mar a
thoilicheadh e fein; bu duine ej mar an
ceudna a choisrigi e feii? le 'uile C^ridhe do
sheirbhis an Tighearna; ach a nis, an u-air
a chuir Herod stad air "obair agus a dhuiu
e suas e ann am priosan oillteil. gun chomas

14

aigie a ghutli a tliogail no pairt a ghabhail
ami an obair an Tighearna, cliaill e "fliaigh-
idinn ag'iis tliuit e ami an diobliail misnich.
I^uidli leanii-dubli air 'inntinu, agus dli' I'has
an saoghal clio dorclia dlia 's gu 'n do tliois-
ich e air teagamli a cliur aim an cinnteachd
Ban xiithean d' an d' thug' e (roimhe so fianuis.
Tliacliair dha anus a' pluiosan direach mar
a thachair do 'n fliaidli Eliali an uair a
sliuidh e io'n chraoibli aiteil agiis a dli' iarr
e bas fhagliail. Is aitlme dliuinn uile, ann
ail tomlias, an staid inntinn so; am marbhan-
taclid 's an sgios a thig air an anam an uair
a tlia an saoghal a' dol 'n ar n-agliaidli is
ciiisean a' dol eearr, agus a tha sinii -an
impi,s a radii gii 'n do dhicliuimhnic!] Dia
sinn. Olia 'n 'eil am BiobuU a" uochdadh
dhuinn nan naomli mar dliaoiue iomlaii oir
is leabhar na t'irinn e; acli tha e 'g an uochd-
adh dhuinn mar dhaoine a blia cosmhuil ann
an aigiie ruinn fein, agus cliuir an Sj)iorad
Naomh ann an eridhe nan soisg'eulaicliean
iomradh a dheanamli air as-creideamh Eoin
ag-us air as-ereideamh Thomais cho mliaith
ji ereideamh is eud is gradli nan daoine
•diadhaidh sin a chum "s gu 'm biodh comh-
fhurtaelid air a thoirt dhuiuiie a thainig 'n
an deidh, ag-us a chum 's gu 'm biodh an
eiseimpleir-san tarbliach a chum teagaisg,
a chum dearbhaidh, a chum cronachaidh, a
■chum oilein do shluagh Dhe ann am firean-
tachd *

"An tusa an Ti a tha a' teachd no am
bi suil againn ri neach eile?"' An uair a
lainig na teachdairean losa leis a' cheist so
bha e 'n a sheasamh am measg dhaoine tinne
a bha feitheamh ri leigheas. Cha do fhreag-
ain e iad gus an do chriochnaicji e ann obair
bheannaiclite a bha e a' deanamh, agus an
sin thionndaidh e agus thubhairt e riu,
"Rachaibh agus innsidh do Eoin na nithean
a chunnaic ag-us a chuala sibh; tha na doill
a' faotainn am fradhairc, na bacaicli ag im-
eachd, na lobhair air an glanadh, agus na
bodhair a' eluiiintinn, na iiiairbh air an dusg-
adh, an soisgeul air a shearnionachadh do
na bochdan.'' Is e so an fhreag-airt a thug
losa daonnan orra-san a bha ag iarraidh
comharaidh air a dhiadhachd, oir is ann air
a toradh a dh' aithnichear a' chraobh. "Na
h-oibre a tha mi a" deanamh ann an ainm
m' Athar tha iad sin a' toirt fianuis mu m'
thimchioll.' " Ged nach creid sibh mise
oreidibh na h-oibre."' "Mur dean mi oibre
m' Athar na creidibh mi." "Mur bithinn-sa
air deanamh nan oibre 'ii am measg nach
do rinn neaeh air bifch eile, cha bhitheadh
peacadh aca." Cha d' thug e fianuis mu
thimchioll fein ach leig e leis na h-oibre

cumhachdach a bha e a" deanamh fianuis a
thabhairt, gu "ii do chuir an t-Athair uaithe
e. Tha gniomharan na 's druightiche na
argumaidean, agus an diugh fhathast is e
an fhiauuis a's fhearr air taobh a' chreid-
iiiih Chriosduidh, na h-oibre a tha e a dean-
amh. Cha ruig an Eaglais a leas eagal a
bhi oirre roinih cheistean nam mi-chreideaeh
cho fhad agus is urrainn i an fhreagairi
a thoirt dliaibh a tliuo- losa do Eoin, ao-iis
cho fhad 's a tha toradh na fireantaehd a"
leantuinn an t-soisgeil. Tha an soisgeul '.",■ a
dluarbhadh fein mar chumhachd Dhe ann a
bhi erutliachadh dhaoine as iir a chum
dheadh oibre agus ann a bhi a' toirt nam
marbh beo. Cha 'n 'eil galair air an . anam
nacii leighis e. Ni e am meirleach onorach
agus an drong-air stuama; cuiridh e riiaig
air na deamhain a's miosa ann an eridhe
mliic an duine; agus bheir e beo iadsaii a
tha marbh 'nan easaontais agus 'nam peac-
aidheau. Far an ruig a chumhachd tha e 'n a
fhireantaelid, 'na naomhachadh, agus 'n a
shaorsa. Cha 'n ann an diugh no 'n de a
thoisich daoine air smuaineachadh gu bheil
meadhonau eile air euslaintean an anma a
leigheas cho mhaith ris an t-soisgeul. Shaoil
Naaman nach robh eifeachd sani bith ann
an uisgeachan lordain nach robh anns na
h-aibhnichean, Abana is Pharpar. Ach air
dha eisdeachd ri glioeas Dhe troimh bheul
an fhaidli agus e fein a nigheadh ann an
loi'dan, bha flieoil air a deanamh glan is
geal. Cha dean na meadhonan eile a tlit
daoine a' tairgsinn dhuinn ann an aite ai
t-soisgeil ach gle bheag feuma do 'n anan
bhriste, leointe; ach tha eifeachd is leigheas
ann am facarChriosd agus ni e miorbhuilear
a dh" fhairtlicheas air gacli leigh eile. At
uair a thuirt Eliah ri sagartan Bhaail aii
beinn Charmeil, "An Dia a fhreagi'as k
teine, bitheadh esan 'na Dhia," mlieas an
sluagh an dearbhadh cho cothromacli 's gu 'n
do fhreagair iad, "Is maith a labhair thu. '
Searaidh obair is aobhar Chriosd anns an
t-saoghal an diugh fhathast an dearbhadh
sin. An Criosd a sheideas ann an cnamliaii
tioram anail na beatlia, is e an Criosd sin
mac Dhe. An soisgeul a bheir do dhaoine
solus is neart ann an obair am beatha agus
sitli is dochas aig- uair am bais, is e an soisg-
eul sin soisg-eul na slainte. An eaglais a
bhuanaicheas ann an oi'Bre fireantaehd is
naomhaehd is graidh, is e sin eaglais an
De bheo. Rachaibh agus innsibh do Eoin
na nithean a chunnaic agus a chuala sibli.

Cha'n'eil teagamli nach do chuir ceist Eoin
mulad air eridhe an t-Slaiiuighear oir cha
toiffh le duine caomhail sam bith a bhi

15

faiciiiu caraid a' tuiteam arm au as-creid-
eanili. Agiis a thuilleadh air siu noclrd Eoiii
dha uacli robh air doig'h a bha esau a' gablr-
ail air rroghachd Dhe a chiir air chois a'
cordadh ris. Ged nach d' thubhairt e ami
air elar an aodairru gu robh e air a mheall-
adlr aiiir an losa bha lios aig losa, d' am
bu leir a chridhe, gur e so a bha e oiallach-
adli. Ach a dh' aiirdeoin na deuchainir a
chuir Edin air,' cha 'n e inhain gu 'n do
flireagair e e arm an doigh nach briseadh
a' chuile bhruite ach ghabli e • a thaobh
ann air hxthair au t-sluaigh. Bha inorair
dhaoiire anus an eisdeachd an uair a thaiuig
na teaehdairean o Eoin ag radh, "An trrsa
an Ti a tha a' teaehd no am bi sriil againn ri
neach eile," ag-us cha 'n 'eil teagamh irach
saoileadh iad gu robh am Baisteach air a
<;hreideamh a chall. Dh' innseadh iad an
naigheachd sin an uair a rachadh iad dhach-
aidh, agus am maireach b'e an aoir sgeul a
bliiodh air feadh na duthcha gii 'n do thuit
Eoin air falbh o ghras. Chunnaic losa na
smuaintean a bha 'ir an cridhe ag-us a chum
Eoin a dhion o "rr droch thuaileas a dh'-
fhaodadh iad a thoga.il air, chaidh e air ball
as a leth ag^is thoisich e air a chliri inirseadli
dhaibh, '' "N am measg-san a rugadh le mnaoi,
cha 'r. 'eil na 'a mo na Eoin." Cha leigeadh
c leo smuaiirtean cearr alt.rum a thaobh a
charaid a bha "n a dhuine dileas. eudmhor,
agus aig nach robh run eile 's an t-sealladh
aelr slighe an Tighearn a dheanamh dir-
each. Ged nach bu leir dhaibhsan cridhe
Eoin bu leir dhasan e, agus bha hos aige
nach ann o pheacadh na o dhroch aobhar
sam bith a dh' eirich teagamh is as-creid-
eamh 'n a chridhe, ach o end 's o bhristeadh-
driil nacli robh rioghachd Dhe a' teaehd na
bu luaithe. Cha b'e cioir dilseaehd ach eion
faigliidinn a dhuisg aniharus anir an inntinn
Eoiir mu thimchioll Chriosd. Ceart mar a
bhruchdas tonnan na fairge 'ir an caoribh
geala air sgeir-mhara, 'g a folach as an t-
sealladh mar nach biodh i idir ann, ach an
ath mhionaid, an uair a shiolaieheas an t-ou-
f halh, a clrithear air sgeir 'n a seasamh anns
a' chuaM, daingean is neo-ghluasadaeh mar
bha i riamli, mar sin bha cridhe Eoin. Ged
a blrruehd tonnan an as-creidimh thairis air
car mionaid, bha an duine seasmhacli mar
a' charraig; agus a cMonn gu 'm bu leir do
losa eud is dilseaehd a charaid ghabh e a
tliaobh, agus cha leigeadh e le caclr coire
fhaotainn dha 'n an cridhe. Is e so aon
de na coniharaidhean a tha na soisg-eulaich-
ean a" toirt dhuiirir air caomhalachd losa is
uaisle a naduir. Blia e daoiriian deas gu dol
as lefch a ehairdeaii, air lethsg'eul a ghabhail

au uair a bhiodlr daoine 'g an diteadh, agus
i'alluinn a ghraidh a thilgeadh thairis air
am failinirean. B' fhearr leis sealltuinn air
ira bha anirta de 'n or seach air an umlia,
air na bha annta de 'n chruithneachd seach
air a' chogull.

Aorr ni tha an naigheachd so a' teagasg
dhuinn, ag-us is e sin, ar ceistean 's ar duil-
eadasan a tlroirt gu Criosd mar rinn Eoin.
An rrair a bhuail teagamh is amharus e,
cha d' fhan e 'n a thosd, a' beachd-smuain-
eachadh air nrfchean air an robh eagal air
caiunt a chur, aeh chaidh e gu Criosd leo
ao'us fhuair e freag-airt. Na 'm biodh a
shluagh a' dol gu Dia aim an urnuigh mu
gach ni a fchios a' cur dragli orra cha bhiodlr
an as-creideamh buan. Anirs an dorchadas
dh' eireadh solus aeus lasadli Dia an lochran.

SUSI IS CUMAH.

B'e SUSI is CUMAH dithis de na daoine
dirbha a ghiulain coip an duine urramaicli,
Daibhidh Mac An-Leiglr, o mheadhon Africa
far an do shiubhail e a dh' iounsuidh a'
chladaich far air deachaidh a eliur air bord
na luinoe a thug dhachaidh do Shasunn e.
Their cuid de dhaoiue nach 'eil iochd no
oiroir ann an sliochd Haim, ach tha air
gniomlr ciatach a rinn an dithis dhaoine ud
a' dearbhadh gu robh an cridhe cho geal
ris an t-sneachd ged a blia an craicionu
dubh. Cha "n urrairrir an t-Etiopaeh a
chraicioim a mhuthadh ach, coltach ris an
duine g-heal, tha e baigheil ris an fheadhainn
a tha baigheil ris.

Bha Daibhidh Mae An-Leigh caoimhneil
ris an t-sluagh aineolach blrorb am nieasg
an deachaidh e le soisg'^ul na sith, agus
thomhais iadsan dha leis an tomhas a thug
e dliaibh. Chaidh e thuca mar charaid is
mar bhrathair, agus ghabh iad e gu 'n
cridhe. Rachadh e gian fhiamh gun eagal
am measg threubhan borb ris nach faodadh
na BOERS am beatha earbsadh, agus cha
chuireadh iad corrag air, a chi.onir gu robh
fios aoa gu'm bu charaid dhaibh e. Cha robh
doigh aig na BOERS air an duine dhubh a
riagliladh ach a leor de'n chuip a tlroirt, dha,
ach ghabh an soisgeulaiclie caomh doigli a
b' flreiarr. ChoLsinu e iad le gxadh is caoimlr-
neas ; a' buirntaiun riu, cha 'n ann mar
bhruideair na machrach ach mar dhaoiire a
liha air an cruthachadh ami an ioralraigh
Dhe agus a bha cosmhuil ris fein 'n an
aigne.

Tha H. M. STANLEY, a chaidh air a
thoir an uair a bha e. air a chall do 'n

16

t-saoghal fad bliliadlmachan aim an eiidhe
Africa, agus eagal air daoine nach robh e
beo, ag iunseadh, anns an leabhar a sgTiobh
e m' a thurus, mu chag'arsaich a chual e
eadai' na compauaieli dhublia a blia eomlila
ris fein agiis companaifh Dhaibhidh Mhic
an-Leigh; agus tha e 'g radh gu 'u do chuir
iia cbual e naire air. Choimeas iad sinn., ars'
esaii, r' a cheile agus dli' aontaich iad le
aoii ghufch nach robh annam-sa ach duiiie
dona laimh ris an fliear eile. Thuirt mo
sheirbhisich fhein ri each, Tha 'ur maighstir-
sa 'in a dhuine toaith, 'n a dhuine fior mhaith;
tha a chridhe geal is blath, agus eha bhi
e 'g 'ur bualadh; ach tha ar maighstir-ne
cruaidh ag-us cho teth ri teine.

C'ha robh duine d'a dhaoine fein dluth
do Dhaibhidh Mac An-Leigh an uair a
thainig a' chrioch air. Bha an spiorad toil-
each g'ed a bha a' bhodhig lag, agus lean
e air a thurus gus nach b' urrainn dha seas-
amh air a cha-san le pian is laigse. Ach
dh' eiridinn SUSI is CUMAH e le lamhan
caomhail, agus fhuair e g-ach aire is comh-
fhurtaehd a b' urrainn iad a thoirt dha.
C'heangail iad buird fhiodha r'a cheile agus
chuir iad 'n a shineadh e air leaba fheoir air
na buird. Chroch iad an leaba sin ri cabar
laidir ag-us chuir iad air an guailnean i;
agus mar sin ghiulain iad e air a thurus
fad mhoran laithean. C'ha robh an t-slighe
soirbh; bha an duthaich air a bathadh le
uLsge; agus bhiodh iad, air uairean, fodha
gu ruig an oruachan fad an latha. Bha
teas na gi-eine deuchainneach agus chroch iad
plaide ris a' chabar a chunmil a gathan 6 'aod-
aiin. An uair a chunnaic iad gii robh a'
chrioch dliith agus nach b' urrainn dhaibh
a ghiulan gun a ghoirteaohadh thog iad
bothan beag anns am faig-headh e tamh.
Rinn iad leaba dha le biorain is feur
agus chuir iad am bocsa chungaidhean r'a
thaobh Shiubhail e an oidhche sin, air
a ghliiinean ag urnuigh. B'e na briathran
mu dheireadh a sgriobh e, "Beannachd Dhe
do neaeh sam bith, Breatuunach no Turcach,
a leig'hseas truaighean is creuchdan Africa."

Anns a' mhaduinn chuir a chompanaich an
comhairle r'a cheile eiod a dheanamh iad
r'a .chorp. Dh' aontaich each le SUSI is
CUMAH gTi 'n cuireadh iad dhachaidh e.
Dh' fhosgail iad e agus thiodhlaic iad a
chridhe aig bun craoibhe. Thiormaich iad
a' chorp anns a' ghrein fad cheithir la deug,
'g a shuatliadh le salann is branndai, agus
an sin phaisg iad ann an aodach e. Air
uachdar an aodaich chuir iad rusg ehraoibh;
cheangail iad an t-eallach ri cabar ; agus
chuir iad an aghaidh air a' chladach, 'g a

ghiulan ma seach air an gauiluean. Bha
an t-astar f ada 's an t-slighe duilich ; bha
iad eorr is mile de mhilteau o bhaile puirt
(eha robh iad ann uile gu leir ach ocliduar),
ach ged a bha an t-astar mor bha bha an
gradh na bu mhotha. Fad naoi miosan
ghiulain iad e thar aibhnichean is mhon-
aidhean, troimh choiltean is bhealaichean,
am measg threubhan do nach robh maith
dhaibh innseadh eiod a bha iad a' giiilan,
gus an do liubhair iad e d'a dhaoine fein
ann an Zansibar, far an do chuireadh air
bord luiuge e gu Sasunn. Am bheil gniomh
eile ann an eachdraidh an t-saoghail a blieir
barrachd air gniomh nan daoine gaolaeh so?
Air uachdar na h-uagha aig Daibhidh Mac .
An-Leigh ann an Abaid AVestminster, far
a bheil e air adhlaiceadh maille ri righrean
is maithean na tire tha na facail air an
g-earradh ann an cloich.

Air a thoirt le lamhan cUleas

Tlmr muir is tlr.

URIM IS TUMIM.

Ciod a tha na facail so a' eiallachadh ? Tha
e coltach nach robh ann an Urim is Tumim
ach disteau leis am biodh an t-ard-shagart
a' tilgeadh chrann. An uair a bha Aaron air a
choisrig'eadh chum na sagartachd bha e air
a sg-eadachadh le culaidh riomhaich, mar
chomharadh do 'a t-sluagh air naomhachd a
dhreuchd. Thugadh dha uehd-eideadh, agus
ephod, agus falluinn, agus crios. Air an
uehd-eideadh, aparan a bha air a dheanamh
anabarrach maiseaeh le h-6r is seudan luach-
mbor, bha poca anns an robh na distean
uaomha so, Urim is Tumim, air an gieidh-
eadh'. Agus b'e aon de dhleasdanais an ard-
shagairt na eroinn a chur gaeh uair a bu
mhaith leis eolas fhaotainn air toil leho-
bhaih a tliaobh ni sonruichte air bith. Ach
uigh ar n-uigh chaidh an eleachdaclh so a
chur as agus eha chluinnear a' bheag de
dh' iomradh air Urim is Tumim o linn
Dhaibhidh. B'e an t-aobhar air sin gu 'n
d' eirich faidhean suas leis an robh Dia a'
deanamh a tlioil aithnichte d'a shluagh ann
an doig'li a b' fhearr. Cha robh femn tuill-
eadli air eroinn nan sagartan an uair a
thoisich Dia air labhairt air mhodh ur le
beul nam faidhean. A thaobh nach robh
iad air an cur gu feum fad iomadh linn bha
na distean uaomha air an call, agus anns
an teampull ur a bha air a thogail an uair
a thainig Israel air ais a braighdeanas Bha-
biloin cha robh aite aca tuilleadh am measg
nan nithean ro-naomh.

Air. S.

1913.

MADUINN NA H-AISEIEIGH.

Thubhairt losa rithe, Na bean rium, oir cha
deuchaidh mi fathast suas a chum am Athar.

EoiN. XX 17.

Am uieasg na feadhnacli a lean Io.sa gii
Calbliari clia robh aon a bu tnrsaiclie cridhe
na Muire Magdalen. Cha b' ann gun aobhar
a ghradhaich i e, oir leighis e i o ghalair
a bu mliiosa na 'm ba.s.

Thug- losa suas an deo mu thii uairean
air feasg-ar Di-haoine; agus do bhrigli gu 'n
deacliaidh 'adhlacadh le cabhaig m' an tig-
eadli Sabaid naomh na Caisg* (oir blia Sab-
aid nan ludhach a" tuiteam air Di-sathuirne),
blia eag-al air Muire 's air na mnathan
caomJi eile nach d' fhuair a chorp an t-urram
a tha dligheacli do 'n mhar'bh. Cliuir lad r'a
cheile gu rachadh iad a dh' ionnsuidh na
h-uaiglie, an uair a bhiodli an t-Sabaid
seachad, agus gu 'n lingadli iad an corp
naomli le spiosraidh. Cha "n 'eil e coltach
gu 'n do smuainich a dheiseiobuil dol a
shealltuinn na h-uaiglie. Theagamh gu robh
fhios aca gu 'm biodh e cunnartacli dhaibh
sin a dheanamh, oir bha freiceadan air a
chur oirre le 6rdug-h nan ard -shag-art an agus
nam Pharasach. Ach tliilg an gradh iomlan
a blia ann an cridhe nam ban a mach an
t-eagal, agus moch air maduinn a' cheud
la de 'n t-seachduin chaidh iad a dh' ionn-
suidh na h-uaighe mu bhriseadh na faire.
An uain a rainig iad an t-aite chunnaie iad
gu robh an uaigh falamh agus a' chlach a
bha air a leigeadh oirre, air a carachadh as
a h-aite. Bliuail eagal Muire gu 'n do rinn
a naimhdean eas-urram air ehor-eigin air
corp an t-Slanuiglieir, agus phill i do 'n
bhaile le cabhaig' a dh' innseadh do Pheadar
's do Eoin mar a bha. Chaidh iadsan a
dh' ionnsuidh na h-uaig-he niaille rithe agus
chunnaie iad gu robh an uaigh falamh mar
a thubhairt i ; na lion-aodaichean agus an
neapaicinn a bha ni'a cheann air am fagail
innte, ach ann an aite air leth. An ceann
gTeis, air dhaibh an guothuch iongantach
a raunsachadh cho mhaith 's a b' urrainn
daibh, chaidh Peadar is Eoin dhachaidh ;
ach dh' fhan Muire aig taobh na h-uaighe a'
gul. Air dhi suil eile a thoirt a steaeh do 'n

uaigh chunnaie i da aiugeal ann an trusg-
anan g-eala, fear aig a' cheann, agus fear
aig na casan, far an do luidh corp losa ;
agus thubhairt iad ritlie, "A bhean, c' ar son
a tha thu a' gul?" "A chionn," ars' ise, "gu"n
d' thug iad air falbh mo Thighearua, agus
nach 'eil fhios ag-am c' aite an do chuir iad
e." Co dhiubh a chual i tartar coi.seachd
air a ciil no chunnaie i 'fhaileas air an
talamh, thionndaidh i ag-us chunnaie i duine
'n a sheasamli laimh rithe. Shaoil i g-u'm
b' e an garadair a bha ann agus thubh-
airt, i ris, "Ma thug- thusa air falbh e, innis
dhomli c' aite an do chuir thu e, agus bheir
mi leam e." Ach b'e losa fein a bha ann,
agirs mar bhuaehaille maith a ghairmeas a
ehaoraich fein air an ainm thubhairt e an
aon fhaeal, A MImire. Bu leor am facal
sin ; dh' aitlmieh a eluas a ghuth ged nach
d' aitlmieh a suilean a chruth, agus leum
i 'g a ionnsuidh chum; a glilaeadh 'n a lamli-
an, le moit is solas. Ach tharruing esan air
ais agus thubhairt e rithe, "Na bean rium;
oir cha deachaidh mi fathast suas a chum an
Athar."

Tha da ni anns an eaehdraidh so air am
bu mhaith leinn beagan fhaeal a radh:

(1) Ciamar nach d' aithnieh Muire losa.

(2) C ar son a thuirt e rithe, Na bean
rium .

I. Ann an aon doigh, bha e furasda gu
leoir do leithid Muire mearaehd a dheanamh.
Bha a h-inntinn troimh elieile; faodaidh
e bhith iiaeh robh an latha soilleir; faod-
aidh e bhith g-u robh sgleo air a siiilean
le sileadh -nan deur air ehor 's nach faca
i e gu oeart; air neo faodaidh e bhith nach
do sheall i idir air, a chionn nach d' thainig'
e 'n a h-inntinn gu'm biodh neaeh sam bith
anns an aite ud air uair cho moch ach an
garadair. Tha sin uile fior; aeh faodaidh
e bhith mar an eeudna nach e cion fradh-
airc no dorehadas na maidne a b' aobhar
nach d" aithnieh i losa, aeh an t-athai-rach-
ad|h a thainig air a chorp anns an aiseirigh.
Rinn feadhainn eile a' cheart mhearachd
a rinn Muire; cha d' aithnieh iad e an tois-
eaeh. Cha robh troimh-cheile ann an inntinn
na dithis d' an d' fhoillsich e e fein air
an t-slighe gu Emmaus; cha b' ann anns
a' chamhanaieh a thainig- e thuca ach ann
an solus glan an fheasg-air; ach bha an

IS

suilean-san cuideaclid air an cumail agus
cha d' aitliuicli iad e gais an do bliris e
aran maille riu. Uair eile, sheas e air an
traigli aig muir Tliiberias agus lab hair e ri
seachdnar de na deisciobuih ach cha d' aith-
uich fear seach fear dhiubh e an toiseach,
gus an deacliaidh "Eoin gradhach 'n a fhair-
eachadh, agus an dubliairfc e, "Is e an Tig-h-
earna a tha ann."' Uaith so faodar a thuig--
sinn gu 'n d' thainig atharrachadh mor air
corp losa an deigh na h-aiseirigh; bha a
chorp feola air a dheanamh 'n a chorp spior-
adail, air chor ag-us gur ann le buadhan
eile seach an t-suil chorparra a chitheadh
agus a dh' aithnicheadh a shluagh e.

II. Car son a dh' iarr e air Muire gam
beantuinn ris? Cheadaich e do Thomas a
lamlh a <Amv air. Dh' iarr e air a iaheuran a
■chur air larach nan lot a bha 'n a chasan
agias 'na lamhan. Car son a thoirmisg e
do 'n dara neach an ni a cheadaich e do 'n
neach eile? Tha sinn an duil gur e so an
t-aobhar; nacli e an aon ni idir a bha,
aig Muire agus aig Tomas anus an t-seall-
adh. Dh' iarr Tomas beantuinn ris a chionn
nach robh e f hathast a' creidsinn ann an
deagh sg-eul na h-aiseirigh, agus cheadaich
losa dha sin a dheanamh a chum a chreid-
eamh a dhusgadh. Cha b'e sin an suidh-
eachadh inntinn anns an robh Muire; an
uair a ehunnaic i an Tighearna leum a
<'ridhe an taobh a stig-h dhi le gairdeachas,
agus shin i mach a lamhan los a ghlacadh
"n a broilleach, mar nach duraiehdeadh i deal-
achadh ris tuilleadh. Ach tharruing losa air
ais agus thubhairt.e rithe, "N"a bean rium."
Tha am facal Greugais a sgriobh Eoin na's
laidire na 'm facal Gaidhlig, hemi ; tha e
a' ciallachadh, Na gleidh mi, no na cum ag'ad
mi ; oir ehunnaic losa gur e sin a bu
mhaith le Muire a dheanamh. Chronaich e
i, ma. ta, a chionn gai 'm f aca e nach do
rainig i eolas a b' airde air no eolas a
dhaonnaclid, aguis a chionn gu 'n do nochd i
dha gnr ann air mliodh corporra a bha oean-
gal aice ris. Ag-us dh' flieuch losa r' a
theagasg dhi leis an fbacal ud, an fhirinn
a chuir Pol auns na briathran, "Ged a
h' aithne dhuinu Criosd a reir na feola gidh-
eadh a nis cha "n aithne dhuinn e mar sin
na 's mo." 2 Cor. o, 16.

-:o:-

DUSLACH NAN EIGHREAN.

Am measg gach cobhartach eile a thachair
air bodach na sluasaid anns an linn so,
fhuair e ann an uaimh anns an Eiphit cho

mhaith ri da fhichead corp; agus 'nam
measg sin bha cuirp nan righrean a bha
air a' clirun,' an uair a bha clann Israeli anu
an Goshen. Ged a tha corr is tri mile gu
letli bliadhna o dh' fhag spiorad Pharaoh
a tlii^h talmhaidh, faodaidh tu, ma tlieid thu
air thurus do 'n Eiphit, duslach an rig-h
fliaicinn ann am Museum, a tha dluth air
CAIRO ; agus gun do thigh fhagail idir,
faodaidh tu a ghniiis fhaicinn anu an dealbh
fior. Ni iougantach da-rireadh, gu "m faod
sinne sealltuinn air na ceart agliaidheau air
an do sheall loseph is Maois, ag-us gur
aithne dhuinn, gus an fhicheadamh cuid
de 'n oirleach, am fad a bha ann an sron
Pharaoh. Ach urram d' an dlighear urram;
ma tha sinn cho eolach air cruth is aogasg
dhaoine a tha marbh na miltean bliadhna
's a tha sinn air cruth is aogasg ar seanar,
biodh urram sin aig bodach na sluasaid, a
tha cho dichiollach a" ruamhar ann an ionad-
an iochdrach na talmhainn feuch ciod an
t-ionmlias a gheibli e. An uair a fhuair e
na cuirp ud, thog e an dealbh agais laimhsich
e iad cho curaniach 's gied a b' fliiach iad an
eiidthrom de dh' or.

Ann an ,1881 thug- ME. MASPEEO, pgoil-
ear a bha rannsachadh .seanu eachdraidh na
h-Eiphit, fainear gu robh morau de sheann
trealaich air a reic anns a' bhaile le teag-h-
lacli Arabach. Bha ceathrar bhraithrean
ann ; ag-us an drasd 's a rithist thigeadli
iad a steach do 'n bhaile, a reic os iosal
seann nitlieau a bhuineadh do dh' uaighean
righrean. Fhuair MR. MASPEEO greim
air cuid de na rudan sin, ag-us anns a' mhion-
aid dh' aithnich e gu robh fhios aig a
cheathrar ud c' aite an robh cuirp nan righ-
rean am folach. Chuir e roimhe gai'm faig-h-
ead!li: e Ibhuapa an fhorfhais a bha dhitli air;
ach cha robh sin furasda dha, oir bha na
h-Arabaich cho gleusda ris fhein agus bha
fhios aca gai "n cailleadh iad am beathachadh
na 'n deanadh iad am faosaid ri bodach
na sluasaid. Bha e an ag-haidh an laglia
cuirp a reic; agus air do MR. MASPERO
dearbhadh fhaotainn gu 'n do reic am bratli-
air a bu shine fear no dha, chuir e anns
a' phriosan e. Cha b' ann uile gu leir air
ghaol an t-Arabacli a pheanasachadh a rinn
e so, ach an driil g-u 'n aidiclieatlh e agus
gu 'n innseadh e e' aite an d' fhuair e iad.
Ach bha AHMED ABD-ER-RASUL diorr-
asach, agus ged a mhaoidli iad fheoil a
bheubanacliadli agus an sin a chrochadh
cha 'n fhosgladh e a bheul. Dh' fheueh iad
gach seol a b' aithne dhaibh air an diomh-
aireachd fhaotainn bhuaith; dmiodaich iad
e is chuip iad e, ach bog is cruaidh mar

19

• dh' fheucli iad ris fad da mliios, dli' fliairt-
Jicih. e orra. AcK blia fear eile d'a bhraitli-

rean nacli robli clio danarra, air ueo a blia
na bu shanntaiche. An comain siiim airgid
.a thairg- MR. MASPERO dlia dli' ionis e
c" aite an d' fliuair iad na euirp, agus dli'-
aontaicli e an rathad a slieoladh dha do 'n
uaimli. Gus an latha diugh cha 'n 'eil fbios
ciamar a fhuair an teag-hlach ud an t-eolas
diomhair a bha aca.

Faodar an corr innseadh mar a dh' innis
am fear, a diuir MR. MASPERO an cois an
Arabaieli e. " Thainig sinn,'' ars' esan, "gu
slios na beinne agus rainig sin creag anns
an robh toll, so troig-liean air gach taobh.
Bha an toll air a gliearradh anns a' clireig',
da fhichead troigli. Aig ceann an tuill dhor-
cha so bha trannsa eile air a ighearradh anns
a' chreig", naoi eeumannan air fad; agus
aig ceann an trannsa sin bha tranu.sa eile
a' tionndadh a steach do chridhe na beinne,
anns an robh seomar a bha tri troighean
fichead am fad, tri troighean deug an lend,
agus se troighean an airde. Clio luath 's a
sheas mi anns an t-seoraar chunnaic mi cist-
eachan 'nan seasamh ris na ballachan; agxis
bha uiread dhiubh ann "s gu 'n do theab mo

• chridhe leum^ as a chochull le gairdeachas.
Las mi solus agus anns a' mhionaid thuig- mi,
leis na bha air na cisteachan de dh' or agus
le oomharaidhean eile a thog mo shuil, g-u 'm
b'e righrean is maithean na h-Eiphit a bha
agam. Gun uine a chall chuir mi luim air

,au ionmhas a thoirt air falbh do CHAIRO.
Thuara«dalaich mi tri cheud Arabach a
giiiulan nan corp; meirlich. gach mac math-
ar dhiubh. Shuain mi aodach mii na
cisteachan is cheangail mi iad le buill, agus
mar sin g-hiulaineadh iad a dh' ionnsuidh
nam bataichean a bha feitheamh orra air
an abhainn. Bha da bhuidheann de na
h-Arabaich air an cur leis gach ciste;
buidheann 'g-a giulan agus liuidheann eile
la'cumail .suil air na fir-ghiulaiu ; meirleach
.a ghlacadh a" mheirlich.

Am nieasg nan corp so bha corji SETI
I., an rig'h do nach b' aithne Joseph ;
RAMESES 11., an rig-h a rinn g'eur-lean-

.mhuinn air cloinn Israeil : a nighean
THERMUTIS NEFERARI a shabhail Maois

.ag-us a thog e mar a mac fein; agus
THOTHMES III., an righ a smachdaich na
treubhan a bha ann an tir a' g-heallaidh, da

■ cheud bliadhna m' an do rugadh Maois.

Bha innleachd aig na h-Eiphitich air
euirp nam marbh ung-adh le spiosraidh is

• oladh is stuthannan eile, air chor agus gu 'n
deanadh an fheoil 's na enamhan r'a cheile

fad mhiltean bliadhna. B'e a' cheud chiste a
dh'fho.sgail MR. MASPERO a' chiste anns
an robh THOTHMES III. Bha aireamh
mhor de shlatan aodaich air an suaineadh
uime, agus bha 'ainm air a sgTiobhadh air
an aodach-mhairbh le snath oir. B'e so
curaidh cho laidir "s a bha riamh air rig-h-
chaithir na h-Eiphit; thuig e Siria is Ciprus
is Ethiopia fo chis; agus sg-aoil a dhiith-
aicli a oriochan gu mor r'a linn. Bha e
air a radh g-u robh eagal aig an t-saoglial
uile roimh ghniiis, ach cha'n fliacas a ghnuis
0 chionn tri mile is se ceud bliadhna gus
an do sheall MR. MASPERO oirre ann an
1881. Ach bha corp Thothmeis cho tioram,
brisg-, 's nach d' fhuair e cothrom ceart air
a dhealbh a thogail, m'an do thuit e 'n a
smur. Chuir so a leithid de charraid air
MR. MASPERO 's nach d' fhosgail e each
gu 1886; air eagal gu 'n eireadh an tubaist
cheudna dhaibh. Anns a' Bhiobull tha am
flur air a g-habhail mar shamhladh air na
nithean nach mair ach seal agnis air giorrad
laithean mhic an duine; 'An duine mar
fheur tlia, a laithean; mar bhlath na maeh-
aracli, mar sin fasaidh e fo bhlath; oir
gabhaidh a' ghaoth thairis air agus cha bhi
e ann." Ach gad a (huit corp THOTHMEIS
'n a dhuslach 's 'n a Inaithre leis a' cheud
oiteig- de 'n ghaoith a sheid air, bha na
dithein a bha air an cur anns a' chiste r'a
thaobh cho f allain urar 's gu 'n deanadh
MR. MASPERO a mach an dath. Rud eile
gle neonach, fhuair e speach ann an ciste-
luidhe an rig-h. Bha i, a reir coslais, air a
taladh innte le aile nam fluraichean m' an
deachaidh a dunadh. Lean an speach r' a
cheile ged a thuit an righ 'na emiir; a
dh' aindeoin neart a ghairdean, g-readhnach-
as a thighe, agus gloir a bheatlia, cha robh
THOTHMES cho buan ris an speach.

Ann an 1886, an lathair fhianuisean dh'-
fhosg-ail MR. MASPERO a" chiste anns an
robh RAMESES II., an righ uaibhreaeh a
rinn fair is geur - leanmhuinn air cloinn
Israeil. B'ha- e 'u a righ seachd is tri fichead
bliadhna ag-us bha e dluth air ceud bliadhna
'n uair a thainig a' ehiioch air. Bha coslas
na h-aoise air a chorp; bha sg-all air a
cheann ; bha a chiabhagan is fheusag liath.
Cha robh e 'n a dhuine mor no tiugh, ach
bha 'uchd 's a ghiiaillean leathann. Bha
ceann fada air; mala iosal; suilean beaga
domhain ; is sron fhada, thana, chrom. Bha
deud maith aig*, agus ged a bha fhiaclan
cosgte bha iad geal. Peirceall laidir ; leth-
cheann is smig fhada; bilean tiug'h; is
cluasan cruinn, a' seasamSh a mach o cheann.
Bha tuill 'na chluasan air am biodh ailbheag-

20

ail riomliach an orochadh. mar chluasanbhau.
Eadlion ann an rioclid a' mhairbli, blia
smaclid is ug-lidarras rioghail, uabliar, is an-
ioclid, is danarrachd, air an deargadh air
'aodann. Ann an eiste eile fliuaradh a mliac
ao'iis tlra am mac 's an t-athair cho coltacli
r'a clieile ri da sgadan. Tha am Pharaoh
a blia air a' chrun 'nuair a dh' fhag- claun
Israeil an Eiphit fo ghlais anns a' Mhuseum
ud cuideacM. Cha 'n 'eil e air a radh ann
an leabhar Ecsoduis (ged a tha moran
dhaoiue an duil gu bheil), gu 'n deach-
aidli an righ a bhathadh anns a' mliuir
maille r'a laochraidh is 'eachraidh. Aeh
eadhon gied aire sin a' ehrioch a Ihainig air,
dh' fhaodadh a chorp a bhi air ung-adh le
spiosraidh, 'n uair a fhuaradh e, agus a
bhi air adhlacadh maille r'a athraichean.
Ciod air bith a' ehrioch a thainig air, co
dhiubh a bhathadh e no thainig am bas
air "n a leabaidh, tha e nis anns a' Mhuseum
ann an GISEH, fo iueliar "s fo ghlais.

Cha robh rioghachd anus an t-seann t-
saoghal a bha air a filleadh a sbeach ann
an eachdraidh sluagii an Tighearna mar bha
an Eiphit. Canaan agus an Eiphit ! nach
iomadh smuain a thogas na li-ainmean sin
ann an cridhe na feadhnach a tha eolach air
briathran a' Bliiobuill; an dara h-aon, tir
a" giieallaidh, 's an t-aon eile tirnadaorsa;
an dara h-aon 'n a samhladh air an Jerusa-
lem Nuadli, cathair Dhe far am bheil na
naoimli a' rioghaeliadh, 's an t-aon eile 'na
samhladh air an t-saoghal a tha 'n a luidhe
aim an aingidlieaehd ; an dara li-aou ' n a
samliladh air an fhois a tha feitheamli air
sluag-h an Tighearna, 's an t-aon eile 'n a
samliladh air aa tir chein far nach eil toil
Dlie air! a h-aideachadh; an dara h-aon 'n a
li-earlais air saorsa ghlormhor cloinne Dhe,
's an t-aon eile 'n a li, -earlais air carraid is
cuiblirichean is tuarasdal a' pheacaidh. Ach
ged a ghabh na cinuich boile agns a dh'-
eirich righrean na h-Eiphit an aghaidh
lehobhah agus an aghaidh a shluaig-h, faodar
a radh uimpe mar thuirt am faidh leremiah
mu Bhabilou, gu robh i "n a cupan oir ann
an laimii an Tighearna. Molaidh eadhon
fearg an duine Dia, agus bha an Eiphit 'na
meadhon air riiintean an De bheo a choimh-
lionadh, g-ed nach robh fhios aice air. Oir
da uair, ann am freasdal Dhe, thug i fasg-
adh d'a slieirbhisich. Thug- i fasg-adh do
shliochd Abrahaim, an am na g-ainne 's an
acrais, 's mar sin thearuinn i sluagh taghta
Dhe; agus anns na laithean deireannaeh
thug- i fasgadh do losa o chorruich Heroid,
agus mar sin thearuinn i a rithist aon-
uiiffta Dhe.

LAOIDH COMANACHAIDH.

'N uair dhearoas mi air crann nam buadh
Air an do cheusadli Rig-h na Gloir,
Measam^ gach buannachd mar ni truag-h,
'S is tair 's is fuath learn m' uabhar mor.

Gu 'n deanainn uaill, nar leigeadli Dia,
Ach an crann-ceusaidli Chriosd 's 'n a ghraSr
'S gacli ni air am bu mho mo mhiadli,
Lan striochdam, e d'a fhuil 's d'a blias.

Gach lamli, gach cas, a cheann, 's a chliabb
Tha 'sileadh broin, le gradh d'a reir;
Gradh 's bron cho mor am facas riamh,
No crun cho briagh de dhroighionn g-eur?

Ged a bu leam air 'fhad an saogh'l,
Bu thiodhlaq e gu tur ro clirion;
Bu neo-ni truag'h mar dhiol d'a ghaol
Mo bheatha, m' anam, is gach sion.

Bha an laoidh so air a sgi-iobliadli anns-
a' Bheurla leis an Urramach Isaac Watts;
agus air a tionndadh gu Gaidhlig le Mghr.
Iain Mac Ille Bhain .

Rug-adh Isaac Watts ann an 1671 agus
chaocliail e ann an 1748. Duine beag aig
an robli cridhe mor. Bha a spiorad togarr-
ach ach bha fheoil anfhann. Bu ghann a
bha e coig troighean a dli' airde, agus bha
e truagh easlainteach a' chuid mhor d'a
bheatha; aclii a dh' aindeoin anmhuinneaehd
a bhodhig bha e air a chunntas am measg
nan searmonaicliean a b' fhearr an Sasunn
'na latha. Sgriob'h e moran leabhraichean
air nach 'eil cuimhne an diug'h, ach cha
teid cuid de na laoidhean a sgi'iobli e air
dhichuimhne gu brath. Is e Watts a sgriobh.
an laoidh mhaiseacli ud,

0 Dhe, ar cobhaii' anns gach linn,
Ar doigh 's an tim ri teachd,
Ar didein thu o 'n ghaillinn gheir,
'S ar dachaidh shior gu beachd.

Riun e mu choig fichead laoidh, ach ged
nach 'eil bias na snas air cuid dhiubh tha
feadhaiun eile a bliios cho buan ri sailm.
Dhaibhidh. Is e Watts a rinn an laoidh.
Bheui-la a tha air a steidheachadh air II.
Tim. I. 12, agus air a tionndadh o 'n Bheur-
la gu Gaidhlig: —

Cha 'n aobhar naire leam-sa Criosd,
Na 'chuis a dhion gu beachd:
A crann a cheusaidh ni mi uaill
Geilleam gach uair d'a reachd.

Air. 6.

1913.

AN DEAGH SGEUL.

Cia maiseach air iia slsibhteatn casan an
ti a iha t-abhairt dea.gUi sgeil, a tha cur an
ceill slthe ; a tha, tabhairt deagh sgeil air
maifh, a tha cur an ceill slainte ; a tha 'g
rddh ri Sion, Tha do Dhia 'im rlgh\

Is.ilAH LII, 7.

An uair a sgriobli am faidli na biiatliran
so bha Israel ann an daorsa chruaidh ann
an tir nan coimheach. Chaidli an riog'hachd
air seaeliaran agus thug leliobliah thairis i
do lamhaai! a naimhdean. Tliainig righ Bha-
biloin oirre mar thuil; leag- e lerusalem gu
lar, agus thug e air falbh am pobiill taghta
'n am priosanaioh d'a dhuthaidli fein. Bha
ua h-Iudhaich 'n an sluagh uaibhreach agus
bha e mar shaighead 'nan cridhe, cas Bha-
biloin a blii air amhach Israeil; cinneaeh
neo-dliiadhaidh is neo-thimchioll-ghearrta a
bhi deanamh Shioin 'n a salohar agus 'n a
diu an lathair an t-saoghail. Tha an salm-
adair a' cur an ceill faii-eachduinnean a luchd
duthcha 'n uair a thugadh air falbh iad
o'n bhaile naomli, am baile ris an abradh
iad, lomlaine na maise, Aoibhneas na tal-
mhainn uile.

Laimh ri aibhnichean Bhabiloin,
B'ann an sin a shuidh, agus a ghuil sinu,
An uair a chuimhnicli sinu air Sion.
Air na craobhan seilich 'n a meadhon
Chroch siun ar clarsaicliean.

Cionnus a sheinneas sinn oran lehobliah
Ann an tir choimhich?

Ma dhi-chuimhnidieas mise thusa, a Jeru-
salem

Di-chuimhnicheadli mo lamh dheas a seol-
tachd.

Leanadh mo theangadh ri m' ghial,
Mur cuimhnich , mi ort,
Miu- fearr leam lerusalem
Na m' aoibhneas a's airde.

Salm cxxxvii.

Ach g-ed a tJiujg lehobhah a sliluagh tliairis
do' a fhear-sharachuidh car greis cha do threig
e iad gu buileach, agus 'n a am iomchuidh
fein rinn e iochd orra agus thug e air a
h-ais am bruid. B'e sin dhaibhsan la an
aoibhneis, an la anns an do cliuir iad an

cul ri Babilon 's an aghaidh ri lerusalem -
bha trocair is maitheas lehobhali cho iongan-
tach 'nan suilean 's gur gann a chreideadh
iad an sgeul ait.

An uair a thug lehobhah air ais iadsan a-
phill do Shiou,

Bha sinn mar dhaoine a' briiadar.
An sin lionadh ar beul le g-aire,

Agus ar teangadh le ceol:
An sin tlnibhairt iad am measg nan ciuueacli,.

Einn lehobhah nithe mora air an son.
Rinn lehobhah nithe mora air ar son-ne:

Bha sinn aoibhneach.

Iadsan a chuireas le deoir,

. Buainidh iad le ceol. Salm cxxvi.

Faodar, ma ta, a thuigsiun g-ur ann ri
Israel a labhair am faidh na briathran air
a bheil sinn a' beachdachadh aig- an am so,
ag'us gu 'n do labhair e iad a chum eomh-
fhiu-tachd a thoirt d'a [ucbd-dutheha ann an
laithean am braighdeanais . Ann an spiorad
na faidheadaireachd chunnaic e gu robh an
t-am dluth anns am faig'headh iad cead dol
air an ais do thir a' g-heallaidh ; ague is e sin
an deagh sgeul a thug e dhaibh. Bha
spiorad ua bardachd cho mhaith ri spiorad
na diadhaidheachd ann an cridhe an fliaidh
agus liubhair e an sgeul ann an cainnt a
bha airidh air an teachdaireaclid a bha 'u a
bheul.

Cia maiseach air na sleibhtean casan
an ti a tha tabhairt deag-h sgeil, a
tha cur an ceill sitlie; a tha tabhairt
deagli sgeil air maith. a tha cur an ceill
slainte; a tha 'g radh ri Sion, Tha do
Dhia 'n a righ.

B'e so an dealbli a bha 'n a inntinn; —
Sion 'n a suidhe gu tursach deurach, a'
caoidh a cloinne a thugadh air falbh bhu-
aipe ; tha i a' togail suas a suilean agus
feuch, eadar i is faire, tha i a' faicinn coslas
duine 'n a dheann-ruith mar neach aig am
bheil deag-h Sgeul ir-'a innseadh. Tha an smu-
ain a' leum 'n a cridhe gu bheil e a' tigh'nn
thuico le fios gu bheil a clann a tigh'nn
dhachaidh, agus air leatha nach 'eil sealladh
anns an t-saoghal cho maiseach ri luathas an
teachdaire so air na sleibhtean. Tha. do-

22

Dhia 'n a righ, giilaodli am fear-ruith, agus*
o'n aon fhacal sin thuig Sion ceami-fath a
thuiuis agiis leum a cridhe le moit. Oir ann
^u I'ioghaehadh leliobliali bha slainte Israeli.

Is e lehobliah is rig^h; eriothnaicheadh

ua sloig-li
Is e lehobhah is I'igi; biodli aiteas air

an talamli.

B' iad au deoir a bu bliiadh do shhiag'h
An Tig'hearua a la agus a dh' oidhclie ann
" am Babilon, acli 'n uair a blia iad an impis
an doclias a chall, cliuir briathran an fliaidli
misneacli 'n an cridhe is oran nuadli 'n am
beul. Tha do Dhia 'na rlgh, agtis a cliionn
gii blieil, pillidh saor-dhaoine leliobhah agiis
tliig iad gu Sion le caithream, ag-us aoibh-
neas siorrnidli air an ceann: g-heibli iad
gairdeaclias agus aoiblineas, agus teichidh
bron agus osnaicli air falbh.

Ach g«d is e &o an seadh anns an do labb-
air am faidh, faodar a bliriathran aglrabhail
ann an doigh a's farsuinge. Anns an deich-
eamh caibideal de 'n litir a sgriobli Pol gu
eag-lais na Eoimhe tha e a' samhlacliadh an
teachdaire a chunnaic am faidh a' tigh'nn
gu Sion ri searmonaieliean an t-soisgeil,
"Cionnus a gliairmeas iad airsan anns nacli
do chreid iad? agus cionnus a chreideas iad
annsan nach ouala iad? ag-us cionnus a
ehluinneas iad gun searmonaiche ? a reir mar
a tlia e sgriobhta, Cia sgiamhach easan na
muinntir a tha a' toirt sg-eil aoibhnich air
nithe maithe." Ach is maisiche gu mor
casan an iTi a phuiir a mach iad; Slanuighear
an t-saoghail, a tha, an da chuid 'n a
theaehdaire agus 'n a theachdaireachd, agus
anns a bheil briathran an fliaidh air an
coimhlionadh gai h-iomlan. B,oimh uair a
tlieachd blia daoine diadhaidh ann an Israel
a' gul air son daorsa spioradail na duthcha,
■eeart mar a bha Sion o shean a' eaoidh air
son a cloinne; a' beathachadh an docliais le
gealladh Dhe agus a' feitheamh ri teachd
a' Mhesiah mar luchd-faire a' feitheamh air
a' mhaduinn. An uair a chaidh am fios a
mach gn 'n d' thainig an Eigli gu baile
Dhaibhidli rinn iad gairdeachas ; agus maille
ri armailt neimh thug iad gloir is moladh do
Dhia.

Cia maiseach air na sleibhtean casan

an Ti a tha tabhairt deagh sgeil; a

tha cur an ceill slainte.

Cha b' ann gun aobhar a chuir Lucas sios
na laoidhean a gheibhear ann an toiseach a
shoisgeil, oir dhuisg- teachd an Righ ceol ann
au cridhe na feadhnach aig an robh siiil ri
-solas Israeli.

Tha m' anam ag ard-mholadh an Tigh-

earna,
Agus tha mo spiorad a' deanamh aoibli-

neis ann an Dia mo Slilanuighear.

Lttcasi, 46.

Beannaichte gu robh an Tighearna, Dia

Israeli ;
A cliionn gu 'n d' fhiosraich e agus gu 'n

d' oibricli e saorsa d'a shluagh.

Lucas I, 68.

Tha thu a' leigeadh le d' sheirbhiseaoh.

siubhal ann au sith;
Oil chunnaic mo shuilean do shlainte.

IjUCas II, 29.

Bha e iomchuidli gu 'n seinneadh daoine
is ainglean an drain aig- teachd Chriosd, oir
thugi o deagh sgeul o neamh gu talamli. An
e sin cliu an t-soisgeil a tha an eaglais an
diugli a' searmonachadh ? Am bheil facal (ann
am beul a t«aehdairean a ni aoibhneaeh
cridhe an luchd-eisdeaclid, agus a bheir orra
an Tighearna a mholadh? Am bheil iad ag
eigheach bliadhna thaitnich an Tighearna?
ag eigheach fuasglaidh do na braighdean?
Is an-aoibhinn domh, arsa Pol, mm- searmon-
aich mi an soisgieul; agus b'e so soisg-eul
Phoil, gu 'n do bhasaich Criosd air son ar
peacaidliean, a reir nan sgriobtur. 1 Con.
XV, 3 . Tha Dia a' moladh a g-hraidh f ein
duinne, do bhrigh, an uair a blia sinn fath-
ast 'n ar peacaich, gu 'n do bhasaich Criosd
air ar son. RoM. v, 8. Is e sin an deagh
sg-eul a thugadh do theachdairean an Tigh-
earna r ' a innseadh agus is an-aoibhinn
dhaibh mur innis iad i le guth a ehluinneas
na bodhair agus ann an cainnt a thuigeas
na daoine baoghalta. Cha 'n 'eil ann an sear-
monachadh ach obair dhiomhain mur 'eil
deagh sgeul aig an t-searmonaiche r'a liubh-
airt. Tha ministearan an t-soisgeil air an
gairm gu bhi 'n an teachdairean, agus is
e ceud dhleasdanas teachdaire a theachdair-
eachd innseadh. Ciod a theireadh tu ri
teachdaire a chaitheadh 'uine ann an seanchas
ri daoine mu gach ni f o 'n ghrein ach an
aon ghnothuch sonruichte air son an do
chuireadh thuca e ? Ciod ach gu 'n do dhi-
chuimhnich e a dhreuchd, agus nach do
g'hiulain e a mach ordugli a mhaigiistir.
Cha dean e feum dlia a smuaintean fhein a
thoirt dhaibh an aite a theachdaireachd ;
liubhradh e dhaibh an toiseach, facal air
fliacal, gun dad a chur ris no dad a thoirt
bhuaith, am fios leis an d' thainig e ; agus
an sin faodaidh e a smuaintean fein mu 'n
teachdaireachd, a chur an ceill. Cha do chuir-

23

■eadli suas cubaidean elium cotliiom a tlioirt

do mhiuistearan am beachdan fein a thoirt

do dhaoiue eile air g-ach ni air an toilioli iad

bruidliinn, co dhiubh is e siun bardaclid

Omair no ceist an fliearainn, aeli a elium

gu 'n eiglieadli iad aim an eisdeaclid an

t-saoghail an teaclidaireaohd a dli' eavbadh

riutha, gu blieil Dia ann an Criosd a' dean-

amh an t-saoghail reidli ris fein, gun bhi a'

meaii an easaontais dliaibh. 2 Cor. v, 19. Is

■e sin facal na reite a dli' earbadli ris p,n

eaglais; agus clia ruig 1 a leas duil a blii

aice ri aimsirean fionnaireaclid o lathair an

Tighearna, mur toir i an teaclidaireaclid sin

do 'n t-saoglial. Tha sinn a' labhairt ri

daoiue tuigseaoli agus clia 'n ann ri naoidh-

•eauan ; agus tuigidii iad nach 'eil na thubli-

airt sinn a' ciallachadli gu 'm bu mhaitli

leinn searmonaichean an t-soisgieil a thionn-

dadh 'n am piorraidean aig nach biodh aoh

an aon duan gun atharracliadli Sabaid as

deidh Sabaid. Cha 'n e sin idir a tha sinn

a' ciallachadh ; tha gloramas na piorraid

searbh r 'a eisdeachd ann an aite air bith

ach anns a' chubaid tha a gloramas mi-

naomli is eas-urramach do Dliia cho mhaitli

ri bhi searbh do cliluasan dhaoine. Ach

biodh a' chubaid 'n a cubaid ag-us seasadh

innte teachdaire nach di-chuimhnich an deagh

sgeul a liubhairt do nighinn Shioin. Tha

am Biobull 'n a raon f arsuing as am faod

sgoilearan is seanehaidhean is feallsanaich

nithean nuadli is sean a tharruing a bhios

tlachdmhor gu leoir r' an eisdeachd, ach mm'

toir iad as sgeul mhaith do pheacaich clia 'n

'eil ach beagan tairbhe 'nan seanchas eile.

Faodaidh daoine moran seanchais a dhean-

amh mu 'n Bhiobull, agus fhathast gun amas

air an aon teaclidaireaclid shonruichte a tha

deanamh an leabhair sin 'n a aile beatha do'n

t-saoghal. Cuireadh searmonaichean an t-

soisg-eil orra falluinn an flieallsaiiaioh ma

thig i dliaibh, ach as uclid Dlie na tilgeadh

iad bhuapa trompaid an teachdaire. Cha

I'uig iad a leas daoine a threoracliadh air an

aon rathad daonnan, ach ciod air bith an

rathad air an coisich iad fliein 's an sluagh,

biodh an rathad sin a' dol a dli' ionnsuidh an

aite far am faicear Criosd air a thogail suas,

a chum na h-uile dhaoine a tharruing 'g a

ionnsuidh. Tha 'ainm-san os cionn gacli

uile ainm; tha uile eolas, uile ghliocas, rule

mhaitlieas, uile ruintean Dlie, foluichte ann;

agus is e an obair a dh' ionnsuidh an do

gliairm Dia an eaglais saoibhreas do-rann-

sachaidh Chriosd a shearmonachadh. Is e

Criosd cumhachd Dhe a chum slainte, oir

cha 'n 'eil ainm air bith eile air a thoirt fo

neamh am measg dhaoine, tre am feum sinn

a bhi air ar teamadli. Reusonaicheadh
teachdairean an t-soisgieil mu fliireantachd,
mu pheacadh, agus mu blireitheanas ; ach
am measg an uile reusonachaidli na ^i"
cliuimhnicheadh iad deag'li sgeul a. mhor
aoibhneis a chur an ceill.

Gach gioir do Dhia 's na neamhaibli sliuas,

Sith bhuau air tlialamh ta;

Nochd Dhia 'dheagli-thoil do 'n cJiinne-

daonn'
'S cha traoigh am feasd a ghradli.

Mar uisg-eacha fuar do 'n anam thartmhor
tha deagh sgeul a tir ehein, agus is e so
an aon sgeul a bheir dociias is misneach
is sith do pheacaich, agus a chuireas an
t-oran nuadh 'nam beul, "Cia maiseach air
na sUibhtean oasmi an ti a tha tabhairt
deagh sgeil, a tha cur an ceill sithe; a tha
tabhairt deagh sgeil air tnaiili, a tJw, cur an
ceill slainte; a tha 'g rddh ri Sion, Tha do
Dhia 'na rlgh."

SEACHD GEATHARNAICH GHLINN

MOIREASTAIN.

Tha f uigheall de dhaoine gaisgeil an diugli
fhathast eadar lonar Mhoireastain is Dail-
glii'iog-aig, ach theirear na seachd ceatharn-
aich ris na daoine a thug- aoidheachd is
dion do 'n Phrionnsa 'n uair a bha na
saighdearan dearga an toir air. B'e ainmean
nan daoine ud Padruig Grannd; Uisdean,
Alastair, is DonxhnuU Siosal, triuir bhraith-
rean; Alastair is Iain Domhnidlach; agus
Griog-ar Mac Ghriogair. Bha iad a mach
leis a' Phrionnsa. An deidh Chuil-Fhodair
rinn an g-earasdan a bha ann an Cille-
Chuimein lamhachas - laidir bhruideil air
muinntir a' ghlinne, a' goid an codach, ag
eigneachadh blian, 's a' marbhadli fhear, mar
nach robh annta ach colli ch-dhubha. Dhuisg
an trusdaireachd so corruicli nan ceatharnach,
agus thug iad do na Sasunnaich buille air
a' bhuille agus buille a bharrachd. B' fheud-
ar dhaibh am nionadh a thoirt orra agus an
torachd 'n an deidh, ach g-ed a dh' fheuch na
saighdearan dearga gach seol a b' aithne
dhaibh dh' fhairtlieh orra an glacadh am
measg nam beann.

Aig an am ud bha am Prionnsa fein ann
an cunnart a blieatha. Fhuair e fasgadh
car greis anns na h-eileanan an lar, ach bha
arm an righ air a shall agus b' fheudar dha
an t-aiseag a ghabhail gu tir-mor. Chaidh
iomadh caol thearnadh air fhein 's air na

24

eompauaich a blia maille lis m' an do rainig
iad biaighe Glilinn Moireastaiu. Cluial iad
iomradh o fhear a mliuinntir Ghlinn Gar-
aidli air na seaclid eeatliarnaieh a blia air
faondradh mar bha iad fhein. agus air do
Fliear Ghlinn Ealadail a bhi air a sheoladli
a dh" ionnsuidh na h-uaimbe anus an robh
iad a' fuireacb, dh' fheoraich e dhiubh an
tugadh iad comaidh dha fhein 's do dhuine
no dithis a bha comlila ris, fear dhiubh nach
bu mhaith leis ainmeachadb air 'ainni.
Thuirt an triuir c-heatliarnach a bha lathair
(bha each air falbli ag iarraidh cobhartaich)
gu 'n deanadh iad sud gn toileach agus gu'm
b'e lan-di am beatha eomaidli a ghabhail
mil "n phoit cho fhad 's a bhiodh rud innte
Shaoil iad giir e tighearna 6g chlann Raon-
iiill a liha anu an cuideaehd Ghlinn Ealadail,
aeh 'n iiair a nochd Tearlach e fein dli' aith-
ni(!h iad e anns a' mhionaid. Theab speuran
an c-inu leum le moit agus ghlaodh iad,
"Am Prionnsa!" "Am Priounsa!" 'N uair
a thainig' each air an ais o thogJiil na ereiche
bhoidieh iad uile air am biodagau nach
innseadh iad co a bha aea gus am faigh-
eadh am Priounsa a maoh as an duthaich
do "n Fliraing. B'e so na mionuan a ehuir
iad orra fein; ''Biodh ar c-ul ri Dia 's ar
n-agliaidh air an diabhul; thigeadh mile
mallachd oirun fhein 's air ar n-al, mur seas
sinn gu dileas leis a' Phriounsa an cruas
's an gabliadh, no ma dh' innseas siun do
neacli firiouu no boirionn gu blieil e 'nar
cuideaehd." Chum na daoiue calma am facal
cho maith agus nach cnala duine beo gu robh
am Prionnsa anu an uaimh Choire-Gho gii
latha 's bliadhua 'ii deidli dha an Fhraiug a
ruighiuu. Thairg am Prionnsa is Gleaun
Ealadail am facal a thabhairt dhaiblisan gu'n
seasadh iad comhla fhad 's a bhiodh boiune
beo 'n am fuil. ach f hreagair na daoiue uach
b'e an ignothucli-san an rig-h a chuir air
a mliionnau.

Ann an Coire-Dho dhearbh am Prionnsa
firinn an fhacail.

Is maith an cocair an t-acras
''S mairg a ni tareuis air biadh
Fuarag eorn' an sail mo bhroige
Biadh a b' fhearr a fhuair mi riamh.

Gun ai'an no salann dh' itli e a chuid de 'n
damli a imharbh iad air a sliou agais chaidil
e air leaba fhraoich anns ,an uaimh. Fad
thri seaehduinnean dh' fliau e 'n an cuid-
eaehd. 'g a fholach fhein an sid 's an
so eadar braiglie Ghlinn Moireastaiu is
Srath-Ghlais, gus an d' fhuair iad cothrom
air a liubhairt gu sabhailte do dhuthaich

Loch-Ial far an robh e am measg a cliaird—
ean. 'N uair a bha e a' dealachadh riutha
thug e dhaibh tri giueachan oir am fear,
agus failte. Tha e air a radh nach do leig
Uisdean Siosal le duine eile breith air a .
laimh dheis riamli tuilleadh an deidh dhi
failt a' Phrionnsa fhaotaiun.

Ged nach robh am Prionnsa ach air dhroch
caradh re na h-uine a bha e air allaban
air feadh nam beann bha e 'n a chompan-
ach sunudach. a reir aithris Phadruig
Ghrannd. Chaidle'adh e 'n a aodacli gu toil-
each agus cbuidicheadh e leo am biadh a
ghreidheadli. A dh' aiudeoin gach mifhortan
a thainig air, agus an liodairt 'san saruch-
adh a fhuair a bhodhig. gun aodach, gun
bhiadli, gun chadal, bha e daonnan toil-^
ichte 's cha do ghearain e a chor no 'chol-
uun. "Mhothaich e." tlm Padruig Granud pg-
innseadh. "gu robh sinue gle tlirom air a
bhi salachadh ar teang-adli le mionnan, agus
dh' iarr e air Gleanu Ealadail achmhasan a
thoirt dliuinn. Mu dheireadli, leis cho bith-
eanta 's a chaisg e siun, stad sinu dhiubh."'
"Ann an Gleann Cainnich, air latha Limas-
dail. dh' iarr e oirnn deocli-slaiute nighean
righ na Frainge 61. Mhol e i dhuiuu gu-
h-auabarrach. Thuirt e gu robh a fait cht>
dubli ris an fhitheacli; gu robh i fior bhri-
agha, agus cho maith 'n a nadur 's a bha
i dreachmhor 'n a pearsa; "gu robh gaol mor-
aige oirre mar bha aice-se air "Ma tha sin
mar sin," arsa Iain Domhnullach, "uach bochd
uach robh i againn ann a so. agus ghabh-
amaid deagh chiiram dhi."

Faodaidh nach robh na daoiue a thog air-
taobh Thearlaich giic, ach cha 'n urrainnear
a radh nach robh iad uasal is dileas. Bidb
e 'n a chliii do 'n Ghaidhealtaclid gu brath
nach d' fhuaradh duine leibideach innte a
ghabhadh duais na h-eucoracli. Bha na fich--
eadan a b' urrainn an;i Prionnsa a bhrath-
adh do na saighdearau Sasunnach ach cha
bu mliotha leo na deich mile fichead a chuir-
eadh air a cheanu 's am bonu-a-sia. Co-
dhiubh a bha am Prionnsa airidh air uo nach
robh, cha 'n urrainn dliuinn gun a bhi nasal
as na daoiue a thug dha gaol cho mor, a
ghabh curam dheth a la 's a dli' oidhclie mar •
nach do ghabh iad d' am beatha fein, agus
leis nach b' fliiach lamli a chuir air an air-
giod leis an d' fheuohadh am buaireadh. Do
chinneach bochd mar a bha na Gaidheil bha
tri mile fichead 'n a sliaoibhreas gun clieanu
gun chrioch, ach ged a bha iad bochd bha
iad uasal 's cha ghabhadh iad ceanuacli.
Glileidh Sasunn a h-or 's glileidh Alba a.
h-onoir.

Air. 7.

1913.

TIGH NA TROCAIR.

Tha aim an lerusalem, alg geata nan
caorach, lochan ris an abrar, anns an Eabh-
ra, Betesda. Eoinv, 2.

Tha am facal Betesda a' ciallachadh tigh
na trocair, ach clia do rinneadh riamh
gniomh ann a bu trocairiche na 'n leigheas
a rinn losa air bodliig an fliir a bha ochd
bliadhna deug ar fhichead 'na easlainte.

Am feadh 's a bha daoine eile a' deanamh
gairdeachais, a' coimhead la ua feille, ghabh
losa comhairle a chridhe ioohdmhor fein agus
dh' fhag e a' chuideachd a bha deanamh
aighear, gus dol do thigh a'bhroin; oir
b' fhearr leis dol do thigh na caoidh na dol
do thigh na cuirme. B'e Betasda, da rireadh,
tigh na caoidh. Bha na tighean-fasgaidh ri
taobh an lochain Ian de thruaghain easlain-
teach as gaeh cearn, doill is baeaich is
creuchdaich, ag iarraidh leigMs. Tha e colt-
ach gu robh leigheas ann am f uaran Bhetesda
air seorsachan sonruichte tinneis, direach mar
a tha iocshlaint ann an cuid de thobraichean
na diithcha so fhein. Aig amannan son-
ruichte bhiodh builgeadh an tobair a' cur
troimh-cheile air an lochan, ag-us bha e air
a chreidsinn am measg nan ludhacli gur e
aingeal a bha 'ga dheanamh. Ach ciod
air bith a b' aobhar dha, bha eifeachd anns
an uisge aig na h -amannan anns am biodh
goil air nach robh ann aig amannan eile,
agus bhiodh na creuchdaich a' gearradh roimh
cheile feuch an iocshlaint a cheapadh. Ach
CO a dh' iarradh suairceas air duine 'n a
eiginn? craicionn air son craicinn, gach ni
a tha aig duine bheir e air son a bheatha.

Far am bi gaol duine bidh a thathaich;
far am bi a chridhe bidh a dlieum ; agus air
Sabaid na feille dh' fhag losa a' mliuinntir
shlan aig nach robh feum air leigh, agus
chaidh e far an robh na daoine easlan a.
bha 'n an sineadh aig to bar Bhetesda. Am
measg nan truaghan a bha feitheamh ri
taobh an lochain chunnaic e diol-thruais gun
tuar gun treoir, nach do chuir cas fodha o
chionn ochd bliadhna deug- ar fhichead. Dh'-
fheoraich losa dhefch, "An aill leat a bhi
air do dheanamh slan." Ciod eile a thug a
dh' ionnsuidli an lochain e ach doclias ri
shlainte ! ach bha tuar a bhais a nis a'
luidhe air a dhochas mar a luidh e cheana
air fheoil, agus fhreagair e, "Cha 'n 'eil duine

agam a chuireas anns an lochan mi, an uair
a chuirear an t-uisge troimh cheile." Is
diiiid fear na h-eisimeil, agus is aimhleasach
gach noclid. Is maith na cairdean an am na
h-airce, ach cha robh caraid aig an duine so
a ghabhabh truas ris, agus la tha 'n deigh
latha, bha e ag; eirigh dha an diugh mar a
dh' eirich dha an de, "am feadh a tha mise
a' teachd, tha aon eile a' dol sios romham."
Ach thainig cobhair air na bu luaithe na
shaoil e, "Tog do leabadh," thubhairt losa
ris, "agus imieh"; agus air ball rinneadh
an duine slan.

Le cridhe subhach is ceum aotrom thog e
air dhacliaidh, 's a leabadh 'n a achlais. Air
an t-slighe thachair seanairean na h-eaglais
air agus chronaich iad e air -son a bhi giiilan
a leabadh, oir bha an lagh a' toirmeasg uall-
ach a ghiulan air an t-Sabaid. Cha 'n 'eil e
coltach gu 'n d' aithnicli iad co e, oir cha
b' aithne do na h-aodhairean ud an trend.
Cha robh annta ach droch bhuachaillean ;
cha robh iad a' gabhail ach gle bheag cur-
aim do na seotachan. Ach neo-ar -timing
nach robh iad eudmhor an t-Sabaid a cliuni-
ail naomh, agus gHaodh iad ris, "Cha 'n 'eil
e oeadaichte dhuit do leabadh a thogail."
Fhreagair an duine, "Esan a rinn slan mi,
thubhairt e rium. Tog do leabadh agus im-
ieh." Shaoileadh tu gai'm biodh uiread suim
aig pearsaehan eaglais do chor an sluaigh
's gu'm feoraicheadh iad dheth ciod a bha
cearr air agus ciamar a fhuajir; e a shlainte.
Ach feuch an d'fheoraich! Bha nithean a
bu chudthromaiche air an aire. "Co an
duine," ars' iadsan, "a thubhairt riut, Tog
do leabadh." Cha robh fhios aige, oir cha
d' fhan an leigh fada ann am Betesda, an
deigh dha a ghalair a leigheas. Cha b' ann
air ghaol gloir fhaotainn o dhaoine a rinn
losa na h-oibre grasmhor a rinn e: cha
do chuir e smal na feinealachd air obair na
h-iochd. Ann an irioslaehd bha e cho fada
air thoiseach air na Pharasaich 's a bha e
ann an caomhalachd: cha do sheid e riamh
trompaid na h -earraghloir aig earball a
dheire no fhireantachd. Cha do chuir e
preasadh air iomlaine na carantachd le bhi
ag eigheach air muUach an tighe ciod a rinn
a lamhan an uaigneas. "Imich romhad, agus
feuch nach innis thu e do dhuine air bith."
B'e sin an doigh anns an do labhair e
gu bitheanta riusan d' an do noehd e eaoimh-

neas. Cho luath 's a riua e obair na trocaii-
aun am Betesda ehaidli e as an. t-sealladh.
air eagal aire an t-sluaigli a tharruing aii'
fliein.

Aeh ged a chaill an duine sealladli air a
leigli cha do cliaill a leigh sealladli airsan.
Bu mhaith leinn a chreidsinn gu 'n deach-
aidh e do 'n teamjJuU a thoirt buidheachais
do Dliia air son a tlirocair, ach ciod air bitli
a thug ann e, mhothaich losa dha is
bhruidliinn e ris. "Feuch, rinneadh slan
thu: na peacaich na 's mo, air eagal gu 'n
taehair ni a's miosa dliuit." Blia fhios aig
losa ciod a bu mliathair-aobhair d'a eas-
lainte, ach a chionn nacli bu mhaith leis a'
chuilc bhruite a bhriseadh cha d' thubhairt
e aon fhacal ris m' a pheacadh ann an eisd-
eaehd chaich aig taobh an lochain. Ach
gliabli e cothrom air a thoirt a leth -taobh
anus an teampull, agus labhair e ris auns a'
chluais an rud nacli glaodhadh e air mull-
ach an tighe. Bha losa cho uasal 'sa bha
e iochdmhor; cha b' ann a dhitaadh ach a
thearnadli dhaoine a thainig e. Is e sin
comharadh na sagartachd a tha o neamh.
Gded a tha dreuchd na sagartachd, bitheanta
gu leoir, air a thruailleadh le feinealachd is
saoghaltachd is cruas-cridhe na feadhnach a
tha 'g a ghabliail orra, cha 'n 'eil oifig air
an t-saoghal cho maiseach ris ann an laimh
duine a tha naomh is glic is iriosal is
caomhail; d'an aithne leon an anmla a leigh -
eas. Cha 'n fhacas riamh air tlialamh neach
eile anns an robli gne an leigh -anma is
cumhachd na sagartachd mar a bha iad ann
an losa. Bha comh-fhaireachadh aige ri
anmhuinneachdan a bhraitlirean. Gred a bha
e fhein gun pheacadh cha do chuir peacadh
dhaoine eile ioghnadh air, oir b' aithne dha
nithean diomhair a' chridhe is laigse na fe-
61a. Dli' fhosgail daoine nach deanadh am
faosaid ri sagart eile an cridhe dha, oir bha
fhios aca gu 'm f aodadh iad an earbsa a
chur ann. Bha gaol is iochd 'n a chridhe:
bha caoimhneas is trocair 'n a bheul. Cha
do clieil e an fhirinn air peacaich ach labh-
air e an fhirinn ann an gradh. Thuit a
bhriathran caomhail air oridheachan leonta
peacach mar uisge min air an talamh: fo
dhriichd a ghaoil thainig an dithreabh fo
bhlath mar an ros. 0, a Shanuighear bhean-
naiehbe, oo is urrainn labhairt air maise do
shagartachd mar bu choir, no gradh is faigh-
idinn is iochd do chridhe a rannsachadh? Is
e fath ar dochais gu bheil Thusa a' dol a
mach fhathast, a cheang-al suas luchd a'
chridhe bhriste agus a thoirt dhaibh coron
an aite luaithre is oladli aoiblineis an aite
hroin.

'San teampull am bheil Dia 'na thamh,
(Tigh nach do thogadh riamh le laimh),
Tha sagart ard a' chinne-daoin',
Ar Slanuighear 's ar caraid caoin.
Co-fhulangas tha aige ghnath,
'S co-mhothachadh r' ar n-uile chradh;
Tha cuimhn' aig' air a thrioblaid fein,
A dheoir, a ghoimh, is 'osnaich gheur.

LEABHEAICHEAN AN APOCKIPHA.

Tha againn air chul ar laimhe criomain de
na leabhraichean so a thionndaidh sinn gu
Gaidhlig, agus bu mhaith leinn aite a thoirt
dhaibh, an drasd 's a rithist, anns na duiU-
eagan so, oir gheibhear annta, an da chuid,
teagasg fallain is briathran maiseach.

Tha air a chiallachadh leis an Apocripha
leabhraichean crabhash a bha air an sgriobh-
adh anns an eaglais ludhaich, ach nach d'
fliuair aite am measg nan sgriobturan Eabh-
ruidheacli. Thugadh an t-ainm so dhaibh
a chionn gu robli e air a shaoilsinn gu robh
an teagasg cho diomhair no folaichte 's nach
tuigeadh a' mhor-chuideachd de 'n t-sluagh e.
Bha aireamh mhor de 'n t-seorsa leabhraich-
ean so air an sgriobhadh eadar linn an
t-Seann Tiomnaidh is linn an Tiomnaidh
Nuaidh, ach ged a tha moran dhiubh Ian
mhearachdan is faoineas is feaUsanachd
dhiomhain tha cuid eile a tha air am meas le
daoine diadhaidh tarbhach a chum teagaisg
is oilein ann am fireantachd, g-ed nach 'eil
iad air an deachdadh leis an Spiorad
Naomh. An uair a thagh a' Bhan-righ nach
maireann an eai-rann so a fear de leabh-
raichean an Apocripha gu bhi air a sgriobh-
adh air a' charn a chuireadh suas do
Plirionn.sa Ailbeart ann am Baile-mhoireil,
"Air dha a bhi air a dheanawih foirfe arm
an icine ghearr, ohaimhlion e iiine fhada; oir
bha 'anam taitnsach do 'n Tighearna: uime
sin rinn E oabhag a thoirt air falbh a measg
nan aingidh," fhuair miuistearan ann an
Albainn coire dhi, cha 'n ann a chionn gu
robh na briathran a thagh i neo-fhreag-
arrach (tha sinn fhein. an diiil gu 'n gabhadh
feadhainn a b'fhearr fhaotainn ) ach a chionn
gu 'n d' thug i iad as an Apocripha.
Is e so ainmean nan leabhraicliean,

Esdirasl., anns a bheil naoi caibidealan.

Esdras II., arkns a bheil se deug.

ludith, anns a bheil se deug.

Gliocas Sholaimh, anns a bheil naoi
deug .

Ecclesiasticus, amns a bheil da fhichead
's a h-aon deug.

27

Baruoh, amis a bheil cbig.

Ester, amis a iiheil se.

Leabhraichean nam Maoabeach, Siaanna,
Bel is an Draffon, Vrnuigh Mhanas-
seh, is aan no dha eile.
Ann an cuicl dliiubh taehrar air nithean
aig nacli 'eil bun no barr: tha iad air cho
bheag seadli 's nach gabliamaid oirnn fhein
a dliragli an tionndadh gu Gaidlilig, ach
tha fear no dha dhiubh air atharrachadh sin,
agus gheibhear annta ubhlan oir ann am
bascaidean airgid. Feumar an toiseach a
thoirt do Ecclesiasticus, no mar theirear ris
gu bitheanta, Gliocas losa mhic Shiraoh mhic
losa. Tlia e cohach gu robh seanair losa
'n a dliuinp a "tliuig a ohridhe a shireadh eol-
ais, agus aig an robh cliu mor air son a
ghliocais 's a dhiadhaidheachd am measg nan
ludhach. Is e esan a rinn a' chuid a's motha.
de 'n leabhar ach shiubhail e ma 'n deach-
aidh aige air a chrioehnachadh. An deigh
a bhais thug 'ogha leis an leabhar do 'n
Eiphit far an do tliionndaidlij e gu Greugais
e. Tha an t-ogha ag radh gu bheil ann
an leabhar a sheanar "moran bhriathran
glic, moran dhubh-fhacal, moran shean-
fhacal, moran chosmhalachdan, is moran
naigheachdan crabhach, a bhios tarbhach
dhaibhsan a leughas e le diohioU is aire,"
agus gheibhear iomadli dearbhadh ann an
eachdraidh na h-eaglais Cliriosduidh nach
do labhair e gun a chainnit a thomhas, agus
nach do mheas e an leabhar os cionn a
luach. Ann an deireadh a laithean elu'uinn-
ich an NAOMH AUGUSTINE as na sgriob-
turan na h-earrannan a blia e 'n dull a bu
tarbhaiche chum fas is cinneas a thoirt air
beatha na diadhaidheachd ann an creid-
mhich, agus dhioghluim e barrachd dhias
as an leabhar so no fhuair e ann an gin de
leabhraichean an t-Seann Tiomnaidh. Ann
an leabhar IAIN BHUNIAN, Gras am Pail-
teas, tha e ag innseadh gu'n d' thug am facal
so clos d'a anam, an uair a 'bha. e fo dhiobh-
ail misnich, "Amhairc all' na 'ginealan o
shean agus faic; an do chuireadh riamh gu
naire duine agus e ag earbsadh anns an
Tighearna." Ged a rannsaich e am BioouU
clia b'ui'rainn dha na briathran a thug togail-
cridhe dha fhaotainn ; ach mu dheireadh,
an ceann bliadhna, thachair iad air ann an
leabhar losa mhic Shirach mhic losa, agus ars'
esan, ''cliuir an rud ioglmadh nach bu bheag
orm." "Ach b'e mo dhleasdanas gabhail ri
comhfhurtachd an fhacail ged nach b' ann
anns na sgriobturan a bha e sgTiobhta, oir
bu ghuth Dhe e do m' anam aig an am."
Tha an leabhar so car coltach ri leabhar nan
Ghnath-fhacal : b'e run an ughdair giiocas

a mholadh, agus le gliocas tha e a' ciall-
aehadh eag-al an Tighearna.

Thamig' mi a much a beul an Ti as
airde, agus chdmhdaich mi an talamh
mMV rneul. Ghabh mi cbmhnuidh ann an
ionadan or da, agus bha mo righ-chath-
air anns na nebil.

ChiMirtich mise a niliain cuairt neimh.
agus choisich mi ann an iochdar na
dhimhne.

Ann an tonnan na jairge, agus anns
an talamh uile, seadh anns gach sluagh
is cinneach fhuair mi sealbh.

Thug Cruith-fhear rimn uile nithean
aithne dhomJi, agus thuhliairt e Hum,
Biodh do chonihnuklh maille ri lacob,
agus d' oighreachd ann an Israel-
Is mise mdthair a' ohaonA-ghrdidh,
agus an eagail, agus an eblais, agus
an dochais naoiinli: tlw, mi o shiorruidh-
eachd agus tha mi air mo thubliairt do
m' chloinn uile a tha air an ainmeach-
' adh air son.

Thigibh am' ionnsuid'h sibhse uile
aig am bheil miann orm, agus Uoimibh
sibh fein le mo thoradh.

Oir tha mo chuimhneaehan na's mllse
na mhil, agus m' oighreachd na chlr-
mheala.

Bidh acras fhathast orra-san a dh'-
itheas mi, is tart fhathast orrasan a
dli bias mi.

ladsan a dh' eisdeas ri m' ghuth, gu
brdth oha ohuirear gu ndiire iad ; agus
iadsan a leanas mi, oha bhi olc 'nan
obair.

Bi Ididir anns an Tighearna agus na
famiaich ; dluth-lean ris a chum gu'n
daiahgnicli e thu: oir is e an Tighearna
Vile-chumhachdach a's Dia a mhdin,
agus oha 'n 'eil Sldnuighear eile ann
ach e.

Tha e a' liomMdh nan uile nithean le
ghliocas, mar Phison is Tigris ann an
an dm an toraidh nuaidh.

Meudaichidh e tuigse mar Euphrates,
agus mur lor dan an dm an fhoghuraidJi.

CuirMi e a maoh eblas mar am, solus,
agus mar Gheon an dm an fhlon-fho-
ghar. Cha V aithne do 'n cheud duine
i gu h-iomlan; cha mho a's urrainn an
duine mu dheireadh a rannsacliadh .
Oir tha a smuaintean na 's lionmhoire
na 'n fhairge, agus a comhairlean na's
doimhne nan euan mor.

Is e facal am, Ti as dirde tdbar a'
ghliocais: ann an eagal Dhe tha urram
is gloir is aoibhneas.

■28

ladswn air a bheil eagal an Tigh-
earna, eisdidh iad r'a fhacal; agus iad-
soM aig a bheil grddh dha, leamaidh
iad a shlighean.

BETESDA, TEACH NA H-IOCHD.

Ri taobli Blietesda mlieoraich mi

A liughad ni a dh'aom;
An t-aingeal tearnadh nuas o neamh

'Na leigh do 'n lochan naomli;
Na creuchdaich uile cruinn m'a bhruaich

A' feitheamli uair an aigh;
Gach aon air cliritli le iomaguin g-heur,

"An ruig mi 'n leigh roimh chach?"

A dhiblidli tliruaigli tha 'n ciiil leat fhein,

Gun speis aig neach do d' leon;
Ge sg^itheil mall blia t' uair 's an teachd,

Tha i a steach fa dheoidh;
Tha 'n Leigh a'dearcadh ort le shuil,

'S a' druchdadh ort a baigh;
Tha teinn a ghnath cur stad 'n a cheum

Is eirig air a ghradh.

O thir ludea, b' olc do rath

Nach d' aithnieh thu do Shar ;
Do shuilean cuairteacliadh nan speur,

'S gun fhios duit neamh air lar;
Cha 'n ioghnadh leam do dhuthaich fhas,

Is t' amhghar anns an rod ;
Do chraobhan seilich anns gach tir,

'S do chlarsaeh bhinn gun cheol.

Na 'n cumteadh coir, eha b' ionnan sgeul

Do m' dhuthaich fhein 's an lar ;
Cha tilgeadh i a cli no tuar,

A dualchas oirdhearc Hath;
Bu mhoch a dh' aithnieh i an Sar,

'S a dh' fhailtich i an High;
'S ri taobh Bhetesda 's dligheach earn

Do chanain chaoimh na h-I.

Bu mhaith do choir, a Ghaidhlig bhinn,

Air ait' an tir nan naomli;
Bu druighteach riamh an Gairm o d' bheul,

Bu mhoid an sgeul do g-haol;
Bu shalmi thu anns na laithibh daoi,

A' dion nan saoi le d' ghleus;
'S bu lochran- thu 's an oidliche cheo,

'N uair chain an Eorp a oeum.

'S gu bheil Betesda, teach na h-iochd.
No 'riochd 'nam dhuthaich fein;

A' sruthadh nios a creig nan Cian,
'Se 'g altrum shliabh is speur;

Tha li an aingil air do tlionn,
Tha lorg a bhonn 'nad chre,

1. An uair a bha I mar a bha, b'e canntail nan Salm sgiath nan
naomh ri ucbd cunnairt.

2. An uair a bha Ghaidhlig 'na h-kirde, theirteadh " L6chran na
h-E6rpa" ri Eirinn.

'S tha sluagli mo ghaoil an cois do bhruaioh
A' feitheamh uair do leigh.

0 aingil chaoimh ta dion ar sl6ig-h,

Nach tig thu oirnn as ur;
Nach luaisg thu dhuinn an lochan aigh,

'S gu faigh sinn slaint is muirn;
Na 's mo na diobair clann na li-I,

An cainnt, an tir, no 'n sliochd;
'S gur h-e an dull 's an duan gu beachd,

Betesda, teach na h-iochd.

COINNEACH MacLeOID.

[Anns a' bhliadhna 1903, an toiseach an
earraich, bha am fior Ghaidlieal Mghr. Uil-
leam Mac Aoidh, lonarnis, air chuairt anna
an aird an Ear; agus am measg gach aite
naomh eile anns an do mlieoraich e air na
nithean a dh' aom, sheas e aig lochan Bhet-
esda. Tha an tobar naomh so r'a fhaicinn
an diugli fhathast anns a' cliuirt a tha air
beulaobh Eagiais is Manaehainn na h-Anna
Naomli. Ceithir thimchioll an tobair tha
balla cloiche air a bheil coslas na h-aoise,
agus staidhir air aon taobh dheth a' dol sios
do 'n uisge. Air ballachan an sgath-thiglie
a tha fosgladh a steach do chiiirt na Man-
aehainn tha roiaciian paipeir air an erochadh,
ag innseadh ann an iomadli canam mu n
leigheas mhiorbhuileaeli a rinn Criosd aig
an tobar. SlieaU Mghr. Mac Aoidh feueh
an robh cainnt a dhuthcha am measg chaich,
ach ged a bha fear de na paipearan air a
sgriobhadh ann an Gaidhlig Eirionnach cha
robh a' Ghaidhlig Albannaeli ann idir. Dh'-
iarr e air an treoraiche a bha leis dol agus
a blieannachdan a tlioirt do dh' Aba na Man-
aehainn, agus fheoraich dlietli am b'e a thoil
clar a tlioirt dha, coltach ri each, air an
cuireadh e ciinntas Eoin ann an cainnt nach
robh fhathast air a' bhalla. Thainig an
teaclidaire air ais is da clilar aig-e. An
uair a thainig Mghr. Mac Aoidh dhachaidh
fhuair e an earrann ud de slioisg-eul Eoin
a sgriobhadh air na clair ann an litrich-
icliean snasmhor le clo-bhualadair ann an
lonarnis, agus cliuir e air an ais iad gu
lerusalem. An uair a rainig iad an t-Aba
chuir e litir thuige ann am Fraingeis — oir
is Frangaich manaich na Manaehainn ud
uile — a' toirt a bheannachd 's a bhuidlieach-
ais dha air son a thabhartais, 's ag innseadh
dha gur e olar na Gaidhlig fear a bu blioidh-
clie air a' bhalla.

Tha sinn cinnteach gu'n abair ar luclid-
leugliaidh gur maitli a rinn Mghr. Mae
Aoidh, agus gur ro-mhaith a chuir Mghr.
Coinneach Mac Leoid cainnt air na smuaiii-
tean a dliuisg- ann an cridlie an fhir-turui?
eile an uair a chunnaic e canaiu na li-I ann
an tir nan naomh].

Air. 8.

1913.

AN T-IONGANTACH.
Agus goirear mar ainm dheth, longantach,

ISAI-\H XI, G .

Is e so aon de dli' ainmean ionmliuinn
losa Criosd. Tha e longantach ann an suil-
ibh nan aing-eal agus nan uaomh. ' Tha e
longantach ' n a nadur, 'n a phearsa, 'n a
oibribh uile, ach tha e gu sonruichte loug--
antach 'n a irioslachd.

Cha laimhsich mi ach aon de na nithean
so an trath-sa, agus is e sin irioslachd an
t-Slanuigheir. Gu firinneach is e irioslachd
Chriosd iongantas a 's motha air an t-
saogthal; gu'm biodh esan a blia cho eaoibhir
air a dheanamli cho bochd air ar son-ne;
gu'm biodh an Dia mor air a dheanamh 'n a
naoidhean; agus gu'm biodh esan a bha na
b' oirdheirce na na h-ainglean uile air a
dheanamh "n a dhuine dhoilgheasan agus eol-
acli air bron. Dh' fhalamhaich e e fein,
a' gabhail air cruth seirbhisich, air a dhean-
amh ann an coslas dhaoine.

Bha e air a bhieith o inhaighdinn bhochd
nach robh ann an inbhe urramaich sam bith.
Nach robh ban-tighearna idir ann an leru-
salem leis am biodh Prionnsa neimli agus
na talmhainn air a bhreitli? Is cinnteach gu
robh mnathan-uaisle gu leoir ann an lerusa-
lem aig an am; ach clia do g-habh an Tigh-
earna suim do na beartaich na's motlia na
do na bochdan. Bha e air fhoillseachadh
an toiseacli do bhuachaillean bochda, 's cha
'n ann do dli' uachdarain 's do dliaoine mora.
Cha 'n ann do dh' iompairean no do dhaoine
fogliluimte a bha an sgeul aoibhneach air
a CUV an ceill an toiseacia ach do na lean-
abau. Clia do rugadh e ann an tig-h mais-
each no anu an luchairt rig-h, ach ann an
stabull. Chuireadh 'n a luidhe ann am pras-
aich e, air a phasgadh ann an aodach saor
is suarach, coltach i-i luideagan cluine bliochd.
Ciod is iongantaiclie na so? 0, a Shlanuigh-
ear bheannaichte, thug thu buaidh air an
t-saoghal le t' irioslaclid ! An Ti a rinn
noamh agus talamh cha robh aite-comhnuidh
aige fein ann an laithean fheola; an Ti a
tha toirt chruintean, is beatha, is buaidh do
dliaoine eile, gun chrun aige fein an so ach
criin droighinn. Bha tuill aig na sionnaich
ach cha robh aite aig Criosd anns an cuir-
eadh e a cheann fodha. Rugadh e ann an
tigh a' choigrich agus thiodhlaiceadh e ann
an uaiffh a' choiffrich. An uair a mharcaich

e 'u a mhorachd a steacli do lerusalem cha.
robh carbad no each aige a 'bu leis fein;
b'eiginn dha marcachd air asal duine eile.
Is e so iongantas nan iongantasau; gu'm
biodh Dealradh Dhe, Paras nan aino-eal,
Maise nan neamh, ag-us Eigh nan naomh air
a dheanamh cho bochd air ar son-ne. Dhoirt
e fhuil air son pheacach. B'e a' cheud uair
a dhoirt e i, an uair a bha e air a thim-
chioll - ghearradh 'n a leanabh. Aig ochd
laithean a dh' aois thoisich e air an iobairt
a thabhairt do Dhia. B'e an dara h-uair, an
uair a bha e a' g-leachd ann an garadh
Ghet-semane. "Bha e ann an cruaidh-
ghleachd anama, agus rinn e urnuig-h na bu
durachdaiche: agus bha fhallas mar bhraona
mora fala a' tuiteam sios air an talamh."'
Lucas XXII, 44 . 0! thusa aig a bheil cridhe
cruaidh, mur dean breitheanas agus an t-6rd
do chridhe a bhriseadh, leig le gradh agais
trocair a dheanamh. Amhairc air Criosd a
dh' fhuiling air do shon agus abair, Is airidh
an Tighearna air umhlachd mo chridhe is
seirbhis mo bheatha. Dhoirt e fhuil, an uair
a bha crun de dhroighionn deilgneach aii-
a chur air a cheann. Tha cuid de na h-ath-
raichean ag radh gu'n do lotadh a cheana
ann an tri fichead aite. Dhoirt e fhuil, an
uair a bha lamhan 's a chasan air an tairg-
neachadh ris a' chrann-cheusaidh, na easan
a bha maiseach air na sleibhtean a' tabhairt
deagh sgeil agus a' cur an ceill eithe. Agus
dhoirt e fhuil, an uair a bha 'n t-sleagh air
a' sathadh 'n a thaobh, as an d' thainig a
mach air ball fuil agus uisge. Leigheas
ro -longantach! gu'n tigeadh fuil as an leigh.
Tha lighichean an t-saoghail so fial mu fhuil
dhaoine eile ach caomhantach air am fuil
fein; ach cha 'n ann mar sin a tha an Leigh
so.. Dhoirt e fhuil air son pheacach ged a
bha aon bhraon dhith na bu luachmhoire
na 'n saoghal uile. 0 Gradh gun tomhas!
Co nach tugadh moladh is gradh dhuit-sa, a
Righ nan naomh? Cha 'n e mhain gu'n d'
fhuiling Criosd 'n a chorp ach dh' fhuiling
e 'n a anam mar an ceudna, agus is e .sin
a tha deanamh an iongant^ais na's motha.
Dh' 61 f» cupan broin is amhghair a chum
gu 'n oladli a bliraithrean cupan solais ;
bhlais e am has air an son a chiim gai 'm
blaiseadh iadsan beatha; bha e air a threig-
sinn a chum 's nach biodh iadsan air an
treigsinn am feasd. Rinn peacaich fanoid
air mar a rinneadh fanoid air Samson leis
na Philistich, an uair a bha a shiiilean air

80

aa cur a macli. Gu firinueacli tha so 'n a
ioiigaiilas mor, gu'm biodh magadh air a
dheanamh air an Dia-duine leis na creut-
aireau a chruthaich e. Tliilg iad smugaid
air agus thug iad ana-cainnt dlia. Rinn iad
buaidli-chaithream thairis air 'n a tliruaighe,
ao'us dli' aireamli iad e am measg nam meirl-
eacli. 0 losa bheannaichte, dh' fhuiling tliu
an uiread so de tliruaighe air ar son-ue!
Nach ann againn a tha an t-aobhar do
ghradhacliadh agus urram a thoirt dhuit!
Chunnaic thu roimh laimh an doruirui a bha
feitheamli ort ann an obair na slainte, ach
ghabh thu os laimh i gu toileach a chum do
bhraithrean a thearnadh. Lotadh thu air sou
ar peacaidh-ne, bhruthadh thu air son ar
aingidheachd-ne, leagadh ort-sa smachdach-
adh ar sith agus le d' ehreuchdan-sa shlan-
aieheadh sinne. Tha t' fhuhngas iongant-
ach; tha t' irioslachd iongantach; tha t'
fhaighicUnn iongantach; tha do ghrddh iong-
antach. Ged a labhrainn le teangaidhean
dhaoine is aingeal cha chuirinn leth an ioug-
antais an ceill.

Thug Criosd beatha d' ar n-ionnsuidh-ne
ach thug sinne bas d'a ionnsuidh-san; thug
esan g-loir neamhaidh thugainne ach thug
sinne naire shaoghalta dhasan; chuir sinn
doilghios air muin doilghis air. Dhit sinn
an caraid a thainig a chum ar fireanach-
adh. An uair a bheachdaicheas sinn air na
h-iongantasan a tha air am folach ann an
Criosd, uach cruaidh an cridhe nach toir
moladh dha, agus nach suarach saoibhrea'3
an t-saoghail uile an coiraeas ris? Agus ma
tha e cho iongantach, eho luachmhor, cho
ionmliuinn, clio milis, is peacadh mor e ni
sam bith a roghnachadh roimh losa Crioid.
Tha iad tuilleadh is lionmhox, a tha 'g a chur
an suarachas agus a tha roghnachadh ana-
miannan truaillidh air thoiseach air. Is e so
an diteadh gu'n d' thainig an solus do 'n
t-saoghal, agus gu 'n do ghradhaich daoine
an dorchadas na's mo na'n solus. Eoin iii,
19. Tha an duine saoghalta a roghnachadh
a,n oir roimh Dhia, agus diomhanas an t-
saoghail roimh aran na beatha. 0! thig a
Thighearna losa agus nochd do 'n duine sin
amaideachd a cliridhe. Is bronach staid an
duine a thig beo agus a bhasaioheas as eug-
mhais losa Criosd. Gus a bheil duine anns-
an, cha 'u 'eil ni sam bith aige; cha 'n aithne
dha ni sam bith; cha 'n 'eil e iomchuidh air
son ni sam bith. Air an aobliar sin tha mi a'
g'uidhe oirbh uile smuaineachadh ciod an
staid thruagh agus an staid chunnartach anms
a bheil an neach a theid air seacharan air
Criosd. UILLEAM DYEE.

fii'v Bhfiirla ).

LITEICHEAN MHIC CHEYNE.

1. Gu gille a bha fo cliuram ariama.

lanuari 27, 1842.

A Ghille Ghradhaich,

Bha mi ro-tho:lichte do litir
fhaotainn, agus tha mi nis a' suidhe sios gu
facal a sgriobhadh a'd' ionnsuidh, ged a tha
m' nine gle ghoirid. Tha mor ghradh agam
dhuit, oir tha t-anam priseil; agus ma thig
thu a dh' ionnsuidh losa gu bhi air do
"■lilanadh ag-us air t' fhireanachadh leis, bith-
idh t'oran-molaidh na's binne na oran aingil
soluis. Bha mi an diugh air an t-sneachd,
far nach robh oeum coisiche: bha e cho geal
is fior-ghlan 's gu'n d' thug- e gu m chuimh-
ne an earrann so, "ionnail mi agus bithidh
mi na's gile na 'n sneachd." 0, is milis an
urnuigh i; cuir suas i. Raoli gu trie a dh'
ionnsuidh losa a bhasaich a chum sinne a
glilanadh o ar peacaidhean, agus abair, "ion-
nail mi." Tha gairdeachas orm, a ghiullain
ohaoimh, gu bheil thu a' creidsinn gu bheil
Dia 'ga d' smachdachadh a chiim do thoirt
'g a ionnsuidh fein. Cha 'n 'eil teagamh ag-
am nach ann mar so a tha. Tha gaol
sgriobhta air a chridhe, air a laimh, agus
air an t-slait-smaehdachaidh. Ach faic gu'n
tig thu 'ga ionnsuidh. Na dean moille. Tha
loch teine 'n a luidhe fo gach anam a tha
beo anns a'pheacadh. Cha 'n 'eil sith, tha
Oia ag radh, do 'n aingidh. Na'n nochdadh
losa a ghnuis duit agus a thaobh a bha
air a lot — mar a ta aite do 'n pheacach a's
ciontaiche ann — bhitheadh tu air ball air do
tharruing 'g a ionnsuidh le cordaibh gaoil.
O bi ag urnuigh gu 'n duisg an Spiorad
Naomli thu. Tha cuimhne agad, Iain, gu 'u
do ghuil thu uair-eigin roimhe so air sou
t' anama, agus gu'n d' iarr thu losa. An
d' fhuair thu e? No an do sheall thu air
t' ais, coltach ri bean Lot, a' cinntinn 'na
d' charraig chruaidh, fhuar, mar a bha thu
roimhe? O diiisg, agus gairm air ainm do
Dhe. Faodaidh gu bheil t' nine goirid; aig
Dia a mhain a ta fios. Tha a bheatha a's
fhaide goirid gu leoir. Agus cha bhi co-
throm eile agad gu bhi air t' iompachadh.

Sgriobh a rithist a'm' ionnsuidh. Aig au
am so feumaidh mi sgur. Abair ri d' mha-
thair sgriobhadh thugam. O gu 'n coinnich-
eadh sibh fadheoidh aig a' bhord a tha shuas
maille ri losa, agus gu 'm bitheadh mise mar
an ceudna an sin — mar pheacach air a shaor-
' adh tre ghras.

Is mi do charaid dUeas,
' R. M. M'C.

31

2. Comhairle do oharaid.

A charaid ionmliuiun,

Dmidee, ]842.

Tha mi a' cur na litreacli so
ihugad le cabliaig, ag iirnuig-h gu'm bi i air
.a cuideachadli le cumhaclid an Spioraid air
do chridlie. Is taaith an mi dhuit eolus fhaot-
.ainn air mor olcas is mor ehealgaireaohd do
chridlie, ma chuireas so thu a dli' ionnsuidh
Chriosd. Tha mi-churam is socair fheol-
mhor 'n an aobhar-eagail na 's motha na
sealladh fhaotainn air an luibhre. Tha
•osnaidhean agus oran-buaidh a' chreidich gle
dhluth air a cheile, ma/r a clii thu o bhriath-
ran Phoil, Romans vii, 24-25. Mhothaich
Daibhidh an ni eeudna, Salm lxxiii. Tha
diomhaireachd ro-mhilis ann a flbhi 'g itheadh
nan luibheannan searbha maille ris an Uan
■Chaisge. Tha taitueas ann a bhi 'gar faic-
inn fein ro-ghraineil, a chum agus gu'm
faic sinn gur e losa an aon t-slighe a dh'
ionnsuidh an Athar.

Bi ag urnuigh a bhi cosmhail ri Caleb,
"aig an robh spiorad eile maille ris, agus a
lean an Tighearna gu h-iomlan." Lean
Criosd re an la uile. Is e esan a' Charraig
.anns a bheil agad a ghnatli lanaehd neo-
• ohriochnach. Thoir thu fhein gu h-iomlan
dha. Cha 'n 'eil tearuinteachd ann an neach
.air bith eile, ach a nihain ann an losa.

Coimhead thu fein o pheacaidhean dhaoine

■«ile. Bi faicilleach, nach tuit thu ann am

peacadh follaiseach. Cuimhioh gur e ar

sonas a bhi fo ghras, agus nach 'eil fadh-

eoidh ach searbhadas anns gach peacadh,

.agus gu 'u lughdaieh gach aon diubh ann

.an tomhas air chor-eigiu do chuid de ghloir

shiorruidh.

Gu 'n robh.gras maille ri oglach an Tigh-

■ earna, fo eisdeachd am bheil thu. Agus mar

-an eeudna maille riusan uile a tha ag gradh-

achadh Chriosd ann an treibhdhireas. Na

sguir a Idh' urnuigh air son do sgire agus air

- son sgireachdan eile, gu 'n doirteadh Dia a

mach a ISpiorad orra, a ;ohum peacaioh chaill-

-. te iompachadh gu gloir ainme fein.

Gu'n cuimhnicheadh Dia oirun uile.

Is mi do charaid dileas,

R. M. M'C.

CARTHANNACHD.

Air teangaidhean thig failigeadh;
Air faidheadaireachd thig crioch;
Is caithidh gibht is eolas as,
Mar cheo a bhiodh air sliabh;

Ach gaol is ni neo-chriochnach e, -

Bhios siorruidh buan gu brath,
Oir 's ann an uchd na Trianaid
O chian a ghin an gradli.

'Se 'n gaol an fhior fhuil uasal
A tha gluasad feadh nam ball,
Toirt beath' is blaths is arach
Do gach uile ghras a th' ann ;
Tha eadhon am fior chreideamh
A' sior oibreachadh tre ghaol,
A' sruthadh nios o'n lobar,
A chaidh fhosgiadh 'n a thaobh.

Ged bheirinn do na feumanaich

Mo dheirc is m' uile mhaoiu,

'S mo chorp ged loisgt' 'n a iobairt e

Air son na firinn naomh;

Bu diomhanas an t-eud sin dliomh,

Cha dean e feum no brigh;

Is mi gun ghaol 'n am anam

Cha 'n 'eil gealladh dhomh air sith.

Cha luidh aois no tuar a bhais
Air mais' is buaidh a' ghaoil;
'Se 'n grasa mhain a bhuanaicheas
A bhos is shuas faraon;
Cha dean e uaill no raiteachas,
'S gu brath cha seidear suas;
An gaol tha miu is macanta
'Tha thlachd a ghnath an truas.

Bi thusa nis a' rannsachadh.

An d' rainig ort-sa maoin

De 'n daimh sin tha fior eharthannach,

Ro thairiseach is caomh;

Tha 'u fhirinn naomh a' seulachadh

Gu bheil E fein "n a Ghaol;

'S na h-uile ris an toisich E,

Bidh iad fadheoidh 'n an aon.

[Bha na rannan so air an deanamh le
Uilleam Mac Coinnich a bha 'n a mhaigh-
stir-sgoil ann an aite-eigin dluth do lon-
arnis. Chuir e seachad cuid d'a shaoghal
ann an sgireaehd Dheibhidh agus tha sinn
.an dull gu bheil e air a tliiodhlaeadh inute.
Bha e 'n a thuathanach m' an do thoisich e
air teagasg. Bha e fo chliu mor anns an
taobh tuath air son a dhiadhaidheacM. Bha
e 'n a. cheistear oho mhaith ri bhi 'n a
mhaighstir-sgoil, agus bha meas anabarrach
aig an t-sluagh air mar fhear de na daoine
a bhiodh a' labhairt air a' cheist aig am
comanachaidh. Bha e aois mhor 'nuair a
shiubhail e beagan bhliadhnaehan m' an do
dhealaich na h-eaglaisean ann an 1843].

32

APOCEIPHA.

Gliocas Sholaimh.

Ghairm mi air Dia agus thaimg spiorad
gliocais orm.

Boghnaich mi i air thoiseach air slat-
shuaicheantais is righ-clvxtliair, agus mlieus
mi saoibhreas mar neo-ni an coimeas rithe.

Ghradhaich mi i os cionn slainte agus
maise, agv^ roghnaioh mi i air ihaiseach
air an t- solus : oir aha teid an solus a tha
teachd hliuaipe as.

Thdinig iia h-uile nithean maiihe cbmhla
thugam maille rithe, agus saoibhreas gun
tomhas 'n a lamhan.

Agus rinn mi gairdeachas annta uile do
bhrigh gu bheil gliocas a' dol ronihpa :
agus oha robh fhios agam gu 'm. b'i am
mathair.

DK fhoghluim mi i gu dlchiollaeh, agus
chomh-roinn mi i gu pailt: aha 'n 'eil mi
a foluch a saoibhreis.

Oir is ioiimhas i naoh fdilnieh do dhaoine:
iadsam a gheibh i, bidh iad 'n an cmrdean
do Dhia, agus malar iad air son imn tiodh-
lacan a tha sruthadh o eblas.

Thug Dia dhomh labhairt mMr a mhiann-
aieh mi, oir is e esan a threbraicJieas gu
gliocas a'g'U.s a ftheolas na daoine glioe.

Oir 'na laimJi tha sinii fein agus ar
briathran; gach uile ghliocas m/ir an ceudna,
agus eblas gaoh oibre.

Oir thug e dhomh eblas dnnteach a
thaobh nan nithean a tha; ciamar a rinn-
eadh an saoghal agus deanadas "nan duilean.

Toiseach is deireadh is meadhon nan aim-
sir eon: tionndadJi na greine agus atJiarrach-
adh nan trdihan.

Cuairtean nam bliadhnachan agus astar
nan reultan.

Gne nan creutairean beo, agus dwbheadas
nam beathaichean fiadhaich: dian-neart na
gaoithe agus diomhaireaohd cridhe an duine:
lionmhoireachd nan luihhean agus eifeaehd
fhreumhan.

Agus gaoh ni eile a thafolaiohte no foill-'
sichte, tha an eblas agam.

Oir theagaisgeadh so dhomh le gliocas, a
dh' oibricheas na h-uile nithe-an: innte-sa tha
spiorad tuigseach, naomli, eagsamhail, fln-
ealta, bed, glan, soilleir, gun truailleadh,
nach gabh dochann, a' grddhachadh ni a
tha maith, nach gabh tilleadh a chur air,
deas gu maith a dheanamh.

Caoimhneil ri d<M)ine, daingean, seasmh-
ach, saor is cur am, aig a hheil uile ohumh-

achd, OS cionn nan uile nithean, agus a''
rannsachadh nan uile spioradan a tha tuig-
seach zs glan is jinealta.

Oir is e 'gliocas anail cumhachd Dhe. agus-
aile glan a tha teachd o ghlbir an Vile-
chumhachdaich : mar sin cha tuit ni truaill-
idh sani bith innts. Oir is dealracQi an t-
soluis shiorruidh i, sgdthan gun smal anns-
am faicear cumhachd Dhe agus iomhaigh a
mhaitheis.

Ged is aon i, gidheadh ni i na h-uile'
nithean: agus aig fantuimi innte fein, ni i
na h-uile nithean nuadh: agus anns gaoh
linn, air dhi dol a steach ann an anaman
naoniha, ni i dhiubh cdirdean do Dhia agus
fdidhean. Oir cha 'n ionmhuinn le Dia aoh
esan a 'ni a 'Sibmhnuidh maille ri gliocas.

Tha i na's m^isiche na ghrian, agus os
cionn uile shebrsachan nan reultan: ged a
choi.measar ris an t-solus i bha i ann roimh
'n t-solus. Oir an deigh an t-soluis thig an-
oidhche, aoh cha bhuadhaich aingidheachd
an aghaidh gliocais.

Ghradhaich mi i agus shir mi i o mi bige;
mhiannaidi mi i bhi agam 'n a bean-phbsda
agus bha gaol agant mr a maise.

Do bhrigh gu bheil conaltradh aice ri Dia,
tha i ag drdachadh a h-uaisle ; seadh thug
Tigheama nan uile nithean e fSin grddh dhi.
Oir is aivhne dhi diomhaireaohd eblais Dhe,
agus tha grddh aioe d'a oibre.

Ma tha saoibhreas 'na sheilbh a tlia ion-
mhian7iaichte anns a' bheatha so, oiod an-
■saoibhreas a's motha na gliocas, a dh' oib-
richeas na h-uile nithean. Agus ma ni tuigse
obair, co am measg imn uile a tlm 'na
fhear-oibre na 's jinealta na ise. Ma ghrddh-
aicheas duine flreantaolid, is subhailcean a
saothair: oir teagaisgidh i stuatna.chd fe
tuigse, oeartas is f cartas: agus oha'n urrainn
daoine nithean a 's buannaohdaile na iad sin
fhaotainn 'nam beailia.

Ma mhiannaicheas duine mh-an fiosrachaidh,.
is aithne cMii na nithean a bha ann o shean
agus tomhsaich i gu ceart ciod a tha ri teachd .-
is aithne dhi seoltachd bhriathran, agus fuigidh
i duhh-fhacail : chi i roimh Idimh comharaidh-
ean is iongantasan, agus crwch nan trdthan
agus nan amannan.

Mar sin shuidhich mi gu'n tugainn i a chbmh-
nuidh maille rium, air dhomh fhios a bhi agam
gu'ni biodh i'na comhairliche nithean maithe,-
agus 'n a comhfhurtachd an am brbin iscicraim.
Air a sgath-se tha cliii agam am measg an
f-sluaigh agus urrani am measg nan seanairean,.
gen nach 'eil mi ach bg.

Caib. vii-viii.

Air. 9.

1913.

A' PHEASACH GHLAN.

" Far naoh bi daimh, hithklh a' phrasaeh
glan : ach bithidh fas mbr le neart an
daimh." Gnath-fhacail xiv.,4.

Clia 'n 'eil ua briathrau so duilieh an
tuigsinn. Chunuaic an duine glic air a
cliuairtean uair is uaii- tuatliauaich aig au
robli prasaioh ghlana. Blia gach ni mu na
bathaichean aoa reidli agus ordail. Cha robh
lub no eabar ri 'm faicinn. Ach bha taobh
eile air a' chiiis. Far an robli g-lainead 's a'
bhathaich blia gainne is gort 's an tigh. Cha
robh damh air a' bhaile a dheauamh treabh-
adh no bualadh: agus far nach robh em-
's an earrach no buain 's an fhaoghar cha
b' urrainn nach bitheadh an t-acras. Co a
dheanamh roghainn de 'n phrasaich ghloin,
's i falamli, air thoiseach air a' phrasaich
shalaieh, agus innte damh mor laidir, comas -
ach air oosnadh?

Tha au gnath-fhacal so fior ann an doig-h
no dha. Thugaibh fanear au dachaidh far
nach 'eil clanu bheaga. Tha i mar is trice
gun dragh gun upraid. Cha 'n 'eil aig bean
an tig-he ri eiridh moch a dh'fhuineadh, no
ri suidheadh aumocli a' figheadh 's a' fuagh-
al. Far am fag i rud as a laimh, anns an
dearbh aite sin gheibh i e. Cha 'n'eil fear an
tig'he air a sharachadh a' freagairt cheistean
no ag innseadh sg-eulachdan. Ach air an
laimh eile, far nach 'eil clanu bheaga cha'n
'eil giean no gaire. Faodaidli e bhi gii 'm
feum i^arantan a bhi oosnadh gu oruaidh a
chum 's gu f aigh a' chlann biadh is aodach :
ach ni'iad so le sunnd air ghaol conaltradh
na cloinne. Ma tha clann a' tabhairt air
uairean dragh is euram 'n an eois, tha iad
a' tabhairt do 'n dachaidh lanachd graidh is
dochais. Far nach 'eil iad faoadh g-ach ni
's an tig'h a bhi gun smal, ach b' fhearr
gai mor an tig'h troimh cheile agus oeo]
eridheil na cloinne ann :

"Bithidh fas mor le neart an daimh."
Thugaibh fanear taobh eile de 'n che'ann-
teagaisg. Air feadh na Galltachd, gu son-
ruichte dluth air na bailtean mora, chithear
aghaidh na duthcha air a milleadh le tuill
dhubha 's le torran arda. Tha maise Naduir
air a folach far am bheileas a' cladliach
guail is iaruinn. Tha duilleach nan oraobh
is feur na machrach comhdaichte le suidh.
Ohuir an smeoraeh, an Ion dubh, 's an uiseag,
cul ri aite anns nach cluinuear an ceol le

fuaim nan ord. Tha na sruthain agus na
h-uilk a bha aon uair a' ruith gu glan, 's
iad beo le brie, an diugii salach agusmarbh.
I Cha 'n 'eil fiu na eaoraich air nach 'eil
j dreach na duthcha. Theagamh gu bheil sinn
a' caoidh na maise a dh' fhalbh 's nach till
fuiJleadli, agiis a' caineadh na smuide a tha
'gar tachdadh. Ach is eudar dhuiun a
ohuimhneachadh gu bheil taobh eile air a'
chuis. Theagamh nach 'eil an dutlmich cho
glan, 's cho gorm ris na glinn Ghaidh
ealach, aeh tha i Ian dhaoine, agus gheibh-
ear beartas innte nach 'eil idir mu thuath.
Comh-oheangailte ris na tuill dhublia 's ris na
luidheirean arda a tha cur a (mach na smuide,
tha tomhas mor de neart ag-us do dh' agh-
artas na riog'hachd. "Far nach bi daimh
bithidh a' phrasach glan : ach bithidh fas
mur le neart an daimh."

Faodaidh sinn dol ceum na 's fhaide leis
a' cheann-teagaisg, agus chi sinn gu bheil
e fior do thaobh eachdraidh na h-Eagiai.s
ann an Albainn. Nach iomadh comh-
stri a dh' eirich a mach bho cheistean creid-
imh? Bha sluagh na riog-hachd air an roinn
go. trie an aghaidh a cheile. Bha iad ri
cogadh 's ri caineadh air sgath firinn i'.^
saorsa, agus tha sinne a' mealtuinn toradh
na eomhstri

Anns na linntean roimh an Ath-leasach-
adli bha sith is samhchar air feadh na tire
ann an ciiisean na h-Eag-lais, oir anns an am
sin bha i uile -chumhachdach . Bha coir aice
air roinn mhor de dh' fhearann na h-Alba.
Bha na sagartan 's na manaicli a' tighinn
beo ann am pailteas. Bha 'n aire air itheadh
agas 61, Cha 'n fheudadh righ no uaislean
Eaglais na Roimhe a chronachadh. Ann an
doigh bha an Eaglais aig fois. Ach cha
robh am facal 'ga shearmonachadh 's cha
robh an sluagh air an teagasg.

Mu dheireadh thall dh' eirich upraid is
eomhstri, ach 'n an oois thainig beannachd.
Fhuair Padruig Hamilton agus 'n a dheigh-
san Deorsa Uisheart is Iain Noes eolas air
an fhirinn. Bha danachd agtis cumhachd laca
au fhirinn a' sgaoileadh am measg an t-
sluaig'h. Dh' eirich iad an aghaidh na h-
eaglais, agus chaidh an eag-lais 'n a boil.
Chuir i iomadh duine diadhaidh gu bas,
agus thug i o mhoran eile na bha aca ris
an t-saog"lial. Cha 'n 'eil teagamh nach robh
moran anns an linn sin a theireadh gu 'm
b' fhearr eiiisean a bhi mar a b' abhaist ;

34

g-a 'm b' fhearr aineoias agus sith no eolas
agus geur-leanmJminn ; gu 'm b' fhearr aun
am briathran a' chinii-teag-aisg a' phrasach
ghlan gun damh, na an daimli le saoitliir is
saracliadh. Ach ri nine thaiuig fas agus
toradJi a comlistri an Ath-leasachaidh. Phu-
air daoine sealladli "ur air firinn 's air diadh-
achd. Chunnaic iad gu robh slighe agus
dor us fosgailte romhpa gu Cathair-ghrais.
Ciiual iad giitli Dlie ann am briathran losa
ag fadh "An ti a gheibh 'anam, caillidh se
e, ach an ti a ohailleas 'anam air mo shonsa

gheibh se e."

UiLLEAM A. Mac Ghilliosa.
A' Cheannamhuir,

AM BAS.

Tha fhios againn nach b' urrainn dhuinn
dad ur a radh air a' chuspair so, ged dh'
fheuchamaid ri sin a dheanamh. Ach bu
mhaith leinn facal no dha a radh uime, a
chionn gu bheil sinn ciunteaeh nach 'eil mor-
an d' ar luchd-leughaidh nach d' fhiosraich
cheaua 'n am beatha fein g-oirteas is dor-
chadas a' bhais. Cha mhor dhaoine a rainig
ire duine, gun teachdaire a' bhais fhaicinn
aig an dorus, agus fada m' an ruig iad
feasg-ar an laithean bithidh an dara leth
d'an eairdean agus d'an luchd-eolais air taobh
thall na h-uaighe. Ged a sgriobhadh 's a
labhradh moran mu 'n bhas tha e fhathast
'n a dhiomhaireachd mhor. An uair a dh'
fhagas an t-anam an corp, oiod a tha tach-
airt? C aite am bheil an t-anam a'dol?
Tha Leabhar nan ceist a' teag-asg gu bheil
auama nan creideach air an deanamh foirfe
aig uair am bais, agus a' dol a steach do
g-hloir. C aite am bheil anama nan aingidh
a' dol? Am bheil an dealachadh air a dhean-
amh eatorra aig uair a' bhais, no am bi am
binn giun a toirt a Imach gu la a bhreitliean-
ais? An uair a thilgeas mac an duine an deo,
ciod an saoghal a tha fosgladh roimhe, agus
■ c' aite am bi a chomhnuidh aigie anns a'
chruthachadh ? Am bi euimhne aige air na
dh' fhag e 'n a dheigh, no am bheil dealach-
adh tur eadar an da shaog-hal ? Ciod e
rTadur na staid sin a tha eadar am bas 's
an aiseirig-h? An drasd 's a rithist thig iom-
adh ceist de 'n t-seorsa so gni ar n-inntinn,
ach feumar a radh nach 'eil a' bheag de
sholus ri fhaotainn orra. Ged a sheol na
miltean ginealaeh o chladaeh an t-saoghail
so a dh' ionnsuidh an t-saoghail eile cha
do chuir iad fios air ais, a dh' inuseadh
dhuinn mu 'n cor. Am b' urrainn dhaibh
sin a dheanamh? Ma b' urrainn, ciod an

t-aobhar nach d' fhuaradh riamli teaehdair-
eachd o thaobh thall a' chuain a tha eadar
am beo 's am marbh ? Bha Lasarus ceithir
laithean ann an saoghal nam marbh, ach air
dha teachd air als, bha a bhilean duinte.

Cha d' thubhairt Criosd riamh moran mu
bhds a' chuirp. Is ann mu bhas eile a bu
trice a labhair e. Cha robh ann am bas
a' chuirp 'n a shuilean-sa ach cadal — ni a
tha nadurra do mhac an duine. Tha e
fior gii bheil an samhladh so ri fhaotainn
ann an teag-asg dhaoine glic eile fada roimh
latha Chriosd, ach ma tha, bha na daoine
a chleachd e a' ciallachadh le cadal — cadal
gun dusgadh. Ach cha b'e sin a bha esan
a' ciallachadh an uair a thubhairt e. "Cha 'n
'eil i marbh, ach tha i 'n a cadal," 's cha
mho is e sin. a bha e a' ciallachadh an uair
a thubhairt e mu Lasarus, "Tha ar caraid
'n a chadal, ach a ta mi.se dol 'g a dhusgadh
as a chadal." Tha an Tiomnadh Nuadh a'
labhairt mu 'n bhas mar chadal cho bith-
eanta 's gu 'n d' thuirt an Naomh Augustine,
"Carson a theirear g-u bheil iad 'nan cadal,
ach a chionn gu 'n duisg iad ann an la an
Tighearna."

Tha dorchadas is diomhaireachd a' bhais
a' luidhe cho trom air spioradan cuid de
dhaoine 's gu 'n tugadh iad am maoin uile
seachad na'n ceannaicheadh sin isolus dhaibh.
O chionn nan oeudan bliadhna labhair
duine glic am facal so, agus cha 'n urr-
ainnear fhathast na 's fhearr a radh,
"Dhomh-sa tha am bas air orduchadh, agus
dhuibhse beatha, ach co dhiubh as fhearr,
aig Dia a mhain a tha fhios. Ach bithibh
cinnteach a aon ni, nach eirich olc do 'n
duiiie mhaith, marbh no beo." Tha so a
reir teas:aisg Chriosd ajnis teao-asg- nan
naomh uile, ged a chuir an Slanuighear a'
chilis ann an doigh as caomhaile agus ann
am briathran as maisiche. "Na biodh 'ur
cridhe fo thrioblaid; ann an tig-h m' athar-sa
tha iomadh aite-comhnuidh : far am bi mise
bithidh sibhse mar an oeudna." Thug na
briathran sin an gath as a' bhas, ag^us rinn
iad teachdaire sith do righ nan Uamhas.
Ged nach 'eil am 'Biobull ag radh a' bheag
ma staid nam marbh, is leoir na tha e ag
innseadh dhuinn — "ladsan a chaidleas ann
an losa, bheir Dia maille ris." Tha iad
comhla ris-san; tha iad air an gleidheadh
tearuinte fo a churam, oir cha bhris am bas
an daimh a bha eadar Dia agus an anam
anus a' bheatha so. Is beatha shiorruidh
a' bheatha a tha Criosd a' tabhairt dhaibh -
san a chreideas ann, agTis ged a thuiteas an
corp do 'n uaigh, cha 'n 'eil eumhachd aig an

35

uaigli tliairis air a' bheatha sin. Tha i mair-
eannacli mar bheatha Dhe.

Tha seann diadliair ag radh gu 'm bu
choir do dhaoine am has a chumail fa
chomhair an inntinn a h-uile latha d' am
beatha agus a h-uile mionaid de 'n latha.
Cha 'n 'eil sinn an diiil gu 'u do lahhair e
gu glic. Theagamh nach deanadh sin dliaibh
ach cron; nach deanadh e ach lionn-dubh
a chuv orra an aite soluimteachd sj^ioraid.
Bhiodh e 'n a uallach air an oridhe, air chor
's nach b' urrainn dhaibh an olaair lathail
a dheanamh gu dileas, dichiollaoh. Ach air
a shon sin, cha ohoir do dhaoine an smuain
a cliur bhuapa gu buileach. Tha e iom-
chuidh do gach duine a chuimhneachadh gu
bhail am bas air thoiseach air, oir is e an
aou ni as am faod sinn a bhi cinnteach.
Tha ar bliadhnachan a' dol seaohad mar
shruth, agus cha 'n fhada gus an tig orioch
air gach obair a ghabh sinn os laimh.
"Teagaisg dhuinn, a Dhe, ar laithean air-
eamh, a chum 's gu 'm foghluim sinn
gliocas."

Ach am measg an dorchadais a tha cuart-
achadh a' bhais tha facal Dhe a toirt dhuinn
na comhfhurtaclid laidir so, gur teachdaire
sith e do shluagh an Tighearna. Faodaidh
iad an suilean a dhunadh ann an sith, gun
fhiamh, gnin eagal, air dhaibh dochas a
bhi aca gu 'n coinuich Caraid caomh iad air
taobh eile an aiseig. Agus faodaidh na
cairdean a dh'fhag iad 'nan deigh an cridh-
eachan a thaioeachadh air an fhacal so, agus
an deoir a thiormachadh, '"Is beannaichte
na mairbh a gheibh bas anns an Tighearna,
seadh, tha an Spiorad ag radh, a ohum gu 'm
faigli iad fois o an saothair."

C arson, mata, bhios sibh ri bron.
Mar dliream gun dochas mor;
Am bheil 's a bhas ach teachdair sith,
'G an gairm gu rioo-h'chd na ffloir?

AN TIE IMMANUEL SHUAS.

Tha sruth mo re a' traghadh,
Feuch, bristeadh-faire neimh!
A' mhadainn a bha m' iarrtus.
Mo cheitein grianach, seimh!
Dubh, dorcha, g-ed bha 'n oidhche,
Tha 'n soillse teachd 'na luaths,
'S a tha gloir a' tamh gu siorruidh.
An tir Immanuel shuas.

'Se Criosd am fuaran saibhir,
Sruth aoibheil, pailt, a' ghraidh;
Lan-beoil an t-saogh'l cia suarach
Seach cuantan Tir an Aigh!

Mar mhuir gun traigh, gun traoghadh,
Tha throcair chaomh 's a thruas,
'S tha gloir a" tamh gu siorruidh
An tir Immanuel shuas.

Bha smachd is trocair dualte,
Troimh fhad mo chuairt 's an t-saogh'I,
Is dealt mo bhroin 's mo thruaighe
A' lasadh suas le g-haol;
Molam an lamh 'rinu stiuradh,
'S an cridh' a thur 's a gliluais,
Trath bhios mi 'm chathair-rioghail,
An tir Immanuel shuas.

'S le Fear-mo-ghaoil gu saor mi,
'S is leamsa Fear-mo-ghaoil !
Bheir e am bochd 's an diblidh
D'a luchairt fiona 's faoiF;
'S i airidheachd mo Shlan'gheir
M' aon steidh is fath mo luaidh,
Seadh anns a' ghloir bhios isiorruidh
An tir Immanuel shuas.

Bu chruaidh mo ghleachd gu flaitheas,

Troimh ghaillinn 's strith nan dul;

'S a nis mar astrach saraicht',

'S a thaic air laimh 'fhir-iuil,

'Nuair tha mo la air crionadh

'S am feasgar 'ciaradh nuas,

Caomh -fhailt do 'n ghloir bhios siorruidh

An tir Immanuel shuas.

Bha an laoidh so air a deanamh le MES.
COUSIN, mar cliuimhneachan air SAMUEL
EIJTHEEFOED, minist«ar clio diadhaidh 's
a bJia riamh ann an eaglais na h-Alba. B'e
am facal mu dheireadh a labhair e m' an
d' fhag an anail e, Tha gloir, tha 'gloir ann
an tir Immanuel shuas. Tha a' chuid as
motha de bhriathran na laoidh air an toirt
as a shearmoin 's a litrichean fein.

Eug-adh SAMUEL EUTHEEFOED ann
an 1600, agus chaochail e ann an 1661. Ann
an 1627 shuidhicheadh e 'n a mliinistear ann
an ANWOTH. Bha e dichiollaoh is eud-
mhor 'n a obair. Thubhairt aon d'a choimli-
tnional fein uime, "Tha e ag urnuigh gun
stad, a' leug'hadh gun stad, a' searmonachadh
gun stad, a' sgriobhadh gun stad." Dh'
fhaodadh e a radh mar thubhairt an Sal-
madair, "Air sgath Shioin cha bhi mi a'm'
thosd, agus air sgath lerusaleim cha ghabh
mi fois; gus am bris a fireantachd a macli
mar sholus dealrach, ag-uis a slainte mar leus
lasrach." Da bhliadhna 'n deigh dha dol do
ANWOTH, sgTiobh e gu caraid, "Cha 'n
'eil mi faicinn t£iradh mo shaothrach. Bhith-
inn toilichte na 'm biodh aon anam air a
thoirt dhomh gu bhi 'n a chrun aoibhneis

36

ann an latha Chriosd." Fliuair e duraohd a
cliridhe anil an uine 'glioirid ; oha 'n e aon
duine, ach eeudan, aig an robh aobliar
taiugealaclid g'u 'n euala iad RUTHER-
FORD. Blia a mliinistrealaehd air a beaun-
aoliadh giz mor le Dia d'a sg-ireaclid feiu
ag'us do dh' Albainn goi leir. "Oha d' eisd
mi I'iamh ri searmonaiche eile," arsa duine
a chuala e, " a rinn Oriosd clio maiseach
ag'us clio ioii-mhiannaichte do m' chridlie.
B'e toiseacli is meadhon is deireadh a sliear-
monachaidh, erann - ceusaidli an Tig-hearna
losa Oriosd.

Ann an 1636 chuireadh a mach as a
sgireaclid e, agus thug-adh bhuaitli oead sear-
monachaidh. I6 e a Tb' aobhar dlia sin, gu'n
d' thug e oilblieum do 'n chrun le ouid d'a
sgriobhaichean. Oha robh an Crun agus an
Eaglais aig an am a' cordadh mu 'n doigh-
riaghaidh a bu choir a bhi oirre, agus ghabh
RUTHERFORD teobh na Cleire an agh-
aidh a' Ohruin 's nan Easbuig'ean. Bha e
laidir 'n a bheachdan is oar neo-mheasarra
'n a ehainnt, agujs a thuilleadh air a sin, thug-
e dulain do 'n lagh. Chuireadh as an sg-ir-
eachd e, agus thugadh do OBAREADHAIN
e, "igu bhi air a chumail ann fhad 's a
thoilicheadh an rig-h." Ach tha e fein ag
radh, "Gidlieadh cha do threig mo Mhaigh-
stir mi ; fhuair mi an tuilleadh eolais air
gTadh Ohriosd le oohd miosan deug priosain,
na fhuair mi le naoi bliadhna searmonaoh-
aidli." Ach bha a cliridhe anns a' chiibaid,
agus an uairi a thigeadh latha na Sabaid, 's a
chuimhnicheadh e air na h-uairean solasach
a h' abhaisit a bhi aigie fliein 's aig la' clioimh-
thional ann an ANWOTH, theireadh e gu
robh farmad aige ris na h-eoin bheaga a
Tjha neadachadh ann am ballachan na h-
eaglais. Bha an fhaireachduinn 'n a cliridhe
a l:ha ann an cridlie an t-salmadair, Salm

LXXXIV.

Ann an OBAREADHAIN sg'riobh e a'
chuid as motha de na Litrichean, a tha
eumail 'ainme beo. Tha mu thimchioll tri
eheud gii leth dliiubh ann air fad. Bha iad
air an Sigriobhadh gu ard is iosal air feadh
na duthcha, 'g an comhairleachadh, 'g am
misneachadh, 'g an cronachadh ann an nith-
ean spioradail. Theagamh nach robh dull
sam bith aig RUTHERFORD fhein gu 'm
biodli iomradh orra an deigh a bhais. Ach
tha na litrichean beo, ged nach 'eil cuimhne
an diugh air na sgriobhaichean eile a chois-
inn eliii dha o ghinealach fhein. Is maith
an gille-sabhail, Tim. Is cinnteaoh a ehuir-
eas esan dealachadh eailar an cruithneachd
'sam moll. Thubhairt an diadhair BAXTER

nach b' aithne dha leabliar a jg-iliabhadh coim-
eas ris na Litrichean -io, agus a mach o 'n.
Bhiobull Naomh, nach do sgriobhadh riamh
oomhairlean cho spioradail 's a g'heibhear
annta ; ach tliuirt duine eile nach ruig sinii
a leas ainmeacliadh, nach 'eil aunta ach am-
aideas is gaotli. Theagamh nach 'eil smior
na firinn aig fear seach fear de 'n dithis, ach
tha sinn cinnteaoh nach bi aithreachas air
ar luchd-leughaidh ma ghabhas iad ar oomh-
airle, an leabliar a leug-hadh. Oha leig duine
a leas ach na fhreagras air agus na cliordas
ris a thoirt asda.

Ann an 1639 chuireadh RUTHERFORD
air leth gu bhi 'n a fhear-teagaisg ann an
Oil-thigh CHILL - RIBHINN, agus ceithir
bliadhna 'n a dlieigh sin, bha e am measg
nan diadhairean a choinnich ann an WEST-
MINSTER, a chum Leabhar aidmheil a'
chreidimh agus Leabhar Aithghearr nan
Ceist a chur r'a cheile. Shearmonaich e air
beulaobh na Parlamaid, agnis cho fhad 's a
bha e ann an Lunnaiu bha e labhairt 's a
sgriobhadh, gun tamh, gun fhois. Air
dhoigh air chor-eigiu thug- e oilbheum do
'n luchd -riaghlaidh a rithist, agns ghairm-
eadh e air beulaobh na Parlamaid, chum
achmhasan a thoirt dha. Ach "bha srutli a
re a' traghadli" ; bhuail tinneas e, agus
ghairmeadh e gu seasamh an lathair Oath-
rach a b' airde. Bha e air leabadh a bhais
an uain a cliuir a Pharlamaid fios air, agus
is e an fhreagairt a cliuir e air ais, "Ab-
raibh riutha gu 'n d' fhuair mi g-airm gu
cuirt as airde na iadsan, agais m' an tig- an
latha, gTi 'm bi mi far nach 'eil a' bheag-
de rig-hreau no de mhaithean." Ohaochail
e ann an 1661.'

Bha e 'n a dliuine diadhaidli, eudmhor
ann an seirbhis Chriosd. Bha a chrannchur
air a tilgeadh ann an amannaibh dorcha,
bruailleanach, agus cha 'n 'eil teagamh nach
robh tomlias de spiorad nan timeannan air
a gliiulan. Oha 'n 'eil e comasach do dhuine
sam bith a bhi fada air thoiseach air a
linn fhein. Cha 'n 'eil e furasda dhaibhsan
a dh' fheumas eothachadh air sou a' chreid-
imh, a bhi cho ciuiu, 's cho iriosal, 'a
cho reusanta, riusan nach ruig a leas pairt
a ghabhail anns an stri. Ann an teas
a' chatha thubhairt is rinu SAMUEL
RUTHERFORD iomadh ni nach robh a
reir lag-h a' ghraidh, ach mur biodh e d-ur-
achdach ann an aobliar an t-soisgeil cha
bhiodh e anns a' chath idir. Agus is coir
dliuinn an duals so a thoirt dha, fhailinnean
a thiodlilacadh agus a mhaitheas a chumail
air chuimhiie .

Air. lO.

]913.

MARAH AGUS ELIM.

Agus an uair a thainig iad gu Marah,
cha b' urrainn iad uisgeaclian Mharali 61,
oir bha iad searbh ; uime sin thugadh Marah
mar ainm air. Agus rinn an sluagli gearan
an aghaidh Mhaois, ag radii, Ciod a dh' olas
sinn. Agus dh' eigh esan ri lehobhah, agus
nochd lehobhah fiodh dha, agnis thilg e anns
na h-uisgoachan c, agus rinneadh na h-uisg-
eachan mills. Ecsodus xv., 23-25.

Agus thainig iad gu Elim far an robh
da thobar dheug- uisge, agus deich agus
tri fichead craobh phailme; agnis eliampaich
iad an sin laimh ris na h-uisg-eachan.

Ecsodus XV, 27.

Na 'n do rinn clann Israeli air tir a'
gheallaidh lom is direaeh an deigh dhaibh
an Eiphit fhagail, rachadh aoa air a ruigh-
inn ann am beag'an sheachduinnean. Aoh
ghabh iad da fhiehead bliadhna air an
turus. Cha b' ann gun aobhar a sheachain
iad an t-slighe ghoirid, "Cha do threoraich
Dia iad air slig-he tire nam Philisteach, ged
a bha i am fag'us; oir thubhairt Dia, Air
eagal gu'm bi aithreachas air an t-sluagh an
uair a chi iad cogadh, agus gu'm pill iad
do 'n Eiphit." Ecsodus, xiii, 17. Bha aa
Philistich 'nan sluagh borb, air an eleachd-
adh ri airm iomchar; agus bha e glie do
Mhaois an seachuadh oir bha spiorad chloinn
Israeli air a bhriseadh gu buileaeh leis an
lamhachas-lajdir a rinneadh orra le Pharaoh,
air chor agus nach seasadh iad an larach ri
aghaidh namhaid iir. Air an aobhar sin
threoraich Dia an sluagh mu 'u cuairt air
slighe fasaich na Mara Ruaidhe, a' taghadh
an rathaid dhaibh a reir an neirt. Bha e '|na
dheuchainn air am faighidinn na bliadh-
nachan ud a ohur seachad anns an fhasaoh;
aoh b'e an rathad fada an rathad a bu ghi-
orra dhachaidh air a slion sin. G-ed a bha
an t-slig-he fadalach, thug i steach iad mu
dheireadh do thir a bha sruthadh le bainne
is mil. Tha daoine an diugh fhathast a'
faotainn a macli 'nam beatha feiu a' cheart
ni a tha air a theagasg dhuinn le eachd-
raidh chl'oinn Israeli, gur fhearr an rathad
fada glan na 'n rathad goirid salach. Tha
sinn uile ag iarraidh tir a' g-heallaidh air
ohor-eigin. Saoibhreas, toil-inntinn, inbhe
shaoghalta, eolas, sonas — is iad sin am bainne

's a' mhil air a bheil a' mhor-chmdeaohd aa
toir. Cha 'n abair sinn gu bheil e cearr
do dhaoine na nithean sin a chumail fa
chomhair an sul ; ach seachnadh iad an t-
ath-g-hoirid salach thuca. agus gabhadh iad
an rathad glan. "Tha slighe ann a shaoilear
direaeh le duine, ach is e a crioch slighean
a'bhais." An uair a ni daoine cabhag gu
bhi beartach, gabhaidh iad gle bhitheanta
ath -ghoirid salach a bheir a steach iad do
thir a' bhais an aite tir an t-sonais a bha
iad ag iarraidh. Cha ruig duine a leas dull
a bhi aig-e gu'm bi beannachd is dion Dh©
thairis air ma tha e a' gluasad air sligh-
eannan nach do eheadaich Dia; ma chuireas
e roimho: a cheann-uidhe a ruighinn le euc-
oir is innleachdan is breugan.

An uair a shaor Dia clann Israeli o laimh
Pharaoh agus a chaidh iad air cheann na
slighe gu Canaan sheinn iad oran-molaidh
dha, ach m' an do rainig iad Marah cha robh
ceol 'nan cridhe no 'nam beul. Shaoil iad
gu robh laithean an saruchaidh seaohad agus
chuir iad an aghaidh air an t-slighe mar
chuideachd a' cumail latha feille. Ach an
uair a chuunaic iad nach robh an t-slighe-
cho furasda 's a shaoil iad, 's a thoisich iad
air fannachadh le pathadh is teas an fhas-
aieh, rinn iad gearan an aghaidh Mhaois, ag-
ladh ris gni'm b' fhearr dhaibh daorsa na.
h-Eiphit seach bas fhag"hail anns an fhas-
ach. "Agus dh' eigh esan ri lehobhah, agus-
nochcl lehobhah fiodh dha, agus thilg e anns-
na h-uisg-eachan e, agus rinneadh na h-uisg-
eachan mills." Tha e air a radh le daoine
a bha thall 's a chunnaic e g-u bheil seorsa
craoibhe a' fas g-u nadurra anns a' ohearn
ud de dh' Arabia aig' a bheil a' bhuaidh so
air uisge, an uair a thilg-ear sguinn dhi
ann; agus ma tha sin fior, cha do thachair
miorbhuil sam bith aig Marah ach a mhain
gu robh Maois air a sheoladli le Dia gus eif-
eachd na craoibhe so fhaotainn a maeli.
Tha facal an Tighearna ag radh, "Treor-
aichidh e na daoine ciuin ann am breith-
eanas," 8alm xxo, 9 ; agus aig iomadh am
'na bheatha dhearbh Maois air a shon fein
gu bheil an gealladh so fior; gu bheil Dia
a' foirt soilleireachd inntinn cho mhaith ri
beannachdan spioradail dhaibhsan a ohuireas
an comhairle ris ag-us a dh' aidioheas e 'nan
uile shlig'hean. Dh' aidich Maois Dia 'na
uile shlig'hean . Air gach duilleag de 'n
eachdraidh so leughar na briathran, "Dh''

38

eigh Maois ri lehobhah." Anns gach duil-
eadas is cunnart a thachair air dli' iarr e
solus is eomhnadh o Dhia. Thug e gach
cuis tliuige ann an umuigli, agus thug Dia
freagair:; dha. Bheir Dia gu cinnteach solus
do 'n (] uine a dh' eigheas ris gu durachdach
an u.'iir a tha e ann an ioma-chomhairle, agus
a bu mhaifh leis seoladli fhaotainn. Cuir-
idh 0 maoh thuige a sholus agus fhirinn.

f ,'ha d' fliag- 'Dia a sliluagli ann am Marah
&•''• 01 an uisge a bha searbh; threoraich e
air an aghaidh iad gu Elim far an robli da
thobar dheug uisg-e agus deich agus tri fioh-
fiad craobh pliailme; agns chamxJaich iad
an sin. Bha Elim do 'n luchd-turuis sgith
mar gharadh an Tighearna ann am meadhon
an f hasaich ; dh' aisigeadh am beatha 's am
misneach air ais dhaibh an uair a ohaisg iad
an iotadh aig fhuarain, agus a fhiiair iad
fasgadh bho 'n teas fo sgail nan craobh.
Ann a bhi mineachadh an t-Seann Tiomn-
aidh cha teid sinn fada cearr ma leanas
sinn an t-Abstol Pol, agus tha Pol ag radh
(1 Cor. x), gu 'n do thachair na nithean ud
do chloinn Israeli mar eiseimpleir dhuinne.
Faodar an imeachd anns an fhasach a
ghabhail mar shamhladh air beatha mliic an
duine agus air turns a' Chriosduidh anns an
t-saoghal. Tha Marah air chor-eigin ann
am beatha g-ach duine, fiosrachadh no freas-
•dal a tha searbh. Cha 'n 'eil e solasach a bhi
'g 61 tiisgeachan searbh, ach ann an doigh-
«an ioug-antach 'ni Dia mills iad d'a shluag-h.
"Tha smachdaohadh, am feadih a tha e lath-
air, doilgheasach: gidheadh, 'na dheig-h sin
bheir e inach toradh siochail na fireantachd
■dhaibhsan a bha air an cleachdatlh leis."
Leighsidh feartan diomhair Dhe an cridhe
leonte, agus cuiridh e oran nuadh ann am
beul an dream a bha ri caoidh. Ma dh'
fhanas neach ann an co-chomunn Dhe bidh
«61as aige air a chaomhalaohd . ''Tha a dhol
a mach cinnteach mar a' mhaduimi; agus
thig e d' ar n-ionnsuidh mar an t -uisge."
Rosea vi, 3 . An deigh Mharah tha Elim,
ag^is trebraichidh am Buachaille Maith a
chaoraich laimh ri tobraichean fionnar ag-us
ann an eluaintean gorma. Ma dhearbhas
Dia a ehluagh ann am Marah, uraichidh e
an neart agus an dochas ann an Elim; agus
ni e am fasach coimheach dhaibh 'na aite
thobraichean. Ann an turus a' Chriosduidh
air thalamh bheir an t-sligiie e troimh
ghleann Bhaoa agus gu Beinn a' Chruadail,
aoh tha Elim air an eul, agus an uair a
ruigeas e na tobraichean fionnar 's na
craobhan pailme cha bhi cuimhue aig-e air
deacaireachd na slighe na 's mo.

CAOEAICH NO GOBHAIR ?

Cha 'n 'eil duil agam gu 'n teid agam air
na ceistean a tha mi dol a thogail fhuasg-
ladh, ac^li a shon sin faodaidh mi seanchas a
dheanamh riutsa, a leughadair, gu reidh
socrach mu nithean a bhitheas air uairean
a' cur iong-antais orm fhein. Mur toir mo
sheanchas solus dhuitsa, theagamh nach misd
mi fhein oidhirp a dheanamh air cumadh a
thoirt do m' smuaintean le briathran a chur
orra .

0 chionn ghoirid chuala mi caraid a' sear-
monachadh, agus am measg nithean eile,
thubhairt e nach robh e idir duilich sluagh
an t-saoghail a roiun 'nan da bhuidlieann;
na caoraich a chur air an aon laimli agus
na g-obhair air an laimh eile. Ged nach robh
na labhair e 'na fhirinn ur, agus ged nach
bu mhaith leam cur an ag-liaidh na thubhairt
e a muigh 's a mach, feumaidh mi a radh
nach b' urrainn dhomh labhairt leis an
dearbliachd leis an do labhair mo charaid
air cuis cho dorcha. Tha mi a' creidsinu
le m' uile .chridhe gach facal a labhair an
Slanuighear. Cuiridh a bhriathran-san stad
air gach uile chonnsachadh, oir bha eolas is
gdiocas aige nach buineadh do 'n t-saog-hal.
Thubhairt esan g-u 'n cuir Dia a chaoraich
air a laimh dheis aig la a' bhreitheanais
ag-us na gobhair air a laimh chli, ach co iad
na gobhair agus co iad na caoraich? Is e
sin an rud a tha duilich a thuigisinn. Tha
e soilJeir gu leoir do Dhia, oir tha esan uile-
fhiosrach is uile -leirsinneach ; ach tha e cho
dorcha do dhaoine 's gur e an g-liocas dhaibh
gun bhreith a thabhairt. Air uairean oluin-
near daoine a' labhairt mar gu 'm b' aithne
dhaibh aireamh nan naomh agnis aireamh
nan aingidh, ach ann an cluasan dhaoine
tuigseach cha 'n 'eil gloramas na feadhnach
sin ach mar ghleangarsaich chiombal no mar
fhuaim umha. Shaoil na deisciobuil nach
bitheadji e duilich dhaibh an cogull a dheal-
achadh o'n chruithneachd, ach dh' iarr am
Maighstir giic orra gun an oidliirp a dhean-
amh, oir bha fhios aige nach rachadh aca
air. Tha cridhe mhic an duine cho domhain
is cho diomhair ris a' Chuan Shiar, agu.=<
cha lug^ia na l)ia fein a thoimhseas a
mhaitheas no olcas. Le bheul their aon duine
Sibolet, agus le bheul their duiiie eile Schibolet;
ach is suarach an comharadh sin an; tuar an
cridhe no air an cor spioradail am fianuis Dhe.
Aig toiseach mo sheanchais thubhairt mi
g-u 'n togainn ceistean sonruichte a bhitheas
air uairean a' luidhe a'ir m' inntinn, ag-us a
bha air an urachadh dhomh le searmon mo

39

■charaid. Is e so te dhiubh. Ciod a theiiear
^■is an t-seorsa dhaoine a tlia diadhaidh gun
a bill maitli ? Clia luig tliu leas a iiMli lium,
a leugliadair, nacli 'eil an seorsa dhaoine sin
anu. Tlia iad ann; clia 'n 'eil agad acli ruitli
thairis ann ad inulinu air do luclid eolais
agas clii thu gur aithne dhuit feadhaiun
dliiubh . Clia 'n 'eil mi a' eiallacliadh cliealg--
airean. Tlia fliios aig a' cliealgair iiach 'eil
e diadliaidh; cha 'n 'eil meas aig-e air diadh-
aidheaclid no gTadli aige dlii; cha 'n 'eil
innte dlia ach cleoca leis a blueil e a' leucli-
ainn ris an t-saoglial a mhealladh a chum
an saoghal a chosnadh. Ach cha 'n 'eil dad
dheth sin ann an inntinn nan daoiue air a
blieil mi a' labhairt. Tha iad ouorach; tlia
iad da rireadh crabhach 'nan cridlie, agus
tha de mlieas aca air diadhaidheachd 's gu
bheil e 'na bhiou dhaibh nach 'eil daoine eile
oho diadhaidh riutha Ihein Tha iad a' creidsiim
an t-soisg-'eil, tha iad a' faireachduinn uitli-
ean an t-saoghail spioradail, agus bheir
sailm is urnuighean is aoradh na h-eaglais
solas is tog-ail -cridhe dhaibh. Is toigh leo
a bhi bruidhinn air nithean spioradail, agus
air faireachduinnean solasach an anania fo
bliuaidh spiorad an Tigheariia, agus tha na
faireachduinnean sin aca g-un teag-amh. An
tlachd a tha oeol a' toirt do 'n chluais no
maise do 'n t-siiil, tha nithean an t-saoghail
spioradail a' toirt an tlachd sin dhaibhean.
Agus an uair a labhras iad umpa tha reanili-
raehd is ung-adh 'nam briathran. Ach a
•dh' aindeoin sin uile cha 'n urrainn thu a
radh g-ur daoine maith iad. Ged a tha, a
reir choltais, an inntinn spioradail aca tha
iad mar dhaoine f ada fada air dheireadh air
feadhainn eile aig nach 'eil ach an inntinn
nadurra. Gle bliitlieanta cha 'ri 'eil iad
caoimhneil, 's cha toir iad ceartas no blaths
d' an daimhich. Tha iad dona d' am mnath-
an 's d' an cloinn. Cha 'n urrainn thu dol an
urras orra ann an ceum seach ceum; a
thaobh airgid no a thaobh peacaidhean na
feola. Cha 'n 'urrainn thu a radh gai bheil
iad coir, no gni bheil iad ciuin, no gu bheil
iad iriosal, no gu bheil tomhas sam bith aca
de spiorad Chriosd; ach fhathast tha iad
diadhaidh agus sin gun chealg-. Tha iad a'
faotainn toilinnfinn 'nam faireachduinnean
spioradail fhein agios ann am beachd-
smuaineachadh air nithean neo-fhaicsinn-
each. Tha iad fo bhuaidh an t-saoghail
eile mar nach 'eil daoine as fhearr na iad,
ag'us tha bias aca air diadhaidheachd agus
tuigse anns na nithean a bhuineas dhi nach
'eil aig daoine a tha moran na's fiachaile na
iad. Ciod a their thu ris an t-seorsa so ? Co

dhiubh is caoraich no gobhair iad? Fagaidh
mi a' cheist sin agad fhein, a leug-hadair, gu
bhi cnuasachadh oirre air do shocair. Ach a
reir choltais. tha Dia air uairean a' toirt sohiis
spioradail do dhaoine nach 'eil a' g-luasad
ami; a' toirt eolais aiv nithean neo-fhaicsinn-
eaoh do dhaoine iiach fiii. C arson a tha e
a' deanamh sin, cha 'n urrainn sinne a radh.

Agus ciod a theirear mu na daoine a tha
maith gun a bhi diadhaidh? Ma tlieid thu
a ris thairis ann ad inntinn air do luchd-
eolas tha mi gle cliiniiteach gui' aithne dhuit
moran de 'n t-seorsa so; daoine a tha cho
fior is glan 'nan cridhe ris an or, ach aig
nach 'eil suim do dhiadhaidheachd. Cha
'n 'eil mi a' ciallachadh as - creidich is
luchd-aicheadh Dhe ; ach daoine aig nach
'eil bias air nithean spioradail agu? naoh 'eil
a' faireachduinn iarrtus sam bith air a bhi
fo bhuaidh an t-saoghail eile. Theagamh
naoh urrainn iad fhein a radh co dhiu a tha
no nach 'eil iad a' creidsinn teagasg na h-
eaglais, oir cha cl' thug iad riamli da smuain
do 'n ghuothuch. Ma tha no nach 'eil e fior,
cha do cliuir e riamh dragh air an inntiuu
's cho mho a tha e deanamh deifir 'nam
beatha. Cha 'n 'eil tart 'nan anam an g-eall
air Dia. Tha iad Ian riaraichte leis an
t-saoghal so agus tha an saoghal eile dhaibh
air a chuartaohadh le ceo dumhail. Cha 'u
fhaca 's cha d' fhairich iad riamh dad air an
gTeimich iad, agus 'nuair a chluinneas iad
daoine eile a' labhairt mu nithean neo-fhaic-
sinneacli tha an cainnt dhaibh mar Ghreug-
ais. Cha toig-li leo thu thoirt tarruing 'nan
eisdeachd air Dia no air diadhaidheachd, oir
tha a' leithid sin de sheanchas ionnan dhaibh
ri seanchas mu 'n blias. Tha e 'gam fagail
fuar, agus a' cur truime air an inntinn, agus
b' fhearr leo thu "g a sheachnadh. Ma
ghabhas iad pairt ann an aoradh na h-
eaglais is fada leo gu3 an cluinn iad an co-
dhunadh, oir cha 'n 'eil call aca do dhleasd-
anas de 'n t-seorsa sin, agus tha e 'na
fliaochadh dhaibh tig^hinn air an ais gu nith-
ean faicsinneaeh air an urrainn an inntinn
gTeimeachadh. Tha e soilleir nach 'eil na
daoine so diadhaidh, ag-us nach 'eil an inn-
tinn spioradail aca; ach a dh' aindeoin sin,
tha fhios ag-ainu (oir is aithne dhuinn iad),
gur daoine cliuteach gasda iad. Miu- 'eil
nadur crabhach aca tha nadur uasal aca,
ag'us mur 'eil call aca do dhiadhaidheachd
tha call aca do mliaitheas. Mar mhaighetir-
eau tha iad coir agus f aireachdail ; mar
sheirbhisich tha iad dileas agnis onorac'li. A
reir choltais, cha 'n 'eil e duilich dhaibh na
h-aitheantan a choimhead, oir cha 'n 'eil call

40

aca do 'n olc. Cha 'n 'eil oumhaclid sam bith
aig an fheoil, no aig an t-saoghal, no aig-
an diabhul thairis orra. Tha iad fiiinneaoh,
ioohdmlior, caoimhneil; g-aolach aig an cuid-
eachd 's an eloinn fliein, agns measail aig
an coimliearsnaich. Cha leasg leo dragh a
ghabhail as letli dhaoine eile ma tha feum
aca air an euideachadh, agnis ni iad obair
na trocair gun e thighinn a steach 'nan inu-
tinn g'ur maith a rinn iad. Tha cridhe maith
aca, agus ged nach 'eil iad, a reir oholtais.
a' leantuinn Chriosd tha iad a' deanamh a
thoile. Ciod a theirear ris an t-seorsa so?
Co dhiubh is caoraich no gobhair iad?
Cuimhnich nach 'eil mi a' labhairt mu
dhaoine nach 'eil ann; tharruing mi an
dealbh a tharruing mi o dhaoine as aithne
dhomh gni maith, agus is aithne dhuitsa, a
leug-hadair, feadhainn de 'n t-seorsa so cuid-
eaciid; daoinB a tha maith gun a bhi diadh-
aidh. Tha ar Slanuighear ag radh gur ann
air a toradh a dh' aithnichear a' chraobh ;
nach givilain droch chraobh deadh thoradh,
agus nach tionail daoine figean de 'n droigh-
ionii, no dearcan fiona de 'n fhearr-dhris.
Tha giiiomharan nan daoine so Criosdail
ged nach 'eil an inntinn spioradail aca agus
nach do bhlais iad deadh thiodhlac Dhe no
cumhachdan an t-saoghail ri teachd. Aeh
ciod am fuaran as am bheil uisg-eachan clio
milis a' sruthadh? Cha 'n iad ar smuaintean-
ne smuaintean Dhe, ni mo is iad ar slig-hean-
ne a shlighean-sa; tha e buileachadh a
thiodhlacan orrason a tha mi-thaingeil is
dearmadach ait a inhoraehd (aideacliadh, pgvis
faodaidh e bhi nach 'eil a ghras air a
chumhannachadh riusan a mhain a dh' aid-
icheas e, ach gu bheil e mar an ceudua
ag oibreachadh anntasan nach d' thug riamh
iobairt dha ach faile cubhraidh an oibrich-
ean maithe. Tha mor-chridheachd is uaisle-
naduir ann an Dia.

An uair a bheachdaieheas duine air na
nithean sin, agTis a smuainicheas e air na
daoine as aithne dha gu maith, saoilidh mi
nach gabhadh e air iheiu a radh gu bheil
e furasda' an roinn 'nan da bhuidheann.
Cha 'n 'eil diadhaidheaclid is maitheas daon-
nan a' pogadh beul ri beul, agus an uair
nach 'eil, tha sin a togail cheistean nach
urramn dhuinn . fhuasg-ladh. Mar sin bu
choir dhuinn a chuimhneachadh gnir ann do
Dliia a bhuirdas breitheanas. Ach aon ni
tha cinnteach, gur e gradh an fhalluinn as
maisiche anns an sgeadaichear an diadh-
aidheach. Uime sin cmreadh luchd-aideach-
aidh Dhe umpa, cridhe truaoanta, caoimh-
neas, irioslachd, macantas, fad-fhulang-as,
agus thar nan nithe so uile cuireadh iad

umpa g'radh, ni as e ooimliolie-cmgal na foirf-
eachcl.

AM FEADAN.

Throid iad ris an diugh, is throid iad ris an de,
agus troididh iad ris am maireach, ach cha mliotha
leis an trod 's a' ghaoth, oir is companach dha am
feadan. Companach an aigh! tha e a' deanamh cridhe
a' bhrogaioh bhig cho mear ris an t-searrach a tha
gearradh shvirdag air a' mhachair ud thall.

Dh' fhagadh e 'na dhiileachdan, agus aig deich
Wiadhna a dh' aois chuireadh ris a' bhuachailleachd e.
Theab a ohridhe sgaineadh ag ionndrainn a mhathar,
ach tha Athair nan dilleachdan caomhail ri Icon na
cloinne, agus chuir e 'na cheann, latha de na laithean,
feadan a dheanamh. Bha e 'na shuidhe aig ceann
iomaire, a' cumail a' cbruidh as an arbhar, 's a'
smuaineachadh eiod a theireadh iad ris air son liidag-
ain a' gheata a bhriseadh, 'nuair a thainig e 'na innt-
inn, mar shaighead o bhogha, feadan a dheanamh.

Ged is fhada an latha samhraidh cha robh e fada
do 'n ghille bheag a nis, 's cha bu mhotha leis is fead
ged a chuireadh iad a' kiidhe e gun a shuipear air son
an orodh a leigeil do'n choirce, oir bha am feadan fo'n
ohluasaig agus m'an dtiisgeadh each bhiodh e aige,
'g a shliopadh, 's 'ga sgriobadh, 's 'g a shliseadh, a'
deanamh inneal-chiiiil gun aofhuinn aige ach crioman
fiodha is sgian is dealg is ite geoidh.

Ach cha 'n e mhain gun do rinn e feadan, ach thug
e cebl as. Cha robh port a chluinneadh e na buan-
aichean a' feadaireaohd an diugh nach biodh aige-saa
air an fheadan am maireach. Chluicheadh e an orodh
gu ionaltradh anns a' mbaduinn agus chuioheadh a
dhachaidh iad anns an anmooh. An uair a chluinn-
eadh na sgallagan e a' cluich caismeachd nam
finneachan anns an stabnll, thigeadh sprachd 'nan
iosgaidean, chuireadh iad a mach am broilleaoh, agus
chuireadh iad romhpa tasdau kn righ a ghabhail is
dol do'n arm. An uair a chluinneadh a' bhanarach e
a' cluich ruidhle togarrach aig earball a' mhairt a
bhiodh i bleoghann tbilgeadh i bhuaipe a' ohuinneag
is dhannsadh i, agus m'an lachadh am bnaoliaille
beag a luidhe an oidhche sin gheibheadb e oeapaire
an eiseimeil a ohiiiil.

Leighis am feadan leon a chridhe, agus bu bheag
aige trioblaidean na buachailleaohd, oir bha a chomh-
fhurtachd daonnan 'na aohlais. An uair a bhiodh an
tuathanach is bean an tighe mosaoh ris 's a bheireadh
iad ruith de 'n teangaidh dha, thigeadh na deoir 'na
shuilean is chuimhnicheadh e air a mhathair, ach
bha conipauas 's an fheadan, is shiapadh e na debir o
shiiilean. B' fbiach dhuit fhaicinu 'g a sheinn, agus
gun ri fhaicinn d'a shroin ach am btirr, leis mar a
lionadh e a phluic le gaoth. Bhitheadh na seir-
bhisich a' gaireachduiun 'nam measg fein air feadan
a' ghille bhig, ach bha gaol aca uUe air, agus mo
thruaighe duine eile a dheanadh fochaid 'nan eisd-
eachd air a cheol. Dha fhein bu bhiadh, 's bu
dheoch, 's bu mhathair e.

Ach thjiiuig sgioiradh air an fheadan. Latha nach
robh saod air bean an tighe 's gun fhios aice co air no
ciamar a leigeadh i mach briiohd d'a droch nkdui',
thciinig i trasd air a' bhuachaille 's e Sfinn ciuil do na
laoigh. Spion i as a bheul e, chuir i tarsuinn air a
gUiin e, is rinn i da leth air.

Air. 11.

1913.

EOIN CAKSUEL, EASBUIG
EAERAGHAIDHEAL.

Eugadli Eoin Garsuel mu'n bliliadhna 1520
ann au seann ohaisteal Charnasairidh anu an
sgireachd Chill-Mliartain, beagan mhiltean
bho cheaiin a deas Locli Odha. Aims an
t-seatliamli linn deug- blia an cai.steal sin 'na
dlaaignieh laidir air oeannardian a bha cumail
riagliailt fo ug-lidarras triathan Earrag'liaidli-
eal am measg sluagli na duthcha mor tMm-
cliioll. Bha suidlieachadh a' chaisteil ana-
barrach freag-arracli air son tur-faire nam
freiceadan anns na liuutean dragliail buair-
easach ud. Tlia e 'na aite air leth
fradliarcacli, o'm bheil sealladh naoli 'eil a
leitliid ach tearc, eadhon an "Alba ohaomh
nan stuc 's nan earn." Gheibhear sealladh
bhuaidh air carraig Dhunadd far an robh
ceann-bhaile rioghachd Dhailriada, agus an
iar-dheas chi an t-suil tliairis air srath Chill-
Mhartain le ghlinn le shleibhtean agus le
dhoireachan, gus am bheil i a' etad air
beanntan Chnapadail.

Cha b' ann de fhior fhuil na Gaidheal-
taehd an Carsiielach no a shinnsear, ach
ooltach ri treubhan eile a thainig o'n Ghall-
tachd agns a tlminich an Tir nam Bsann,
fhreumhaich iad anns an fhearann anns an
lobh iad aon uair 'nan coigrioh, air chor
agus gu 'n do ghabh iad snuadh agus coltas
araidh sluagh na duthcha anns an robh an
crannchur air a thilgeil. Bha na Carsuelaich
'nan teaghlach inbheach, agus shuidliioh
Gaimbeulaich Earraghaidheal iad mar mha-
oir ann an caisteal Charnasairidh fad aire-
eamh ghinealach. B'e so an suidlieachadh
anns an robh athair Eoin, agvs cha 'n 'eil
teagamh nach b' ann 's a' chaisteal a rug-
adhi e mu'n bhliadhna a dh' ainmicheadh.

Bha a' cheud earraun d'a bheatha air a
caitheamh am measg nan saighdearan a bha
cumail faire anns a' chaisteal, ag eisdeaohd
ri sgeulachdan agus bardaohd na Feinne
leis an robh innlinnean sluagh na Gaidh-
ealtaclid aig an am a' cur thairis. Rinn e
fein giearan cruaidh, 'n uair a thainig e gu
ard inblie anns an eag-lais, gu 'm b' fhearr
leis na Gaidheil a bhi 'g- eisdeachd ri
sgieulachdan na Feinne na bhi 'g eisdeachd
ris an t-soisgeul. Gied a bha an Carsuelach
'na dhuine mor agus cumhachdach am pear-
sa, cha b' iad euchdan nan sonn a laimh-

sicli an claidheamh a giiluais 'aig-nidhean
ann an laithean 'oige, ach eachdraidh is cor
na h-eagiais an Albainn.

An deigh dha a bhi aii- oileanacliatlh ann
an Oil -thigh Chill -rimliin bha e air a chur air
leth g-u dreuchd na sagartachd. Ann an
1553 gheibhear e ann an sg-ireachd a dliuth-
chais agns ann an caisteal Charnasairidh a'
cur air aghaidh a dhieuchd. Cha b' ann an
Cill-Mhartain a mhain a bha e cleachadh
ughdarras spioradail na h-oifig. Bha e 'na
mhinistear-tighe do larla Earrag-haidheal,
agust bha mar an oeudna Ceann-a-ghairt an
eilein Bhoid fo 'riaghladh, agus da eaglais
eile, Gill - Blirighde aig Loch - g'earr agus
Cillmachumaig aig Loch Criouan. Bha
crannchur Charsuel air a tliilgeil anu an
linn bhuaireasach an eaelidraidh na li-eae'-
lais, oir ann an 1560 thuit Eaglais na
Roimhe an Albainn agnis dh' eiricli Eaglais
an Ath-leasachaidh 'na h-aite. Bha Mac
Cailein Mor, a theaghlach, ag-us a mhuinntir
gu buileach air taobh an Ath-leasachaidh;
agus tlia e soilleir, o'n inbhe gus an d'
thainig Garsuel anns an eaglais an deig-h
laimhe, gu'n robh e 'gu maith dealasach
agus eudmhor airson an aobhair cheudna.

Gha robh fada gus am faoas nach ann
le lunndaiieachd no le lamhan paisg-te a
bhiodh Eaglais an Atli-leasachaidh comasach
air an t-soisgeul a thoirt gu sluagh na
h-Alba. Bha am fogharadh pailt ach bha
an luchd-oibre tearc. Bha dorchadas tiugh
am measg an t-sluaigh, oir anns an t-seann
Eaglais chaidh isearmonachadh an Fhacail,
an tomhas mor, a faisan. Mar sin, chuir
Eoin Knox agus luchd -riaghlaidh eile na
h -eaglais romhpa, gu'm biodh an riogliachd
air a roinn 'na coig earrannan, agus gu'm
biodh ministear air a ohur mar riagiiladair
OS oionn gacli eoig'-eimh gu bhi sealltiiinn
thairis air cor spioradail an t-sluaigh, gus
am biodh aireamh nam niinist«aran na bu
choimlilionta aii' son fritliealadh orra anns
gach sgireachd. B'e g-nothuch nan riagh-
ladairean so a bhi suidheacloMh agus a'
sealltuinn tliairis air tig'hean-,sgx5ile, minis-
tearan a chur a steach agus a mach, no a
ghluasad bho sgireachd gu sgireaoM, sean-
adh a g-hairm anns gach mor -roinn da uair
's a' bhliadhna, agus cunnta-s a thoirt uair
's a' bhliadhna air . an dichioll do 'n Ard
Sheanadh.

42

Chuireadli Eoin Carsuel air leth mar aoii
de 'n choig'uear so, ague bha an taghadli
'na chomliaradh g-u 'n robh e fo dheagh chliu
anus an eaglaiy. B'e Earraghaidlieal, Loch-
abar, na h-eileanan mu dheas, Arran agiis
Bold, an earrann de 'n rioghachd a dh'earb-
adh ris. Blia ceangal dlutli aige ris a' chearn
sin CO dhiu, oir anns an t-?eann eag'lais blia
e 'na ionmhasair do Easbuig Earrog-haidheal,
agus bha na soitliichean naomha, ua trusg-
ain, agus na eeudan a bhuineadh do 'n Easb-
uig fo a churam. Clia bu di'euchd gxm dragh
a g-habli e os laimh; bha an diithaich far-
suiiig' agu3 garbh, na h-eileanan lionmhor,
agus na. euantan stoirmeil, agus cha b'e aran
an diomhanais a clh' itheadh an riaghladair a
bha air a chm' tliairis air a' mhor-roinn ud.
Bha Banrigh Mairi gu tur an aghaidb
Knox. Lean i ri Eaglais na Eoimhe agus
chuir i roimhpe gu'n deanadh i greim air
na b' urrainn i de gacli innleachd riagh-
laidh a bhuineadh do 'n eagiais anns an
aimsir a dh' fhalbh. Ghabh i oirre fein
easbiiig^ean a dheanamh, agus ged nach d'
fhuair righrean na talmhainu an t-iighd-
arras o'n aird, gidheadh bhuilich i orra
cunihachd gu bhi gabhail seilbh anns gach
maoin shaoghalta a bhuineadh do na sgir-
eaelidan easbuigeach thairis air an d' fhuair
iad riaghladh. Aeh cha do g-liabh Eag-lais
an Ath-leasaehaidh riamh ris na daoine so
mar easbuigean, ag-us cha robh ia,d riamh
air am posadh le ughdarras spioradail ris na
sgireaohdau o'n robh iad a' tarruing am beo-
shlaint. Thug Mairi ughdarras do Charsuel
gu bhi cleaclidadh a dhreuchd mar easbuig
ann an Earraghaidheal agus anns na h-eil-
eannan, agus ghabh e sin bho laimh na
Banrigli, ged a bha e cheana air a shuidh-
eachadh leis an 'Eaglais Phrostanaich mar
riaghladair anns na eearnan ud. Bha an da
oifig aige anns an aon chearn. Cha do thait-
inn sin so ri Knox no ri luchd-riaghlaidh
Eaglais ua h-Alba, agus bha aon de uaislean
Earraghaidheal, Caimbeidach aig an robh
seasamh is iighdarras anns an duthaich, a
thug achmhasan dha air son giulan naoh
robh dileas do reachdan Eaglais an At.h-
leasachaidh. Ach ma thug, cha d' aidich
Carsuel gu'u do chiontaieh e, agus cha do
g-habh e a leth-sg-eid fein air son a' chuir a
rinn e ann a bhi dol an aghaidh bunait
chleireachail na h -eaglais.

Cha 'n 'eil e furasda a thuig-sinn ciod a
thug air Carsuel dreuchd easbujig a g-habhail.
Cha 'n 'eil e !gle choltaeh gu'm b'e sannt no
o-radh an t-saog'hail, oir tha e air iomradh
gu robh duals easbuig Earraghaidheal agus

nan eileanan air a struidheadh le fear de
Chlann Dhiarmaid a bha 'na easbuig. roimhe,
agus a thug staoicean mora de mliaoin na
h -eaglais d'a chairdean fe.in. Mar so cha •
robh saoibhreas mor air fhagail air son na
h -oifig, agus cha 'u 'eil e eoilleir gu'm b'e
sannt a thug air Carsuel deanamh mar a.
rinn e. Tha a ghiulan, ann an euisean eile,
a' dearbhadh gu 'n robh e dealasach agus
eudmhor a thaobh nithean spioradail. Ach
gied a bha e dileas do 'n chreideamli Phros-
tanach bha taobh aige ris a' Bhanrigh agus
bu mhaith "leis a seasamh, cho fad agus a
b' ui'rainn e. Tha so a' soilleireacliadh ni no
dha a thainig eadar e fein agus luclid-riagh-
laidli ua h -eaglais. Anns an tuasaid a dh'
eirieh as deigh murt Dharnley bha Carsuel
am measg na feadlinach a sheas air taobh
a' Chruin. Bha e an lathair anns a' Pharla-
maid a gliairm a' Bhanrigh ann an 1567.
comhla ris an Ard Easbuig ag-us na h-ochd
Easbuigean eile a shuidh innte. Thug Ard
Sheanadh na h-eaglais achmhasau teann da
ann a 1569 air son an da ni so; anns a'
chead aite, gu'n do ghabh e thuigie inbhe
easbuig gun ughdarras agu.s an ag'haidh
riaghailt na h-eaglais; agus anns an dara
aite, gu 'n do shuidh e am Parlamaid na
Banrigh an deigh bas Dharnley.

Thug Carsuel dearbhadh air an deagh
run a bha aige do clior nan Gaidheal, an
uair a thionndaidh e g-u Gaidhlig leabhar
urnuigh na h-eaglais, a' cheud leabhar
Gaidhlig a bha riamh air a chur an clo.
Bha an leabhar air a chur a mach am Beurla
ann a 1565 gu bhi 'na riaghailt aig minis-
tearan, leughadairean, agus luchd-teagaisg
eile na h-eaglais, ann an aoraclli follaiseach,
posadh, fiosrachadh luchd-tinneirs, agus frith-
ealad.h nan sacramaidean. Bha, agus tha,
ainm Knox ann an dluth cheangal ris an
leabhar so, agus is cinnteach nach bu bheag
an lamh a bha aige ann. Rinn Ard Shean-
adh na h-eaglais reachd, gu'm feumodii an
leabhar so a "bhi aig- a "h-uile ministear.
Aeh maith 's mar bha an leabhar, olia robh
moran maith ann do shluagh na Gaidh-
' ealtachd, cho fad 's nach robh e ach ann
am Beurla. Ghabh Carsuel os laimh a
thionndadh gu Gaidhlig, agus gu cinnteach
is fhiach' e a imholadh air son na rinn e. Na
'n robh luchd-riaghlaidh Albainn, ann a.n
gnothuichean na Staid agus na h-Eagiais,
de 'n aon inntinn ri Carsuel anns na linntean
a lean, bha cor sluagh na Gaidhealtachd na
b' adhartaiche na tha e.

Cha robh Careuel a' gabhail air a bhi 'na
sgoilear Gaidhlig-; thubhairt e nach robh

43

aige eolas air ar canain acli an t-eolas a
bha aig an t-sluagh uiie, acli b'e sin a'
cheart eolas a bu fhreagarraiche air son
an t-seorsa leabliair ud'; agus ma chuimh-
nichear gu 'm b' e sud a' cheud leabhar
Graidhligi a chaidli, a cliui' a niacli, agus uach
robh sampull aig-e gus a leautuinu, feumar
aideachadh gu'n do chuir e deagh chrioch
air an obair ris an do chuir e lamli.

Faodar na briathrau failteacliaidli a tlra
e a' cur air an leugliadair anu an toiseach
an leabliair, a chur sios ann an litreachadli
an latha 'n diug'h, agus chithear naeli d'
thai nig muthadh uxor sam bitli air a Ghaidh-
lig Albannaich blio chionn goirid air tri
cheud gu leth bliadhna.

Do chum gach uile Chriosduidh air
feadJi an domhain gu h-wmlan, agus gu.
h-araidh do fhearaibh Alhainn agusEir-
inn, do'n mheud diubh le an dill briathra
disle De do ghabhail chuca 'nan oridh-
eachuibh agus van mntinnibh, ata Eoin
C'arsuel a' cur a bheannaehdn agus a'
guklhe an Spiorakl Naoinih dhoibh o
Dhia Athair trid losa Criosd ar Tigh-
earna.

Tha e air a radii mar an ceudna gu'm b'e
■Carsuel a thionndaidli gu Gaidlilig Leabhar
Cheisl Chalvin, agus tha saothair a lainihe
follaiseach ann g'ed nach robh an leabhar
air a chur a mach g'u tri fichead bliadhna
an deigh a bhais. Dh' fhag e aon laoidli a
tha noehdadh gu'n robh cumliaehdan bardail
aig-e. Bha i air a deanamh d'a mhac fein,
a blia^ am beaclid 'atliar, air a tlioirt suas
tuilleadh 's a choir do nithean an t-saoghail,
agus aig nach robh suim do 'n t-siorruidh-
eaclid. Tha an t-slighe do 'n uaigh air a
dealbh am briathran druigh teach a tha leig-
eil fhaicinn gu'n robh a' Ghaidhlig, a dh'
aindeoin ua tlmbhairt e fein, 'ua h-inneal
deas an lamhan an Easbuig.

Ge mbr leaf do ghiiidhrain Mhuc,
'S do bhuaile bhuar bhallach breac

Vibhir an ubhail ge beag

Cha teid do'n uaigh chumhamn leat.

Chaochail Eoin Carsuel mu thoiseach an
fhoghair 1572, mu 'n robh e idir 'na fhior
sheann duine. Thiodhlaieeadh e an Abaid
Aird-Chatain, da fhiehead mile bho Charnas-
airidh, agus a reir beul-aithris na duthcha,
bha an corp cho trom agus an latha cho
stoirmeil, 's gu'n robh Ian aobliar aig a'
chuideachd mhor a bha crmnn cuimiiue
chumail air an latha. Cluinuear am faoal
fathast am measg an t-sluaigh, ma tliig

fior dliroch latha, "Cha d' thainig a leithid
bho latha adhlaic a' Charsalaich."

Air dhoigh air chor-eigin cha 'n 'eil e col-
tach gu'n robh oliii Charsuel gle chubhraidh
an ouimhne nan ginealach a thainig 'na
dlieigh. Cha 'n 'eil teagamli naoh biodh na
h-eisgean 'ga aoireadh gu g-eur sgiaiteaoh,
mar a tha an rann so a' fbillseachadh,

An Carsalach mbr the 'n Carnasairidh

Tha na cbig cairt 'na cliasan,
Tha dJiroll mar dhruinnran im corra,
'Sa sgrbban lorn gionach jarsuing.

Mar an robh rud-eigin aig an t-sluagh 'na
aghaidh cha tigeadh a leithid so de ana-
cainnt thairis air na linntean. Bha ciiis-
naimhdeis aca 'na aghaidh, agus bu neonach
mar a bitheadh. Bha esan an aghaidh nam
bard agus nan seanachaidhean, agus bhiodli
e g-earan nach robh an soisgeul idir 'na cheol
oho biiin do cliluas nan Cxaidhealrisgeulaohd-
an faoin na Feinne. Acli air a shou sin, bu
duine maith agus bu phearsa-eaglais fogh-
ainteach a bha ann an Eoin Carsuel. Tha e
gun teagamli tior nach robh e anns gaeli
ceum oo-sheasmliach, ach clia bhuin foir-
feachd do chloinn nan daoine, agus a dh'
aindeoin g-ach aoireadh a rinneadli air leis
na baird agus ciil-chaineadh a rinneadli air
leis an t-sluagh I'eumar aideachadh gai'n do
rinu e deag'h sheirbhis, do Dhia, d'a dhuth-
aicli, agus d'a eaglais anns an linn 's an robh
a' chranneliur air a thilg-eil.

An t-TJrr. Gilleasbuig DomhnuUadi,
CiUtarkigan.

OBAIR NAM BAN.

Agus tharladh, goirid 'na dlieigh sin, ]gu 'u
deachaidh e mu'n cuairt feadli gach cathair
agus baile, a' searmonachadh agus a' our an
ceill soisgeil rioghachd Dhe, agus an da
fhear dheug- maille ris, agus mmathan araidli
a chaidli a leigheas o dhroch spioradan agus
0 easlaintean, Muire d'an g-oirear Magdalen,
as an deachaidh seachd deamhain a mach,
agus lonna bean Chusa stiubhard Heroid,
agus Susanna, agus mbran &ile a bha frith-
ealadh dhaibh d'am maoin. Lucas viii, 1-3.

Ls e an creideamh Criosduidh an aon
chreideamh a tha toirt aite-seasamh oeart
do bhoirionnaich, agus bu choir do mhnathan
na duthcha so a bhi air taobli Chriosd ged
nach bitheadh aobliar eile aca air a shou sin
ach gu'n d' thug e dhaibh an coraichean.
Anns an t-seann shaoghal, agus ann an

44

dutlichannan na li-aird an Ear, oha robh
moran meas air mnatlian, agus an diugh
fhathast clia 'u 'eil imeas |orra lanns na oearnan
far nacli do rainig soluis an t-soisgieil. Tha
iad air an cumail sios mar thraillean, gun
mheas coin orra. Faodaidh am Mohammed -
anach oeithir no coig a mhnatlian a (bhi aig-e,
's cha 'n 'eil an te as fhearr leis diubh dha
ach mar bhall earnais am measg a cliodach
eile.

Am measg nan ludhach blia saorsa aoa
nach ro'bh aea anns na duthchannan mu 'n
cuairt, aoli eadJion ann an lernsalem clia
robli iad saor is cuing-, no air an eunntas oho
mhaith ris na fir. Cha robh e air a chead-
achadh do ludhach bruidhinn ri boirionnaeh
air an t-sraid gied a b'e mhathair no
phiuthar i ; agus a reir nan seanairean a bha
gabhail orra iein a bhi 'nam maiglistirean
mhodhaunau, cha'n fhaodadh duine seasamli
na bu dluithe do bhoirionnach na oeitliir
lamhan-coille. Anns an urnuigh mhaidne
a bhiodh na fir a' cur suas, bhiodh iad a'
toirt buidheaehais do Dhia, "uaoh do rinn
thu mi 'nam chinneach, no 'nam thraill, no
'nam bhoirionnach." Bha teag-asg Chriosd
a thaobh nam ban calg-dhireach 'na aghaidh
so. Cha do rinn e dealachadh sam bith eadar
fir agus mnathan ann an searmonacliadh
soisgeul na rioghachd, agus bhris e sios am
balla-meadhoin a bha eatorra, an da ehuid
le theag-asg agus le ghiulan. Ghairm e
mnathan gu seirbhis Dhe cho mhaith 's a
ghairmi e fir agus bha e cho deas gu labhairt
mu nithean spioradail ri Muire Magdalen 's
bha; e ri Nicodemus. Le briathran a bheoil
agus gu sonruichte le eisempleir a bheatha
nochd e do 'n t-saoghal "nach 'eil ludhach
no Greugach ann, saor no daor, firionn no
boirionn, oir is aon sibh uile ann an losa
Criosd." Gal. in, 28.

An comain na saorsa a thug e dhaibh agus
am meas a chuir e orra fhreagair na boir-
ionnaich gairm an t-Slanuigheir gu h-uasal.
Bha iad na bu chaomhaile 's na bu bhaigh-
eile ris na na fir. An uair a threig a dheis-
ciobuii e, lean buidheann bhan e gu Calbhari
a' caoidh 's a' gul; agus an deigh laimhe,
chaidh iad a dh' ionnsuidh na h-uaighe a
dh' ungadh a chuirp; a thairg-sinn iobairt
ffhraidh dhasan ris an robh an cridhe an
ceangal. Agus mar dhuais an dilseachd dh'
fhoillsich Criosd e fein dhaibh an dei^h
'aiseirigh, m' an robh e fathast air fhoill-
seachadh do'n da fhear dheug-.

Anns na briathran so a sgriobh Lucas, tha
solus air a thilgieil air ceist a dh' fhaodas a
bhi 'g eiridh air uairean ann an inntinn ar
luchd-leughaidh, ciamar a bha Criosd agus

na deisciobuil a' faotainn am beo-shlaint an
uair a bha iad a' cur air chois aobhar an
t-soisgieil? Tha e coltach gu robh sporan
aca as am biodh iad a' toirt deirc do na
bochdan, g-'ed nach robh iad fein 'nan daoine
airgiodach. Bha losa 'na dhuine boehd,
gun chuid, gun dachaidh, agxis aon uair,
CO dhiu, gun chomas cis an teampuill a
phaigheadh. Bha an da fhear dheug bochd;
air ghairm am Maighstir leig iad dhiubh an
obair shaoghalta agus lean iad e air feadh
na duthcha. Faodaidh gu'n do chuir fear
no dha dhiubh, Mata an cis-mhaor is mic
Shebede, beag-an airgid mu seach m' an do
thachair losa orra, ach ma bha rud aca, cha
b' fhada a mhaireadh e do na deisciobuil
uile. C aite, ma ta, an d' fliuair iad na
dh' fhoghain daibh? Fhuair o na mnathan
a bha maille riu, agus a fhritheil dlmibh
d' am tiMoiu. B'e sin a' cheud seirbhis a
rinn boirionnaich anns an eaglais, agus bu
mhor i.

Tha an seorsa oibre so a' dol air aghaidh
fhathast, agus tha feum aig aobhar Clirio-sd
air luchd-cuideachaidh. 0 ehionn corr is
deich bliadhna fichead chuireadh air chois
ann an Eaglais na h-Alba, Comunn nam
Ban, los cothrom a thoirt do bhoirionnaich
aobhar Chriosd a chuideachadh . Cha robh
aireamh nam ban a bhuineadh do 'n Cho-
munn ach beag an toiseach, ach tha e fas
0 bhliadhna gu bliadhna gus a bheil an
diugh dluth air ochd oeud meur de'n cho-
munn anns an eaglais agus corr is leth
cheud mile boirionnaeh an ceangal riutha.
An uiridh chruinnich iad naoi mile deug
punnd Sasunnach air son obair an t-soisgeil.
Tha sean is 6g air an gabhail a steach ann,
agus tha sinn an duil gu'm bu choir do
luchd-comanachaidh na h -eaglais uile a bhi
arm. Beag- no mor mar is urrainn dhuinn a
dheanamh tha e mar fhiachaibh oirnn uile
aobhar Chriosd anns an t-saoghal a chuid-
eachadh. Mur dean sinn sin, tha sinn a
peacachadh an aghaidh ar Maiglistir, a peac-
aeliadh an aghaidh ar soluis. "Esan a dh'
fhanas annamsa, ag-us mise aunsan, giul-
ainidh e moran toraidh, ach g-ach uile gheug
annUmsa nach 'eil a' giulan toraidh tha e
'ga thoirt air falbh."

Tha Criosd anns an t-saoghal, an diugh
fhathast, ann an riochd nam bochd, 's nan
easlainteach, 's nan aineolach, agus ann am
feum na feadhnach sin faodaidh boirionnaich
na h-eag'lais a ghuth a chluinntinn ag iarr-
aidh orra frithealadh dha. Tha e an da
chuid 'na dhleasdanas ag-us 'na shocliair sin
a dheanamh ag-us ma ni iad e, ann am beag
no mor, beannaichidh Dia an saothair.

Air. 12.

]913.

NA SGIIIOBHAICHEAN.

Tha na daoine so air au ainmeacliadh g-ti
bitLeanta anns an Tiomnadh Nuadli, far an
taehrar orra, air uairean, fo'n ainm luchd-
teagaisg, no fiy-lagha. B'e an ceaird lagh
Mliaoii.-* a tlieagasg- agus a mliineachadli,
ag-!is blia urram mor air a tlioirt dliaibli
leis an t-sluagli.

Ann an leabliar Neliemiaili tha ciuantas
air a tlioirt dlminn mu'n diomhclieangal a
rinn na h-Iudliaicli ri Dia an uair a phill
iad a Babilon. Bha e air a dheargadh air
an inntinn gii'm b'e au dearmad a rinn an
aithricliean air lagh Mhaois agus aitheantan
Dhe a b' aobliar do g-ach trioblaid a thainig
orra, ag-us chuir iad rouilipa nach tachradh
sin tuilleadli, ach gu'm biodli lagh Mliaois
air a theagasg gu dichiollach d' au eloinn,
air a sgTiobhadh air lusainneau an tighean
agus air an geatachan, ag-us air a ghabhail
leo mar riag4iailt ann an nitheau spioradail
agus aimsireil. Aig oruinneachadh mor a
bha aca, an deigli dliaibh ballachan lerusa-
leim a eharadli agus an tigh a cliur an
ordugli as ur, bhoidich iad le aou ghuth
gu'n tugadh iad umhlachd do reachdau an
leabhair, agtis chuir na Lebhithich, agus
uaehdarain an t-sluaigh, agus na sagartan
aa seula ris a' chomhcheamgal. B'e Esra a
bu duine 's a bu ditliis anns an obair so,
agus faodar mar sin a radix gu'm b' esan
priomh-athair na sgriobhaichean. Ann an
crannaig fhiodha a rinneadh air son a'
ghnothvdch leugh e ann an leabhar laglia
Mhaois fa cliomhair an t-sluaigh, o mhoch
mhaduinn gu meadhon-la.

Cha robh lagh Mhaois aig an am ud ann
an laimh an t-sluaig-h mar tha am Biobull
'n ar laimh-ne. Bha a' mhor-chuideaohd
dhiubh aineolach air na riagihailtean a bha
sgriobhta ann, agus b'e a' cheud ni a b'
fheudar do Esra 's d'a chompanaich a
dheanamh, cothroxD- a thoirt dhaibh an lagh
ionnsaohadh agus a thuigsinn. Chuireadh an
dleasdauas so an toiseaoh air na sagartan,
ach au deigii laimhe dh' eirieh suas anns an
duthaich seorsa dhaoine a ghabli orra fein,
air ghaol an lagha, an leabliar naonih a
leughadh an nasgaidh do neacli air bitli a
thoilicheadh eisdeachd riu. B' iad so na
sgriobhaichean. Ma bha lainh-sgriobhaidli
mliaith aig duine, ciod an doigh amis am
b' fliearr a b' urrainn. dha a thalann a

chleaolidadli na ann a bhi deanamli leth-
bhreau ur de'.n leabhar naomh, nach robh
idir furasda fhaotaiun no clieannaeh? Agus
ma bha duine 'na sgoilear niaith, ciod am
feum a b' fhearr a b' urrainn dha a dhean-
amh d'a sgoilearachd na bhi leughadh an.
leabhair do dhaoine eile nach b' m-rainn sin
a dheanamh? B'e sin direach a riuu pa
sgriobhaichean. Bu daoine iad aig an robh
gaol air leabhar Mhaois, agus bu cliaomh
leo a bhi 'ga sgriobhadh 's 'ga theagasg
d' an luchd-duthcha. An deig-h laimhe,
thoisich iad air an leabhar a mhineachadh ;
thoisich iad air am beaclidan fhein mu litir
an lagha a tlioirt seacliad, gnis mu dheireadh
nach robh fhios aig an t-sluagh ciod a bu
le Maois no ciod nach bu leis. 0 bhi 'nan
luchd-pinn dh' fhas iad 'nan diadhairean.

Ann an toiseach an toiseachaidh rinn na
sgriobhaichean obair mliaith am measg nan
ludhach, agiis bha beatha is fallaineachd
'nan teag-asg, ach cliaidh iad air an ais uigh
ar n-uig-li, a' fas cho tioram is eumhann is
neo -spioradail 's nach robh annta ach cinn-
iuil a shiolaidheadli a' mheanbh - chuileag
agus a shluigeadh an camlial. Sheideadh
suas an cinn leis an urram^ a thug- an sluagh
dhaibh, agus dh' fhas iad ardanaoh, uaibh-
reacli, fein-fhireanta. Is uamhasach an teist-
eanas a thug- an Slanuighear orra.

Is an-aoibhinn dJitdbh, a cliealgair-
0cm, a oliionn gu bheil sibh a' druid-
eadh riogliachd neimh an aghaidh
diiaoine, oir cha teid sibh fein a steach
agus eha'n fhuiling sibh dJiaibh-san a
tha dol a steach dol ann. Tim sibh
ag itheadh suas tighean 'blmntrach,
eadhon an uair a tha sibh, air sgdth
deadli choslais, a' deamimh tlrnuighean
fad-a.

Ovmrtiohidh sibh'muir agus fir a chum
ami duine a dheanamh de 'ur cr<eideamh
fein-, agus an uair a nitji^iar e mar
sin, ni sibh mac ifrinn deth da uair
na's mo na sibh fein.

Glamaidh sibh an taobh a muigh de'n

ehupan agus de 'n mheis, ach tha iad

air an taobh a stigh Ian fbirneirt agus

ana-measarraohd,. Mata, xxiii.

Bha an cliu so air a tlioirt orra le neach

d'am bu leir an cridhe agus nach do rinn

mearachd ann am breitheanas, agus an uair

a dhit, Crio.sd iad ann an cainnt a cliuireas

critli air ar feoil, cha bhiodli ann do dhuine

46

air bifcli ach ladarnas feuchainu ri craicionn
dubli nan sgriobhaicliean a ghealacliadh no
an letlisgeul a gliabliail.

Bha teagasg- nan sgriobhaicliean calg-
dliireaeh an agliaidh teagusg nan seann
fliiidhean. Faodar an teagasg-san a thuig-
sinn blio na briathran, "Ciod a tha lelio-
bhah ag iarraidli ort ach oeartas a dhean-
amh, trocair a ghradhachadli, agus giuasad
gii h-iriosal maille ri d' Dhia." Ach clia
b' ann air oeartas no trocair no irioslachd a
bha na sgriobhaichean a' seallfcuinn ; mur
tugadh du-ine geill do gach lide de lagh
Mhaois agiis do gach mile riag-hailt eile
a cliuir iad fein ris, oha g-habhadh iad ris
ann an comunn nam' firean. Ach ma bha e
eudmhor nui'n lagh, agus mu'n t-Sabaid,
agus mu na riaghailtean a fhuair e bhuapa
feifl, chunntadh iad e am measg- nam firean,
a dh' aindeoin cho olc agus cho salach 's
'ga robh a chridhe. Ann an aon fhacal,
cha robh ann an diadliaidheachd nan
sgriobhaichean ach plaosg gun bhiadli, lag-h-
aireachd leanabail eadar iad ffein is Dia.
Cha robh iad ag iarraidh oo-chomunn a bhi
aca ri spiorad Dhe; cha tugadh iad dha
's cha 'n iarradh iad bhuaith, ach litir an
lagha.

B'e diteadli nan daoine so nach d' aithnich
iad Criosd an uair a thainig e, g^d a bha
na sgriobturan a bha iad a' leughadh 's a'
teagasg a' toirt fianuis uime. Eaunsaich agus
mhinich iad na sgriobturan sin gus am b'
aithne dhaibh a h-uile facal is litir a bha
aimta bho cheann gu ceann, ach cha d'
amais iad air facal siorruidh Dhe annla,
ag'us an uair a thainig Criosd thvica, cha
d' aithnich iad e, ged a bha a dhealbh air
gach duilleig a leugh iad. B' iadsan aodh-
airean an t-sluaigh, ach an aite gabhail
ris an t-solus na bu luaithe na ghabh daoine
aiiieolaoh ris, chaidh peacaich is cis-mhaoir
a steach do riog-hachd Dhe air thoiseach
orra. Rinn iad na b' urrainn iad g'us daoine
eile a dhruideadh a mach, a thuilleadh air
nach deaehaidh iad fein a steach.

SIMON 0 CHIRENE.

Agus thug iad air fear a bha a dol seachad,
Simon o Chirene, athair Alecsandeir agus
Rufuis, a bha a' teachd on diitliaich, dol
leo, a ohuml a chrann-ceusaiSi a ghiulan.

Marc xv, 21.

B'e an t-aobhar iongantais e mvu- biodh
e61ai3 againne a tha a' creidsinn ann an

Criosd, air cuid de 'n mhuinntir a bha cruinn
air Calbhari ann an latha a' Cliroinn-cheus-
aidh. Tha facal Dhe a tha sinn a' leug'hadh,
agus searmoin is oraidean a sheirbhisich
a tJia sinn ag eisdeachd, a' tilgeadh solus
cho dealrach orra 's gu 'm bheil iad
dhuinn mar gu 'm bitheadh iad beo 'n ar
latlia fein. Muire 'na bron, Peadar 'na
chul - shleamhnachadli, Pilat a' glanadh a
lamhan an deigh binn eucoracli a thoirt a
mach, an gadaiche ag urnuigh, agus an
ceannard-ceud ag aideachadh, "Gu firinn-
each b' e so Mac Dhe" — iad sin is aithne
dhuinn uile. Ach co 'nar measg aig am
bheil cuimhne, na idir eolas, air Simon o
Chirene? Gidheadh b'e so an duiue a eliuid-
ich le Criosd an crann-ceusaidh a g-hiulan
gu Calbhari.

Tha e 'coltach gai'm b' ann de shiol lacoib
a bha Simon, agus gu 'n do rugadh e ann
oeann a tuath Africa, 'san duthaich sin a tha
luidhe eadar Cartage agus Alecsandria. Cha
robh e ach a' leanntuinn eisempleir a shinn-
sir agus a' toirt umhlachd do lag-h Mhaois,
'nuair a chaidh e suas g-u Jerusalem a
ghleidheadh feill na Caisg- sin air an d'
f hulling- Criosd bas. Is doclia, mar an ceud-
na, gu 'n robh suil aige beagan malairt a
dheanamh ris na coigrich a bliiodh cruinn
ann an cuirt an Teampuill. Ach ciamar air
bith a bha chuis so, is cinnteach nach do
smuainich Simon riamh gu 'm biodh e air
aireamli am measg na muinutir a bha 'nam
fianuisean air ceusadh Chriosd.

Chuir e seachad an oidhche roimh cheus-
adh Chriosd anus a' mhachair, taobh a miach
gheatachan lerusaleim. Aig fosgladh nan
geatachan, moch 's a' mhadainn, chaidh e
steach do 'n bhaile. Ann an sraidean a'
bhaile choinnich ris sluagh mor, a' cuairt-
eachadli triuir phriosanach a bha, gach fear
dhiubh, a' giiiilan crann-ceusaidh air an robh
iad a' dol a dh' fhulang bais air Calbhari.
Lean Simon a' ehuideachd, agus an trath
bha e gabhail beaohd air gnuis gach prios-
anaich, agus a' leughadh neo-chiontas ann
an giulan a h-aoin, aithreachas 'san fliear
eile, agus danarrachd 'san treasa ffear, giilac
iad e ag-us chomh-eignich iad e gu cranu-
ceusaidh Chriosd a ghiulan.

Bu mlior feum Chriosd air cuideachadh
's a' mhadainn ud. Air an oidhche chaidh
seachad, uach -b' uamliasach fhulang-ais? Ann
an Gretsemane agus fa chomhair Heroid, an
talla a' bhreatheanais ag-us am fianuis Philait
agus a naimhdean, bha e givilan feai-g agus
corruieli Dhe an agliaidh peacaidh, agus a'

47

' Mang dioghaltas agus droch-blieart dhaoine
aing-idli. Gun bhiadh, gun deoch, gun fliois
re iia h-oidhche, am b' ioghnadh g-ed abliaa
cliorp lag lagus a spiorad trom aig toriseadh na
faire? Am b' ioghnadh gted a bha e euoom-
asaeh dha a chrann-ceusaidh a ghiulan gu
Calbhari ? C" ait an robh Pea<;lar, c' ait an
robh Seumas agus Eoin, mic Shebede? Na'm
biodh iad 'nan aite, diiineil, dileas, treibh-
dhireach mar bu choir dhaibh, theagamh
gu'n deanadh iad tre ghradh an ni a rinn
Simon an aghaidh a thoile.

Bha e (nadurra gu leoir, gu'm biodh Simon
gle mhi-thoilichfce 'nuair a ghlae agus a
chomh-eignich iad e chum crann-ceusaidh
Cliriosd a ghiulan. Feudaidih e ^bhi gu 'n d'
thainig e iomadh mile thar muir agus tir,
oha 'n ann a mihain a dheanamh aoradh do
Dhia 'aithrichean, ach mar an ceudna a
dheanamh buannachd am measg luchd-mal-
airt an airgid a bhiodh cruinn ann an cuirt
an Teampuill. Ma bha so 'na bheachd,
chailleadh e moran uine a' dol suas gu Cal-
bhari, ag-us 'nuair a ruigeadh e an Team-
pull bhiodh na h-aibean a b' fhearr air an
glacadh le luchd-malairt eile. A thuilleadh
air so, bha 'n crann-ceusaidh air a chunutas
'na shamhladh tair agus naire ann an latha
Chriosd; is e ni mallaichte a bh'ann. Bha
an duine a bheanadh ris ag-us ^ ghiulan -
adh e 'ga cliur fein an taobh a mach de
gach cuideachd mheaeail. Bha fhios aig
Simon air so uile, agus bha fhios aige, mar
an ceudna, gu'm biodh an gniomh a rinn
e air a thilgeadli 'na inisg air a theag-hlach
gus an treas agnis an oeathramh g-inealach.
Agus ni eile: cha b' obair fhaoin idir an
crann-ceusaidh a ghiulan gu Calblmri. Bha
am fiodh trom agus an t-slighe cas. Bhiodh
an ceann crom, an anail 'san uchd, am fallus
a' sileadh bho ghruaidh, agus Simon gle
sgith 'nuair a rainig e Calbhari.

Ach an robh ni sam bith seach deuchainn
agus bron agais naire ceangailte ris a'
ghniomh a rinn Simon ann an latha a'
Chroinn-cheusaidh? Aig an am, cha robh
fhios aige co bha e a' cuideachadh. Cha
robh fhios aige nach b' fhear droch-bheairt
Criosd, cosmhuil ris an dithis eile. Ach
moran laithean an deig-h so, 'nuair a thuig
agus a chreid Simon gum b'e .so am Mesias,
Mac Dhe, an Slanuig-hear a thainig "a
shaoradh an ni sin a bha caillbe," saoil sibh
nach robh aoibhneas 'na chridlie do bhrigh
agus gu 'n do rinn e na dh' fheudadh e
airson a Mhaighstir?

A ris; tha e 'gle choltach gu'n do g-hiulain
Criosd cuid de 'n chrann-cheusaidh a bha

air a leagail air gualaiun Shimoin, agus
gu'n do lean Simon ann an oeuman an
t-alaijuigheir gu Calbhari. Bhiodh Criosd,
mar sin, air thoiseach 'san t-slighe, agus
bhiodh e a' toirt gach cuideachadh a b' urr-
ainn dha do Shimon. Feudaidh e bhi nach
d' fhairioh Simon aig an am, mar a bha
Criosd ag aotromachadh 'uallaich, ach 'nuair
a bha e air iompadiadh leis an Spiorad
Naomh, oha 'n 'eil teagamlr nach do thuig
e so. Eiamh bho 'n latha sin tha an slau-
uighear gTadhach a' toirt d'a shlua^h fein
comhfhurtachd an am broin, agus neart an
am deuchainn. Ma tha Dia a' leagail orra
crann-ceusaidh trom, tha Criosd a' cuideach-
adh leo a ghiulan.

Cha 'n 'eil e tuilleadh 'sa' choir a radh
gu'n do thionndaidh crann-ceusaidh Chriosd
gu bhi 'na mheadhon grais do Shimon. Bha
e mar fhiachaibh air gach ludhach e fein
a nochdadh am fianuis an Tighearna 'saa
teampidl tri uairean 's a' bhliadhna — aig feill
na Caisg, feill na ciungis, agus feill nam
buthan. Blia so dhaibhsan a rinn, mar
a rinn Simon, an dachaidh ann an
duthaich chein, eucomasach a dheanamh.
Gidheadh thigieadh cuid dhiubh sin gu
Jerusalem airson na Caisg- agus bho nach
robh ach leth-cheud latha eadar Caisg is
cuingis bu ohleaehdadh dhaibh fuireach 's a'
bhaile re na h-uine sin. Mar so bha iad
a' coimhlionadh lagh Mhaois cho mhaith
's a' b' urrainn dhaibh. Air latha na cuingis
an deigh na h-Aiseirigh, an latha sin a
gliluais an Spiorad Naomh tri mile pearsa
g'u aithreachas, bha cruinn ann an Jerusalem
daoine bho iomadh cearn de 'n t-saoghal,
''agus hho chrlochan Libia timchiollChirene."
(Gniomhara ii, 10). Tha aite -co mhnuidh Shi-
moin air a ohomharrachadh a mach gu son-
ruiehte anus na briathran sin.

Carson tha so? Nach ann chum agus
gu'm biodh fhios againn gu robh esan 's a'
ohoinneamh bheannaichte ud air latha na
cuingis, gu robh e air a ghairm le Dia,
asus air aireamlr am measg seirbhisich losa
Criosd? Am bheil e duilicSi a ehreidsinn gu
robh Spiorad Dhe a' stri ri Simon bho 'u
latha chaidh e suas le Criosd gu Calbhari
eadhon gu latha na cuingis? Nach bu
mhiorbhuileach na nithean a ohunnaic agiis
a chua|l e air an latha mhor ud? Chunnaio
e duine air a dhiteadh nach do rinn eucoir,
air a sgiursadh nach do rinn eron, a' f ulang
has mallaichte ged a bha e gim pheacadh.
Air an t-slighe gu Calbhari, agus air Cal-
bhari fein chunnaic e an duine so ciuin,
iochdmhor, gTasmlior, fad - fhulangach an

48

trath bha a naimhdean 'g-a pliiaiiadli, agus le
fanoid ag- eigheacli, "Sliaor e daoine eile;
clia 'n 'eil e comasach air e (fein a shaoradli."
Feudaidh g-u 'n cual e, mar an oeudua, an
urnuigh ud a chaidli thairis, ann an gTadh
agais an trocair, air gacli urnuigh a raiiiig
riamh gax Catliair nan Gras — "Athair, nmitli
dhaibh, oir cha 'n 'eil fliios aca ciod a ta
iad a' deanamli." Ma chomli-eignich. nanitli-
ean sin an oeaunard-ceud gai aideacliadh,
"Grii firinneacli b'e so Mac Dhe," am b'iogli-
nadh Iged a bhiodli iad 'nan aobhar smuain-
eachaidh do Shimon. ? A' breithneachadli orra,
agiis a' gabhail beaclid air na nifcheau a
thaehair blio sin, bhiodh cridhe Sliimoin air
a dheanamh deas fa chomliair dortadh an
Spioraid Naoimh air latha na cuingis. 'S
ann le aoibhneas moi a iradiadh e air ais do
Chirene agus a dk' innseadh e d'a bhean
aisue d'a dliithis mhac na nithean mor a
thaehair ann an lerusalem. Tha e soilleir
g-!i robh Simon, bho laimh an Tighearna
'na mheadhon air a bhean agus a mhie a
thoirt gu eolas air Criosd. Gle thrath ann
an eaohdraidh na h-eagiais bha mic Shimoin,
Alecsander agus Kufus, ainmeil mar slieir-
bliisich dhileas do'n Tighearn losa Criosd.
Bha mathair an dithis so 'na bana-Chriosd-
uidh cho fialaidh, caoimhneil agus gradh-
ach agus gu'm bheil an t-abstol Pol ag
radh, "Mo mhathair" ritlie, ged nach b'i
a mhathair. "Cuiribh," ars' esan, "failte air
Eufus "a tha taglita anns an Tighearna,,
ag-us air a mhathair agus nio mhathair -sa."
(Roman xvi, 13).

Co a chluinneadli idir gu robh an duine
so ann, mur b'e gni'n do chuidich e Crio.sd
air Di-haoine na Caisg? Riamh an deigh
latha na cuingis bha Simon air a cliomh-
arrachadh a mach 'ean eaglais mar an duine
a ghiulain eratin-ceusaidh Chriosd. Tha
'ainm sgriobhta ann an leabhar an Tigh-
earna 'san t-saoghal so, agus cha 'n 'eil e
ro dhan a radh gu 'm bheil e sgTiobhta,
mar an oeudna, ann an leabhar na beatha.
Nach b'i so an duals phriseil a fhuair Simon
airson an Crann-oeusaidh a ghiiilan? Gu
ma beannaichte Dia, tha 'n duals so air a
chur an cothrom gach ueach a tha leughadh
na duilleig so. Giulain thusa an crann-ceus-
aidh a tha Dia a' leaguil ort, le ereideamh
agU'S faighidinn; lean Criosd troimh mhi-
chliu agus troimh dheagh-chliu gu crich do
chiirsa ,s a' bheatha so; agus aig a Cliath-
air Bhreitheanais shuas cluinnear leatsa an
fhailte ghlormhor so — "Is maith a dheagh
sheirbhisich fhirinnich; imich a steacli do
aoibhneas do Thigliearna . "

An t-Vrr. D. M'Gillebhrdth, Paltidh.

LAOIDH AN EASBUIG CARSUEL.

Is e so an laoidh air an do rinn sinn
iomradh anns an aireamh mu dheireadh.
Tha i air a faotainn ann an leabhar
laoidhean a chuireadh a mach le Donnoha
Ceanaideach ann an 1786, agus mar an ceud-
na, ann an Leabhar Urnuigh Knox a bha
air a chur a mach ann an 1873 fo laimli an
Ollaimh Mae Lacliainn nach maireann, an
Duneideann. Tha i mar so ann an leabhar
Mhic Lachainn.

La do bhitheamsa gu mear, uaibhreach
A Mhacaidh ud is guirme suil;

Aon fhocal air leas an anama

Gur seirbhe bhlas no 'm fearrn ur.

Eoin a' bhaile so sliuas,

Gur truag'h nach tuig-eadh tu am bas;.
Nach faic thu fear na h-uaille shios

'Us am feur uaine trid roi' fas.

Ge mor leat do ghiudhrain Mhuc
'S do bhuaile bhuar bhallach breac;

Uibhir an ubhail gie beag

Cha teid do'n uaig-h chumhainn leat.

A dhuine thruaig-h nach gabli thu eagal,
'M faic thu 'n t-eug thugad 'na ruith;

lonnan 's a bhi air bhord na h-uaighe,
Ged bu tu bu bhuain air bith.

'N uair bheirear uait an oeann-aghairt,
'S a theid air fradharc do shul;

Cuiridh iad thu eint' air mhaidean,
'S cha 'n ann air leabaidh de 'n chloith.

Cuiridh iad thu 'n ciste chumhainn,
Aon bhrat lin do bhi mu d' chorp;

Druini do thighe ri cuinnein do ehroin,
'S cumhaun an teach osda dhuit.

Tri slatan de dh' anart margaidli,
Theid mu d' chorp, gur beag a phris ;

'S bidh do chairdean 's do luch comuinn,
'G a ghearradh mu d' bhonnaibh shios.

Togaidh iad thu 'n dara mhaireach,
Sluag-h mu seach a' dol f uidh d' chorp ;

Ghille, ge mor leat do rahire,
Nithear oluich na cille ort.

Carbad beag nach bi do shath,
Bheir iad leat gu beul an t-sluic;

Lamh an ti bu chaoimli air uaire,
Uir gu tiugh 'g a shluaistreadh ort.

Bheir iad thu gu beul na h-uaighe,
Gun neart, g-un fhradharc, gun luth;
. X)o chairdean ad dheigh gu bronach,
'S fagar shios ad onrach thu.

Air. 1.

1914.

NA H ABSTOIL.

Agus shdnraieh e da fhear dheug, a chum
gu 'm hitheadh iad maille ris, agus gu 'a
Guire-adk e mach iad a shearni(ynachadh .

Marc, iii, 14.
Blia Criosd a' searmoiiacliadli greis mhaith
ai'an do tliagh e na h-abstoil. Ann an
toiseach a mhinistrealachd sliaothraich e 'na
aonar, act an uair a dh' flias an siol a chuir
e agus a blia am fogharadh air bheul a
bhi deas, ghairm e luchd-oibre eile gu bhi
maiUe ris. Bha fliios aig-e mar an ceudna
nach b' fhada an uine gu.s am biodh e fein
air a thog-ail .suas blio 'n talamh, agus mar
sin g-u robli e feumail dha riin-diomhair
Dlie fhoillseaeliadh do na daoine sin am
measg a dlieisciobul a bu flireag^arraiclie g-u
Cliram na h -eag"lais a ghabliail orra an deigh
a bliais. Cha do thagh e na li-abstoil ann
aji cabhaig. Blio 'n cheud latlia a thoisich e
air searmonachadli bha a sliiiil 's a chluas
fuiaeliail feuch c6 am measg na feadlinach
a bha 'g'a leantuinn a bu flireagarraiche
air son an dreuchd. Mar ard -fhear -togail
glic cha chuireadh e ach clachan cinnteach
ann am bunait an teampuill a bha e a'
togail; ag-us air dha beaclid a g-habhail air
a dlieiseiobuil uile shocruich 'inntinn air an
da fhear dheug", mar dhaoine dileas ris am
faodadh e cuisean na h-eag-iais earbsadh.
Coum air cheum, bha an ceangal a bha
cadar Criosd ag-us an da fhear dheug so
a' teaunachadh, g-us mu. dheireadh an d'
fliaillsich e e-fein dhaibh mar nach do rinn
e do'n t-saoghal. An toiseach ghairm e
iad gii bhi 'nan deisciobuil mar a ghairm e
na oeudan eile. An deigh laimhe ghairm
e iad gai bhi ann an daimh a bu dliiithe
dha : dh' iarr e orra an dachaidhean agus
an obair shaoghalta- fhagail, a chum gu 'n
laehadh iad mu'n cuairt na duthcha maille
ris fein ann an aobhar an t-soisgteil. Ach
a nis thainig gairm a b' airde thuca agus
thug- e ^ihaibh ughdarras a bu mhotha; rinn
e Abstoil dhiubh, ag-iis chuir e mach iad
mar theachdairean air an sg-eadachadh le
cumliacHid o neamh.

Aig gacli am soluimte 'na bheatha bha
e 'na chleaclidadh aig losa a chompanaieh
fhagail agus del do aite uaigneach a dhean-

amh urnuigh, aau.s tha Lucas ag- fnnseadh
dhuiun gu 'n do bhuanaich e re na h-oidJrche
ann. an urnuigh ri Dia, an oidhche m'an
do chuir e air leth na h-abstoil. Anns a'
mliaduinn ghairiui e a dlieiseiobuil 'ga ionn-
suidh, ag'us air dha an da fhear dheug a
thaghadh asda, labhair e riu gu soluimte, ag
innseadh dhaibh ciod a bha an Tighearna ag-
iarraidh orra agais ag earalachadh orra gu 'n
gluaiseadh iad gu cubhaidh do 'n ghairm
leis an do ghairmeadh iad. Tha e oollach
g-u 'm b'e so a' mhaduiun air an d' thug losa
dhaibh an teag-asg a tha air a ohur sios ann
au Searmon na heinne, nach ann idir ris
a' mhor-chuideachd a labhair e na lagh-
annan ag-iK na riaghailbean sin ach ris a'
bhuidheann bheag- a bha air an ur ghairm
gu dreuchd ard na h-abstolachd.

Is sibhse salamn na talmhainn. Is

sibhss solus an t-saoghail. Mar sin

dealraicheadh 'ur solus-se an lathair

dhaoiiie, air chor agus gum faic iad

'ur (leadh oibre agus gun toir iad glbir

do 'ur n-Athair a tha air neamh.

Dh' innis e dhaibh nach robli inbhe no g"16ir

shaoghalta a' feitheamh orra, ach 'na aite

sin gu'm fuiling-eadh iad ana-caiiint is g-eur-

leanmluiinn o dhaoine; ach air eag-al gu'm

meataicheadh iad ri aghaidh nan cruadal a

bha romhpa chaidh e air aghaidh agus thu-

bhairt e riu,

Is beatinaifihte a 'bhitheas sibh an uair

a bheir daoine beutn dhuihh, agus a

ni iad geur -leamnhuinn oifbh, agus a,

labhras iad gu breugach gach uile ghne

uilc 'n 'ur n-aghaidh air mo sgdth-sa.

Deanaibh g'airdeaohas, agus bithibh ro

shuhhacli ; oir is mbr 'ur duais air

neamh; oir mar sin rinn iad geur-

leanmhuinn air na fdidhean a bha

roimhibh.

Tha ainmean nan abstol air an toirt

dhuinn le triuir de na soisgeulaichean (Mata

X, Marc iii, Lucas vi), ach ged nach do

chuir iad sios iad anns an aon 6rdug-h chuir

iad uile ainm Pheadair air thoiseach agus

ainm ludais air dheireadh. Cha b' ann gun

fhios c'arson a rinn iad sin, oir b'e ludas

diu is Peadar roghainn na cuideachd. Bha

na h-abstoil uile 'nan daoine oga agus cha

robh gin dhiubh posda ach Peadar. An car

a tha anns an t-seana nihaide is duilich a
thoirt as; aon uair 's g'u 'n teid dxiine seach-
ad air an da fhieliead is ainueamili a dh' ath-
arraiclieas e a blieachdan no chleachdaidh-
ean. Mar sin tliagh Criosd gu bhi 'nan
abstoil daoiue anns an robh fuil tlietli is
spiorad misneacliail, og'anaich nach do shoc-
ruioh fatliast air an deasglaipnean, aig an
robh cridheachan faoilidh air an greimich-
eadli firinnean ura an t-soisgeil. A mach
G Bhartolomeus, tlia e air a radh gu robh
na h-abstoil gun fhoghlum. Faodar a chreid-
sinn nach robh iad 'nan sgoilearan coltach ri
Pol agus nach do shuidh iad aig casan nan
sgriobhaichean cho dion 's a shuidh esan
ach aig a' eheart am clia robh iad gun sgoil
anns an t-seadh anns a bheil sinne a'
cleachdadh an fhacail an diugh. Cha b'e
duine gun sgoil a sgTiobli soisgeul is litrich-
ean Eoin, is leabhar an Taisbeanaidh, leabh-
raichean a tha cho domhain 's nach urrainn
eadhon na daoine a bhios a' cur as leth nan
abstol gu robh iad gun fliog-hlum, grunn-
achadh annta. Ach mur robh na h-abstoil
fo theagasg sgriobhaichean bha iad fo theagasg
a b' fhearr. Ann an companas Chriosd dh'
fhogliluim iad gliocas a b' airde na gliocas
an t-saoghail, agus choimhlionadh dhaibh am
facal, "Bheir fosgladh do bhriathar solus,
a' toirt tuig-se do na daoine simplidh." Sabu
cxix, 130. Threoraieh Spiorad na firinn iad
a chum na firinn uile; ann an eolas air
Criosd fhuair iad spiorad giiocais agus foill-
seachaidh, air chor agus gu 'n do rainig iad
air nithe nach faca siiil agus nach cuala
cluas. Bhaisteadh leis an Spiorad Naomh
iad, agus rinneadh soilleir dhaibh gliocas
eugsamliuil Dhe a bha falaichte air an
t-saoghal.

Ged a bha euid de na h-abstoil na bu
chomasaiche na each bha iad uile dileas
g-u bas. (Cha 'n 'eil sinn a' cunntas ludais
a shanntaich duals na h-eucorach agus a
chaidh d'a aite fein). Sheulaich iad am
fianuis le am fuil, oir a reir beul-aithris na
h-eaglais, a mach o fhear no dha dhiubh,
chain iad am beatha ann an aobhar an
t-soisgieil. Ghivilaui iad an crann-ceusaidh gu
litireil mar a ghiiilain am Maighstir e. Bha
Aindreas air a cheusadh ann am Patra ann
an Acliaia; tha e air a radh gu robh e
beo da latha an deigh a bhi air a chrochadh
air a' chrann-cherLsaidh, agus gu 'n do lean
e air ainm an t-Slanuig-heir a mholadh gus
an d' fhag an anail e. Chuir droch Herod
Seumas, mac Shebede, gu bas. Rinn fear
de na sg-riobhaichean casaid an aghaidh
Sheumais is thugadh a mach binn a bhais.

An uair a bhatar 'ga tliarruiug air thaod a
dh' ionnsuidh an aite far an robh a cheann
air a sgiaradh o choluinn leis a' chlaidheamh,
bhuail a chog-uis an sai'iobhaiche is a'habh

Do o

e aithreachas; thilg e e-fein aig casan an
abstoil, ag radii, 'A dhuine le Dia, thoir
maitheanas dhomli, oir tha aithreachas orm
gu 'n do labhair mi ad aghaidh." "Sith
dhuit, a mhic, sith dhuit" fhreag'air an
t-abstol caomh. Bha Peadar air a cheusadh
anns an Roimh, ag'us tha e air a radh g-u 'n
d' iari- e air na daoine a cheuls e a chrochadh
air na niaidean 's a cheann foidhe, oir nach
b'airidh e g'li'n sinfe air a clirann-cheusaidh
e coltach r'a Mhaig-hstir. Aig am sonruichte
d'a bheatha theab Peadar tu.iteam air falbh,
agos oifig na h-abstolachd a ehall, ach bu
leir do Chriosd blaths is dilseachd a chridhe
mar nach bu leir do dhaoine, agus dh' aisig
c 'anam dha air ais. Agus dhearbh Peadar
gu'm b'airidh e air an earblsa a cliuir e ann,
oir shaot.hraich e anns an eaglais fad dha
fhicheai bliadhna, a' beathachadh nan uan
's nan oaorach, a reir aithne a Mhaighstir.
A mach o Eoin, cha robh aon eile de na
h-abstoil a rainig- aois Pheadair, no rinn
uiread seirbhis ris ann an craobh-sgaoil-
eadh an t-.soisg'eil.

Ged nach robh na h-abstoil uile cho com-
asach ri Peadar is Eoin, bha feum orra uile
ann am fion-lios Dhe. Bha eadar-dhealach-
adh thiodhlacan aca, ach bha iad air am
baisteadli leis an aon Spiorad. Tha an aite
fein aifi" na daoine aig' nach 'eil ach aon
talann cho mhaith ris na daoine aig a bheil
coig: tha na daoine beaga cho feumail ris
na daoine mora. Tha aon g-hl6ir aig a'
gh)-ein, agus gloir eile aig a' ghealaich, agus
gloir eile aig na revdtan; oir tha eadar-
dhealaehadh eadar reul agus i-eul a thaobh
gioire, ach is e run an Ti a cliruthaich iad
uile gu 'n leanadh gacli reul a cursa fein
ann an cuairt nan neamh, ag-us gu'n deal-
raicheadh an solus, mor no beag, a tha innte.

Shonraieh e da fliear dheug-, a ohum gu'm,
hitheadh iad maille ris. B'e sin an t-ionns-
aehadh a b' fhearr a b'urrainn dhaibh fhaot-
ainn agus an t-ullachadh a b' fhearr air son
obair an t-soisgieil, a bhi maille ri Criosd.
Air dhaibh g'loir an Tig-hearna fhaieinn, gam
sgail air an aghaidh, bha iad air an cruth-
atharrachadh a chum na h-iomhaigh cheud-
na. AgiLS an uair a chaidh iad a mach a
shearmunaohadh, cha d' thug iad do dhaoine
eile ach na nithean a fhuair iad fein ann an
eo-chomuun am Maighstir. Bu chiMr du
shearmonaichean an t-so:sgeil anns na laith-
eau so fa-liast agus dhaibhsan uile a tha

feucliaiim ri obair a flheanamh amis au
eaglais, so a cliuimlineaehadh, naeh urrainn
dhaibh ni a thoirt seacliad nach d' fliuair
iad, agiis iiacli urrainn iad acraich eile a
bheathachadh niur 'eil an anam feiu air a
lionadJi le beatha ann an co-ehomunn
•Chriosd. As engmliais cuid d' ar n-uine
gaoli latha a chiu- seachad niaille ri Criosd,
ann an co-ehomunu fliacail agavi a spioraid,
clia blii aunainn acli abstoil gTui teachdair-
«aolid, agus searmonaichean gun siigh, a'
gabbail gnotliuich ri nithe nach buin dhuinn.
Ach iadsan a theid a sbeach do iona,d-diomli-
air Dlie, agus a dh' fhanas maille ri Criosd,
gheibli iad ionnihas as an toir iad a mach
nitlie nuadlia agu5 sean, an uair a theid iad
a mach 'nam fianuisean. Tha e mar fhiach-
aibh oirun uile, cho mhaith ris na h-abstoil,
ordug'h Dhe a leantuinn anns a' bheatha
spioradail agus ann an seirbhis an t-soisgeil,
agus is e so ordugh Dhe,

A' cheud cheum — a hhi inaille ris.

An ath cheum — dol a ivnch mar
fhiawwisean.

NAIGHEACHD DO 'N-CHLOINN.

Tha t'hios aig parantan is luchd-teagaisg
gTi bheil clann na's gaolaiche air naig-heaehd
na tha iad air searmon. Ag-us direach mar
a ehuireas an t-iasgair biathadh air a dhu-
bhan a reir an t-seorsa eisg'' a tha dhith air,
tha sinn a' cur sios na naigheachd a leanas,
an dochas gu'n leugh parantan d' an cloinni.

"0 chionn fhada nan cian bha caileag-
bheag a' fuireach leatha fein ann am bothan
air oir a' mhonaidh. B'e Mairi ainm na
caileig agus bha i 'na dilleachdan. Shiubh-
ail a mathair an uair a bha Mairi cho 6g
's gur gann gu robli cuimhne aice oirre.
Bha i air a fag-ail gun bhrathair, gun
phiuthar, gun chompanach, gun duine a
bhuuieadh dhi ach a h-athair, beisd mhosach
a bhiodh ag 61 a h-uile sgillinn a choisneadh
e, comlila ris a" mhuillear dhubh is g-raisg
eile na dutlicha.

Bha am monadh 'na aite boidheach auns
an t-samhradh, 'nuair a bhiodh blaths na
greine a' cur nan eun gu seinn, agus a
bhiodh am fraoch air dhath au fhiona. Ach
cha robh e idir cho boidheach anns a' ghe-
amhradh, 'nuair a sheideadJi na guoithean
le sgread eagallacli, agus a bhiodh na clacha-
meallain a' toirt enag air an uinneig. Air
oidlicheannan dorcha stoirmeil, an uair a
bhiodh a' ghaoth a' feadaireachd ann 5 an t-
simileir agus mu oisinnean an tighe, shaoil-
eadli Mairi gu robh i a' cluiiiutinn .o-uth

tiamliaidh is gearau tursach mar ghlaodh
duine ann an eiginn bais. An uair nach
biodh ola aioe a chuireadh i anns a' chruisg--
ein 's a bhiodh an tigh dubh dorcha, shaoil-
eadh i gu robh i a' faicinn anns an
dorchadas daoine air an robh aghaidheau
(ioimheaeh is crutli neouach. Ach cha robh
uiread eagail oirre rorrrhpa 's a bhiodh oirre
an uair a thigeadh a h-athair dhaohaidh air
au daoraich. Gle bhitheanta cha tigeadh e
dhachaidh idir, agus an oidhche nach tigeadh,
bliiodh cridhe Mairi air chrith le eag-al gu'n
do tliuit e ann am poU-moine 's gu'n do
bhathadh e.

Bha Mairi 'na caileig thapaidh, agus dh'
ionnsaicli i sniomh is figheadh. Re a' ghe-
amhraidh bhiodh i a' sniomh air a' chuibhil
a dli' fhag a mathair aice, agus a' fig'headh
stocainnean dhi fein 's d'a h-athair. Bha
bt'agan cheare aice cuideachd, agus leis na
h-uighean bha i a' oumail an tighe, 'nuair
nach tug-adh a h-athair airgiod dhi.

Cha robh i riamh ann an sg-oil no
ann an eaglais, oir cha do ghabh a
h-athair suim an cothrom sin a thoirt dhi.
Cbd b' urrainn i Jsughadh, agus cha b' aith-
ne dhi urnuigh ach rann bheag a dh' ionusaich
a mathair dhi, 'nuair a bha i 'na leanabh.
Cha do dhichuimhnich Mairi an rann sin,
g-ed a bha iomadh bliadhna 0 shiubhail a
mathair ; agus cha deachaidh i riamh a
luidhe gun an rann a radh.

Gu'n dlonadh Dia nan gras ar tigh,
Gu'n dionadJi abstoil Dhe ar dorus,
Gu'n dionadh ainglean Dhe mo leaha,
Dithis aig a ceann is dith'is aig a casan.

Cha robh fhios aice eo iad na h-abstoil,
's cha mho a bha fhios aice c6 iad na
h -ainglean, oir cha robh Biobull aice, agus
ged a bhitheadh, cha b' urrainn i a leugh-
adh. Ach a h-uile oidhche, au am dol a
luidlie, rachadh i air a giuinean is dh'ab-
radJi i an rann a dh' ionnsaicli a mathair
dhi.

Bha Mairi 'na ereutair sunndach, soiia,
diohiollach, agus bha ioglinadh nach bu
bheag air daoine, eiamar a dh' fhas flur cho
boidheach ann an garadh an idrongair. Blia
i cho neochiontach ris na h-uain a bhiodh
a' leumartaich air an tolman uaine a bha
air chill an tighe, agus is e an aon rud a
blia cur dragh oirre, "'s a chuireadh sgail air
a h-aodann 's air a cridhe, a blii faicinn a
h-athar a' tigh'nn dhaohaidh air an daoraich.

Chaidh bliadhnachan .seachad. agus tliois-
ich monmhur anus an diithaicli gu robh
rud-eigin nach robh onea^la a' dol air
ao'haidh ann am bothan Mairi. Bha e air

a riidh gii'm facas daoiiie 'g- an cruba/lli
tein amis an dorcliadas timchioll an tig-he,
aig- ani, a dh' oidliehe am bu choir do dhaoine
onorach is measail orra fein a bhi 'nan leab-
aidh. Ag'us a thuilleadh air sin, gu robh
solus ri fJiaicinn gnr beul an latha troimh
sgaraidhean anns an dorus agus anns an
uiiineig-, gied a bha an dorus air a chrann-
adh. B' aithne do'n duthaioh uile nach robh
ann an atbair Mairi ach droeh sgealb, agus
b' e barail dhaoine gu robh e ann an
co-bheinn ri meirlioh is smuglaireau. Co
diiiu. bha iad cinnteach nach bu rud maith
sam bith a Idia dol air aghaidh ann an tigh
a' mlionaidh.

Latha de na laithean bha coigreacli, seann
duine liath air an robh ooslas uasal is eir-
eachdail, a' dol thar a' mhonaidh, agus stad
e aig an dorus a dh' iarraidh deoch. Thug
Mairi sin dha gu h-aoibheil. Chunnaic an
seann duine gu robh a' chaileag cho modh-
ail 's a bha i boidheach, agus air dha beachd
a ghabhail air a sicireachd, dh' fhan e g-reis
aig an dorus a' bruidhinn rithe. M' an d'
fhalbh e, thug Mairi chaomh eachdraidh a
beatha dha air fad; dh' innis i dha gu saor
uimpe fein, agus mu na eearcan agus mu'u
chuibhil; ach aon ni cha d' innis i, gu robh
a h-athair 'na dhrongair. ''Tha mi faicinn,"
aj-s' an seann duine, "gTir caileag luhaith
thu; am bi thu ag urnuigh." "Tha eagal
orm," ars' Mairi, "nach aithne dhomh ur-
nuigh cheart, ach bithidh mi ag radii facail
a dh' ionnsaich mo mliatliair dhomh, m'an
teid mi a luidhe." Agus ghabli i dha na rami,
Dithis aig a ceann is dithis aig a easan.
Gun dionadh Dia iwn gras ar Ugh,
Gu'n dionadh abstoil Dhe ar dorus,
Gu'ii dionadh aingiean Dhe mo leaba,
"Cha b' urrainn dhuit urnuigh a b' fheari
a radii,' 'ars' an duine le Dia (oir is e sin
a bha ann), "lean thusa air an urnuigh sin
agais gabhaidh Dia curam dhiot."

An uair a rainig an coigTeach an clachan
dJi' fheoraich e de dliuine no dha a thachair
ris mu'a chaileig a bha fuireach anns a'
bhothan air oir a' mhonaidh. Am measg
nithean eile dh' innis iad dha mu 'n t-solus
a bha. ri fhaicinn ann, agus mu na daoine
a bhiodh a' sgiathalaich mu'n cuairt an tighe
an deigli mheadhon oidhclie. Cha do clireid
an seann duine an tuaileas a tliog muinntir
a' chlachaiii air tigh a' mhonaidh, oir, ars'
esan ris fein, "tha neochiontas a cridlie ri
fhaicinn ann an gnuis Mairi." Ach chuir
e roimlie gii'n rannsaicheadh e an gnothuch.
Oidhche araidh, gun ghuth a radh ri
duine beo, thog an seann duine air agus rinn
e air a' bhothan. Bha an oidhche dorclia

's an t-slighe fada, ach thagh e a clieum le-
solus lochrain a bha fo chleoca. Bha an
oidhche ciiiin, gun fhuaim a' briseadh samh-
chair a' mhonaidh ach guileag thiamhaidh
na feadaig. An uair a rainig e a cheaiin-
uidlie chuir e as an lochran agus sheas e,
ag amharc air a' bhothan. Cha robh e fada
'na sheasamh an uair a chunnaic e solus aig
bonn an doruis, agus direach mar a dh' innis
muinntir a chlachain dha, daoine 'nan seas-
amh fo anainn an tighe, a' cagartaich r'a-
eheile. Chuir na chunnaic e doilgheas air
oridhe an t-seann duine, oir cha bu nihaith
leis a clireidsinn gu robh cuid aig Mairi
aims an olc, ach an ath mhionaid las a chor-
ruicli agus leum. e a dh' ioiinsuidh an tighe,
a thoirt achmhasan do na daoine. Ach nm
leum, cha do theicli iadsan agus cha mho-
a gliabh iad eag-al. An uair a chunnailo e go-
lais e an lochran ag-us cliaidh e dKith dhaibh.
Ach 'u uair a chunnaic e an aodann le
solus an lochrain, thuit an duine le Dia aig
an casan ann an rioclid mairbh. Oir bu
daoine iad nach buineadh do 'n t-saoghal so,
sg-eadaiohte ann an culaidhean fada agus
iad mor is maiseach. Anns a' mhionaid
tliuigl e CO iad, oir bha an da iuchair mhor
anil an laimh Pheadair. Lub an duine le
Dia a ghlun a chum urram a thabhairt do
na h-abstoil naoniha, ach m' an do thog e
suas a shiiilean, cliaidh iad as an t-sealladh.
Bha g'ath soluis fathast ri fhaicinn ann
an sg-araidhean an doruis agus na h-uinneig,
ach an uair a dh' flieuch e ri sealltuinn a-
steacli air an uinneig- chunnaic e claidlieamh
ruisgte roimlie agnis cliual e guth ag radh
ris, "Is solus nan aing-eal an solus so; na
■seall a steach, air neo dallaidh e thu mar a
dhall e mise air an t-slighe gu Damascus."
"Seallaidh mi air an t-solus, seallaidh mi air,"
ars' an duine le Dia, " oir is fearr aon phlath-
adii de sliolus nan aiugeal na fradharc mo-
shiil fad mhile bliadhna." Leis an fhacal sin
cliaidh an claidlieamh as an t-sealladh, agus
ohuunaio e a steach do'n bhothan. Agus is
e so an sealladh a chunnaic e, Mairi bheag
'na suain chadail air leaba iosal agus ceithir
aingiean a' dion na leapa, dithi-s aig a oeann
is dithis aig a casan.

Dh' fhag e an tigh gu failidh air eagal
g-u'n duisgieadh e i, ach sheall e air ais agus-
feuch, bha an da fhear dlieug 'nan seas-
amh, a' dion an doruis. Phill an seann duine
dhachaidh, a' toirt buidheachais do Dhia air
son a mhaitheis, a-gus fad a bheatha bha am-
facal so ' na chridhe agnis 'na bheul,

Bheir e aithne d'a aingiean mu d'

thimchioll
Chum do ghleidheadh ann ad shligh-
ean uile.

Air. 2.

1914.

SEUMAS BRATHAIR AN TIGHEARNA.

Tlia triuir dliaoine de'u aimn Seuma.s air
an ainmeachadh anns an Tiomuadh Nuadli,

(1) Seumas, mac Shebede.

(2) Seumas, mac Alplwuis.

(3) Seumas, brafhair an TigTiearna.
Blia a' cheud ditlii.* 'nan abstoil, aeh eha

robh brathair an Tigliearna de chomuiin nan
abstol, do blirigli nacli do chreid e ann an
Criosd giis an d' eirioh e o na marbhaibh.

Tha e air a radii anus an fTiommadh
Nuadh gu'm bu bhraithrean do'u Tig-liearna,
Seumas, ag'us losepli, agus Simon, agus
ludas. Ciod an fliior dhaimh anns an robh
na daoine sin dha ? Cba'n 'eil e furasda sin
a dheanamli a macli, oir cha 'n 'eil diadh-
airean de 'n aon bheaclid air a' cliuis. Tha
cuid jam beachd gu'm bu chlann piuthar
mathar dlia iad, mic Chlopais a bha posda
ri piuthar Muire. Tha caiid eile am beachd
gu'm bu chlann loseiph iad, o mhnaoi a
bha aig-'B roimh Mhuii-e. Agus tha cuid pile
am beachd gu'm bu chlann iad a bha air
am breith dha le Muire, an deidh a ceud-
ghin losa. Ach cha ruig sinn a leas argum-
aid a dheanamli mu'n ghuothuch; foghnaidh
dhuinm a radii gu bheil dreach na firinn air
beachd na feadhnach a tha a' gabhail an
sgriobtuir gu litireil agus a' creidsinn gu'm
b'e losepli athair nan daoine ud agus Muire
am mathair.

"Nacli e 80 mac an t-saoir? nach e
ainmj a Imhathar Muire? agus a bhraith-
rean, Seumas, agus loseph, agus Simon,
agus ludas? agus a pheathraiehean nach
'eiliaduilemailleruinn?" Mata xiii, 55-56.

''Na;cii e so an saor, mac Mhuire, agus
brathair Sheumais, agus loseis, agus
ludais, agus Shimoin?" Marc, vi, 3.

"Cha do chreid eadhon a bhraithrean
ann." Eoin, vii, 5.
Tha briathran losa fein a' conili-chordadh
ris ]ia tha na soisgeulaichean ag radh,

"Cha 'n 'eil faidli gun urram, ach 'na

dhuthaich fein, agus am measg' a luchd-

daimli, agus'na iliiffh fern." Ma)-c,vi,4:.

Ach ma bha mic aig Muire a bharrachd

air losa, c' ar son nach d' fhaJg e i air

an eiiram, an aite a fagail air churam

an abstoil Eoin? Cha d' fhosgail losa fein
a chridlie dhuinn air a' cliuis sin, a^us uime
sin, cha 'n urrainn sinn a radii le cinnt; ach
tha sinn an dull gu'm faea e nach robh a
mliathair idir sona am nieasg a cloinne fein
aig an am. Cha robh iadsan a' creidsinn ann
an losa, agus bha e 'na charraid dhise a bhi
'gan cluinntinu a' faotaimi coire dha. Bha
Seumas is each gu li-onorach an dull gu
robh e a' dol air ceacharan o chreideamh an
aithricheau, agus air uairean, gu robh e air
mhi-eheill; ag-us cha'n 'eil teagamh nach do
ghoirtich iad cridhe am mathar iomadh latha
le bhi mag-adh air beachdan is diadhaidh-
eaclid am brathar. Bha cridhe Muire an
ceangal ri losa; b' aithne dliise mar nach
b' aithne dhaibhsan nach b' aun o shiol tal-
mliaidh a g-hineadh e, agus bha gach facal
a labhair iad 'na aghaidh mar shaighead 'na
cridhe . B' fhior am facal a tliuirt Simeon
naomh ri Muire anns an teampuU, "Peuch
chujreadh an leanabh bo air sou tuiteam agus
eirigli mlioran ann an Israel; agus air son
eomharaidh an aghaidh an labhrar; seadh,
agViS theid claidheamh troimh d' anam
fern." Lucas ii, 34,35. Chaidli an claidheamh
troimh anam Muire iomadh uair am measg
a cloinne fein, an uair a ehluinneadh i iad
a' cur obair losa an suarachas agus a' faot-
ainn coire dha. Ma bha i beannaichte am
measg blian, bha i mar an ceudna doilgh-
easach agus eolach air bron; agus cha b'e
an bron a bu lugha a dli'fhiosraich i, gm robh
losa gun urram am measg a cloinne. "Na
measaibh gii'n d' thainig mise a chur sithe
air an talamli; cha d' thainig mi a chur
sitlie, ach claidheimh. Oir thainig mj a chiu'
duine an aghaidh 'atliar agnis nig'hinn an
aghaidh a mathar." Mata. x, 34, 35. Bha
am facal so air a choimhlionadh aun an
teaghlaeli Muire; agus ma bha fliios aig
losa, agus tha e gle choltach gu robh, gai
robh as-creideamh a cloinne fein a' milleadh
a saorsa agus a sonais, cha 'n 'eil e idir
iongantach gni'n d' fliag- e i air churam an
abstoil chaoimli nach cuireadh carraid oirre
le beachdan no briathran toibbeumach. A
tliuilleadh air sin, b' ann d'a daoine fein
Eoin, oir b'e mac a peathar e, mac Shalome
a bha posda ri Sebede. Ach bha ceangal
eadar Eoin is Muire a bu tinne agus a bu

bhlaitlie na daimli na feola, oir blia iacl
de'n aon inntinn a thaobh losa agus thug
iad gaol dlia nacli d' thug dithis eile air an-
t-saoghal. Bha fhios aig losa gu'm biodh
e 'na fhaochadh do ohridhe briste Muire,
an deidli a bhais, a h-aite-suidhe a bhi
aice aim an dachaidh diijne ris am faodad|h
i conaltradh milis a dheananih mii na nith-
ean a thaisg i 'na cridJie, aoh air nach b'
iirrainn i labhairt gii saor am mteasg" a
cloinne fein.

Tha e coltach, ma ta, nach do chreid
Seumas ann an losa, ann an laitliean fheola,
g-ed a rug-adh 's a thogadh e anns an aon tigh
ris, Ach an deidh aiseirigh an t-Slanuigheir
thainig atharrachadh air. Bha e air iomp-
achadh. Am. measg na feadhnach eile a
chunnaic losa, tha Pol ag innseadh gu 'm
faca'o e le Seumas. Tha cuid de dhiadh-
aireaii an duil 'gur e an eealladh u|;l a dhiiisig
creideamh ann, agus gu'n d' fhoillsich Cricsd
€ fein dha, a chum a shiiilean fhosglaclh.
Cha 'n lu'rainnear a radh, ach ciod air bith
an doigh anns an d' fhosg-ladh iad, bha
Seumas air aireamh am measg nan deisciob-
u\, gle ghoirid an deidh na h-aiseirig-h.
Agus an eeann beagan uine b'e duine a bu
mheasaile ann an eag-lais lerusaleim. Bha
cudthrom aig fhacal nach robh aig facal
duine eile innte. Cha'n'eil teagandi nach
do chuidich an daimli anns an robh e do 'n
Tighearna leis, ach cha d' thugadh na sean-
airean an toiseach dha mur b' airidh e air.
A reir coslais, bha e 'na dhiune fireanta is
giic is smachdail.

Bha femn aig- an eagiais gu r(jl)h Seumas
na bu ghlioe na cuid de na h-Iu.;lliaicli eile,
an viair a thoisich connsachadh is iorghuill
innte mu thimchioll - ghearradh. Na 'n d'
fhiiair diadhairean lerusaleim an toil fein,
bhiodh an eagiais 'na da bhloigh ann an
toiseach a toi.seachaidh. Ach bha an seis an
taic riutha, Pol. Bha esan de'n bheachd
nash robh e gu feum sam bith eleachdaidh-
ean ludhach a sparradh air na cinnich, agus
gu'm bu choir an gabhail a steach do 'u
eagiais guji chumhachan, ach a mhaiu creid-
eamh anns an Tighearna Io,sa. Cha do chord
sin ri cuid de dhiadhairean lerusaleim. agus
sheas iad 'na aghaidh. Bha taobh aca ri
riag-hailtean Mliaois is cleachdaidhean an
aithrichean, agus bu mhaith leo an toirt
a steach do'n eagiais Cliriosduitlh. Bha am
bvudheann ludhach anns an eagiais cho
danarra 'nam beachd agus gu 'n deachaidh
feadhainn dhiubh a macli -air sail Phoil, a'
cut an aghaidh a theag-aisg anns na bailtean
anns an do shearmonaich e. Dh'fheuch iad

-I'i ughdarras an abstoil a ohiu' an su.arachas,
ag innseadh do na cinnich nach robh ann
ach duine dona leis am bu mhaith e fein
ai'dachadh agus tighearnas fhaotainn thairis
orra, nach faca e riamli an Tighearna, agus
uime sin, nach robh barantas sam bith aige
air son a theagaisg. Dli'innis iad dhaibh
mar an ceudna gu robh na ereidmhich ann an
lerusalem a' leantuinn gnaths nan ludhach,
agus 'nam measg sin, gu robh Seumas, brath-
alr an Tighearna. Agus, ars' iad.san gu seolta.
miu' 'eil fhios aig'e-san ciod a tha oeart
is freagarrach, co aige a tha? Cha do chuid-
ich so le obair shoisgeulach Phoil; thog e
connsachadh is aindiieit anus an eagiais,
agus mu dheireadh chuir Pol roimhe nach
leigeadh e leotha na b' fhaide, ach gu'n
rachadli an gnothuch a chur an dara taobh
le abstoil is seanairean na h -eagiais uile.
B'e so an t-aobhar air son an do chruinnich
Comhairle na h-eagiais ann an lerusalem,
a' cheud sheanadh a bha riamh cruinn. Is
e Seumas a bha anns a' chathair agus is
ann air a chomhairle-san a dh' aontaich iad
nach cuireadh iad dragh air na cinnich a
bha a' tionndadh ri Dia, ag-ns nach cuireadh
iad cuing an timchioll-ghearraidh is lagh-
annan Mhaois orra, ach gu'n sgrioblmdh
iad d'an ionnsuidh, iad a sheachnadh truaill-
idheachd iodhalan, agus striopachais, agus
nithean tachdta, agus fala. Gniomharan, xv.

Cha 'n 'eil teagamh nach do labhair na
h-abhagan a bhaidh an sas am Pol an fhir-
iun, an uair a dh'innis iad do nJiuinntir
Ghalatia gu robh Seumas a' leantuinn gnaths
nan ludhach. Bhaj e sin, agus a I'eir coslais,
lean e air cho fhada 'sa bha e beo; ach
bha e 'na dhuine glic agus cha do leig e le
bheaclidan fein seasamh an aghaidh beachd -
an nan daoine a bha ag oibreachadh am
measg nan cinneach. Bha taobh aige gu
nadurra ri cumhannachd nan ludhach, agais
air a ishon fein, bu chaomli leis lagh Mhaois
is seann riagiiailtean nan aithrichean seaeh
teagasg farsuing Phoil, ach cha do chui:
sin sgleo air 'inntinn an uair a dh' einch '.•
a labhairt air a' cheist a bha r'a socruehadh
agus thug e seachad breith ris nach robli
duil aig an fheadhainn a dh'fheuch ri fioii
iir an t-soisg-eil a chiu' ann an seann searr-
agan ludhach. Tha so uile a' nochdadh gii
robh Seumas 'na dhuine glic is geur-chuis-
each; bha earbsa aig an da thaobh ami.
agais bha fhacal aig an am cho cudthrom -
ach 's gu'n do rinn e sith anns an eagiais,
an uair nach b'urrainn duine eile ach e fein
a dheanandi.

A reir beul-aitliris na h-eaadais bha e 'na

dliuine diadliaidli, ag- imeachd a reir aitli-
eantan Dhe, ag-us neo -loclidach 'na chainnt
is 'ua cliaitlie-beatha. Is e so au teisteaiias
a thugadli dha le seanair ludhacli, "Bha e
iiaomli 0 bliroinu a mhathar. Clia'n oladli
e i'ion no deoch laidir, agus clia mho a
dli' itlieadh e feoil. Bhiodh e a' del do'n
teaiupidl gu h-uaigiieacli a dheaiiamli urn-
iiigh as leth an t-sluaigh; agus bha e cho
ti'ic air a ghluinean ag aoradh do Dliia 's
gu'n d'fhas craicionn a ghluinean cho tior-
am cruaidh ri gliiiuean camhail. Choimh-
ead e lagh Mhaois gu curamach; an t-sab-
aid, trasgadh, urnuigh, deirc is deachamh,
air na nitheau sin eha do rinn e riaimh
dearmad. Bha e cho' ionraie 's gu'n abradh
an sluagii ris, Am Firean."

Is e an dileab a dh' fhag bi'athair an
Tighearna a;g- an eagiais an litir glioirid
a glieibhear fo 'ainm anns an Tiomnadh
Nuadh. Theirear rithe "litir choitchionn an.
abstoil, Seumas," ach <-ha b'e an t-abstol
Scumas a sgiiobh i idir ach Seumas brath-
air au Tighearna nach robli 'na abstol, ged
a bha e 'na ndiinisiear ann an eaglais leru-
saleim. Thuirt LUTHEE gu bheil an litir
so cho tioram ri sop connlaich, ach cha bu
toigh le LUTHEE, Seumas, a chionn gu
rnbh e an dull nach 'eil a theagasg a reir
teagasg Phoil. Ach faodaidh sinn caiunt
■Sheumais fein a chleaclidadh agus a radh
nach robh ann an LUTHEE ach duine a
bha cosmhuil ruiun I'ein ann an aig-ne, agus
a biia air uairean cearr 'na bheachd. Gha
ruigear a leas gabhail ris ua thubhairt e
mil 'n litir so, oir bha e fiada fada air seach-
£i]-an. Tha i tarbhach a chum teagaisg, a
chum cronachaidh, a chum oilein ann am
fireantachd, agus a dheasachadh chreid-
mheach a chum gach iiile dlieadh obair.

NAIGHEACHD DO'N CHLOINN.

Tha mi dol a dh' innseadh dhuibli naigh-
oachd mil dhuiiie naomli a bha fuireach
ri oir a' chladaich, agus a chunnaic sealladh
maiseaoh is iongantach nach facas riamJi
air muir no tir.

B' e Colmaii ainm, agus bha a chridhe
cho neochiontach ris an eun neo-lochdach
o'n d' fhuair e e. Fad f'hichead bliadh-
na is corr cha robh 'na chridhe ach aon
smuaiu, is aon ghuidhe, is aon dochas, gu'm
faioeadh e aodann is cruth an t-Slanuig-heir
bheannaichte, mar a bha e ami am maise
a dha(jnnaclid. Air gliaol a bheatlia a chur

seachad ann an iirniiigh, ami an oibro
maithe, agus ann an aoradh an Tighearna,
chuir e cul ri upraid is aighear au t-saogh-
ail, agus ohaidh e do thigh-mhanach far an
robh daoine diadhaidh , a' gabhail ciiraim
d' an auam agus a' deanamlr obair na h-
iochd.

Anus a' mhainisdir chaidh laithean Chul-
main seachad mar shriith seimh. Thug e
biirr air na manaich eile ami an diadhaidh -
eaclid a chaithe-beatha, aun an diirachdaa
athchuino-eau, agus ann au dilseachd a
sheirbhis. B'ei a chridhe cridlie a b'u ahaomli-
ai]5, an uair a thigieadli creuchdaich thrii-
aglia a dh' iarraidh leighis, agus a lamb
lamh a b' fliialaidhe, an uair a thigeadh
boelidau is acraich a dh' iarraidh deirce.

Latlia de na laithean agus Colman air a
ghluinean ag urnuigh 'na sbeomar, agus agh-
aidh air an aird an ear (an aird as am
bheil dochas aig na naoimh ri teachd an
Tighearna), dh'flias an seomar dubh dorcha,
ach an ath mhionaid dhealraich solus ann
na.;h i'aca siiil duine riamli a leithid, mm-
■faoa Eoin is Seumas is Peadar e air a'
bheiun. 'Na sheasamb os cionn Cholmaiu,
aun an rioclid beo, bha an Tighearna losa.
Agus b'e so a choslas; duine mor is mais-
each, le aodann flathail is pearsa dhireach, a
shiiilean gorm, is i'lialt air dhatli au oir.
Cha b'ann mar a bha e an deidli a cbeiis-
aidh a dh' fhoillsich an Tighearna e toin
do Cholman, oir cha robli laracb nau tairng-
ean 'na lamlian, ach mar a l>lia e aun
an Galile m'au do bliris peacadh an t-saogh-
ail a chridhe.

Leum cridhe Clioluiain le moit an uair
a chimuaic e an sealladh so. Ann au ro-
aoil.'hneas a chridhe bliuail eag'al e nach
robh aim ach bruadar, a' clieart leithid 's a
churnaiic e 'na cliadal iomadh oidhche. Far
am -bheil iomiilias duine, au sin bithidh
a chridhe; 'na cliadal agus 'na dhiisgatlh
b'e Galile ceann-uidbe smuaintean Cholmaiu
is losa niiann a chridhe. Cha luaithe a
leagadh e a eheann air a' chluiasaig na
shiubhladh e air sgiathaibh na h-aisliug- gu
tlr an aigli, agais dh' fhanadh e ann gu
lal;ha, ann an companas nau abstol naomh,
agus e fein is iadsan aig eisdeachd ri cos-
mhalachdan na rioghachd o na Ibilean beann-
aicbte anns au robh gTas is firinn.

Ach cha bu bhruadar an sealladh ud.
Las a chridhe le iogliuadh, agus cha b'
urraiun e an toiseach briiidhiun. Ach air
clha amliarc air au aodann chiuin glilac e
misneach. " Co mise, ars' esau, gu'n tigeadh
tusa mo Thighearna a steach do mo slieom-

ar boclid. Cha 'n airidli mi gu 'm beanaiun
ri iomall do thrusg-ain.' M' am b' ui'rainn e
an corr a radh tlioisich clag na mainisdir
air bualadh, agnis chuinilinich Colmau gu'm
b'e uair a' nubeadlioin-la a bLa ann. Aig
da-uair-dlieug, a Luan 's a Dliomhnacli, a
shamhradh 's a gheamhradh, fliuch no tior-
am, bhiodh diolacban-deirce na dutlicha a'
crmnneachadh gu geata na mainisdir; eas-
laiuticli ag iarraidli ctmg-aidli-leighis, doill
ag iarraidli sabh-shul, is acraich ag iarraidh
arain. Bha an latha fein air a chur a mach
do na manaieh gu blii frithealadh dhaibh,
ag-us b'e an diugh latlia Cholmain. Riamh
roimlie clia do stad an clag gun Colman a
bhi aig a' gheata, oir cha bu cheum air
ghaig leis an duine naomli dol gu obair na
h-ioclid. Ach an diugh b' fliearr leis fan-
tuinn ag amliarc air aodann a Thigliearna.
Bha 6 duilich gu 'n do bliuail an clag-, an
uair a bha anam a' snamli ann an solas
uach d' fhiosraich e riamh a leithid. Cha
robh fhios aig-e ciod a dheanadh e, co dhiubh
a dh' flianadh no dh' fhalbhadh e. An leig-
eadh e leis na truaghain feitheamli ? Bu
doaa sin, oir bha an leon 'ga ghairm. Am
Slagadh w a Slilanuighear ? Bu dona sin
cuideachd, oir bha a ghradh 'ga tharruing.

Ann an iom-chomhairle thuirt Colman gu
beag ris fliein, "Treoraich mi, a Dlie, ann
am breitheanas," agus m'an g-ann a thubh-
airt, thainig am facal so 'na inntinu, agus
an ath mliionaid bha e sgi-iobhte air ball-
aclian an t-seomair,

Dean do dJileas is cum a choir,
Earb ri Dia nan gras an corr.

An sin dh' eiricli e agus chaidh e mach.
An uair a rainig e an geata bu mliuladach
an sealladh a bha roimhe; fir is mnatlian
air bheul a' bhais le caitheamh, no air an
cronmdli le loinidh; olann gun stiall de 'n
aodach orra; doill is bacaich is lobhair, agnas
iad uile 'nan aon torr a' putadh agais! a'
gearradli roimh cheile, mar a bha na
creuchdaich aig lochan Bhetesda.

Bha am feasgar a' ciaradli m' an do nigh
Colman casan an fhir mu dieireadh, agus
fad na h-uine a bha e a' ceangal suas an
lotan cha d' thug e aon smuain do 'n Aoidli
bheannaichte a idh' fhajg e 'na slieomar. Ach
an uair a bha obair an latha criochnaichte,
chuimlinich e air a' gldoir a cliaill e le dol
a mach a fhrithealadh do na h-uireasbh-
uicihich, an aite fantuinn maille r'a Thigli-
earna anns an t-seoniar. Sgitli 'na bhodhig
is dubliach 'na inntinn dh' fhosgail e an
doru3, an diiil gu'm biodli an seomar fuar
falamh mar a bha e an raoir. Ach, iogh-

nadh nan ioghnaidliean ! bha solus nan
neamli ann fhathast, agus an Tighearna losa
'na mlieadlion. Thuit Colman air a ghluin-
ean agus rinn e aoradh d'a Slilanuighear,
ag radii, "Beannaichte mo shuil a chunnaic
maise t' aodainn, bu beannaichte mo chluas
na'n cluinneadh i fuaim do ghutha." An
sin shiolaidh an solus air falbli, agus air
do'ii Tig-liearna a bhi dol as an t-sealladli
labhair e aon fliacal, ag-us is e so am facal
a chuala Colman,

Na'n d'fhan ihusa, dh'fhalhh mise.
Fad na h-oidhche mheomhraich an duine
naomii air an fliacal sin, g-un a thuigsinn,
gus an do bliuail clag na mainisdir, a' gairm
nam manaeli gu aoradli-feasgiair. Bhiodh iad
a' leug^hadli nan sgriobtur fear ma seach,
agus an noelid b'i oidliche Cholmain. M'an
d' fhosgail e an leabhar rinn e urnuigh
ghoirid, a' guidlie gu'n tug-adh fosg-ladh
bhriathar Dhe solus agus tuigse do dhaoine
simplidh. Agus b'e so an earrann a leugli e,
"An sin their an Rigli riusaii air a
laimli dheis, Thigibh, a dhaoine beann-
aichte ill' Atliar, sealbhaichibh mar
oiglireaclid an riogliachd a tlia air a
h-ullachadh dhuibh o leagadh buuaitean
an doniliaiu. Oir bha mi acracli, agus
thug sibh dliomh biadh; bha mi tart-
mlior, ag-us thug sibh dhomh deoch;
bha mi ann am ehoigreacli, agais dh'
eidicli sibh mi; bha mi easlan, agus
thainig sibh 'g-ani amharc; bha mi ann
am priosau, agus thainig sibli am ionn-
suidli.

An sin freagraidh na fireanan e, ag
radh, A Thighearna, c' uin a chunnaic
sinn tliu aeracli, ag-us a thug sinn clhuit
biadli? no tartmlior, ag-us a thug sinn
diiuit deoch? Agus c'uin a chunnaic
sinn ann ad ehoigreacli tliu, agus a
thug sinn aoidheachd dhuit? no lom-
nochd, agus a dh' eidicli sinn thu? Agus
c'uin a chunnaic sinn easlan tliu, no ann
am priosan, agus a thainig sinn ad
ionnsuidh ?

Ag-us freagraidh an Righ agus their e
riu, Ctu deimhiu tlia mi ag radh ruibh,
a mlieud ag-ns gu'n do rinn sibh e do
aon de na braithrean so ag-amsa, eadhon
dliaibh-san as luglia, rinn sibh dhomlisa
e." Mata XXV, 34-40.
An sin thuig Colman ciod a bu cliiall do'n
fliacal a labhair Criosd 'na slieomar,

Na'n d'fhan thusa, dh'fhalbh mise.
agus bheannaicli e ainm an Tighearna air
son gu'n d' thug fosgladli a bhriathar solus
dha.

Air. a.

1914.

ATHAIR NA SOILLSE.

Is beannaichte an duiue a g-hiulaineas
buaireadh: oir aii uair a dhearbliar e, gheibli
e criin na beatlia a g-heall an Tig*liearna
dliaibli-san a g'hradhaicliieas e. Na h-abradh
duiue air bith au uair a bhuairear e, Tha mi
air mo bhuaireadh le Dia: oir tha e eu-
comasach Dia a bhuaireadh le olc, cha mho
a bhuaireas esaa duine air bith. A.ch tha
gach diune air a bhuaireadh an uair a tha.
e air a tharruing- air falbli le ana-miann
fein. ag"us air a mheaUadh. An sin air do 'n
ana-miann a bhi torrach, beiridli e peaeadh:
agu? air do'n pheacadh tigiiiun g'a lan-fhas,
beiridh e bas. Na bithibh air 'ur mealladh,
mo bhraithre gTadhach, tha g'ach uile dheagli
thabhartas, agiis gach uile thiodhlae iom-
lan o'li airde, a' teachd a nuas o i^thair na
soillse, maille ris nach 'eil atharrachadh no
sgail tionndaidh: — 'Litir Sheumais, I, 12-17.

Tha am facal buaireadh air a chleachdadh
anus an Tiomnadh Nuadh ann an da dhoigh,

(1) Cruadal, no deuchaiunean, no tri&-
blaidean na beatha so a dhearbhas
creideamh i.s foig-hidinn dhaoiue. Anns
an t-seadh so faodaidh buaireadh tig'h-
inn o Dhia.

(2) Rud sam bith a dhuisgieas droch
iarrtus ann an inntinn no ann am feoil
duine, ag'.as a bhrosnuicheas e gu. peae-
adh. . Anns an t-seadh so cha 'n urr-
ainn buaireadh tighinn o Dhia.

Ann an toiseach na litreach so tha Seumas
a' cleachdadh an fhacail anns an doigh as
farsuingie. Bha fhios aige g-u robh an eag-
lais anns na laithean ud a' fulang- ana-cainnt
is geur-lcaumhuinn o'n t-saog-hal, ach an
aite a radh ris na naoimli gu robh e duilich
air an son, is e thubhairt e, "Measaibh e 'na
ghairdeachas an uair a thuiteas sibh ann an
iomadh g-ne buairidh, air dhuibh fios a bhi
ag-aibh gu'n oibrich dearbhadh 'ur creid-
imli foig-hidinn." (1, 2-3). Ag-us anns an
earrann so tha e ag radh, "Is beannaichte an
duine a ^iiiulaineas buaireadh: oir an uair a
dtearbhar e ^heibh e crun na beatha." Tha
feoil is cridlie roliic an duine anfhanu agus
tha e nadurra gu'n cuireadh cunnartan is
trioblaidean an t-saoghail eagal air, ach is
fhiach dha cruadal fhulang* ma bheir e mach
toracUi siochail na fireantaclid 'n a bheatha.

Bha Pol de'n aon bheachd ri Seumas air a'
chuis so, oir tha e ag radh (Rom.v,3).
"Deanamaid mar an ceudna g-airdeachas 'n ar
n-amhgharan: air dhuinn fios a bhi againn
gu'n oibrich amlig-har f oighidinn ; agujfoigh-
idinn, dearbhadh, agus dearbhadh, dochas:
ag'us cha naraich an doclias." Tha Peadar
ag radh an ni ceudna, "Tha sibh a nis re
tamuill fo bhron tre iomadli gne buairilh;
a chum gu'm bi dearbhadh 'lu- creidimh,
a tha na's luachmhoire na or a theid am
mugha ged tha e air a dliearbhadh le teine,
air fhaig-hinn a chum cliii, ag-us g^loire, agus
urraim, aig- foillseachadh losa Crio.sd (I.
Pead., 1,6,7). Tha eachdraidh na h-eaglais
a' teag-asg' dhuinn gu soilleir gu bheil cru-
adal 'n a aile beatha dhi. Cha b' ann idir
anns na bliadhnachan foisneacliail a rinn
na naoimh euchdan g-aisgieil ag-us a chomli-
raig- iad deagh chomlirag, ach anns na linn-
tean buaireasach anns am b' fheudar ,rlhaibh
am fuil a dhortadh air son an ci-eidimh. An
uair a bu mhotha sith is soirbheachadh na
h-eaglais tliuit i ann am marbhantaehd a'
bhais,, ach ann an laithean na gteur-Iean-
mhuinn dhealraich a .solus anns an t-iaoghal.
Cha 'n 'eil e maith do dhaoine no do eag-lais-
ean g-ach ni fhaotainn a reir am miann, no
suaimlmeas gun bliriseadh a mhealtainn. Ma
gheibli iad sin, is docha gu'm bi iad coltach
■ri Moab a slio'cruich air a dheasg-ainnean. Is
beannaichte an duine a ghiulaineas buair-
eadh, oir an uair a dhearbhar e, gheibh e
crun na beatha.

Crun na beatha. Ged nach 'eil e air
a radh ann an leabhraichean an t-soisg''eil
g-u 'n d' thug- Criosd au geaUadh so d'a
shluag-h, faodar a bhi cinnteach gu'n do
labhair e uair air clior-eig-in na facail a
tha Seumas a' cur 'na bheul. Cha do ghleidh
na soisgieidaichean air chuimhne ach facal
as an fhichead de theag-asg- Chriosd, agus
tha e coltach gair e so aon de na facail a
dhichuimhnich iad, no co dhiu, nach do chuir
iad sios. "Tha mar an oeudna moran nithean
eile a rinn losa agus na'm' bitheadh iad
.sgriobhta gach aon diubh, is'' i mo bharail
nach cumadh eadhon an ' saoghal fein na
leabhraichean a rachadh a ■sgriobhadh."
JSoin, XXI, 25. Ach g^ed nach 'eil an g-ealladh
so r a fhaotainn anns na leablu'aichean bha
e air a chumail air chuimhne anns an
eaglais, oir tha Pol agus Eoin a' labhairt
uime cho mhaith ri Seumas. "Bi thusa dileas

10

g'u bas agus bheir mise dhuit cruu iia
beatlia." Taisbean ii, 10. "0 so a mach
tha cruii na fireantaelid taisgte fa m' chomli-
air, a blieir an Tigliearna, am breitheamh
cotlironiach, dhomh aims an la nd; agns cha
'n ann domhsa nxhain, acli dhaibli-san uile
mar an ceudna, a thug gradli d'a flioill-
seachadli." II. Timot.ii,8. Cha 'n 'eil an
gealladh so air a thoirt do na h-uile, ach
dhaibh-san a mhain a dh' fhuiling-ieas cru-
adal mar dheagh shaighdear losa Criosd.
Cha 'n e na h-uile a dhearbhar a g-heibh
crun na beatlia, oir tha moran air an tomhas
air a' mlieigh agus air am faotainn easbhuidh-
eacli. Tha an duals mhor so air a g-ealltuinn
dhaibh-san a bhuanaicheas g-us a' chriocdi,
na daoine anns an d' oibrich dearbhadh an
creidimli foighidinn is dilseachd is dochas.
Do mhoraii dhaoine tha am beatha anns
an t--aoghal so air bheag-an socair no fois;
tha a' ghaoth an oeann gach latlia agus na
tonnan a' dol thairis orra gam sg*ur, agus
mur bitheadh gii bheil dochas aca g-u bheil
sith is sonas a' feitheamh orra aig ceann an
turuis oha b' urrainu dhaibli dol air an agh-
aidh. Bha fhios aig Criosd, am Maighstir
caumhail, air a so, agiis tha sinn an diiil
gur 3 sin an t-aobhar gii'n do labhair e
mu 'n duals a tha feitheamh air slliagh
an Tigliearna ann an rioghachd neimh.
Ag'tis a dh' aindeoiu na their an saoghal
magail mu fheinealachd nan naomh ann a
bhi sealltuinn ri duals aig teachd an Tigh-
earua. tha an dochas a tha lad ag altrum
'na mheadhon air an daing-neachadh ann am
beatha na diadhaidheachd nach 'eil idir feiu-
eil. Tha eumhachd anus an dochas so a
shaoras lad o g'haol a' pheaeaidh, oir tha ag-
iarraidh tire anns nach 'eil peacadh. Tha
eumhachd ann a mhisnicheas an cridhe an
uair a bhios iad air an tilgeadh sios le iom-
adh gne deuchainn, oir cha mheas iad gur
airidli fidangais an ama a tha lathair a bhi air
an coimeas ris a' ghloir a tha gu bhi air a
foillseachadh. Cnln na beatha, — mach mais-
each an samhladh sin air an oighreachd a
tha feitheamh air sluagh an Tigliearna ann
an riog-hachd an t-soluis? Cha 'n 'eil ann
ach ;;amliladh, oir ged labhradh duine le
teangaidhean dhaoine agus aingeal cha
b'urraiiin dha ruighinn air na nithean a tha
an criin a samhlachadh. Tha iad a' dol thar
gach uile thuigse, ''nithean nach faca siiil.
agus nach cuala cluas, agus nach d' thainig
ann an cridhe duine, g-ach ui a dh' idlaich
Dia dhaibh-san aig am bheil gradh dha."
An diugh, agus am maireach, agus an ath
latha,.tha gloir lir a' tighinn anns an t-seall-
adh, ach fhathast cha'n fhaicear aeh airleas

de'ii oighreaclid, agus aig deireadh ar beatha
bidli an tir so eian fad as. Ach ged tha
staid shiorruidh nan naomh ann an tomhas
mor falaichte, tha aobhar aig an eaglais a
bhi ann an comaiii nam faidhean agus nan
abstol a chionn gu'n do labhair iad air gloir
an t-saoghail eile ann an samliLaidbean mais-
each nach fas gu brath suarach no leanabail,
samhlaidhean a dhuisgieas ioghnadh is ioun-
drainu ann an cridhe an ti a leug-lias iad,
agus a cliumas niaise na naomhachd fa
choniliair a shiil. Crfm na 'beatha, — ^^siii duais
is oighreachd nan naomh. Is e Dia tobar na
beatha agus is e tiodhlac Dhe beatha. Tha
a' bheatha sin cheana anns na h-uile a tha
tighinn beo ann an co-chomunn a spioraid,
aig am bheil am beatha, mar tha Pol ag
radh, air a falacli maille ri Criosd ann an
Dia. Ach ann an neamli gheibh iad lanachd
is iomlanaclid na beatha de nach 'eil aca
an trath-sa ach airleas. Bithidh co-chomunn
gun bhriseadh aca ri Dia, agus a chioiin
gur e Dia tobar na beatha cha luidh aois
orra agus cha bliean has riutlia. Is e am
bas siorruidh dealachadh a bhi eadar an
t-anam agus Dia, lobar ii/x baatha.

Anns a' cliuid mu dheireadh de'n earrann
so tlia Seumas a' cleachdadh an fhaoail
bualreadh anns an dara doig'h a dh' ainmich
sinn. Tha e coltacli gai 'm b' aitliue dha
droch dhaoine air chor-eigin a bha cur eoire
am peacaidh fein air Dia, oir tha e ag radh
gu bheil e eu-coniasach Dia a bhuaireadh le
olc, agus nach mo a bhuaireas esan duine air
bith. Cia as, ma ta, a tha buaireadh? Tha
Seumas ag radh gu bheil g-ach duine air a
bliuaireadh an uair a tlia e air a tharruing
air falbh le ana-miann fein, agus air a
mhealladh. Ciod air bith a mhiannaiclieas e,
CO dliiu is e socair na feola, no g-iloir an
t-saoghail, no baoth-shugradh, no cu:d a
choimhearsnaich, is ann 'na chridhe fein a
tha am mianu ag eirigli an toiseaeh, agus
mur bitheadh am niiaun ann cha bhitheadh
na nithean sin 'n am buaireadli dha. An
uair a clioinnicheas ana-miann agus cothrom
r'a cheile tha iad a' posadh, 'na dheidli sin
beirear dhaibh am peaoadh, agus an uair
a thig esan gu ire, beiridh e am bas. Ged
nach cuif sinne eoire ar iieacaidheaii air
Dia, tha sinn gle bhitheanta a' cur na eoire
air daoine, agus air nithean a tha an taobh
a muigh dhinn, an aite aideachadh gu saor
gu'n do bhuaireadh sinn le ar n-ana-mianiian
fein. Cha 'n 'eil teagamli nach faod daoine
a bhi ann an suidheachadh ag-us am measg
chompanaich a mheudaicheas buaireadh dhaibh,
ach ma b' urrainn dhaibh an suidheachadh
sin atharrachadh agus na compauaich sin

li

11

a, sheachnadh, cha'n 'eil coir air bitli aca
dion no ueart iarraidh o Dhia gus an. dean
iad sin. Clia 'n 'eil coir air 'bith aig duine
iarraidh air Dia ru:l a dlieanamih a b'urrainn
e dheanamli o fein. Ma ni dnine an urnuig-li
anns a' mhaduinn, 'Na leig ann am biiair-
eadb mi,' agus an sin ma theid e le comli-
airle sliuidhichte far an tacliair am buair-
eadh air, cha ruig e leas ioglmadh a blii
air anns an fbeasg-ar nach do fhreag-air Dia
urjiuigli na maidne. Na bitliibh air 'lu-
niealladh, mo bliraithe g-radhach, tlia Seumas
ag radh, tha buaireadli a' tig-hinn o ar n-
ana-miann fein, ach o Athair na soillse tha
gaoh iiile dheagh thabhartas agus gach uile
thiodhlac iomlau.

Athair na soillse, — nach boidheach agus
nach brioghmhor am facal air an d' amais
Senmas. Is e a' Grhrian Athair na soillse,
mac mor an aigh a tha dortadh soluis is
blaths is beatha air a' chruthachadh uile.
Is Grian lehcabhah; thig atharrachadh air
a' ghrein a tha anns na speuran agus sgail
air a h-aghaidh air uairean, ach cha 'n ath-
arraich esan ag-us cha mhiichar a sliolus.
Eiridh ise anns a' mhaduinn agus luighidh
i anns an fheasg'ar, ach tha dealradh gloire
Dhe gun mhug-ha. Tha feartau a bheatha
a' tuiteam air g-ach cearn is oisinn de 'n
t-saog]ial aig an aon am, a la agus a
dh'oidhehe. Tha e an ni ceudua an de, agus
an diugli, agu? gu siorruidh. Mar bha e
ajins an toiseach, mar sin tha e, agus bith-
idlr e fad linne na siorruidheachd. Cha teid
a shol'is as agus cha 'n fhailnieh a neart.
Tha e gun atharrachadh no sgail tionndaidh.
Bithibh cinnteach, tha Seumas ag radh, nach
'eil dorchadas ann an Dia, agus mar sin
nach tuair e duine air bith. Bitliibh cinn-
teach mar an ceudua g-ur e smuaintean sithe
a smuainich Athair na soillse do 'ur taobh
a thoirt dliuibh gach uile dheag'h thabhartas
agas oach uile thiodhlac iomlau. "Ma's
aithne dhuibli?e a tha olc tiodlilacan maithe
a thoirt do 'ur cloinn nach mo gu mor na
sin a bheir 'ur n -Athair a tha air neamh
nithe maithe dhaibh-san a dh' iari-as air
iad?" Mata vii, 11.

Anns an t-saog-hal nadurra tha na tiodh-
lacaji as fearr a' tig'hinn a nuas o'n airde,
agus tha iad an da chuid pailt agus saor,
an solus, an t-uLsgie, an driichd. Ag-us air
an laimh eile tha na nithean a bhuaireas
mac an duine a' tighinu a nios as an talamli,
agus tha iad an da chuid g-ann agus daor,
aii-giod is or. Ach is e an tiodhlae as luach-
mhoire a thainig o'n airde, losa Criosd.
Buidieachas do Dhia air son a thiodhlac
do-labhairt. Tha gras Dhe saor is pailt.

UGANDA.

An uiridli chuir an eagiais Tormoid Mac
Illeathain, ministear na Pairc ann an Glas-
chu, air thurus gn taobh an Ear na h-Afric
a shealltuinn air an obair ris an do chuir i a
lamli anns na criochan sin. Tha peann fir-
sgriobhaidh dheis aig Tormoid, agus an deidh
dha tighinn air ais, sgriobh e leabhar anns
am faig-hear sgeul air a deagh innseadh mu
na nithean a chunnaic ag-us a chual e air
a chuairt. Is fhiach an leabhar a leug^h-
adli, oir tha e a' labhairt gni druighteach
mu na nithean a bliuineas do rioghachd
Dhe anns an Afric. Thugetogail inntinn is
cridhe dhuinn, agus bu mhaith leinn beagan
seanachais a dheanamh uime anns an air-
eamli so, agus mu chomharaidhean na h-
aimsir anns an Afric.

Anns na seann laithean bha an eagiais
Chriosduidh hiidir ann an oeaun a Tuath na
h-Afric, ach an diugh cha cliluinnear fuaim
nan Salm anns an duthaich sin. Thainig
Mohamimed a steacli innte mar thuil, tha an
Koran air a leugiiadli an aite a' Bhiobuill,
agTas tha teampuill nan anacreideach air an
togail air laraichean nan eaglaisean Criosd -
uidh. Air feadli an t-saoghail uile tha
Mohammed a' toirt dulain do Chriosd; cha 'n
'eil lasachadh a' dol air a' chomhraig a tha
eatorra; as-us oied is bronach an rud e r'a
innseadli, tha Mohammed a' faotainn na
buadha anns an Afric. Tha 60,000,000 de
ndiuinntir na duthcha sin ag aideachadli a
nis g^ur e Allah an Dia mor agus Moham-
med aon fhaidh fior Allaih. Feumar a
chuimhneachadh nach b'e so an creideamh a
fhuair iad o'n aithrichean. Fhuair iad e a
chioun g'u'u deachaidh teachdairean Mho-
hammed thuca 'g an iompachadh, agus nach
deachaidh teachdairean Chriosd. Cha 'n 'eil
eadhon na treubhan borb air an ceangal
an diugh ri iodliol-aoradh is g-nathannan
leanabail an aithrichean mar a bha iad
roimhe so; tha na nithean sin a' fas sean
gun bhrigh, agus tha iad fagus do dhol as
an t-sealladh. Ciod a gheibh iad nan aite?
Cha 'n 'eil aca ach da roghainu — >Criosd no
Mohammed. An Dia a theid a theachdair-
ean thuca an toiseach, is e sin an Dia d'an
dean na cinnich aoradli. Rinn an eagiais
Chriosduidh moille anns an Afric; ghabh
Mohammed an cotlirom ag-us chruinnich e
na cinnich a steach d'a chro. Is e sin an
t-aobhar gu bheil Mohammed a' faotainn
na buadha.

Ach tha aon chearn de 'u Afric anns an
deachaidh an latha an aghaidh Mhohammed,
Uganda, agnis bu mhaith leinn innseadh cia-

12

mar a thacliair sin. Anus a' bhliadhna 1875
bha H. M. Stanley ann an Uganda, agus air
dha cairdeas aa righ fliaotainn thoisich e
air a theag'asg ann an eolas an t-soisgeil.
B'e ainm an rig-h Mtesa, agus aig- an am
ud b'ann de ciireideamh Mho hammed e.
SgTiobh Stanley an litir so dhachaidh, "Tha
an rig-h eadar dha bharail, ach tha e a' cur
roimhe an t-Sabaid Chriosduidh a ohoimhead
cho mhaith ri Sabaid nam Mohammedanach,
gus am faig'h e an tnilleadh soluis. Is bochd
nach robh ag-ainn an so soisgeulaiche diadh-
aidh is giic, oir tha na h-achaidhean abuich.
Tha sluag-h na duthcha so a' gairm oirbh,
a mhuinntir Shasuinn, sibh a thigliinn a
nail agus cuideachadli leo. Gabhaibh 'ur
oothrom." Ghabh an eagiais Shasunnach an
cotlirom, agus ann an uine ghoirid chuir i
ochd teachdairean a mach g-u Uganda. B'e
fear dhiubh sin Alasdair Mac Aoidh, Alb-
annach 6g a rinn obair anns an Afric nach
teid gai brath air dhiehuimhne, gus am fas
an saog'hal suarach air na laoich a clieann-
saich riog'hachdan le creideamh, agus a dh'
oibrich fireantachd. M' an deachaidh da
bhliadhna seachad bha ceathrar dhiubh
ma.rbh, dithis le fiabhrus is dithis air am
mortadh. Ach bha feadhainn eile deas gus
am bealach a lionadh. Cha robh ann an
righ Mtesa ach duine leam-leat, agiis air
a cheaun mu dbeireadh chuir e ciil, an da
chuid, ri Criosd agtis ri Mohammed, is bhas-
aicli e ann an creideamh aithrichean. An
sin dh' eirich suas righ do nach b' aithne
loseph, Mwang-a borb a chuir roimhe an
eagiais Chriosduidh a sguabadh a mach
a Ug-anda. Ann an oeud bhliadhna a
rioghachaidh loisg- e gu bas coig- d' a
dhaoine a dh' aidich Criosd, agus beagan
'na dheidh sin mhort e an t-easbuig- Han-
ning'ton an uair a bha e air a rathad do'n
duthaicli. Am measg na feadhnach a bha
air an iompachadli bha duine 6g-, Apolo
Kag-wa, agus is e so an cunntas a thug-
esan air a' g-heur-leanniliuinn a dh' fhuiling-
iad o'n rig-h. "Chaidli Mwanga air mhi-
cheill, rug e oirnne a bha a' leug-hadli a''
Bhiobuill (se is da fhichead uile gu leir),
agxi-S thuirt e r'a ghillean, ' Beiribh orra
agus loisgibh iad' ; agus rug iadsan orra agus
loisg iad iad. Ach fhuair mise as. Ghabh
an {rig-h dliomh le bata, bhreab e mi is
shaltair e orm le chasah agus loisg e mo
leabhraicbean." Tha Apolo KagMfa beo fha-
tliast, ach cha ruig e leas eagal a' bhata
a bhi air a 'nis, an uair a leughas e am
Biobull, oir tha saorsa is sith ann an Ug-anda
agus tha aireamh nan Criosduidheari dluth
air 500,000. Tha Apolo Kag-Ava an " diug-li

'na dhuine mor is urramach anns an duth-
aich, oir is e ceanu-suicLhe na Parlamaid,,
agus tha Tormoid Mac Illeathain a shuidh
greis innte ag radh gu bheil buill na Par-
lamaid sin cho reidh ciallach 's gu 'n tug-adh
iad leasan do Thigh nan Cumantan againn
fhein. 0 bheag gu mor dh' fhas an eagiais
ann an Uganda gus am bheil an duthaich
a nis 'na diithaich Chriosduidh, le tighean-
aoraidh is sgoilean as am bheil na daoine
dubha a' dol a mach leis an t-soisgieul am
measg an daoine feiu.

Chaidh Mwanga air each mor agus ann
an 1897 chaidh e thairis air. Thog e an ,
aghaidh Bhreatuinn; shin Breatunu a mach
a lamh agus thilg-ibharr na righ -cha thrach
e. Chuir i a mliac Daudi air a' chrun, pri-
onnsa 6g a bha air chuairt anus an duthaich
so air an t-samhradh a chaidh seachad.
Chuir i am prionnsa air chiiram Apolo
Kag-\va ag-us thogadh e anns a' chreideamh
Chriosduidh. Tha e 'na dhuine tuigseach
riauail, agus tha na h-uile a chunnaic e
agus a bhruidhinn ris am beachd gu'm bi
e 'na rig-h maith, agus gu'n cuidich e le
obair an t-soisg'eil ann an Ug-anda.

Thacliair so uile ann an aon ghinealach. O
chioun deich bliadhna fieliead cha robh ann
an Ug-anda ach da fhichead duiue a bha
ag aideachadh ainm Chriosd, a nis tha coig '
oeud mile ann, agais tha iad a sior dhol am
meud. An de bu duthaich bhorb i anns ,
nach bu mhotha leotha beatlia duine seach ,
beatha coin, an diugh tha beatha duine cho
cinnteach dha 's ged bhiodh e 'ga ghrian-
adh fhein air a' mhachair ann an eilean
Chaluim-chille. Tha sith is riaghailt anns
an duthaich, tha sgoilean is tighean-eiridinn '
is eaglaisean ag eirigh suas air g-ach taobh,
ag-us tha inntinnean an t-sluaigh air am :
flo.sig"ladli a leigeil a steacli an t-soluis a ;
bheir fuasg-ladh dhaibh o'n daorsa cuirp is
inntinn is spioraid anns an robh iad ann
an am an aineolais. Cha'ne toil Dhe gu'm
bitheadh daoine air an do chuir e iomhaigh
fein a' tighinn beo mar bhruidean na maeh-
rach, is e a tlioil. g-u'n ruigeadh solus na
beatha iad agus gai'm faigheadh iad oothrom
air g-luasa,d ann an subhachas is saorsa a
chloinne. Na h-abradh duine air bith nach '
'eil soirbheachadh a' leantuinn searmonach-
adh an t-soisg-eil ann. an duthchannan cein. ,
Leug-hadh iad leabhar Thormoid Mhic Ille-
athain ag-us gheibh iad freag-airt do'n bhreig i
.sin. Anns na laithean deireannach so thiiir-
ling an Spiorad Naomli ann an Ug-anda ;
mar a thuirlingi e air na deisciobuil ann an
lerus'alem, agus lean comliaraidliean is mior-
bhuilean a theachd.

Air. 4.

1914.

PHILIP AN SOISGEULAICHE.

Gniomharan nan Abstol. — viii.

Tha da dlmine de'n ainm Philip aiv an
ainmeacliadh amis an Tiomnadh Nuadh,

(Ij Philip an t -abstol.

(2) Philip an soisg'eulaiche.
An iiair a rinu na h-Iudhaich Glireugaeh
gearau gii robh dearniad air a dheanamh air
am bantraicliean ann.s an fhrithealadli laith-
eil chomhairlich na h-abstoil do na braith-
rean eile seachdnar dliaoine a thaghadh, Eo
dheagli theisteas, Ian de'n Spiorad agus de
gliliocas., a cbiiireadh iad os cionn a' gbnoth-
aieli. B'e Philip fear de 'n t-seachdnar so,
agus maille ri Stephen is each choimhlion e
an dleasdauas a leag an eaglais air. Ach
aig- bas Stephein, a thaobh na geur-lean-
mhuinn a rinueadh orra ann an lerusaJem,
b''flieudar dhaibh teielieadh a,s a' bhaile.
Cliaidli Philip sios do Shamaria, far an do
thoisich e air obair a bha na bii bhuaain-
achdaile .do'n ea^^lais na frithealadh do
bhuird. An uair a dhunadh aon doriiiS air,
dh' fhosigail dorus eile roimhe. Ann an
Samaria elia robh feum air deacon, ach
bha fenm mor air soisgeidaiche, agus thois-
ich Philip air Criosd a shearmonachadh
dhaibh. Bha talannan sonrai elite aig-e air
son .sin a dheanamh, oir cha 'n e mhain gai
robh e 'il a dhuine a bha Ian de chreideamli
agiis de'n Spiorad Naomh.ach bha e mar an
ceudna 'na dhiiine a bha farsuing- aims an
inntiim, gam dad de chumhannaclid nan
ludhach ann. Dh'ihosgaile dorus na h-eag-
lais Chriosduidh do na cinnich.

An uair a chaidh e sios do Sliamaria, bha
an isluagh fo spogan droeli dhuine d'am
b'ainm Simon Magus, dmiie a ghnathaich
druidheachd agus a chuir uamhunn orra.
B'ion do 'n t-soisgeulaiche eagal a blii air
a g-huth a thogail ann am baile anns an
robh righ-chathair Sliatain; ach an ni a tha
eu-eoma.saeh do dluiine tha e coma.sach do
Dhia, agus thionndaidh Dia cridheachan nan
Samaritanach o Shimon Magus gu Criosd.
Thuirling- an Spiorad Naonih ann an cois
searmonachadh an fhacail, agus bhadusgadh
mor ann an Samaria oir tha sinn a' leug-hadli
"an uaij a chreid iad Philip a' searmonach-
adh mu rioghachd Dhe, agus inu ainm Io,sa
Criosd, bhaisteadh iad eadar fliir agus
mhnathan." Tha. e air a radh gu'n do chrejd

Simon Magus fein cuicleachd, ach d'a tha-
obh-san feumar a radh gu'n do tliuit an
siol jmaith am measg droighinn. An car
a tha anns an t-sean mhaide is duiUch a
thoirt as; tha e coltach nacli robh meas aig-
Simon air diadhaidheachd ach air ghaol
buannachd. "Raehadh d' airgiod am mugh-
adh maille riut." arsa Peadar ris, "a chionn
gii'n do mheais thu gii'nn f'aotadh tiodhlae
Dhe a cheamiach le airgiod; cha 'n 'eil cuid
no crannchur agad anns a' chuis so: oir cha
'n 'eil do chridhe ceart am fianui.s Dhe; gabh
aithreachas uime sin agus guidh air an
Tighearna, a dh' fheuchainn am maithear
smuain do chridhe dhuit, oir tha mi a'
faicinn g-u bheil thu ann an clomblas na
seirbhe, agus fo chuibhreach na h-eucorach."

Tha .sinn an dull nach 'eil solas air an
t-saoghal cho mor ri gairdeachas an t-soisg-
eulaiehe, an uair a bheir Dia dha moran
anamanna mar thuarasdal. Liouar a bheul
le gaire agus a theaugadh le oeol, an uair
a chrunas Dia a shaothair le bheannachd.
Bha an solas so aig Philip ann an Samaria,,
ach an uair a bha a chupan Ian labhaii'
aingeal an Tighearna ris, ag radh, "Eirich
agus imich mu dheas, a chum na sHghe a
tha a' dol sios o lerusalem do Ghasa), a tha
'na fliasach." Cha d' innis an t-aingieal dha
c'ar son a bha air a ghairm air falbh o
Shamaria, agus cha 'n 'eil teagamh nach b'
fhearr leis fantuinn aig an obair a bha a'
soirbheachadh leis cho maith seach dol a
mach do'n fhasach, gun fhios c'aite an robh
e a' dol. Ach ged nach bu leir dha na
bha air thoiseach air thuig e umhlachd do
fhacal an Tighearna agus dh' fhalbh e. Is
fearr le Dia umhlachd na iobairt, a/gus an
deidh lainihe bha e 'n a aobhar taingealachd
do Philip gu'n d' thug e geill do'n fhacal
a chuir Dia 'na cliridhe. Oir chuunaic e
gu'n do chuir Dia air- thurus sonraichte e do
Ghasa .

Na ceudan bliadhna m' an do thachair
Philip agiis an caillteanach o Etiopia air
a cheile thuirt an Salmadair, a' labliairt ann
an spiorad na faidheadaireachd, "Sinidh
Etiopia a mach a lamhan ri Dia," ag-us a
nis bha am facal sin air a choimhlionacUi gu
litireil. Cha bu tuiteamas e giu'ndo choinn-
ich an dithis so an la ud; bha e idle air
orduchadh ann am frea.sdal Dhe. Cha d' iarr
anam riamli Dia ann an diomhanas; agus
mar fhreag-airt do lirnuighean an Etiopian-

14

aioh chuir e a sheirbliiseach a theaigusg ua
sliglie dha gu Criosd. An uair a thoisidieas
daoine air faeal an Ti^bearna a smem-acli-
adli, aig iarraidh aran na beatha ann, faodar
a radh nach 'eil iad fada o riogliachd Dlie,
oir bheir fosg-ladh a blu'iathar solus dhaibh.
"Thuigadh e mar cliaora chum marbh-
aidh; Agus mar uan a tha baibli am
fianuis an f liir -lomairt,
Mar sin cha'n fliosgiail e a bheul."
B'iad sin ua briatliran a bha ann am
beul an Etiopianaicli, aiglis an carbad a'
dol seachad air PhilixJ. Anns a' mhionaid
thuig Pliilip o'arson a dh' iarr aingeal an
Tigheama air dol do'n fhasach. Dh' fliosgail
e a bhieul, agus a' toiseacliadh o'u Sgriobtm-
so, shearmonaich, e losa dha. Ach cha ruig-
eai.' a lleas an corr de'n uaigheachd iunseadh.
An Dia a dh' iarr air Philip an carbad a
leantuinn, thugj e dha nmr an oeiidna beul
is gliocas air chor agus m'an deacliaidh iaxi
fada air an t-slig-he gu'n do chreid an
t-Etiopianach ann an losa Criosd. "Agus
dli' imich e air a shlig'he le gairdeachas . "
An uair a thig Criosd do'n anam is aoibh-
neach daonnan a theachd. Cuiridh e solas
anns a' chridhe is oran nuadh ajnns a' bheul .
Tha a' cheart fhacajl a tha air a radh mu'n
Etiopianach air a radh mu na Samaritanaich
d'an do shearmonaich Philip an toiseach,
"Agus bha gairdeachas mor anus a' bhaile
sin." Tha an soisgeul an ni ceudna an
de ag"us an diugh agus gu siorruidh; anns
g-ach aite is anns gach am anns an searmon-
aiehear e ,t,liia, e 'n, a sgeul aoibhneach, ag-us
do bhrigh gu bbeil tart ann an anam nihic
an duine an gieall air an Dia btueo, faodaidh
an soisg'eulaicbe a blii cinnteach gai'm faigh
e eisdeachd air sgath a theaclidaireachd ma
liubhras e i gu reidh simplidh, agus gu'n
abair nighean Shioin a tha fathast fo dha-
orsa, "Cia maiseach .air na sleiblitean casan
an ti a tiha tabliairt deag-h sgeil, a tha cur an
ceill sithe, a tha tabhairt deagh sg-eil air
maith, a tha cur an ceiU slainte, a tha 'g
radh ri Sion, Tha do Dhia 'na righ!"

B' airidli Philip air an ainm a thugadh
dha anns an eagiais, an soisgmilaiehe
('Oniomliaran, xxi, 8), oir an deidli dha
Samaria f hag-ail chaidh e g-u Asotus: agus
a' dol troimh na bailtean uijie shearmonaich
e an soisgeul clhaibh gais an d' thaiuig e
do Chesarea. Ann an Cesarea thachair e fein
aguo Pol air a cheile, dithis a bha a dh' aou
inntinn. Bha Philip icho sona 'n a tiliieagiilach
's a bha; e 'n a obair; choisinn e a chlann
fein do Chriosd cho mhaith 's a choisinn le
na cinnich — rud nach urrainn iomadh isear-
monaiche eile a .radh — ,oir tha sinn a' leugh-

adh gni ix)bh a ohreathrar nighean ri faidli-
eadaireaelid (Gniomharan, xxi, 9).

BiiJieadh fhios aguibh, an duine a
(Ml' iompaicheas peaeach o sheacharan a
shlighe, gun saor e anam o'n bhas,
agus gum falaich emoranpheacaiidhean.

FAOISID DUINE LE DIA.

■'Bha mi fichead bliadlma a dh' aois an
uair a thainig mi do Dhun-Breatuinn, aite
arms nach robh sochairean an deagh <chom-
uinn a bha ag-am ann an Cipen, ajgiis a
thaobh nach robh freumli na cuise annam
flein bha mi gu soirbh air mo thoirt a
thaobh le mo chompanaich lira chum misge,
agus an uair a threigeadh mo reusan mi
thoisichinn air mionnan, ni air son an g-abh-
aiim mor aithreachas an uair a thiginn
thuigami fein, agus thoisichinn air mo sheann
g-hnaths as ur^ is e sin, a' dol fo bhoidean,
ach cha bu luaithe a cheangiainn iad na
blu'isinn iad. Fa dheoidh thuit mo tliogail a
bha air a deanamh suas de chre gun oib-
reachadh, cha 'n ann a dh' aou tuitaam, laeh
a lion cuid is cuid, bho cheiun gu ceum,
gus fa dlieoidh an d' fhuair mi mi -fein air
sioladh ann an lathach a' pheacaidh, agus
rinn mi co-chomunn ris a' chuid eile de m)o
cihompanaich 'nan g'niomharan ifrinneacli.
Air dhomli a bhi aon latha a' gabhail an
aile fieadh nan cluan thaiuig an sgriobtur so
le caismeachd uamhasach a dh' ionnsuidh mo
ohoguis, "Ach air do'n spiorad neoghlan
dol a macfa a duine,, theid 6 troimh ionadan
tiorma, ag iarraidh foiee, agus cha 'n fhaigdi
e i. An sin their e, Pillidh mi do mo
thigh as an d' thainig mi mach; agus
air dha teaclxl, gheibh' e falamh e, sguabta,
agus mdhimichte. An sin theid e agus
bheir e leis seachd spioradan eile as miosa
na e fein, agus theid iad a steach agus
gabhaidh iad comhnuidh an sin; agus bith-
idh staid dheireannach an duine sin na's
miosa nal a cheud staid." Mata xii, 43 -45 . O,
mar chaidh .so mar sgian a dh' ionnsuidh mo
chridhe! Chuir e ann am pian-bhroii mi
a bhi smuaineachadh gti'n do threig- Dia
mi agus gu'n d' fhas mi ann am ionad-
chomhnuidh dheamhan. "Mallaichte," arsa
mise, "gu robh an latha anns an cleachaidh
mi air seaoharan o Dhia! O, mallaichte gu
robh an latha anns an do choinnich mi na
companaich tliruaillidh so!" Bha mi 'n a
leithid .de staid is gu 'n spionainn m' fhalt
agus gu'n reubainn m' fheoil. Tha e eu-
comasach dhomh aithris an t-uamhas do-
labhairt leis an robh m' anam air a lionadh;

15

blia mi aJg aniharo orm fein mar dhuine
air a tlireig'Sinn gu tur le Dia, agus gam
doclias sam bitli eile ach ag- amharc a
niach air son na corruicli eag'alaich sin a
shluigieas suas uile naimlidean Dhe.

An deidli sin bha mi greis de m' aimsir £o
leann-dubli air clior is nach tugadh ni air
bith solas domh, ach fa dheoidh thoisich
mi air smuaineaoliadli ciodab' fliearr dliomh
a dbeanandi; chunnaic mi g-u'n do chaill m'
ueamli, agus uacli robh neamli eile ann a
g-heibliiun, mur deanainu neamh dliomli fein
air an talamh. Uime sin thoisich mi air
togail suas mo spioraid agus air gabhail mo
shath de thoil-inntinnean peacach, am feadh
's a dh' fhaodainn am mealtaiun. An sin
bha uile bhannta gTais air am briseadh agiis
chaidh mi air m' a'g'haidh anns gach seorsa
peacaidli le ciocras. Dh' flias mi mar asail-
fhiadhaich anns an fhasach agus ghnathaich
mi gach meadhon a chum mo choguis fhid-
asigadh gu suain, ni nach b' urrainn mi a
dlieanamh. ,B'e cuideachd chridheil, shuil-
bhear, ioc-shlaijit a b' 'fhearr a b' urrainn mi
fhaotainu a ichum furtachd air mo dlioruinn,
ni a thug- orm ruith a dh' ionnsuidh cuid-
eachd ,gach uair a ghieibhinn cothrom air
sin ^ dheanamh, agnis a thaobh nach b'
urrainn mi a bhi do g-hnath am measg
cuideachd, a ejhum m' inntimi a chumail suas
an uair a bhithinn leam fein, dh' ionnsajch
mi air mo mheomhair gach duan agus oran
a b' urrainn mi fhaotainn, ni nacla robh
ach 'n a dhrocli leigheas air eoguis leointe

f agus thruaillidji . A dh' aindeoin gach ni la
rinn mi cha d' fjliuair mi suaimhneas.

An sin shaoil mi na'n dearbihainn orm fein
nach robh Dia ann gm 'm faighinn fois
ann ,am inntinn, ach oha b' urrainn mi m'
inntinii. a shaoradh o'n bharail g-u robh Dia
ann. B'e m' fliior dhiirachd nach bitheadh,
ach cha b' urrainn mi an t-uamlias a bha
orm roimli a chorruich a cliur air di-
chuimhne, agus ann am meadhon mo shubh-
achais, an uair a bheirinn oidhirp air gach
uile smuain mu Dhia ag-us mu shiorruidh-
eachd a cliur bhuam thigieadh lan-dearbhadh
l&idir gu m' aio-ne gu robh Dia ann, affus
staid thruagh shiorruidh air a h-ullachadh
do gach peacach neo-aithreach. "Thubhairt
an t-amadan 'na chridbe, cha 'n 'eil Dia
ann." Salm xiv, 1.

Air dhomh a bhi aon latha ann an coille
a bha dKitli do laimh, agus mo smuaintean
gu trom air luasgan, a' cuuasachd mu thim-

j ohioll bith Dhe, thoisich mi air amharc air
na luibhean a bha fas mu'n cuairt orm, agus

"* thug mi fainear oounbhall iongantach 'n an
cumadli agais 'n an dealbh. Air dhomli cuid

diubh a bhuainn agus an sgrudadli g'u mion
chunnaic xoi co liugha meur a bha fas
bho cliuiseig g-ach aoin diubh, ag-us gach
aon lulieur uidhe shonraichte bho cheile, ann
an ordugli cho eagarra is nach b' urrainn mi
eiadar -dhealaohadh a chm- eadar taobh seach
taobh dhiubh. A ris thug mi fainear gach
caochladh eiui agais ainmhidh, agus mar bha
teachd-an-tir air a Biliolar do Igtach aon diubh,
agus iad gii leir air an cruthachadh a chum
an crich araid fein. An sin dh' fheoraich
mi dhiom fein ciamar a thachair so? Ach
cha b' urrainn mi innseadh, mur b'ann le
oumliachd agus gliocas a' Chruith-fhir. Agus
mar so, an uair a bheachdaich mi air obair
a' chruthachaidh agus an fhreasdail, bha m'
inntinn ann an rud-eigin de mliodli air a
socrucliadh anns a' bheachd igu robh Dia ann,,
agus a' freasdal d'a uile chreutairean.,

Latlia eile air dhomh a bhi falbh air feadh
nan raon fhuair mi claigeann eich 'n a laighe
air an talamh air fas gieal le sion an adhair
air chor is gu robh gach arcdadh a bha 'ga,
chumail ri cheile gu soilleir ri fhaicinn. Air
dhomh a thogail suas ann am laimih rann-
saicjli mi gu mionaideach na h-uilt mhior-
bhuileach leis an robh aon mliir dheth air
a tJiathadh ris a' mliir eile, raaille ris na
lubaibh cama ag-us ris na cuir shniomhain a
bha ann mu thimchioU nan cluas agus nan
duimhnein; sheall mi air gach taobh dheth
a dh' fheuchainn, am measg- co liugha am-
ladh agus earrann air an tathadh ri cheile,
am faicinn 'eadar -dlrealachadh no ueo-iom-
lanachd annta, agus an deidh dhomh. g-reis de
dh' {line a chaitheamh ann am feuchainu
earrann dlreth ri earrann eile cha b' urrainn
mi an t -eadar -dhealachadh a bu lugiia fhaic-
inn eatorra, ach eag-air iongantach agus
comli-chordadh anns g-ach ball. Chunnaic
mi a nis nach b' urrainn aon ni ach gliocas
neo-chriochnach a lieitliid so de mliir -eheaird
a dliealbh, agus nach b' urrainn na bha de
dhaoine air an t-saogiial a leithid eile a
dheanamh, agus mur b' m-rainn iad an claig-
eann a dheanamh, clia b' urrainn iad idir
qnaimh a thathadh ri cnaimh agais an
comhdach le feithean, feoil, agus craicionn,
agus na's lugha na sin uile g-ii leir a b'urr-
ainn iad anail a ohur ann agais a thoirt air
giuasad agais imeachd m&ir a rinn e roimhe.
An sin chomh-dhuin mi got cinnteacli gu
robh Dia ann, a bha neo-ehriochnacli ann
an ^-liooas agois an cumliachd, Ti as e
Cruith-fhear nan uile nithe, agus a tha
I'iaghladh mar is aill leis.

An deidh sin thug mi fainear an duine,
mar tha an t-urram aige thar gach creutair
eile, 'goi sonr-aichte mar thug-adh dha anam.

16

reusanta, ni leis am blieil e comasach eolas
a cliixr air Dia aJgus air obair. Uatha so aguis:
0 smuaintean eile coltach. rlu fhuair mi lan-
dearbliadh gu robli Dia ann, gidlieadh elia
robli m' inntinn riaraiclite mil thimchioU cia-
mar a bu choir dhomh aoradli a dheanamh
dha. Oir b' ann mu'n am so a thuit mi ann
am buaireadh do thaobh ar Tiigiiearna losa
Criosd a bhi 'n a aon de phearsacliaibh ua
Diadhaclid, ag-us mu ug-hdarras au sgriob-
tuir, air clior is g-u robh 'gach seoladli a
blia agam o'u Taisbeanadh air fhag-ail gun
tairbhe. Lean am biiaireadh so mi gus an
d' iliuair mi foillseachadh Dhe ann an
Criosd, ni a thug buaidh air na Inrairidhean
sin ag-us air na buairidhean eile.

C'haidh mi nis cho fad air m' aghaidh
ag'Lis gu'n d' thug mi oidhirp air an Sgriob-
tur fhiaradh a chum mo dhroclr ghniomh-
aran fein fhireanachadli. 0 ! airdead na
h-ain'gidheachd gus au robh mi a nis air
tighinn. "Is au-aoibhinm dhaibhsan a tha
tarruing aingidheachd le cuird an diomh-
auais, agus peacaich mar le taodan cartach.
Is an-aoibhinn dhaibhsan a deir Inaith ri olc,
agus olc ri maith; a tha cur dorchadais an
aite soluis, agus solus an aite dorchadais, a
tha cur an t-seirbh an aita- a' mhilis, a'g'us,
a' mhilis an aite an t-seirbh." Isaiah v, 18,20.

Mu'n am so thachair mi ri fear a bha
air a mheas 'n a dhuine fogdiluimte ag-us
dli' fheoraich mi dheth ciod a bha e a' saoil-
sinn mu staid shiorruidh, agus mu phiantan
ifrinn. Thuirt e ritmi nach robh a leithid
sin de ni ann, agus thug e ionnsuidh air
a dhearbhadh le iomadh argumaid laidir,
gu h-araid, le beachdachadh air maitheas
Dhe. Ars' esan, "Ciamar a chordadh e ri
maitheas Dhe a bhi pianadli chreutairean
truag'ha feadli linntean na bitli-bhuantachd',
g'u sonraichte na cinnich nach cuala riamh
iomradh air a tlu'ocair." Air dhondi an
teaga-sg nuadh so a chluinntinn air a
dliomhdaeh le cho liugha argumaid, bha
mi gle aoibhneach agus smuainieh mi annam
fein gu robh fathast dochas ri tighinn a
ifrinn a chionn nach robh i siorruidh, acli
a mhain re seal. 0! an teagasg mills do
gaeh neach coltach riumsa nach robh ag
amharc air son ni sam bith ach dioghaltas
siorruidh, gu'm faodainn a nis beagan mis-
nicli a ghalihail. An uair a dhealaich mi ris
au duine 50 thoisieh mi air an teag-as'g so a,
sparradli air muinntir eile, ach cha chreid-
eadh iad e, ag-us gu dearbh cha b' iong--
antaoli sin oir cha do Ian chreid mi fein e,.
B' fhearr learn gu robh, e fior, ach bha m'
uile iarrtusan air am bruthadh leis an smuain

so, gu robh Dia ann ag-us gu'n d' thubhairt
e 'n a fhacal g-u'm biodli pieanas nan aingidh
aniiis an t-saog-hal eile siorruidh. Cliuimh-
nich mi air ua briathran so, "Biodh Dia
fior ag-us gach duine 'n a bhreugaire."

Bha aon ni eile a fhuair mi annam feini,
ged tha e rud-eigin iongantach ciamar a
b' uxrainn e a bhith, agus is e sin nach
b' uirainn mi riamh Ian shaorsa fhaotainn
ann an cuideachd dhaoiue ainigidh, oir gied
a bha mi sonraiclite air son uilc mi fein cha
b' urrainn mi an t-oltei a ^-liradhachadh ann
am muinntir eile, agus is trie a tliug ml
achmliasan dliaibh air son iad a bhi ri
mionnan, agus agi 61, agus ri peacannan
eile. Agns an uair a thigeadh ni air bith
am aghaidh bhithinn air son gabhail anus
an arm, ach air dhomh smuaineachadh air
caitheamh-beatha an t-saig-hdeir cha'nfhuil-
ingeadh mo chridhe dhomh smuaineachadh
air a bhi fad mo laithean 'n a leithid de
chomunn. Smuainieh mi na'n g-abhainn anns
an t-saighdearachd gu'm biodh gach cothrom
air aithreachas caillte gu siorruidh, agus
leis an dochas fhann so ri trocair bha mi
air mo chiunalil o tthol dio'n arm."

Dug'hall Boohannau.

LAOIDH FHEASGAIB.

Tha 'n latha Thighearn air caochladh
Gach taing dhuit fein an nochd;

'S e m' iarrtus agus m' urnuigh.
An oidhch' bhi saor bho lochd;

O losa gieidli mi ann ad bheachd
Is diou mi re na h-oidhch' ri teachd.

Tha a'gli an la air caochladh;

Riut togam suas mo chridh',
Is guidheam, saor bho eucoir,

Na trathan dorch' gu'm bi.
O losa g-leidh mi ann ad bheachd

Is dion mi re na h-oidhch' ri teachd.

Tha saoth'r an la air caochladh

Nis togam dau gu d' luaidh.
Is g-uidlieam ort gii'n cum tliu

Gach trath bho ghabhadh cruaidh.
0 losa gieidh mi ann ad bheachd

Is dion mi re na h-oidhch' ri teaclid.

Bi 'n ad Fhear-!g-leidhidh m' anma,

'S ann duit is eol a Dhe
Na eunnartan, cho lionmhor,

Troimh 'm bheil mo thriaU gach re,
0 Thus' thug- g-radh cho caomh do d' shluag'h

Ri m' acJiuing eisd is saor mi bhuap.

'An t-Urr. GiUeasbuiig' Dmn'hnuilach.

Air. 5.

1914.

UENUIGH MHANASEH.

Agus rinn e 'urnuigh, agus rimieadh esan
reidh ris, agus dh' eisd e r'a athchuings,
agus thug e air ais e gu lerusalem d'a
noghachd. Agus dh' aUhnich Manaseh gur
e lehobhah as Dia ann.

II. JSachdraidh xxxiii, IS.

Cha 'n 'oil ach cunntas goirid air Manaseh
anus a' Bhiobull. Ach cha 'n e g-iorrad a
shaoghail no samhchair na duthcha am feadh
's a bha e air a' chrun is coireach dha sin.
Eioghaich e coig bliadhna deug is da fhich-
ead, agus fo a riaghladh thainig trioblaidean
gun aireamh air lerusalem.

Dh' fhaodadh Manaseh a radh mar thuirt
an Salmadair, "gu'n do thuit a shreanga-
tomhais ann an ionadan taitneach agus gu
robh oighreachd bhriagha aige," oir bu mhac
e do 'n duine mhaith Heseciah, agus b' oighre
e air a' chrun am measg pobull Dhe. An
uair a bha Heseciah air a leaba-tliinneisi,
agus duil aige ris a' bhas, b' urrainn e a
radh, "Guidheam ort, a Thighearna, cuimh-
nich a nis cionnus a ghluais mi a'd lathair
ann am firinn. agus le cridhe iomlan, agus
a rinn mi an ni a tha maith a'd shuilibh,"
agus ris an teisteanas a thug e air fein ann
am fianuis Dhe tha am fear-eachdraidh so
ag aontachadh, oir tha e ag radh (xxxr, 37),
"anns gach obair air an do thoisich e ann
an seirbhis tighe Dhe, agus anns an lagh,
agus anns na h-aitheantan, a dh' iarraidJi
a Dhe, rinn e i le xiile chridhe, agus shoirbh-
ich e." Bha mar so athair diadhaidh aig
Manaseh, agus a mach o mhathair dhiadh-
aidh, is e sin oighreachd as fearr a shealbh-
aichear le duine aig uair a bhreith. B'e ainm
a mhathar Hephsibah, ach an corr cha 'n
aithne dhuinn uimpe. Bu mhaith an gnoth-
ueh e, ma bha Hephsibah air a sineadh ri
iaobh Heseciah m'an do rainig a mac a bu
shine ire duine, agus m'an do threig e
teagasg oige agus sligheannan athar.

An uair a bha e da bhliadhna dheug
ehuireadh Manaseh air a' chriin, ach cha 'n
urrainnear a radh gu robh ceann glic air na
guaillean oga. Ann an uine ghoirid chuir
e e-fein an ceill, agus thoisich e air gach
deagh obair a rinn athair a thilgeadh bun os
cionn, air chor agus gu bheil am fear-
eachdraidh so ag radh, "Einn e an ni a
bha olc ann an suilean lehobhah, a reir
ghrainealachdan nan cinneach, oir thog e a
ris na h-aitean arda a bhris Heseciah sios,
agus chuir e suas altairean do na Baalim,
agus rinn e Aisearan, agus rinn e aoradh
do uile armailt neimh, agus rinn e seirbhis
dhaibh. Mar so thug Manaseh air ludah
agus luehd-aiteachaidli lerusaleim dol air
seacharan, gu tuilleadh uilc a dheanamli na
rinn na cinnich." Le Baalim is Aisearan
tha e a" ciallachadh diathan breige, agus
leis na h-aitean arda a thog Manaseh tha
e a' ciallachadh gu'n do thalaidh e an sluagh
0 aoradh an De bheo anns an teampull gu
bhi ag aoradh do iodlialan air na cnuic.
Ach eha 'n e mhain gu robh iodhol -aoradh
a' dol air aghaidh anns na doireachan agus
air na cnuic, ach thruaill e tigh Dhe, an
teampull naomh, le iomhaigh shnaidhte a
chur suas ann. An aite a bheatha fein is
cuisean na rioghachd a stiuradli le facal
Dhe is comhairle nam faidhean naomha,
mar rinn na righrean glic a bha roimhe,
thoisich Manaseh air geasachd agus druidh-
eachd a ghnathachadh, agus air dol ann an
co-bheinn ri leannain-shith agus luchd-fios-
achd. Ach dh' oibrich so a mach a chrioch
fein, dh' fhas an sluagh cho dall ris an righ;
ann an cois aoraidh a dheanamh do dhiathan
nan cinneach ghnathaich iad aingidheachd is
grainealachd nan cinneach, a' brosnuchadh
Dhe gu feirg. Bha an rioghachd uile anns
an t-suidheachadh a thug air an fhaidh na
briathran so a ehleachdadh, "o bhonn na
coise gu ruig an ceann cha 'n 'eil fallaineachd
innte." Shocruich i air a deasgainnean, bha
i air blieul a h-aite urramach am measg
rioghaclidan eile a chall, agus bu bheag an
oiteaa- a ehuireadh a casan os a cionn.

18

Thug Dia rabhadJi do Mhanaseh aeh bha
Manaseh bodhar. Cha chluiuneadh is eha 'n
eisdeadli e. Bha e mar dhuine fo gheasaibh.
Ach ruigidh dail dorus, agus an ui a chuir-
ear buainear e. Bhruchd armailtean Asiria a
steach do'n duthaich; cha robh Manaseh deas
air an son agus cha mho a bha a shluagh,
agus m'an gann a dh' fhosgail iad an suilean
bha cas aii seann namhaid air an amhaich.
E.inn an t-Asirianach ceangal nan ceitliir
chaol ail' Manaseh is thug e air falbh e 'na
phriosanach do Bhabilon. Tamailt cho mhor
'sa thainig riamh air ludah.

Thug an t-Asirianach a' cheud leasan dha
ach thug a choguis fein an ath fhear dha.
An uair a dh' fhuaraich e anns a' phriosan
thuig e ciod^ a rinn e, ach bha e ro anmoch.
Bha na rinn e deanta, agus cha tugadli deoir
no aithreachas air ais an cothrom a chaill e.
An uair a shuidh e air a' chrun bha an
rioghaehd laidir, soirbheachail, agus a' lean-
tuinn fireantachd; ach an taobh a stigh de
dha fhichead bliadhna, le fhaoineas agus
le ain-diadhaidheachd chuir e 'na criomagan
i. Ann an lionmhoireaclid a smuaintean an
taobh a stigh dheth cha robh inntinn no
coguis Mhanaseh aig fois, ach "an uair a
bha e lann an teinn ghuidi e air lehobhah
a Dhia, agus dh' irislich e e fein gu mor
an lathair Dhe aithrichean. Agus rinn e
urnuigh ris, agus dh' eisd e r'a athchuinge,
agus thug 0 air ais e gu Jerusalem d'a
rioghaehd."

Ann am fear de leabhraichean an Apocripha
tha an urnuigii so air a sgriobhadh, agus
faodaidli sinn a' cur sios ann an so, gun
fhios nach bu mhaith le cuid d' ar luchd-
leughaidh a faicinn. Ach feumaidh sinn
a radh nach 'eil e idir cinnteach no, a reir
beachd mhoran sgoilearan, idir coltach gur e
e Manaseh a rinn i. Ach co dliiu tha an
urnuigh sean, agus mur h-esan a rinn i,
cliuireadh 'n a bheul i le ludhach air clior-
eigin d'am b'aithne, na b' fhearr na 's aithne
dhuinne, na faireachduinnean a bha ann
an cridhe Mhanaseh aig an am.

O Thighearna, Uile - chumhachdach,
Dia ar n-aithrichean, Abraham, Isaac,
agus lacob, agus siol nam firean; a
rinn neamh agus talamh leis gaeh
sgeimh a bhuineas dhaibh; a chuir
cuibhreach air an fhairge le t' fhacal;
a dhiiin suas an doimhne, agus a sheul-
aicli i le t'ainm uamhasach agus glor-
mhor; an lathair am bheil eagal air

na h-uile dhaoine agus iad ag orioth-
nachadh an lathair do chumhachd; oir
maise do ghloire, co a sheasas, agus
bagradh do chorruicli an aghaidh pheac-
ach, CO a ghiulaineas; ach is tusa an
Tighearna as airde, a tha Ian truae-
antais, agus fad-fhulang-ach, agus troc-
aireach, a' gabhail aithreacliais de'n olc
a smuainich thu a dlieanamli air daoine.
Gheall thu, a Thighearna, a reir do
mhor mhaitheis, aithreachas agus maith-
eanas dhaibhsan a pheacaich a'd agh-
aidh: agus a reir do throcairean gun
tomhas, dli' orduieh thu peacaich a chum
aithreachas fhaotainn, a chum 's gu'm
bi iad air an tearnadh. Uime sin, la
Thighearna, Dia nam firean, cha d'
orduieh thu am firean a chum aith-
reachas fhaotainn, Abraham agus Isaac
agus lacob nach do pheacaich a'd agh-
aidh ; ach dh' orduieh thu mise a tha
a'm pheacach a chum aithreacliais: oir
tha mo pheacaidliean na's lionmhoire na
gainneamh na fairge. Tlia m' easaontais,
a Thighearna, tha m' easontais air fas
lionmhor, agus cha 'n airidh mi gu m
faicinn no gu 'n amhaircinn air airde
neimh, do bhrigh lionmhoireaclid m' eu-
ceartan. Tha mi air mo chromadh sios
le moran cheanglaichean iaruinn, cha'n
urrainn mi mo cheann a thogail no
fuasgladh fhaotainn: oir bhrosnuich mi
thu gu feirg, agus rinn mi olc ann a'd
shealladh; do thoil cha do rinn mi, agus
t-aitheantan cha do choimhead mi; chuir
mi suas grainealachd agus chaidh
m' easaontais an lionmhoireachd. Uime
sin tlia mi nis a' lubadh glun mo
chridhe, ag asluchadh do ghrais. Plieac-
aich mi, a Thighearna, pheacaich mi,
agus tha mi ag aideachadh m' easaontais,
thoir maitheanas dliomh, a Thighearna,
thoir maitheanas dhomh, tha mi a'
guidhe ort, agus na sgrios mi maille ri
m' aingidheachd. Na bi ann an corruich
rium gu brath, agus na toir mo chuibh-
rionn dhomh ann an ionadan iosal na
talmhainn. Oir is tusa Dia, eadlion Dia
na feadhnach a ni aithreachas; agus
annam-sa nochdaidh tu t'uile mliaitheas,
oir saoraidh tu mise a tha neo -airidh,
a reir do mhor throcair. Mar sin mol-
aidh mi thu gu brath, uile laithean mo
bheatha: oir tha uile cliumhachdan nan
neamh a' toirt molaidh diuit, agus is
leat-sa a' ghloir gu siorruidh. Amen.

Bhiodh na Seanairean ludhach a' deasbud air
an da cheist so.

19

(1) Ciod a b'fhiacli aithreachas Mhanaseli.

(2) Ciod a dh' eirich dha mu dheireadh.

A reir am beachd-san dh' aisigeadli a
riog'hachd thalmhaidli air ais dha, ach
thainig e gearr air rioghachd neimh. Ach
tha trocair Dhe cho farsuiug ris a' chuan,
agus ruigidh i air moran air nach ruigeadli
trocair nau Seauaireaa. Ach cha bhuin breith-
eanas dhuinne agus cha mho a bu choir
dhuinn a bhi feoraich, "An tearc iad a
thearnar." Is e ar gliocas-ne ar gairm feiu
a dheanamh cinnteach, agus tionndadh ris
an Tighearna m' am bi e ro anmoch. Cha
'n 'eil am maireach air a ghealltuinn dhuinn,
agus ged a bhitheadli, tlia e na's fhusa
dhuinn tionndadli ri Dia an diugh ua bhitli-
eas e am maireacli, oir gach latha a theid
seachad, tha ar cridlieacliian a' fas na 's
cruaidho agus aitlireachas na's duiliche. An
diugh, tha Dia ag radii, ma chluinneas sibli
mo ghuth, na cruadhaichibh ar cridhe.

Ma chain no nach do chaill Manaseh
'anam, bha a bheatha anns an t-saoghal so
gun mhaise, gun tairbhe, agus tha 'eachd-
raidh a' teagasg dhuinn nacli 'eil ann an
aithreachas criche ach a bhi ciu' sil mu 'n
Flieill-A'Ihartainn. Faodaidli fochanu fcighinn
ach cha tig dias.

Tha fear do na faidhean ag innseadh
dhuinn gu'm b'e aingidheachd Mhanaseh a
bu mhathair-aobhair do na truaighcan a
thainig air rioghachd ludah an deigh laimhe.
Ged a bha e anns an uaigh, bha a dhroch
dheanadas a' toirt a mach toraidh anns an
rioghachd. Chuir e daoine eile air seacharan
air Dia, thruaill e am beusan, agus ged a
bheireadh e a chorp is anam a dli' fheuch-
ainn an cuireadh e casg air fas an t-sil a
clruir e, clia ghabhadh sin deanamh. Do
neach a plieacaich ach a rinn aitlireachas tha
sinn an duil nach 'eil rud air an t-saoglial
a ghoirticlieas a chridhe cho mor ri bhi
faicinn dliaoine eile a' milleadh am beatha
leis a' plieacadh a dh' ionnsaich esan dhaibli.
Bha an searbhadas anama sin aig Manaseli
ann an deireadh a J.aithean. "Cuir m'eisemp-
leir anns an uaigh maille riurm," — b'e sin
an urnuigh a rinn duine aingidh a fhuair
trocair aig an aon uair deug. Aeli bu diomh-
ain am facal; bidh eisempleir dhaoine beo
an uair a tha an cnamlran 'n an smur anns an
uir. B'ann mar sin a dh'eirich do Mhanaseh;
a dh'aindeoin 'iirnuighean is 'aithreachas bha
eisempleir a bheatha ag oibreachadh mar
dhroch pliuinnsean ann am pobull ludah fad
iomadh ginealach.

EADAEUINN FEIN 'S AN URSANN.

Tha da sheorsa dhaoine ann, an fheadh-
ainn as urrainn na chluinneas iad a chumail
aca fein, agus an fheadhainn nach urrainn.
Is daoine cunnartach an seorsa mu dlieireadli
so, agus is ion do gach duine glic a bhi
'na earalas orra. Cha 'n aitline dliaibh mo-
dhannan no laghannan a cliairdeis, agus an
ni a chluinneas iad anns a' chluais eighidli
iad e air mullach nan tighean. Air neo
sgaoilidh iad e uigh ar n-uigh — eadar-
uinn fein 'sail ursann.

0 chionn ghoirid fhuair mi leasan o fhear
dhiublr so, agus tha mi an diiil nach di-
chuimhnich mi e ann an cabhaig. Bha sinn
a' bruidhinn mu cliaraid eile as fior thoigli
leam, agus air an robh sinn le clieile eolaeh,
agus mar a thaohras gle bhitheanta an uair
a labhras duine gu saor ri caraid aig taobh
an teine thuirt mise rud-eigin mu 'n fliear
naclr robli a lathair nacli h-abrainu ris fein,
ged a bha e fior gu leoir. Dh' fhalbh fear
na teangaidh fhada lom is direach 'ga ionn-
suidh agus dli' innis e dha an rud a thubh-
airt mi, agus a' clieud uair a tlrachair mo
cliaraid orm-sa tliug e an aghaidh orm. Cha
d' flieuch mise ri lethsgeul a dheanamh oir
chunnaic mi nach gabhadh an rud ceartach-
adh, ged nacli robh ann ach rud suarach nach
b' fliiach bruidliinn air. Acli chaill mi da
charaid air a thaillibli, an dara fear a chionu
gu bheil amharus aige orm, agus am fear
eile a chionn gu blieil amharus again air.
Sin agad, a leughadair, a li-aon do tliub-
aistean na beatha so, agus is fiacli dhuinn
le clieile cnuasacliadh air a' ghnothuch a dli'
fheuchainn am foghluim sin beagan gliocais.

Tha mi a' faicinn gu soilleir a nis nach
robh mi fein gun choire, ach air a shon sin,
tha fhios agam nach robli mi neo-dliileas do
111' charaid. Agus clia 'n urrainn mi a radii
gu blieil naire sam bith orm air son na
thubhairt mi, ged a fhuair mi mo chorragan
a losgadh. Faodaidh mi a radh gur minis-
tear am fear mu 'n robh sinn a" bruidhinn,
agus is e a thubhairt mise uime eadar fheala-
dha 's da-rireadh "gur bochd nach robh e
cho easgaidh 'n a inntinn 's a bha e 'n a
bhodhig." Smior na firinn — eadaruinu fein
's an ursann — ach aig a' cheart am, rud nach
cordadh ri duine sam bith a blii air a radh
uime, agus rud nach bu mhaith leat a radh
ris ann an clar an aodainn. Cha 'n e mhain
gu robh meas agam-sa air mo charaid ach
bha gaol agam air nach 'eil agam air moran.

20

ged a thachair dliomli am facal ud a raclli.
Ach CO dhiu gliabli e fearg rium, agus a
dh' innseadh iia firinn, clia b' ann uile gu
leir gun aobliar, oir tlia e coltach nacli
d' innis fear na teangaidh f hada dha ach an
aon fhacal ud d' ar seanachas. Na 'u d'innis,
tha mi an duil nach ruigeadh e a leas a
ghabhail anns an t-sroin. An uair a dlieal-
aicheas fear na cagarsaich aon cliriomag de
sheanaehas duine blio 'n chorr, tha e ag
eigneachadh na firinn.

Sin agad, ma ta, mar a thachair dliomh-
sa, agus ged nach leugh am fear a chuir
eadar rium fein agus mo charaid an duilleag
so, tha mi dot a thoirt dlia a theisteariais
ann am "briathran an duine ghlic, Solamh.

(1) 7s brdthair fear na cagarsaich do 'n
mhillteir-,

(2) Dealaichidh fear na cagarsaich cdird-
ean sonruichte .

Cha ruig duine a leas duil a bhi aige
nach bruidhnear uime air a chiilaobh, agus
cha bu choir do dhuine turail sin a ghabh-
ail gu h-olc. Cha 'n abair duine anns am
bheil onoir rud air ehul cinn a charaid a
dheanadh cron dha, no a mhilleadh a ehliii;
ach an taobh a mach dheth sin, tha iomadh
rud eile a their ar cairdean agus ar luchd-
eolais umainn anns nach 'eil coire air bith,
ged nach bu mhaith leo gu'n cluiuneamaid
e. Cha 'n 'eil ann ach an daor ghoraiche
dhuit a radh nach bu choir do dhuine facal
a radh air cliul duine eile nach h-abradh e
ris anns an aodann. Cha 'u e sin an saoghal,
agus tha an saoghal fein na's glice na aon
neach a tha air 'uachdar. Agus tha mi am
barail nach 'eil cron sam bith ann an cleachd-
adh an t-saoghail; co dliiu, bu mhiosa
learn fein m' fhailingean a bhi air an inn-
seadh dhomh anns an aodann na iad a bhi
air an deanamh 'n an cuspair-abhacais air
mo chiilaobh le cairdean dileas. An rud
nach cluinn cluas cha ghluais cridhe, agus
faodaidh tu a bhi ceart coma ged a dhean-
adh iad sgrixdadh beag laghaeh ort 'nam
measg fein, cho fad 's a tha iad cho siobh-
alta 's gun s'in a dheanamh ann ad eisdeachd.
Ach ged nach 'eil cron anns a' chleachdadh so
ann fein, faodaidh cron a thighinn as mur
'eil tiir is onoir ann an ceann na feadhnach
a bhios ris. Bha cho mhaith dhuit a bhi
bruidhinn ri gamhuinn ri bhi a' seanachas
ri duine gun tiir air am feum thu a bhi 'n
ad earalas air eagal gu'n tuit facal bhuait
nach bu mhaith leat a bhi air a thoirt do
coin an adhair. An uair a dh' fheumas tu
an aire mhaith a thoirt air an fhear a tha

air taobh eile an teine, cha 'n 'eil ann an
conaltradh ris ach rud gun tlachd. BEUL-
GUN-FHAITHEAM— sin agad fior dhuine
cunnartach .

GKINNEAS.

Ann an toiseach an leabhair anns an d'
thug an t-Ollamh Mac Ille Mhicheil nach
maireann sgeul Dheirde dhuinn tha e ag
innseadh mar a fhuair e i am am Barraidh.

"Fhuair mi sgeulachd ghasda o Iain do
bhrathair," thubhairt an t-Ollamh ri Alasdair
Mac JSTeill, seann duine aig an robh ealain
an t-seanachaidh air a laimh.

"Ma ta, le'r cead," fhreagair Alasdair, "cha
robli sgeulachd ghasda aig Iain mo bhrath-
air-sa riamh. Bidh e riutha gun teagamh,
ach cha 'n 'eil aige ach sguinn agus cha
chuala sibh riamh duine a' dol an ceann
sgeulachd le cho bheag loinn ri Iain. Ach
ma dh' fhaodas mi fheoraich, ciod an sgeul-
achd a thug e dhuibh."

"Thug Deirdre," ars' an t-Ollamh.

"Agus thug Iain sgeulachd Dheirdre dhuibh!
Sin agaibh sgeulachd is fhiach sgeulachd a
chantainn ritlie; is ann bhuam fein a dh'
ionnsaich Iain i, ach cha 'n 'eil i aige ceart;
cha d' thug e leis dlii ach criomain. Chaidh
mi oidhche air cheilidh do 'n tigh aige agus
e ris an sgeulachd sin, ach, a Mhuire ghaoil,
cha robh loinn no snas oirre, agus chuir e
dorran orm a blii ag eisdeachd mo bhrathar a'
milleadh sgeulachd mhaith le drocli inns-
seadh. Mu dheireadh cha b' urrainn mi cum-
ail orm fhein na b' fhaide, agus dlr' fhag mi
an tigh gu failidh is chaidh mi dhachaidh.
Ach ma's maitli leibh a faotainn bheir mise
dhuibh Deirdre o cheann gu ceann, oir tha
i agam, air fad, facal air an fhacal. Cha 'n
'eil duine an diugh am Barraidh aig am bheil
i ach mi fhein is Iain, agus cha 'n 'eil aige-
san dlii ach sgonn an sud 's an so."

Sin agad, a leughadair, gaol an fliir-
ealain air a cheaird! Bheir e oilbheum d'a
shuil obair gun loinn fhaicinn, is oilbheum
d'a chluais briathran gun snas a chluinntian.
Is coma CO dhiu is bard no saor e, tha
iarraidh aig an fhear -ealain air grinneas.
Cha robh ann an Alasdair Mac NeiU ach
iasgair Barrach, ach 'na dlioigh fhein agus
a reir a ehothroim, bha comharadh an fhir-
ealain air a shiubhal. Mar chinneach, bha
cail aig na Gaidheil do ealain agus bu toigh
leo grinneas anns gach ni.

Air. 6.

1914.

SUIM NA DIADHAIDHEACHD.

Dh' innis e dhuit, 0 dhuine, ciod a tha
maith; agus ciod a tha leJiobhah ag iarraidh
orf, ach ceartas a dheanamli, trbcair a ghrd-
dhachadh, agus glwxsad gu h-iriosal niaille
ri d' Dhia. Micahvt, 8.

Ann an toiseach na caibideil so tha am
faidh, ag radh,

Tha comh-stri aig lehohliah r'a sliluagh,
Agus ri Israel tha e a tagairt.

agus ann am briathran maiseacli tha e a'
gairm air na beanntan agus air na sleibh-
tean eisdeachd ri cuis-gbearain lehobhah an
aghaidh a shluaigh.

0 mo shluagh, ciod a rinn mise ort?
Agus ciod anns an do sglthich mi thu?
Oir thug mi nlos thu a tir na h-Eiphit,
Agus a tigh na daorsa shaor mi thu;
Agus chuir mi romhad Maois, Aaron, agus
Miriam,.

Eadhon ann an laithean a seacharain cha do
dhichuimhnich Israel gu buileaeh buach-
ailleaclid'Dhe air a shluagh anns an fhasach,
agus an uair nach h-eisdeadli i ri argumaid
eile thaisicheadh cuimhne nan laithean sin
a cridhe. Tha i a' cur roimhpe tionndadh
lis an Tighearna, ach ciamar a thig i an
lathair an Ti naoimh a bhrosnuich i gu
feirg le a peacaidhean?

Ciod leis an tig mi an lathair lehobhah,
Leis an crom mi mi-fein an lathair an

Dia as airde?
An tig mi 'na lathair le tabhartasan-

loisgte,
Le laoigh a bhios bliadhna dh' aois?

Am bi lehobhah toilichte le miltean de

reitheachan,
Le deich miltean de shrutlvan ola?
An toir mi mo cheud-ghin air son m' eas-

aontais,
Toradh mo chuirp air son peaccddh m'

anama ?

Blia latha ana a bha lunhd-teagaisg Israeil
an duil gu'n toiliclieadh aoradh de 'n t-seorsa
so lehobhah, ach chaidli an latha sin seachad
agus tha am faidh a' freagairt,

Ciod a tha lehobhah ag iarraidh ort,
Ach ceartas a dheanumh, agus trbcair a

ghrddhachadh,
Agus gluasad gu h-iriosal tnaiUe ri d'

Dhia,

0 thoiseach an t-saoghail blia a' clieist so
ann an cridhe mhic an duine, Ciod a tha
lehobhah ag iarraidh oirnn agus ciod leis
an tig sinn an lathair an Ti as airde? Ann.s
na laithean deireannach so tha fhios againu
uile gu niaith ciod a tha Dia ag iarraidli
oirnn, co dhiu a tha sinn ' ga dlieanamh no
nach 'eil, ach ann an 6g-mhaduinn an t-
saoghail cha robh an t-eolas sin aig ar
n-aithrichean. Cha 'n ann a dh' aon bhoill-
sgeadh a thainig solus na firinn ach uigli
ar n-uigh, aithne air aithne, riagliailt air
riagliailt, beagau an so, beagan an sud.
Labhair Dia o shean an iomadh earraiiui
agus air iomadh doigh m' an do labhair e
le Mhac. Agus ged a dh' fhaodas an creid-
eamh a bha aig Israel ann an toiseach a
li-eaehdraidli mu Dhia agus mu dhiadh-
aidheachd a IdIiI leanabail 'n ar suilean-ne, is
e an creideamh sin a' ghuoag as an d' thainig
an creideamh Criosduidh ann an lanachd na
na h-aimsir, am brat-speilidh anns au robh
Slanuighear an t-saoghail paisgte. An uair
a blia daoine a' tairgseadh tharbh is reith-
eaclmn do Dhia air ghaol a bhi ann an reite
ris, air neo a' toirt toradh an cuirp dha air
son peacadh an anama, bha iad a' deauamli
sin a chionn gu robh e 'na fhaochadh d' an
coguis a bha toirt fianuis 'nan aghaidh. Cha
b' aithne dhaibli doi^li a b' fhearr air an
cionta aideachadh no air iiibhar Dhe a chos-
nadh. B'e sud an doigh anns am bu ghnath
leo dol an lathair righrean is mhaithean na
talmhainn, agus ciod an t-ioghnadh gu'n saoil-
eadh iad gu'n eisdeadh an Righ Mor r' an
ath-chuinge air sgath an tabhartasan? Ach
lion beag is beag, fo theagasg nam faidhean
aig an robh inntinn a bu spioradaile agus

22

a bu gheire iia bha aig na sagartan, eliuir
Israel na seann iiithean sin air chul agus
rainig i air an fliirinu a chuir au Slanuigh.-
ear aims na briathran, "Is Spiorad Dia; agus
is eig'in d'a luclid-aoraidh aoradh a dhean-
amli ann an spiorad agus ann am firinn."
Co dliiu, fliuair a cliuid a b' fhearr de 'n
t-sluag-li greim air an fhirinn so.

Is e .an t-seirbliis mhor a rinn na faidbean
ann an Israel, gu 'n do dliearg iad air innt-
inn an t-sluaigli naeh b' uxrainn dhaibli Dia
a thoileachadli, agus nacli gabliadh e r' an
aoradh as eiigmhais an caiiheamh-haatha a
bhi ceart. Shearmonaieb iad air a' cbeann-
teagaisg sin gun sgur, agus bha feum air, oir
bha an luchd-diithcha a' saoilsinn g"u robh
ciiisean ceart eadar iad fein agus Dia, na'n
tigeadh iad 'na lathair le tabliartasan aig
amannan sonruichte agus ann an aitean
suidhichte a reir riaghailtean nan sagartan,
CO dhiu a bha no nach robh iad 'nian daoine
firinneaeh, onorach, stuama.

"Ciod e lionmhorachd ur n-lohairtean
domh-sa'? deir lehobhah ; na tugaihh
tabhartas diomhain uaibli ni's mo ; 7tigh-
ibh, glanaibh; cuiribh air falbh olc 'ur
deanadais as mo shealladh : sguiribh de
dheanamli uilc; foghlumaibh maith a
dheanamh: iarraibh breitlieanas; cieiribh
ceart an t-ainneartach; cumaibh coir ris
an dilleaclidan; tagraibli ciiis na ban-
traich." Isaiah i.
An rud a blia ann tha e ann fhathast,
agus gus an latha diugh tha an droch phor
so, an coguU a thachd facal Dhe ann an
cridhc Israeli, a' fas ann an cridhe mhic an
duine. Oir tha daoine ullamh g-u bhi 'g am
mealladh fein nach seall Dia air a' chridhe,
agus gu'm faod iad a bhi diadhaidh gun a
bhi ceart is trocaireach is iriosal. Ach eha
ghabh dealachadh a dheanamh eadar spior-
ad alachd is moral tachd, eadar diadhaidheachd
is fireantachd; tha iad a' dol ann au cois a
cheile, agus an ni a eheanigail Dia na cuir-
eadh duine fa sgaoil.

Cidd a tha Dia ag iarra'idh art ach ceartas
a dheanamh agus trbcair a ghrddhachadh
agus gluasad gu h-iriosal maille ri d' Dhia?
Cha ruigear a leas argumaid a dheanamh
mu na briathran so, oir cho liiath 's a chluin-
near iad gabhar riutha. Tha reusan is cogiiis
an duine ag aontachadh leis an fhirinn. An
neach a ni ceartas ag-us a gliradhaicheas
trocair agus a ghluaiseas gu h-iriosal maille
ri Dia, faodaidh e dol an lathair Dhe le dan-
achd naomh, ann an Ian dearbhachd gu'n
aidich Dia e mar mhac. Sin teagasg Mhicah,
agus their cuid de dhaoine ruinn gu bheil an
soisgeul uile ann. Ann an seadh tha sin fior,

oir is e crioch araid au t-soisgeil ga'n tionu-
dadh e daoine gu ceartas a dheanamh, agus
trocair a ghradhachadh, agus gluasad gu
h-iriosal maille ri Dia. Ach e' aite an ionns-
aichear ciod e ceartas is trocair is irioslachd
ach a tohain fo theag'asg an t-soisgeil? Nach
e losa Criosd a nochd do 'n t-saoglial 'na
bheatha fein maise nam beusan naomlia sin!
Agus c'aite am faigh daoine lag peacach
neart air son briathran an fhaidh a choimh
lionadh ach a mhain o'n t-Slanuighear anns
am bheil cumhachd Dhe, agus a gheall
a bhi do ghnath maille riu. Cha do rinn
an soisgeul briathran an fhaidh sean, agus
cha mho a chuir e air chiil iad, ach lion
e iad le brigh is reamhrachd nach robh annta
an toiseach, air chor agus gu bheil daoine a
nis a' faicinn airde is lend is doimhne annta
nach faca Micali fein. Is e teagasg is beatha
Chriosd as aobhar dlia sin.

Ma tlia e fior gur e na nithean a dh'
ainmieh am faidh "suim na diadhaidheachd,"
tha e fior mar an ceudna nach ruigear orra
gu brath ach fo bhuaidh spiorad an t-soisg-
eil. Is ann fo theagasg Chriosd agus ann an
co-chomunn a spioi"aid-san a bheir cridhe
rahio an duine a mach toradli na naomhachd.
"Fannaibh annam-sa agus mise annaibh-se."
Far am bheil an t-aonadh sin, bithidh a
thoradh. ladsan aig- am bheil gradh dhasan
fuathaichidh iad olc agus faodar dol an
urras orra gu'm bi iad, an da chuid, trocair-
each ao-us iriosal.

CARAID NAN G-AIDHEAL."

Tha " Caraid nan Gaidheal" 'na ainm
cliuteach do neach air bith a gliiulan, ach
tha mi am beachd nach deachaidh ar luehd-
diithcha am mearachd an uair a bhuilich iad
an t-ainm urramach so air Tormod Mac
Leoid. Is maith a ehoisinn e agus is geal
a thoill e a bhi air a chumail air chuimhne
mar " charaid nan ' Gaidheal," oir bha a
bheatha air a caitheadh ann an seirbhis a
luchd-duthcha agus an canain.

Bha deagh fhuil nan Gaidheal a' ruith 'na
chuislean agus 'na fheithean, agus ehaidh
altrum ann an dachaidli chrabhaich, ghradh-
aich, chaoimh, far an robh eolas agus gliocas
'ga chuartachadh . Anns an sgireachd anns
an do rugadh e bha Gaidhlig gun truailleadh
alir a labhairt le iochdarain agus uachdarain.
Bha au tuath lionmhor; cha robh roinn anns
an eaglais ; agus bha gach dorus anns an
sgireachd fosgailte do 'n mhimstear 's d'a
chloinn. Mar so bha cothrom aig Tormod air
eolas fhaotainn air canain agus cleachdaidh-

23

ean a dhuthcha, agus ghab'li e an cothroin a
fhuair e. Shiubliail e monadli agus srath
anil an cuideachd bliuacliaillean agus bhroc-
airean. Dh' iasgaicli e air muir agus air
aniliainn, agus sheol e bataicliean air Caol
Muile agus air a' Chuan Lathurnach. Le
Ruaridh beag, seirbhiseacli dileas 'athar,
cliuir e seacliad iomadli latha agus oidhehe
thailueacli. Mar so b' aithne dlia smuaintean
agus faireachduinnean a luchd-duthclia; dh'
ionnsaicii e bhuapa na sgeulaolidan agus na
sean-fhacail a thu|g e air ais dhaibh le deagh
riadh an deidh moran bliliadliachan aims an
"Teachdaire Ghaidliealacli" agus "Leabhar
nan C'noc."

Shuidhieheadli e ami an eaglais Clieanu-
loch 'na thri bliadhna flcliead, agus b'
fheudar dha coirichean na Gaidhlig a slieas-
amli ann an aghaidli a bhraitlirean aims
a' chleir mar a cheud dlileasdanas. Cliunnaic
e gTi robh da ni gu sonruichte a dliith na
Gaidhealtachd, Biobuill a lenighadli iad, agus
saoilean anns an ionnsaiclieadh iad Beiuda.
Bliadhna an deidli bliadhna thogi e a ghuth
-ann an ard Sheanadh na h-eagdais as leth a
luclid-diithcha, ach blia e mar ghuth anns
an fhasach. Ach thagair e air an son gun
sgitheachadli agus mu dheireadh fhuair e
eisdeachd. Tha na briathran a leanas air an
toirt a oraid cliomasach a labhair e aims an
t-Seanadh.

"Beagan bhliadlinachan roimli so cha robh
sgoil ach beag anns a' Ghaidhealtachd,
agus anns a' bheagan a bha ann is e
Beurla a mhain a bha air a teagasg.
Is e a thainig- as a sin nach robh
ach aireamh bheag de'n chloinn a b'
urrainn feum air bith a dheanamh
de 'n teagasg a bha iad a' faotainii.
Ged a bha eadar tri agus ceithir
mile duine ann an Gaidhealtachd
na h-Alba nach tuigeadh canaiii sam
bith ach Gaidhlig, c'lia 'n 'oil ach da
bhliadhna ar fhiohead o'n a ghabhadh
am BiobuU fhaotainn ann an Gaidhlig".
Agus an deidh do'n Bhiobull a bhi air
a thionndadh gu Gaidhlig agus air a
chlo-bhualadh air son nan Gaidheal, bha
0 ag-us tha e fathast do mhoran 'na
thobar glaiste. Cha b' urrainn do'n t-
sluagh aon fhacal dlieth a leughadh.
Ma tha sibh ag aontachadh learn gu
bheil feum mor air sgoilean, tha mi an
dochas gu'n aontaich sibh learn anns a'
phuing so, gur e canain am mathar a'
clianain as luaithe a dh' ionnsaicheas na
Gaidheil a leughadh. Bu nihaith learn
so a sparradh air 'ur n-aire, a chionn gu
bheil cuid de chairdean nan Gaidheal

de'n bheachd gu bheil a' Ghaidhlig a'
tighinn eadar an sluagh agus foghlum
na Beui'la. Ach creidibh mise, tha am
beachd sin tur cearr, beaclid as mear-
achdaiche cha b' urrainn a bhi agaibh.
Cha 'n 'eil doigh as f earr air Beurla a
theagasg do na Gaidheil na sin a dhean-
amh troimh an canain fein — an aon
chanain a thuigeas iad."
Ann am briathran druidhteach chaidh e
air aghaidh, a' tagar air aithrichean is sean-
airean na h-eaglais, as uchd Dhe, caoraich
an Israel fein a bhuachailleachd, agus solus
an eolais agus solus na firinn a thoirt do 'n
Ghaidhealtachd. Leagh cridheachan cruaidh
nan Gall ann an eisdeachd na h-6raid eir-
eachdail aig Mac Leoid, agus chaidh an
latha leis. Ann am beagan nine ghluais an
eaglais agus chuir i luim air sgoilean a thog-
ail air feadh na Gaidhealtachd agus anns na
h-eileaunan an lar Chomh-oibrioh uachdarain an
fhearainn agus cairdean eile leis na cleirean.
Thog- moran de na li -uachdarain tighean-
sgoile agus chuir iad air leth crioman fear-
aiim air son a' mhaigh.stir-sgoile. Chaidh
Tormod fein agus miiiistearan eile air feadh
na Gaidhealtachd agus nan eileannan, a dh'
fliaicinn c' aite am bu mhotha feum air
sgoilean a shuidheachadh, agus ann am
beagan iiine bha corr agus da cheud sgoil
air an cur air chois. Rinn na Gaidheil deagh
bhuil de 'n chothrom a thainig thuca, ged
nach d' fhuair iad e ach anmoch. Chum
Tormod a shiiil orra, mar blianaltrum air
a leanabh. Chaidh e do Lunnain a dh' iarr-
aidh cuideachaidli o Shasunn, agus ann an
oraid a Hubhair e air an turns sin labhair e
na briathran so.

"Tha na sgoilean a' deanamh maith nach
gabh innseadh anns a' Ghaidhealtachd.
Anns na coig bliadhna a chaidh seachad
clh' fhag- corr agus seachd ceud duine 6g
iad, air an uidheamachadli gus an aite
fein a ghabhail anns an t-saoghal, agus
a dhearbhadli ciod a g-lme dhaoine a
tha anns na Gaidheil ma bheir sibh co-
throin dhaibh. Chuir na sgoilean a mach
clieana naoi fichead maighstir-sgoile a
tha nis a' teagasg air feadh na duthclia.
Anns an sgoil Ghaidhlig dli' ionnsaich
a' chlann tuilleadh Beurla annsanfhich-
ead bliadhna mu dheireadh na dh' ionn-
saich iad ann an ceud bliadhna, an uair
a bha a' Bheurla air a gnathachadh mar
inneal-teagaisg.

Ach c'ar son| a tha cuid de dhaoine cho
deonach air sgiids a thoirt air lan t-seann
chanain Ghaidhealaich? Faodaidh e
bhith gu bheil fuaim teanga nam beann

24

neo-bliinn ann an cluasan dliaoine na

' h-airde deas, agus ma tlia, is truagii mise

a tha labhairt le teang'a Gliaidliealaich

ri Sasuniiaich. Ach is canain urramach

a' Gliaidlilig, canain laidir bhriogh-

rnhor, gun ghainne, gun laigse, anns am

bheil ceangailte suas dhuinme gach ni

as truime a dhruidheas air inntinn

duine. Is ann le cronan Gaidhlig ar

mathar a chuireadla a chadal sinn 'n ar

n-6ige, is ann innte a labhair sinn ar

ceud bhriathran mar phaisdean, agaxs

is ann innte a chuala sinn ar n-aithrich-

ean a' cur suas an urnuig"h dheireann-

ach. Tha mi toirt buidlieacliais do Dhia

nacb faodar a nis ministear gun

Gliaidlilig a cliur os cionn coimhthional

Gaidhlig- no maighstir-sgoil gun Ghaidh-

li'g a cliur a tliea,gasg an cloinne. O'n

eheud la tha a theid a' chlann do 'n sgoil

tuigidh iad a nis ciod a tha iad a'

leughadh."

Ach gad a bha sgoilean air am fosgladh

cha robh leabliraichean-leugliaidh freagarr-

ach r'a fhaotainn ami an Gaidhlig', agus air

iarrtus an t-Seanaidh, ghabh Tormod Mac

Leoid OS laimh leabhar freagarrach a dheas-

aehadh. Thug an leabliar so tlachd do iom-

adh ginealach de oigridh na Gaidhealtachd.

Bha inntinn Thormoid air maitli nan

Gaidheal gnin sgur, agus am beagan bhliadli-

nachan, an uair a chunnaic e 'gu robh luchd-

leug'haidh a' dol an lionmhorachd anus a

Ghaidhealtachd chuir e a mach an " Teachd-

aire Gaidhealach," agnis b'e sin an teachdaire

a bu shunndaiche a sliiubbail riamh air feadli

nan glearui agus nan eileannan. Bha abh-

acas, fearas-chuideachd, agus cridhealas anns

an Teachdaire, agus ann an Gaidhlig laidir,

bhlasda, nach facas fathast na's fearr na

i, thug e teagasg fallain agus fiosrachadh do

shean agus 6g, agus sin uile, ann an doigh

cho nadurra 's gu'n saoileadh tu nach e

Tormod fein a bha idir a' labhairt ach

brocairean is ceistearan is piobairean na

duthcha. Uair 'sa' mhios, fad da bliliadhna,

chaidh an Teachdaire air a thurus, a'

sgaoileadh eolais agus aoibhneis air a

shlighe, aguB lean e na b' fhaide na 'n do

rinn na Gaidheil uile an dleasdanas cho

dileas ris an fhear a sgriobh e. Ach tliachair

do Thormoid Mac Leoid mar a tliachair do

gach neacli agus Comunn a rinn an diehioll as

leth nan Gaidheal. Cha do sheas a luchd-

diiihcha an guaillean a clieile; agus eadar

fuath a nainihdean agus briseadli a thainig

air a shlainte stad an Teachdaire. Ach "an

uair a bliios Murcliadh Buadli 'na thamh,

bifbidh e a'ruamhar"; ann an co-bheinn ri

Daniel Deorach dlieasaich Tormod Mac Leoid
Foclaii Gaidhlig, agus chuir e clach eile air
earn a sheirbhis air son a luchd,- duthcha.
Am measg nan leabhraicheau eile a dlieas-
aich 's a sgriobh e 'na dheidh so bha "Leabh-
ar nan Cnoe," agus "Cuairtear nan Gleann,"
agus ged nach do rinn e riamh ach na leabh-
raicliear. sin a cliur a mach, bu mliaitli a b'
airidh e air an ainm "Caraid nan Gaidheal."

Anns a' bliliadhna 1837 cliaidli fuaim a
mach gu robh a' Ghaidhealtachd ann an
droch shuidheachadli, ■gun clionnadh, gun
bliiadh; a' chiste-mhine falamli agus acras
air na paisdean. Chualas gu robh daoine
a' tighinn beo air maorach a' chladaich agus
duileasg nan creag, agus gu robh moran
easlainte an lorg na gorta. Leon glaodh
nam boclid cridhe farsuinn fialaidli Mhic
Leoid, agus cho luath 's a b' urrainn dlia,
thug e Sasunn air a tliagar as an leth.
Dhuisg e co-fhaireacliduinn ris na feum-
naich ann an cridhe nan Sasunnacli, dhoirt
iad gu fialaidli an tabhartasan 'na uclid, agus
thill e idhachaidh le faisg-' air da cheud mile
punnd Sasunnacli a rinn cobhair air na
Gaidheil ann am bliadhna na teanntachd.
Deicli bliadhna 'na dlieidh sin, an uair a
thainig an galar anns a' bhuntata, tliog e air a
rithist air an turus cheudna, agus bu mhaitli
do na Gaidheil blioohd aig an am ud gu robh
an caraid coir so aca, oir rainig a pheann
's a gliutli air gach neach agus Comunn
anns an rioghachd a b' urrainn cuideachadh
a tlioirt dliaibh. Cha 'n 'eil teagamh nach
robh am maith a rinn e d'a luchd -duthcha
anns an doigh so air a mheasgadli le cron,
oir thoisich cuid dhiubli air sealltuinn ri
cuideachadh o Idhaoine eile an am na h-eig--
inn, an aite oidhirp a dheanamh air an cor
fein a chur am feabhas.

Ach marbhaisg air an aois! Thoisich l
air luidhe gu from air an t-seann ghaisg-
eaeh; bha a neart a' failneachadh, agus ann
an 1860 chaochail e.

Bha Tormod Mac Leoid iomraiteach 'na
linn agus 'na latha. Chuir e seaehad a
bheatha ann an seirbhis Dhe agus dliaoine,
agus dh' fliag e ainm agus eisempleir 'na
dheidh a bhrosnachadh agus a mhisneachadh
cairdean na Gaidhlig agus nan Gaidheal.
Cha d' iarr e nrram no maoin air son na rinn
e as leth a shluaigh, ged a fhuair e an
urrani agus an gradli ann an tomhas neo-
ghann. Choisinn e gu maith an t-ainm leis
am bi e air a cliumail air ehuimline anns a'
Gliaidhoaltachd cho fad agus a chiniieas
crann ann an coille no bhuaileas tonii air
traigh.

An t-Vrr. CoJla DomhnuUach.

Air. 7.

1914.

EAGAL A' BHAIS.

Agus (jhuil Heseckth gu goirt. II. Righ xx, 3

Chtt toil- Seol buidheaoJias duit, cha toir am
has cliu dhuit ; Cha bhi dbchas aoa-san
a theid slos do'n t-slochd ri t' fhirinn.

IS.'ilAH XXXVIII, 18.

Aun an dara leablmr nan Riglirean
(Caib. XX), ag'us ann am faidheadaireachd
Isaiah (Caib. xxxviii), tha cunntas agaiun air
an tiimeas a thaiuig air Heseciali ann am
meadhon-la a laitliean, agus bu mliaitli leinn
beagan seanachais a dheanamh ri ar luchd-
leugliaidh mu na t'aireadiduiniiean a bha air
an dii.sgadh ami an cridhe an dnine dhiadh-
aidli so, an nair a chual e o bbeiil an fhaidJi
an teachdaireachd slioluimte, "Cuir do tliig'-h
an ordugh; oir gheibli tliu bas, agus clia
mliair tliu beo."

Cluinnear daoine ag radh gu bitlieauta
naeli 'eil uamlias anns a' blias ach a mhain
do'n aingidh; nach 'eil uamhas ann idir do'n
fhirean. Ach cha 'n 'eil sin fior. Cha 'n 'eil
Bi a reir iiosrachadh ar beatJia. Tha am bas
'na ohuis-eagail do na h-uile, agus is coltaeh
gu 'm bitheadh. Cha 'n 'eil teag-amh nach
cuir e fiiamh air cuid de dhaoine nach cuir e
air feadhainn eile, ach cha cliomharadh sin
air olcas am beatlia. Faodaidh spiorad bean-
naichte a bhi ann am feoil anfliann, agus
spiorad mallaichte ann am feoil laidir. Cha
'n urrainnear mar .sin breith chothromach a
thoirt air beatha duine o'n doigh anns an
coinnich e an namhaid dlieireannach, oir
theid am mortair 'na ehoinneamh cho neo-
sgathach ris a' mhartaraeh.

Cha bu droch dliuine Heseciah. Bha e 'na
dhuine cho diadliaidh agus 'na righ cho
maith 's a shuicLh riamh air cathair Dhaibh-
idh, ach bha eagal air roimh 'u bhas. "Guidh-
eam ort, O lehobhah, cuimlmicJi a nis cionnus
a ghluais mi a'd' lathair ann am firinn, agus
le cridhe iomlan, agus a rinn mi an ni a
tha maith a'd' .shiiilean." B'e sin na ceud
fhacail a ithainig a,s a blieul an uair a thuirt
am faidh ris nach rachadh e na b' fhearr,
agus cha b' ann idir 'ga mholadh feiu a
labhair e. Labhair e iad ann an urniiigh
ri Dia, mar gu'n cuireadh e a lamh air a
cluidhe agus gu'n abradli e mar thuirt
Peadai-, ''A Thighearna, is aitline dhuit na

h-uile nithean; tha fhios agad gur toigh
leam thu." Bha e cinnteach, cho fad agus
a b' aithne dha a chridhe fein, gu'n do
ghluais e a reir aitheautan Dhe; ach a dli'
aindeoin sin uile dh' fhailnich a chridhe agus
fheoil an uair a thainig am bas dluth, agus
thuit e ann an diobhail misnich. Ciod a
b' aobhar dha sin ? Is e sin ceist nach urr-
ainn duine eile fhuasgladh le cinnt, ach co
dhiu faodaidh siun smuaineachadh oirre agus
ar beachd fein a thoirt seachjad.

Cha 'n 'eil teagamh nach robh e cruaid.h le
Heseciah a bhi air a ghearradh air falbh ann
am meadhon a laithean, an .saoghal fhagail m'
an do chain e a chail anns na s61a,san lion-
mhor a tha an saoghal a' toirt do mhac an
duine. Do chreutair a tha air a dhealbh mar
tha mac an duine, agus air a shuicUieachadli
anns a' chruthachadh iongantach is mhaiseach
so, is mor au t-aoibhneas a bhi beo. An uair a
tha an fhuil teth is sruth na beatha a' ruitli
gu laidir anns na cuislean tha au t-aoibhneas
sin aig airde, agus cha chaomliail do chridhe
mhie an duine am bas anns na bliadhnachan
sin. Bidh daoine a' bruidhinn mu eucailean
na h-aoise mar nach robh annta ach doil-
gheas agus cuis-ghearain, ach ann an gliocas
Dhe tha eucailean na h-aoise a' giulan an
toraidh fein, toradh a tha siochail is ion-
mhianuaichte. Oir tha iad ag ullachadh
dhaoine chum an t-aiseag deireannach a
ghabhail, cha 'n ann 'n an aindeoin ach 'nan
deoin. Gun fhios daibh fein tha an aois agus
an traghadh beatha a tha i a' toirt 'na lorg
a " f uasgladh nan ceanglaichean a bha eadar
an cridhe agus an saoghal ann an laithean
au neirt, air chor agus nach 'eil uigh aca tuil-
leadh ann an upraid na beatha so. Tha
iad a' call nam buadhan cuirp is inntinn
a thug dhaibh cail ann an obair is solasan an
t-saoghail, agus theid iad an eomhdhail a'
bhais mar theid clann sgith a chadal. An
Elite e bhi 'na uamhas dliaibh, tlia iad 'ga
iarraidh. Ach cha b' ann mar sin a bha
Heseciah an uair a thainig an teachdaireachd
thuige, "Cuir do thigh an ordugh; oir gheibh
thu bas, agus cha mhair thu beo.'' Cha
robh e ach mu cUieich bliadhua fichead a
dh' aois, agus a lamh air a' cur ri obair nach
robh fhathast criochnaichte. Ann an toiseach
a thoiseachaidh chuir e roimhe gu'n leas-
aicheadh e au t-olc a rinn a dliroch athair

26

anns an rioghachd. Agus ann an tomlias
rinn e sin. Bhris e aa h-iocLholan a chuir
athair suas anns na h-aitean arda, chuir e
air chois aoradh Dhe as ur anns an teampull,
agus chuir e stad air a ghrainealachd anns
an do thuit an sluagh fo stiuradh athar. Bha
e a' faicinn air gach taobh comharaidhean
gu robh Dia a' soirbheachadh leis agus gu
robh an latha a' dol leis; ach a nis thainig
a' ghairm 'ga ionnsuidh agus gun duil aige
rithe, "Cuir do thigh an ordugh, oir gheibh
thu bas." An ioghnadh ged a thionndaidh
e aghaidh ris a' bhalla agus ged a ghuil e
gu goirt? Is e sin faoal a dhuisgeas comh-
fhaireachadh anin an cridhe jian uile dhaoine ;
ged bu righ Heseciah bu duine e mar an
ceudna a bha cosmhuil ann an aigue ruinne,
agus faodaidh sinin a chridhe a levighadli o'n
•60 las a tha againn air ar cridheachan fein.
Tlia Pol ag radh gur e am peacadli gath
a' bhais, agus anns an t-seadh anns an robh
Pol a' labhairt tha sin fior; ach tha sinn
an duil, an uair a thig am bas gu daoine
ogia, nach e idir na tha romhpa ach na tha
iad a' fagail 'nan deidli a leonas an cridhe.
Is e gath a' bhais dhaibh-san, a bhi air an
oxn- a luidhe 's gun an cadal orra, a bhi
air an toirt air falbli o obair anns am bheil
tlachd aca, a bhi smuaineachadh nach bi
cuibhrionn aca. tuilleadh an aon ni a nithear
fo'n ghreiln, a hhi fagail beannachd gu brath
aig ionadan taitneaeh is cagailt an gaoil,
a bhi dealachadh ri companaich is cairdean
caomhail a tha dhaibh mar an anam fein. Is
iad sin ciiid de na smuaintean a chuireas
mulad air daoine oga a tha air an gairm air
falbh ann am meadhon-la an laithean, agus
cha 'n 'eil teagamh nach e lionmliorachd nan
smuaintean sin an taobh a stigh dlieth a
ghoirtich cridlie Heseciah, air clior agus gu 'n
do shil; e na deoir.

Ach a thuilleadii air na smuaintean so,
hha aon ni eile ann a chuir eagal air roimh
'n bhas, agus is e sin, nach robh dochas aige
gu'm b'uri-aina e lathaireachd is co-chomunn
Dhe a mhealtainn air taobh thall na h-
uaighe. Anns na laithean anns an robh
Heseciah beo cha robh creideamh nan naomh
ann an neo-bhasmhorachd an anama ach
farm, ma bha an creideamh sin idir aca.
Cha robh dochas cinn teach na h-aiseirigh
aca a tlia aig sluagh Dhe an diugh, dochas
nach d' fhuair an saoghal gus an d' fhoill-
sicheadh ar Slanuighear lo.sa Criosd a thug
beatha agus neo-thruaillidlieachd gu solus
tre an t-soisgeul.

"Ann an Ugh m' Athar-sa tha iomadh
dite-comhnuidh. Tha mi dol a dh'ull-
achadh aite dhuibh; agus gabhaidh mi

sibh am ionnsuidh feim; a chum jar
am bheil mise gu'm bi sibhse mar an
ceudna."
Is e sin an dochas a thug an gath as a'
bhas, dochas nach dealaich e sinn o Dhia ach
gu'n toir e steach sinn d'a lathaireachd na's
dliiithe. Ach cha b' ann mar sin a bha
Heseciah a' smuaineacliadh air a' bhas. Bha
e an diiil gu'n cuireadh am bas dealachadh
eadar e fein is Dia, agus nach mealadh e
gu brath tuilleadh anns an t -saoghal thall an
caidreabh solasach a bha eatorra air an talamli .
"Am bed, atn bed, bheir esan buidheachas
duit; ach cha toir Sebl {no ionad-comh-
nuidh nam, marbh) buidlieaohas duit.
Theid m,i a steach air dorsan Shebil,
ach cha'n fhaic mi lehobhah; cha bhi
dochas aca-san a theid slos ann ri t'
fhirinn."
Cha b'e eagal breitheanais a rinn am bas
cho duaichnidh ann an suilean Heseciah ach
eagal gu'n cailleadh e lathaireachd Dhe. B'e
Dia cuibhrionn 'anama anns an t-saoghal so,
tobar a bheatha agus aoibhneas a chridhe;
agus a nis an uair a chunnaic e e-fein a'
dol a steach do Sheol, tir fhuar dliorcha far
am bheil an solus mar dhorchadas, chrioth-
naich fheoil agus ghuil e gu goirt. Do
naoimh an latha so tha neamh 'na ionad
aoibhneach is beannaichte, air a shoillseaoh-
adh le gloir Dhe; ach do naoimh an t-seann
Tiomnaidh bha Seol 'na ionad gim solas
gun mhaise, tir tiugh-dhorchadais air nach
riiig solus gnuise Dhe. Bha Heseciah 'na
dhuine diadhaidh a dh' f hiosraieli f abhar Dhie
air an talamh agus a ghluais ann an co-
chomxmn Dhe, agus b'e fath a bhroin gu
robh e nis a' dol a chall an aon ni a bu
phriseile d'a anam, oir cha robh dochas aige
gu faiceadh no gu fairicheadh e Dia anns an
t-saoghal eile. Mar sin cha b'e 'ain-diadli-
aidheach achi a dhiadhaidlieaciid a bu tahath-
air-aobhair d'a bhron. B' fhearr leis aon
la ann an tir nam beo far an d' fhiosraich e
eaoimhneas-graidh lehobhah na mile bli-
adhna air taobh thall na h-uaighe far nach
robh dochas aige ri lathaireachd na's mo.
Is e so an smuain, ma ta, a bu mhaith
leinn fhagail aig ar luchd-leughaidh gu bhi
beachd- smuaineacliadh oirre, gu bheil am
barrachd uamhais is eagail anns a bhas do
dliaoine diadhaidli na tha ann do dhaoine
neo-dhiadhaidh, ma bheirear air falbh an
dochas sin ris an abrar anns a' Bhiobull
dochas na gloire. Cha 'n ann o'n chuid as
miosa ach o'n chuid as fhearr ann an nadur
an duine a tha an dochas sin ag eirigh.
Cha 'n 'eil iarraidh aig daoine neo-spioradail
air beatha mhaireannaich ann an lathair

27

Dhe, agus ged a chailleadli an saoghal a'
chuid sill do 'n chreideamli Cliriosduidh oha
mheasadh iad gu'm bu chall mor e, agus
cha mho a dheanadh e am bas na chuis-
eagail daibh. Theagamh gur h-ann a blieir-
eadh e uamhas a' bhais air falbli. Acli cha
'a e sin na faireachduionean a tha aig daoine
diadliaidli a dh' fliiosraich gur maitli agus
gur mills Dia. Tha tart 'nan anam an geall
air Dia, agus bhiodh e dhaibh 'na bhron
agus 'na eagal na'n cuireadh am bas stad
air an co-chomunn ri Dia, tobar am beatha
agus an anama.

A thaobh neo-bhasmhorachd an anama
agus beatha mhaireannach maille ri Dia cha
'n urrainnear dearbhadh fhaotainn mar a
gheibhear dearbhadh mu nithean faicsinn-
each is talmhaidli; cha 'n urrainnear dearbh-
adh a thoirt seachad a dhiinas beoil nan as-
creideach no chuireas crioch air connsach-
adh. Faodar gun teag-amh iomadh comharadh
fhaotainn air feadh a' chruthaehaidh agus
ann an nadui- mhic an duine a tha corah -
chordadh ri creud na h-eaglais air a' chuis
so, ach ged a tha na nithean sin a' cuid-
■eachadh, aim an tomhas beag no mor, le
creideamh dhaoine a tlia cheana a' creidsinn
anns a' bheatha mhaireannaich, cha 'n urr-
ainnear a radh gur dearbhadh cinnteach
iad. Mur gabh neach ri fianuis Chriosd air
a' chuspair so, no mur bheil iarrtus 'na
chridhe fein air beatha neo-bhasmhor, cha
'n aitlme dhuinn gu'n d' fhuaras argumaid
fhathast a ni soilleir dha nach e an uaigh
ar ceann-uighe. Fianuis Chriosd agus fianuis
nan naomh, — sin acraichean au anama a tha-
obh dochas na gloire. Tha sinn a' creid-
sinn nacli robh mearachd 'na inntinn-san
no 'na bheul, agus theagaisg esan gu soilleir
nacli 'eil anns a' bhas ach cadal, agus gu
bheil sonas siorruidh a' feitheamh air slua.gh
an Tighearna air taobh thall na h-uaighe.
" Mur bitheadh e mar sin, dli' innsinn
duibh." Tlia sinn a' creidsinn mar an ceudna
gur h-airidh fianuis nan naomli, ann an
nithean spioradail, air gabhail rithe air thois-
each air beachdan dhaoine neo-dhiadhaidh,
agus tha na naoimh uile a' toirt fianuis gu
bheil iarrtus is miann 'nan cridhe air beatha
neo-bhasmhor ann an co-chomunn Dhe.

Bha miann is iarrtus air a' bheatha mhair-
eannaich ann an cridhe Heseciah, ach cha
robh dochas aige rithe, agus b'e sin, ann
an tomhas, an t-aobhar gu'n do ghuil e.

An rud a thuirt sinn cheana their sinn
a ris ; ma bheirear air falbli dochas na
beatha maireannaich bidliam barrachd uamh-
ais is eagail anns a' bhas do'n fhirean na
bhios ann do'n aingidh.

Beannaichte gu robh Dia agus Athair ar
Tighearna losa Criosd a dh'ath-ghin sinn
gu beo dhochas tre aiseirigh losa Criosd
0 na mairbh', a chum oighreachd neo-thruail-
lidh, agus neo-shalaich, nach searg as.

NAIGHEACHD DO'N GHLOINN.

An uair a bhios sibh a' leughadh nan naigh-
eachdan a tha anns a'BhiobuU mu na daoine gasda
a bha beo anns an t-seann t-saoghal, Noah, no
Enoch, no Abraham, no loseph, no Daibhidh, tha
mi gle chinnteach gu'm bi e air uairean a' cur iogh-
naidh oirbh nach 'eil an tuilleadh air innseadh
dhuinn umpa. Bha a' cheart ioghnadh air cloinn
eile, a' chlann ludhach air an do leag an Slknuigh-
ear beannaichte a lamhan an uair a bha e air a
thurus air an talamh. Gach oidhche aig taobh
an teine bhiodh an aithrichean ag innseadh dhaibh
nan naigheachdan a bha sgriobhta anns an leabhar
naomh mu na daoine diadhaidh o'n d' thainig iad,
Gideon, agus Barac, agus Samson, agus Daibhidh
agus Samuel, daoine a bha treun ann an cath, a
chuir air theicheadh armailtean nan coimheach, a
cheannsaich rioghachdan, a dhruid beoil leomhan,
agus a thug buaidh air an t-saoghal le creideamh.
Oidhche a bha seanair ludhach ag innseadh d'a
chloinn mu Abraham leugh e anns an leabhar
naomh mar a dh' fhkg Abraham tigh athar a dhol
air thoir oighreachd bhriagha a gheall Dia dha.
An robh athair Abrahaim toileach a leigeil air
falbh, arsa fear de na balaich a bha ag eisdeachd
ris an naigheachd? Cha robh idir, ars' a sheanair,
oir cha b' aithne dhasan an Dia beo agus bhiodh e
ag aoradh do iodholan. Agus ciamar. ars' am bal-
ach, a b' aithne do Abraham Dia mur d' innis
athair dha uime? Car son nach robh esan ag aor-
adh do iodhalan cuideachd? Cha'n 'eil an leabhar
naomh ag innseadh sin dhuinn, a mhic, ars' an
seann duine, ach rachamaid a chadal an nochd,
agus theagamh gu'n toir Dia Abrahaim fein solus
dhuinn air a' cheist sin, oir is Dia e a dh' fhoill-
sicheas nithe diomhair dhaibhsan a dh' iarras agus
a ghabhas a chomhairle.

Cha 'n 'eil fhios agamsa ciod a thachair ann an
sebmaran duine le Dia eadar am meadhon-oidhche
agus gairm a' choilich, ach air dha diisgadh anns a'
mhaduinn chunnaic e gu robh am bord a bha thall
ann an oisean an t-sebmair an uair a chaidh e
chadal a nis ri taobh na leabaidh, agus aira'bhord
rola paipeir air ur sgriobhadh 'na Ikimh-sgriobhaidh
fein Chuir so iongantas mor air, oir cha robh
cuimhne aige gu'n do dhuisg e anns an oidhche no
gu'n d' fhkg e a leabadh. Ach chuir e iongantas
na bu mhotha air, an uair a leugh e na bha
sgriobhta air an rola, agus gun fhios aige co dhiu
a sgriobh e as a cheann f^in e, no bha e air
innseadh dha le aingeal. B'e so an naigheachd a
leugh e, mar gu'm biodh Abraham fein 'ga h-
innseadh.

Beannaichte gu robh ainm an De mhoir a ghairm
mise, Abraham, a dorchadas a chum a sholuis ion-
gantaich, agus a thionndaidh mo chridhe o iodholan
a dheanamh seirbhis dha fein. B'e ceaird m'athar
Terah, a bhi deanamh dhiathan, a bhiodh e a' reic.
Bha liimh ghrinn is fhinealta aige; dheanadh e dia
maide ann an da latha agus dia cloiche ann an tri.

28

An uair a bha mi am bhalach beag bhithinn a'
cluich am measg nan diathan a bha m' athair a'
deanamh, agus air uairean bliithinn a' spionadh am
fuilt agus 'g am bualadh air an t sroin, a dJi' fliaic-
inn an gabhadh iad fearg. Bhithinn cuideachd 'g
an stuigeadh 'na cheile, a dh' fheuchainn an rach-
adh iad a shabaid agus am faicinn co am fear
dhiubh a bu laidire. Latha a bha mi, gun f'hios do
m' athair, a' cur cnap creadha ann am beul an fhir
mu dheireadh a rinn e, dia briagha d'an d' thug e
an t-ainm Marumat, thuit e air an urlar agus bhris
'amhach. An uair a chunnaic mi so ghabh mi
eagal; tlioisich mi air caoineadh agus ruith mi a
dh' iarraidh m' athar, ag innseadh dha gu'n deach-
aidh IVIavumat as an amhaich. "Far dhomh m'ord
agus mo ghilb," arsa m' athair, agus m'an deachaidh
a' ghrian fodha an oidhche sin bha ceann ur air
Marumat.

Uair eile rinn e coig diathan agus dh'iarr e orm
dol agus an reic ann an sraidean a' bhaile, agus
feuch, ars' esan, nach goidear ort iad. Chuir mi
na diathan air druim asail agus ghabh mi romham
Aig taobh na h-aimhne a bha ruith troinih 'n bhaile
thachair ceannaichean orm a bha marcachd air
camhail do'n Eiphit, ach mar bha an tubaist 's an
dan, leig fear de na camhail gaoth as, anns an dol
seachad, agus ghabh m' asail-sa eagal is theich i.
"iVtarbhaisg air do chamhal grannda," arsa mise ri
fear de na ceannaichean, "tha mo chron-sa deanta
a nis agus cha ghabh e leasachadh." Cha robh
ach dithis de na diathan a bha air an asail slan,
thuit tri dhiubh bharr a droma is chaidh iad 'n an
criomagan. "Car son," arsa na ceannaichean,
"nach d' innis thu dhuinn gu robh diathan agad
air druim na h-asail ; dh' fhaodamaid an ceannach
m'an do ghabh i eagal, ach so an rud a ni sinn,
bheir sinn dhuit pris nan coig air an dithis a tha
sl^n." Is ann mar so a bha, chuir mi an t-airgiod
ann am phbca, agus thilg mi na diathan briste anns
an amhainn, ged a bha fiamh orm am bJithadh.

Air mo thurus dhachaidh bha mi a' smuaineach-
adh ann am inntinn air na thachair, agus gnn fhios
agam ciod a bu chiall da. " Nach iongantach,"
thuirt mi rium fein, " a' cheaird a tha aig m'athair.
An kite esan a bhi ag aoradh do na diathan a tha e
fe'in a' deanamh, nach ann a bu choir dhaibhsan
aoradh a dheanamh dhasani Tha rud-eigin cearr,
ged nach 'eil mise a' tuigsinn a' ghnothuich. IMa
tha na diathan cho cumhachdach 's a tha daoine
an diiil, c'ar son nach rachadh aca air cumail air an
asail an uair a theich i?"

An uair a rainig mi tigh m' athar agus a thug mi
dha an t-airgiod a fhuair mi o na ceannaichean
chuir e a lamh air mo cheann agus thubhairt e,
"Beannachd nan coig diathan gu robh maille riut.
a mhic ; cha robh saothair mo lamh diomhain."
"Innsibh dhomh, athair," arsa mise, "ciod am feum
a tha ann am beannachd nan diathan dhomhsa;
mur teid aca air an cuirp iein a chumail o dho-
chann, ciamar a chuidicheas iad le daoine." Cha
do chord so idir ri m'athair, agus thuirt e rium nach
bu choir dhomh a bhi labhairt gu suarach mu na
diathan. Dh'iarr e orm stad de m' sheanachas
agus an t-suipeir a dheanamh deas.

An uair a bha mi ag iarraidh bhioran a bheir-
eadh beo an teine thachair air mo Ikimh, ann an
ciiil nan sliseag, dia beag boidheach agus an t-ainm
Barasat air a ghearradh air clar aodainn. Guri

ghuth a radh ri m'athair, chuir mi Barasat 'na
shuidhe mu choinneamh an teine agus thuirt mi
ris, "Thoir thusa, a laochain, an aire do'n choire
gus an tig mise as an tobar, agus ma bhios an
teine a' dol as, seid e." Ach an uair a thainig mi
air m'ais bha Barisat air tuiteam anns an teine
agus a chasan air an losgadh gu ruig na sleisdean.
An sin leig mi a cheann "s a cholunn le chasan
agus cha b' fhada gus an do ghoil an coire.

Shuidh mi fein is m'athair aig ar suipeir, ach
m'an do bhlais e am biadh thug e buidheachas
do'n dia mhor, Marumat. "Cha b'ann dhasan idir
a bu choir dhuibh buidheachas a thabhairt," arsa
mise, " ach do Bharisat, oir chuir Barisat e-fein
anns an teine a bhruich ar bidh." "Agus c'kite am
bheil e nis," arsa m'athair. "A chuid dheth nach
deachaidh troimh 'n luidhear, tha e 'na luaith,"
fhreagair mise. "Is mbr neart Bharisait," arsa
m'athair, "bhruich e ar suipeir an nochd, agus am
maireach ni mi Barisat eile.''

Chuir so iongantas nach bu bheag orm. Mhe-
omhraich mi fad iomadh latha air na nithean a bha
mi faicinn 's a cluinntinn ann an tigh m' athar, gus
mu dheireadh an do threig mo chail agus mo chadal
mi, agus nach robh diog a' tighinn as mo bhilean
ach an aon fhacal so,

Is amaideach an obair a bhi deanamh dliiaihan
Is amaideach an obair a bhi deanamh aJiiathan.

Dh'fhebraich m'athair dhiom ciod a bha mi
ciallachadh. " Tha so, athair ; nach h-airidh na
diathan a dhealbh sibh le ord is gilb is sgathair air
urram no aoradh a thoirt dhaibh. Tha an teine
na's laidire na iad, oir loisgidh e iad 'nan smur.
Gidheadh cha'n abair mi gur dia an teine; tha an
t-uisge na's laidire na 'n teine, oir muchaidh e e.
Cha mho a their mi gur dia an t-uisge, oir sluigidh
an talamh suas e. Agus ged is mbr an e'ifeachd a
tha anns an talamh, tha e an eisiomail na greine a
tha toirt soluis is blaiths dha. Gidheadh cha'n
abair mi gur dia a' ghrian oir bheir dorchadas na
h-oidhche buaidh oirre. Feumaidh, ma ta, gu
bheil aon dia mor agus cumhachdach os cionn nan
nithean sin uile; a rinn a' ghrian agus na reultan,
an solus agus an dorchadas; a thog suas an talamh
OS cionn nan uisgeachan agus a chuir anail na
beatha anns gach creutair beo. Ma tha an dia sin
ann, athair, iarramaid air e-fe'in a nochdadh dhuinn
oir tha m' anam ann an iom-chomhairle agus mo
chridhe tinn le ionndrainn."

Mu'n gann a bha am facal a mach as mo bheul
chuala mi guth o na speuran gorma, mar thoirm
mhoran uisgeachan, ag rkdh, " Abrahaim, a mhic,
is mise an Dia a tha thusa ag iarraidh agus cha'n
'eil dia eile ann cosmhuil rium; is mi Tighearna
neinih agus na talmhainn, a rinn an saoghal agus
na h-uile nithean a tha ann, agus a tha a' toirt do-
na h-uile beatha agus anail. Bi thusa a' falbh as
do dhitthaich, agus o thigh t-athar Terah, agus o
d' dhislean, do'n diithaich a nochdas mise dhuit.
Agus ni mi thu ad chinneach mbr agus beannaich-
idh mi thu; agus beannaichidh mi iadsan a bnean-
naicheas thu, agus iadsan a mhallaicheas thu-
mallaichidh mi. Dean cabhag agus fag tigh t-athar
anns am bheil iodholan a tha grkineil am shealladh,
air eagal gu'm bi thu air do sgrios maille ris na-
h-aingidh."

Cha robh an corr sgriobhta air an rola.

Air. 8.

1914.

TABHARTAS-GAOIL.

An sin ghabh Muire 'punnd a dh' ola spic-
naird, ro luachnihor, agus dh' ung i casan
losa, agus thiormaich i a chasan le a
fait : agus lionadh an Ugh le fdile na
h-ola. EoiN, XII, 3.

An uair a thainig losa gu Betani, agus e
ail' a cheum gu lerusalem a' clol a dh' ionn-
suidh na caisge, noclid sluagli a' bliaile bhig
sin, an da cliuid, urram is caoimhneas dha.
"A nis blia na li-ard-shagartan agus na
Pliairisich air toirt aitlme, na'm biodh fliios
aig neach air bith c' aite an robh e, gu'jn
innseadh e e, a olium guin glaoadb iad e."
Eoin, XI, 57. Ma chuala muiuntir Bhetani gu
robli airg'iod-fala air a cliur air a cheann clia
do bhratli iad e. Ghabh iad ris gu furanach
oir bha cuimhne aoa air an obair mhior-
bhuileach a rinn e 'nam measg, an uair a
thug e Lasarus air ais o'n uaigh. Cha bu
mliaitli leo lamh a chur 'na blieatha, oir a
thiiilleadh air gu robli meas is gaol aig
moran dhiubli air, cliuir a chumhaclid fiamh
air na h-uile.

Einn Simon an lobhar cuirm dha an oidh-
elie a bha: e anns a' bhaile. Ged nach 'eil na
soisgeulaichean ag innseadh sin dhuinn, faod-
aidh e bhith gu'm b'e Simon fear de na
creuchdaich air an do rinn e trocair uair-
eigin roimhe so. Ma bha sin mar sin, bha e
f reagarrach do Shimon a blieatliia a dheanamh
agus buidheachas a tlioirt dha an uair a
thainig e do'n bhaile. B'e Lasarus fear de
na h-aoighean, agus bha Marta, mar a b'
abhaist, a' frithealadli. Bha Muire ann cuid-
eachd, ach ged nach robh i 'na h-aon
dhiubhsan. a shuidh aig a' bhiadh maille ids
(cha 'n fhaodadh boirionnach sin a dhean-
amli), agus ged nach robh i a' frithealadh
comhla ri Marta, is e ise a dh' amais air
clach-mhullaich a chur air an tabhartas-gaoil
a thugadh do'n t-Slanuighear aa oidliche ud,
"Gu deimhin tha mi ag radh ruibh, C'aite
air bith am bi an soisgeul so air a shearmon-
achadli air feadh an t-saoghail uile, aithris-
ear mar an ceudna an ni a rinn a' bhean.
so, mar chuimhneaohan oirre." Mata,xxvi, 13.
Gun chead iarraidh chaidh i far an robh losa

'na shuidlie aig a' bhord, agus dhoirt i an
61a spicnaird air a cliasan, agus thiormaich
i a chasan le a fait. Chuir an rud a rinn i
iongantas air a' chuideachd; ach bu choma le
Muire ciod a theireadh no .shaoileadh iad, oir
cliuir i roimhpe gu noehdadh i a gradli 's a
h-urram do'n t-Slanuighear chaomlli a leig-his
a cridlie agus a dh' aisig air ais dhi a h-anaan
an la tha a sheas i 'na latliair 'na h-aith-
reachan truagh.

Bha na deisciobuil diombach. Tha an
t-abstol Eoin a' cur na coire air ludas, agus
a' cur as a letli nachi e idir gaol nam bochd
ach gaol an airgid a thug air achmhasan a
thoirt do Mhuire air son a h-ana-caitheimh.
"Thubhairt e so cha 'n anil a oliionn gu robh
suim aige do na bochdan; ach a cliionn gu'm
bu ghadaiche e, agus gu robh an sporan aige,
agus gu'n d' thug e leis na nithean a chuir-
1 eadh ann." Eoin,xu,6. Ach tha na soisg-
eulaichean eile ag radh gu robh each diomb-
ach clio mliaith ri ludas. Theagamh gu robh
na deisciobuil uile a dh'aon inntinn a thaobh
ana-caitheamh Muire, ach gur e ludas a
mhain a labhair na bha stigh aige. Drocli
ludas ; a' faotainn coire do'n bhoirionnach
chaomhail a dh' ung na casan naomha 1&
gaol a bu luachmhoire na ola, agus e fein
air bheul a dhol ann an co-bheinn ris na
h-ard-shagartan gus tairngean a chur annta.
"Car son nach do reiceadh an ola so air
tri clieud peighinn, agus nach d' thugadh dO'
na bochdan i." Cha robh am facal so as an
ratliad ann an aon seadh, agus cha d' thubh-
airt losa ri ludas gu'm b' olc a labhair e.
Na'n do chuir Muire 'na chead e, na'n d'
fheoraich i dlieth eo dhiubh a b' fhearr leis
an ola a bhi air a reic gus cobhair a diean-
amh air na bochdan no i bhi air a dortadh
air a chasan fein, faodaidh sinn a bhi cinn -
teacli gur h-e theireadli e, Reic an ola agus
tlioir an t-airgiod do na boclidan. Cha d'iarr
esan a ghloir fein riamh, cha b' ann a chum
gu'n deantadh frithealadh dha a thainig e
do 'n t-saoghal ach a chum frithealadh a
dheanamh do dhaoine eile. B'e sin a bhiadli
's a dheocli, agus ghiulain e mach 'na
bheatha am facal a labhair e aon uair, "Tha
e na's beannaichte tabhairt na gabliail."

30

<jrmomh,xx,S5. Ach cha do clmir Muire an
rud 'na chead, agus a nis, an uair a tlioisieh'
each air coire fhaotainn dlii air sou a h-ana-
caitheimli, giiabliJ e a taobh agus cha leig-
eadh e leo a diteadh. Bu leir dha a cridhe
agus bha fhios aige gur e meud a graidh
dha fein a thug oirre a dheanamli. B' urr-
ainn Muire na briathran so a ghabhail air a
bilean mar chainnt a cridhe fein,
Ged a bu learn air fhad an saogh'l,
Bu thiodhlac e gu tur ro chrion ;
Bu neo-ni truagh mar dhiol d'a ghaol,
Mo bheatha, m'anam, is gach sion.
"Tha na boehdan agaibh a gluiath maille
xuibh, ach cha 'n 'eil mise agaibh a g'hnath."
Mar gu'n abradh e, Ma tha thusa, ludais,
baigheil ris na boehdan gheibh thu cothrom
gu leor 'na dheidh so caoimlmeas a noehdadh
dhaibh, ach cha 'n fhada tuilleadh a bhios an
cothrom. agaibh 'ur gradli a noehdadh dhomh-
-sa, oir tha m'uair air teachd. Mar sin cha
leigeadh, e leis buille a chur air Muire, oir
bha a gradh agus a dilseachd 'na aoibhneas
d'a anam anns an t-saoghal fhuar anns an do
rinn e a chomhnuidli, agus anns an dor-
chadas a bha nis ag iathadh iiime. Tha sinn
gie chinnteach nach bu chall do na boehdan
an rud a rinn Muire, oir tha fiosrachadh ar
beatha a' teagasg dhuinn nach e idir na
daoine a bheir an tabhartasan do Dhia agus
d'a sheirbhis a chumas air ais an cuibluionn
•0 na boehdan. Is e leithidean Muire a bha
riamh baigheil is caoimlmeil ri truaghain an
t-saoghail so, oir far am bheil gradh do
Chriosd an sin bidh suim do na boehdan mar
an ceudna. A dli' aiudeoin briathran atmhor
ludais cha robh diol-deirce eadar lerusalem
agus Betani aig naeli robh fhios gle mhaith
gu'm faigheadh iad iochd is cuideachadh o
Mhuire nach faigheadh ia'd o ludas, agus gm-
h-ann thuiee a b' fhearr dhaibh dol le an
gearan. Agus is ann mar a bha a tha
fhathast. Cha ehreaeh an diadhaidheachd an
■deirc.

Cia mar a b' urrainn losa Muire a chron-
aehadh, agujs e fein suidhichte a' clieart rud
a rinn ise a dheanamh? Nach do bhris esan
a chorp a bha na bu luaehmhoire na boosa
alabastair, agus nach do dhoirit e fhuil a blia
na bu phriseile na ola spicnaird, a chionn gu
lobli a chridhe a' cur thairis le gradh.
" Leigibh leatha," thubliiairt e, "dh' ung i
roimli laimli mo chorp-sa chum adhlacaidh."
Theagamh nach d' thainig e an cridhe Muire
g-u robh i a' deanamh na seirbhis dheirean-
naieh sin dha, theagamh nach robh a bhas
idir fa chomhair a h-inntinn aig an am; ach
bha e fad na li-uine fa chomhair inntinn

losa fein agus chunnaic e ann an tabhartas
M^iire samhladh air an tabhartas a bha e
do'l a tliabhairt air Calbhar'i. Is e so a bha
'na inntinn an uair a thubhairt e, "C'aite air
bi am bi an soisgeul air a shearmonachadh
air feadli an t-saoghail uile, aithri'sear mar
an ceudna an ni a rinn a' bhean so." Mar
gu'n abradh e, gu robh spiorad an t-soisgeil
air a shamhiaehadh cho cothromach anns an
obair-ghaoil a rinn i 's gu 'n uisnicheadli
searmonaichean an gniomh ud gu brath a
chum solus a chur air iobairt Chalbhari agus
air obair na slainte. An rud a thubhairt
Criosd thaehair e. Ged a bha na deiseiobuil
diombaeh an toiseach chunnaic iad an iiine
ghoirid gu robh iad cearr, agus mheas iad
^■u'm b' fhiach gniomh Muire iomradh a
dheanamh air ann an leabhraichean an t-
soisgeil. Agus gach uair a leughar no labh-
rar uime tlaa fhaile cubhraidh a' cumail beo
spiorad na diadhaidheachd anns an t-saoghal,
agus a' togail inntinnean dhaoine gu gradh
as motha na gradh Muire, eadhon gradh an
t-Slanuigheir nach do mheas gu'm b'ana-
caitheamli e a chorp naomli a bhriseadh agus
fhuil luaehmlior a dhortadh an eiric a
bhraithrean.

Is e gradh do Chriosd fior ehomharradh
na diadhaidheachd. Cha robh Muire iomlan
no gun iomadh faillinn, ach chuir a gradh
falaeh orra uile. Tha e soilleir gu'n do
chord an rud a rinn i ri Criosd, agus ged a
bha e iann an aon seadh gun fheum, bu leir
dhasan an gradh a bha 'na cridliie, agus
a reir a graidh, thug e breith oirre. Dh'
aidieh e i am fianuis chaich mar neach a
rinn obair mhaith, agus mar neach anns an
robh fior spiorad an t-soisgeil. Is e fan gradh
so toiseach, is meadhon, is deireadli na diadh-
aidheachd. Tlia e na's fhearr na teangaidh-
ean, na's fhearr na faidheadaireachd, na 's
fhearr na gach uile eolas. Chaidh ludas
d'a aite fein a chionn naeli do ghradliaieh
e an Tighearna losa ann an treibhdliireas.
Agus tha Muire air a h-aireamli am measg
comunn nan naomh, a chionn gu'n d' thug i
dha gradh a h-anama uile. An uair a thig
gradh Chriosd a steaeh do chridhe duine
fuadaichidh e air falbh gach olc; cuiridh e
macli na h-aoighean mi-naomhfe a tha truail-
leadh an teampuill. Tha e mar abhainn a
ghiulaineas 'air falbh le a h-uisgeachan gach
salacliar a tha roimhpe, a' deanamh ionad a
siubhail cubhraidh is glan. Biodh, ma ta,
gradh Chriosd anns a' chridhe agus cha';n
eagal nach bi ar beatha ceart. Thig an corr
'na am fein, foehann, is dias, is Ian bliiadh
anns an dels.

31

Aig uair am bais cha blii aitlireachas air
na naoimli gu'n do ghradliaich iad Criasd
ro mhor, no gu 'a d' fliuiliiig iad ro ndior air
a sgatli ; bidli aitlireachas orra nach d' thug
iad dha gradh a bu mhotlia agus nach d'
fhuiling iad an corr. Oir is airidh esan air
an tabhartas as luachmlioire as urrainn sinn
a thoirt dha. Tha sinn 'na eisimeil cho mor
's nach paigheadlr e ar fiachan ged a dhoirt-
eamaid ar maoin uile aig a chasan. "Tha
Dia a' moladh a ghraidh fein duinue, do
bhrigh, an uair a bha sinn fatliast 'n ar
peaeaich, gu'n do bhasaicli Criosd air ar
son." Rom.,v,S. Ciod a dh' iocas sinn dha
air son a mhaitheis ?

ANNS A' CHOILLE BHEITHE.

Bha e 'na fhuil 's 'na fhallus, agus dh'
fhaodadh tu aithneachadh leis a' chabhaig a
bha air gu robh rud aige r'a dlieanamh,
.agus nach biodh cuisean ceart mur biodh e
Air cheann na cuideachd. Oir bha ^r a' bhaile
cruinn, 'nan suidhe air garadli phloc, a
dheanamh an t-suimeachaidh, a dh' fliasdadh
a' bhuachaille, agus a chonnsacliadh mu'n
fhang 's mu'n chachaleith. Ach mar a bha
an tubaist 's an dan, an uair a bha e sios
.an utraid, cuirear a chas ami an toll agus
brisear i.

Thugadh dhachaidh air comlila e, agus
b' anil se seachduinnean 'na dheidh sin a
cliunnaic e am blar. Ach ged a bha e gun
chomas nan cas cha robh e gun chomas
bruidhne, agus a Luan 'sa Dhomliuacli cha
robh sgur a' dol air ach a' gearan cor truagh
na croite agus cor truagh a' bhaile, is esan
air a leabadh. Latha de na laithean, agus
an duan sin 'na bheul, thainig Urra nach
buineadli do'n t-saoghal so 'ga fhaicinn.

"Cia mar a tha thu 'ga t' fhaotainn fhein
an diugh," ars' an t-Urra, is fiamh gaire air
.aodann.

"Is coma cia mar a tha mise," ars' an
duine; "tha mo chas briste."

"Tha fhios agam gu bheil," ars' an t-Urra,
"oir chunnaic mi thu a' tuiteam." "Am bheil
thu goirt?"

"Cha 'n e mo ghoirteas as miosa idir, ach
nach fliaigh mi so fliagail agus gun duine
eile ann a sheasas m' aite no chuireas dealbh
air fang is eaclialeith is buachaille."

"Ud! ud!" ars' an t-Urra, "mur 'eil cearr
ort ach sin na cuireadh e dragh ort; gheibh-
■ear buachaille is togar fang ged a tha do
■chas-sa briste."

Cha do chord so ris idir, oir bhuail amli-
arus e nach robh an t-Urra cho soluimte iio
cho faireachdail 's a bu choir do chreutair
nach buineadli do'n t-saoghal so a bhith.

"An e," ars' esan, "gu'n dean am baile
feum as m' eugmhais?" "An e sin a tha thu
a' ciallaehadh ?"

"Eiideigin coltach ris," ars' an t-Urra; "a
dh' innseadh na f irinn is e mo lamh fein la
rinn an toll anns an deachaidh do chas. Bha
mi air son t' fhaotainn as an ratliad car
greis."

" M' fhaotainn as an ratliad ! " ar.s' esan
agus e ag eirigh air uilinn. " m' fhaotainn
as — ," ach chaill e anail agus cha tigeadh
diog tuilleadh.

"Seadh," ars' an t-Urra, "bha mi an dull
gu rachadh obair an t-saoghail air adhart
na b' fhearr as t' eugmhais."

Chuir so am bainidh air gu buileach agus
ghlaodh 6 air bean-an-tighe i chur an urra air
taobh eile na comhla. Ach cha d' fhan a t-Urra
r'a ahead fhaotainn o bhean-an-tighe air an
doigh so. Dh' eirich! e is rinn e lair an dorus,
ach eadar an da-bhi thionndaidh e air a sliail
agus thuirt o rithe ann an guth beag, "Ma
leigeas a chabhag fhein leis cadal na biodh
cabhag ort-sa a dhusgadh.''

Sin agad, a leughadair, mar a thachair an
uair a chaidli an t-Urra a shealltainn an
fliir a bha a chas briste; ach cha 'n urrainn
mise innseadh dhuit an do ghabli no nach
do ghabh an duine an leasan a fhuair e.
Ach mur do ghabh esan e, gabhamaid fein e.
Theagamh gu'm faodadh an t-Urra an fhirinn
a thoirt dha ann an doigh a bu mhine, ach
mill no garbh, cha do labhair e ach an
fhirinn. Cha 'n 'eil e maith do dliuine sara
bith a bhi an diiil nach teid an saoghal air
adhart as eugmhais-san, agus mar is luaitlie
a chuireas e am beachd faoin sin as 'inntinn,
is ann as fhearr dha fhein agus do dhaoine
eile. Cha 'n 'eil duine nach lionar 'aite ; ged
a bhriseadh e amliach cho mhaith ri chois
togar am fang agus cairear a' chachaleith.

Mar sin tha mi 'n duil gur glic do dhuine
an saoghal a ghabhail gu reidh, gun a bhi
ghnath fo ro-churam mu mlioran nithean.
Tha seorsa dhaoine aim nach h -urrainn so
a dheanamh. Cha 'n 'eil iad sona mur 'eil an
corrag anns gach obair anus am faigh iad
a cur, mur 'eil iad 'nam fiiil 's 'nam fallus o
mhocli gu dubli a' ceartachadh chiiisean a
tha iad cinnteach a bhiodh cearr mm- cidr-
eadli iadsan lamh aiinta. Tha iad a' cur mar
fhiachaibh orra fein gur h -iadsan an sgioba
a tha seoladh na luinge, agus nach 'eil ann

an daoine eile aeh slaodairean lunndaeli a tjhja
gabhail an aiseig leo gun am faradli a
pliaigheadli. Acli gle bliitlieanta tlia e tach-
airt nach fheairrd an saoglial dad na tha na
daoine driopail sin a' deanamh, agus gu robh
e cho mhaitli dliaibh a bhi 'nan cadal.

Tha sinn ullamh gu blii saoilsinn gu bheil
e cliuiteaoh do dhuine a blii trang, co dhiu a
tha feum anns an obair a tlia e deanamh no
nach 'eil. Agus ullamh gu bhi saoilsinn gu
bheil boinne de'n leisg anns an fheadhainn
a ghabhas an saoglial gu reidh. Cha bu
mhaith leam-sa toiseachadh air an leisg a
mholadh, ach tha leisg is leisg ann. Tha
eadai'-dhealachadh mor eadar an duinedhi-
omhain nach saothraich air son a loin, no
nach giiilain a chuid fein a dh' uallach an
latha, agus an duine eile leis am maith e
fein a chumail saor o upraid gvin fheum air
ghaol an car a bhuineas dha. a dlieanamh gu
ceart. Cha 'n 'eil ann am moran de na tha
cuid de dhaoine a' deanamh ach otliail is
uinieh mu threalaich gun fhiu. Tha iad a'
toirt orra fein a chreidsinn gu bheil iad
trang agus gu bheil iad ag obair, ged nach
'eil 'nan driop aeh cosg uine. Ma tha so 'na
chomlifhurtaciid dhaibh (agus is cinnteach
nach leanadh iad air an goraiche mur bith-
eadli), faodar a' chomlifhurtachd sin fhagail
aca, ach saoilidh mi nach 'eil coir sam bitli
a«a a bhi cur leisge as leth dliaoine eile anns
nach 'eil cron as miosa na gur toigh led an
saoglial a ghabhail gu reidh, an car fein a
dlieanamh gu samliach agus air an athais,
agus cothrom fhaotainn air sith is saorsa a
mhealtainn.

Cha 'n'eil teagamh agam nach 'eil an seor-
sa dhaoine so air a bheil mi a' bruidliinii ag
61 toilinntinn a iomadli tobar re an cuairt
anns an t-saoghal, ach tha iad a' faotainn
an solais, co dhiu ann an tomlias, air cosd
chaich, oir cha leig iad tamh no fois le
daoine eile agus bha cho mliaith dhuit a bhi
'n ad shuidhe air nead speacli 's a bhi 'nan
cuideachd. Gun naite gun athacUi gabhaidh
iad air laimh thu, agus cuiridli iad tliu air
eheann do dhleasdanais mar gu'm biodh
paisde no amadan. Thaehair fear dliiubh
ormi 0 cliionn ghoirid air bata ann an Caol
Muile. Cha 'n fhaca mise an duine riamh
roimhe, ach leis cho beag sooair 's a bha
'ua shiiil agus 'na bhodhig, dh' aithnich mi
gu'm b' ann de'n t-seorsa e, is theich mi.
M' an do rainig sihn cul Chearara bha e
sliuas ri g'ualainn an sgi obair, agus a theang-
adli ag obair mar gu'm biodh muileann-
sabhaiclh, a' toirt dlia comharran na side is
eolas na mara. Air an ath-shiabadh d'a lion

fhuair e greim air drobliair a mliuinntir
Mliuile, agus m' an do rainig sinn Glas Eil-
eannan an t-Sailein chuir e suas esan ri reic
is ceannach. Gu fortanach cliaidh e mach
ann an Tobar-mhoire, ach m' an d' fhalbh e
leag; e a sliuil ormsa a ris, agus mi air mo
eheann a thogail. Cha robh aige aeh beagan
mhionaidean uile gu leir ri seanachas a
dlieanamh rium, ach mur lion mise an eaglais
a nis cha 'n ann aige-san a tha choire. An
gliocas a bha ann an ceann an duine ud!
An sealladh mu dheireadh a chunnaie mi air
bha e 'na ruith suas am baile mar gu 'im
biodh muinntir Thobar-mlioire a' feitheanih
gun am braiceas a ghabhail gus an abradh
esan, "Siudibh." Sid gu cinnteach fear de
na daoine nach dean an saoghal as an eug-
mliais, aeh cha bu mhaith learn a bhi 'na
chota ma leagas an t-Urra a shuil air. Bris-
idh e a chas.

Tha mi 'ga sgriobliadh so, 'nam shuidhe
air stoc craoibhe anns a' choille bheithe. Tha
an latha cho blath grianach 's nach h-iarradh
cridhe duine (co dhiu duine d'an aithne an
saoghal a ghabhail gu reidh) toileachadh as
motha na suidhe ris a' ghrein, gun dad r'a
dlieanamh. Cho fad 's is aithne dhonili cha 'n
'eil mi a' dearmad dieasdanas air bitli a bu
choir dhomh a dlieanamh an diugh, agus
cha 'n 'eil iarraidh agam air mo lamh no mo
theanga a chur ann an gnothuichean nach
buin dhomh. Dh' fhaodainn sgriobhadh gu
Comhairle an righ a thoirt dliaibh mo
bheachdan mu chiiisean na rioghachd ; dh'
fhaodainn dol tliairis air an abhainn far am
bheil mo choimliearsnach a' tanachadh ua tuir-
neip a dh'innseadh dha cia mar is coir sin a
dlieanamh, air neo dol a dh' 61 tea ann am
Baile -chloichridh ; dh' fhaodainn sin adhean-
amh agus fichead rud eile a chiunadh trang
mi fad an latha. Ach cha bhiodli ann an
sin ach driop is upraid gun tairbhe, agus
theagamh gu'n gabhadh an t-Uriu a clio-
throiii orm, as'us S'u'm briseadh e mo chas.
Mar sin is fearr leam an saoghal a ghabhail
gu reidh, agus suidhe air an stoc craoibhe so-
ann an samhcliair na coille bheithe, a' meo-
mhrachadh 'nam inntinn air na nithean a
chuir mi sios air an duilleig so. Miu- 'eil a
chas briste tha ,mi gle chinnteach gu bheil
am fear a thaehair orm air bata Cliaol Muile
an trath-sa 'na fhuil 's 'na fhallus an aite-
eigin, a' cur an t-saoghail air adliart, agus
a' CUT dhaoine eile 'nan cabhaig. Gu ma
maitli] a theid dha, ach cha 'n iomlaidinn mo
chrannchur ris. Thuirt neach a bu glilice
na e.san, "Thigibh air leth do aite fasail, agus-
gabhaidh fois car tamuill."

Air. 9.

1914.

LUACHMHORACHD CHRIOSD.

Dhuibhse uinie sin a chreideas ami tha cm
luachmhorachd. 1 Peadar, ii., 7.

Luachnihorachd Chriosd;, is e sin euspair air
am miann leis na naoimli agus na h-aing'lean
beaehdachadli. Tha Criosd luachmhor do'n
t-saoghal agus luachmhor do Dhia, oir:
thubhairt an t-Athair e-fein uime, " M' aon-
taghta, anns am blieil tlachd aig m' anam,"
agus a ris, " Is e so mo mhac gradhach anns.
am bheil mo mhor thlachd."

Ged a rannsaicheadh daoiue ueamli agus
talamh cha 'n fhaigh iad neach eile a ghabh-
as a choimeas ri Criosd. "Co tha agam a^ms
na neamhan ach thusa? Agus a bharr ort
cha 'n 'eil neach air thalamh anns am bheil
mo thlachd.'" Tha beatha luachmhor, tb^
saorsa luachmhor, tha slainte luachmhor, tha
sith luachmlior, tha biadh is aodach luach-
mhor, tha or is airgiod luachmhor, ach cha
ni sam bith iad anu an coimeas ri Criosd.
"ISTa nithean a Iblia 'nam biiannaclid dhomh,"
ars' an t-abstol Pol, "iad sin mheas mi 'n
an call air sgath Chriosd; seadli gu deimhin,
agus tha mi a' meas nan uile nithe 'n an call
air sgath oirdlieirceis eolais losa Criosd mo
Thighearna." Is e a mliain an ti as ro-
fhearr as urrainn na beannachdan as ro-
fheaiT a lihuileachadh. Dealaichte o Chriosd
cha 'n 'eil ann am mac an duiue ach truagliau
boclid, ach ann an Criosd is leis na li-uile
nithe; ma's e an saoghal, no beatlia, nobas,Tio
nithean a tha lathair, no nithean a tha ri
teachd, is leis iad uile. Ma tha coir aige ann
an Criosd tha coir aige air na h-uile nithe;
is e an creideacli an t-aon duine sona, an
t-aon duine beannaichte, an t-aon duine
saoibhir. O, ciod an oighreachd ghlormhor
a dh' ionnsuidh am blieil esan air a bhreitli,
a tha air a bhreitli a ris! Is leis na h-uile
nithe a tha aig Criosd, a ghliocas chum a
theagasg, a chumliachd chum a dhion, a
gliradh chum a shaoradh, agus a ghloir
chum a chrunadh. Tha Crio.sd uile gu leir
luachmhor do 'n chreideach oir is ann o
Chriosd a tha uile cliomhfhurtachd agus a
dhochas a' teachd. Tha an Tighearn losa
da rireadli luachmlior, agus maiseach, agus
mills, dhaibhsani a clireid ann agus a bhlais
a mliaitheas.

Is e Criosd an tiodhlac as luaclimlioire as
urrainn Dia a thoirt seachad, no as urrainn
sinna fhaotainn. An uair a thug Dia dhuinn

a mhac thug e dliuinn an t-aon ni feumail a
tha toirt d' ar n -ionnsuidh nan uile nithean.
Thug Dia ioniadh tiodhlac eile do'n t-saoghal
a bharrachd air a mliac gradliach, aoli mar
a tha ghrian na 's glormhoire na na reultan,
mar sin tha an tiodhlac so a' toirt barrachd
orra uile. 0, ciod an send oirdheirc Criosd!
Is esan a ni beannaichte sinn aim am 'beatha,
sona ann am has, agus ghlormhor an deidh
bais. ladsan aig am bheil am maitli so cha
bhi niaith sam bitli a dhith orra. "Bithidh
easbhuidh air na leomhain oga, agus bithidh
acras orra; ach orra-san a dh' iarras leho-
bhah cha bhi maith air bith a dhith."

Cha 'n 'eil ni sam bith ann an Criosd ach
ni a tha luachmlior; tha e so-gliradhach agus
ion-mhiannaichte: is lanaclid agus is mill-
seachd e, morachd agus maitlieas,. solus,
beatha, agus sonas. Anus na h-uile nithean
is esan aoibhneas beatha a' chreidich, agus
beatha aoibhneis a' chreidich.

Tha ainni Chriosd luachmhor, agus tha
fhuil luachmlior. Is maith a glioirear fhuil
luachmhor, oir is fhiacli braon d'a fhuil-san
cuan d' ar fuil-ne. Tha eifeachd clio mor
innte agus gu'n glan i air falbli peacaidh-
ean an t-saoghail uile. Eadlion na luideagaii
salach, gealaiohear iad ann am full an Uain.
Is e full Chriosd fuil a' ghlanaidh; tlia i a'
labhairt nithean as fearr na fuil Abeil, agus-
iadsan air an crathar i, ged robh am peac-
aidliean mar an sgarlaid, bithidh iad geal
mar an sneachd; ged robh iad dearg mar
chorcur, bithidh iad mar olainn.

O Uain mo ghraidh, t' fhuil phriseil,

bhlath,
Cha chain gu bratli a brigh,
Gus am bi mhuinntir sliaort' air fad,
Blio 'm peacadh glan d'a trid.

Tha geallaidhean Chriosd luachmhor, mar
tha an t-abstol Peadar ag radii, " tre an do
dheonaicheadh dhuinn a gheallaidhean luach-
mhor agus ro mhor.", Tha iad mor a tliaobh
am farsuingeachd agus luachmlior a thaobli
an oirdlieirceis. Tha a thiodhlacan agus a
glirasan luachmlior, na's luaclimlioire na
seudan, agus cha 'n 'eil gacli ni as urrainn
tliu mhiannachadh r'an coimeas riutlia.

Cha 'n e mhain gu bheil Criosd fein luach-
mhor ach tha a' mhuinntiir a tlia air an dean-
amli 'n am buill ann luachmlior mar an
ceudna. Tha an creideacli gu dearbh mar
fhitheacli ann an sealladh an t-saoghail ach
tha e mar chalaman ann an sealladh Chriosd ;

34

is aolaeh agus salachar na naoimh a reir
beaehd an t-saoghail; ach ann an sealladh
Dhe tha iad 'nan seudan luachmhor. Tha
tlaoino gun ghras ag amharc air sluagh Dhe
niai- dhream, a chuireadli air chul, ach bheir
Uia rioghachdan 'n an eiric ; faodaidh na
li-aingidh magadh is tarcuis a dheanamh air
na naoimh, ach tha iad cho luachmhor ann
an sealladh Dho 's gu hheil iad uile isgriobhta
air dearnaibh a lamh. Tha masladh Chriosd
luachmhor agus urramach do na creidich.
Mheas Maois e 'na shaoibhreas na's mo na
ionmhasan na h-Eiphit. Tha crann-ceusaidh
Chriosd na's millse na cruu an t-saoghail.
Is beag a tha creidsinn na firinn so, gu bheil
amhgharan maith agus kiachmhor, ach is
firinn e air a shon sin. Is eigin dlia sin
a blii maith a tha teachd o'n aon Ti mliaith;
a nis tha arnhghai-au a' teachd o Dliia. "Bha
mi balbh," arsa Daibhidh, "clia d' fliosgail mi
mo bheul a chionn gur tusa a rinn e." Is
eigin dha sin a bhi maith a bha air fhulang
leis an Ti a bha uile gu leir maith agus
iomlan; a nis bha amhgharan air am fulang
le Criosd. "Bha e 'na dhuine dhoilgheasan
agus eolach air bron." Is eigin dha sin a bhi
maith a dheasaicheas agus a dh' ullaicheas
sinn air son oighreachd ghlormhor; a nis tha
amhghar a' deanamli so. 'M' an robh mi ann
an amhghar," tha Daibhidh ag radh, "chaidh
mi air seacharan, ach a nis tha mi a' coimh-
ead t'fhacail." Tha Pol ag radh mar an
ceudna, "Tha ar n-amhgliar aotrom, a tha
rg sealain, ag oibreaehadh dhuinn na's mo
agus na's mo thar tomhais cudthrom siorr-
uidh gloire." Tha amligharan maith ged
nach 'eil iad taitneach; mar tha Pol ag radh,
"Cha saoilear smachdachadh air bith, am
feadh a tha e lathair, a bhi solasach, ach
doilgheasach : gidheadh 'na dheidli sin bheir
e mach toradh siochail na fireautachd
dhaibh-san a bha air an cleachdadh leis."
Tha am peacadh taitneach ach cha 'n 'eil e
maith; tha na's motha de olc ann an aon
bhoinne de thruaillidheachd na tha ann am
fairge de amhghar. Tre amhghar tha Dia
a' sgaradli a' pheaoaidh a tha e fuathachadh
o'n anam a tlia e .giadhadiadh; leis an amh-
ghar as mo tha Dia a' teagasg dhuinn a'
ghliocais as mo. An uair a tha an creideach
'na laighe fo laimh an ti a tha 'ga chur
fo amhghar, tha e 'na laighe anus a' chridhe
sin a tha 'ga ghradhachadh ; tha e air a
clieusadh leis an t-saoghal chvmi 's gu 'm bi
e air a cheusadh do'n t-saoghal. Tha an
fheoil 'na namhaid do fhulangas, a chionn
gu bheil fulangas 'na namhaid do'n fheoil;
faodaidh an fheoil duine a dheanamh 'na

chuirtear talmhaidh, ach cha dean i duine
gu brath 'na fhianuis neamhaidh. Tha an
creideach ag iarraidh a chrann-ceusaidh a
ghiulan agus cha 'n ann a sheachnadh, agus
an uair a tha daoine eile a' deanamh gloire
as an ni sin is e an naire, cha 'n 'eil naire
airsan as an ni sinj is e a ghloir. Tha e 'na
onoir leis a bhi air eas-onorachadh air son
Chriosd, oir tha fhios aige gu'm bi iadsan a
tha air an geur-leanmhuinn an so air son a
bhi caitheamh am beatha gu maith air an
crunadh an deidh am bais. Deasaichidh Dia
ar soithiehean le uisge an anahghair, m' an
doirt e annta fion na gloire. Mar so chi sinn
gu bheil masladh Chriosd luachmhor, oir
tha e na's fhearr a bhi air ar gleidheadh ann
an uisge saillte na lobhadh ann am mil.

Tha Criosd na's luachmlioire do'n chreid-
oach na mile saoghal, a chionn gu bheil e a
ghnath maille ris, 'na uile dheuohainnibh,
'na uile thrioblaidibh, agus 'na uile theann-
tachdaibh. " 'Nan uile amlighar bha esan fo
amhghar." "An uair a shiubhlas tu troimh
na h-ui.sgeachan, bidh mise maille riut; agus
troimh na h-aibhnichean, cha tig iad tharad;
an uair a theid thu troimli an teine, cha
dathar thu, agus cha loisg an lasair thu."
Cha 'n fhag agus cha treig e am feasd e.
Tha e ag itheadh 's ag 61 maille ris; tha
e a' laighe sios agus ag eirigh suas maille
ris. Goirear caraid dheth, agus da rireadh
is esan ar caraid as fearr.

Tha losa Criosd 'na charaid dileas, 'na
charaid truacanta, 'na charaid seasmhaoh,
'na charaid gradhach, 'na charaid siorruidh.
Tha e 'g ar gradhachadh gu crich, agu.^
cha 'n 'eil crioch air a ghradh; an ti a thvig
dJminn iomhaigh fein, tha e grauliachadh
iomhaigh fein annainn. Nach 'eil Criosd
mar sin luachmhor do'n chreideach ?

Tha Criosd luachndior do bhrigli gur
h-esan solus nan creideach. Is ann 'na
sholus-san a tha sinne a' faicinn soluis.
"Mosgail, thusa a tha ann ad chadal, agus
eirich o na mairbh, agus deali-aichidh Criosd
ort." Is e Criosd mar an ceudna biadh nan
creideach. "Oir is biadh da rireadh m' fheoil-
sa, agus is deocli da rireadh m' fliuil." 0 !
ciod am biadh taghta a tha aea-san a tha
beathachadh air Criosd. Ach iadsan aig nach
'eil Criosd gu beathachadh air, cha 'n 'eil
aca ach aran a theid a dhith. Gach uile eolas
mu Dliia, gach uile sholus soisgeil, gach uile
eolas mu nithe spioradail, tha e uile againn
o Chriosd. "As a lanachd-saa fhuair sinn
uile, agus gras air son grais."

Chuala tu gu bheil Criosd luachmhor,
luachmhor do Dhia, luachmhor do ainglean,

35

luachmlior do naoimli, ach a nis am blieil
■e luachmhor do t'anam-sa? O, gu'm biodh
daoine a' buntainn gu tiriuneacli r' an anam
fein! Tha moran a' labhairt mu ghras nach
'eil a' blasad de ghras; tha moran d' an
aithne toil Chriosd nach 'eil a' deanamh a
thoile; tha moran aig am bheil lamlian cho
geal ri olainii, agus an cridheachan cho
dubh ri ifrinn; tha moran a' saoilsinn gu
bheil iad air an t-slighe gu neanili, agus
iad air an t-slighe gu truaighe shiorruidh..
Ach cuimhnieheadh iad sin gu'm bi cota nan
caorach air a thoirt bharr druim a' mha-
daidh-allaidh. ' Cha 'n 'eil doigh air ruigh-
■eachd air slainte ach tre Chriosd a mhain,
oir cha 'n 'eil ainm air bith eile fo neamh air
a thoirt am measg dhaoine, tre am feum
sinn a bhi ar tearnadh. Fosglaibh, ma ta,
dorus 'ur eridhe dhasan, chum 's gu 'm
fosgail esan dorus na slainte dhnibhse; fosg-
laibh do Dhia na gloire, chum 's gun dean
■esan sibhse glormhor. "Feuch tha mi am
sheasamh aig an dorus agus a' bualadh: ma
dh' eisdeas neach air bith ri mo gliuth, agus
gu'm fosgaip. e an dorus, thig mi steach d'a
ionnsuidh, agus gabhaidh mi mo shuipeir
maille ris, agus esan maille riumsa." Tha e
bualadh le fhacal, le spiorad, le fhreasdal.
Gu 'n tugadh Dia dhuinn uile a' chluas a
■dh' eisdeas. Gu'n tugadh e dhuinn fosgladh
nan sul, chum 's gu 'm faic sinn maise agus
oirdheirceas Chriosd a tha ro luachmhor.

U.D.

AM BATA CAOL CAN NACH.

A reir beul-aithris na h-Earadh ehaidh
g'ille 6g a mhuinntir Leodliais a bhatliadh
agus e a' gabhail an aisig a dhol a phosadh
te a mhuinntir Scalpaidh. Bhris bathadh a
leannain eridhe Anna C'liaimbeil, agus bhiodh
i ri faicinn gach maduinu is f easgar an oir a'
.chladaich, ag iarraidh a chuirp, agus an
duan tiamhaidh so 'na beul,

" Ailein JDuinn, shmbhlainn leat."
Lean i air siubhal a' chladaich fliad 's bu
bheo i, 's cha b' fhada sin, oir ehaochail i
leis a' bhristeadh -eridhe ann am beaganuine.
B'e ainm Ailein am facal mu dheireadh a
labhair i air thalamli, agus chuir i cumh-
achan air a cairdean gu 'u caradh iad i ann
an uaigh a leannain; b'e sin an cuau. Tha e
coltach nach do gheall iad so dhi, ach, a reir
beul-aithris na duthcha, fhuair Anna Chaim-
beui a guidhe ann an doigh iong-antach. Tha
an corr de 'n uaigheachd air a h-innseadh

anns a' " Mhlosachan Cheilteach," ann am
Beurla, agus gheibhear i air a tionndadh
gu Gaidhlig ann an "Naigheachdan Firinn-
eaeh" le Fionn nach maireann. So mar a
thachair air la an torraidh.

"Cha 'n 'eil Rodul, an t-aite anns an robh
i ri bhi air a h-adhlacadh ach mu thri mile
deug- o Scalpaidh, ach leis na bha de chair-
dean deonach air Anna bhnidhcach fliaicinn
'ga caradh f o 'n fhoid an Cladli Chliamain,
b' fheudar dhaibh tri eithrichean a chur fo
uidheam. B'e Di-sathuirne latha an torraidh
— latha bhios fada air chuimline anns na h-
Earadh. Sheol na tri bataichean a Scalpaidli,
a' toirt an aghaidh air Rodul. Anns a' cheud
bliata — "Am Bata C'aol Cannach" — bha a'
ehiste-mhairbh, agus na dlutli chairdean;
Coinneach Caimbeul brathair Anna; Gaim-
beulach Mharraig; Caimbeulach Strannd ;
Mac Leoid Huisinnis; agus Mac Leoid
Loisgin-tire; agus dha no tri eile de mhaith-
ean na h-Earadh.

Bha a' mhaduinu geal grianach, gun deo
a adhar, is b' fheudar dhaibh na raimh a
ghabhail. Ach an uair a bha iad os cionu
Eudha Reibhnis dh' eirich gaoth an ceana
orra. Ghrad dli' atharraich an latha, dh' flias
an speur dorclia, gruamach, agus dh' eirich
a 'ghaillionn. Thog am "Bata Caol Cannach"
an seol, agus leig iad a maeh i air sgriob
do'n chuan, los beatadh gu a ceann-uidhe.
Ach cha b'e sin an sugradh dhaibh. Bha an
sneachd a nis 'g a chur, bha a' ghaoth a
sior fhas, agus m' an deachaidh iad fada
bha a h-aodach air a shracadh 'na stiallan.
Bha an taoim ag eirigh ris na tobhtachan,
agus an eithear an impis dol sios f o 'n ca.9aii .
Ach rud a b' uamhasaiche air fad! faicear
air bharr nan tonn coslas boirionnaieh, a'
leantainn a' bhata. An toiseach cha d'
thuirt fear seach fear de 'n sgioba diog, ged
a bha gach fear dhiubh 'na chridhe fein a'
cur olc air mhanadh, 's cha b' iongantach
sin. Chum iad orra a' taomadli a' bhata, ach
bha 'n taoim a' buidheann orra ge b' oil leo.
Mu dheireadh thuirt fear dhiubh gu 'm b'e
a chomhairle-san a' chiste a chur a mach
gun tuilleadh dalach, agus a Wuidhe a leigeil
le Anna Chaimbeul a bha, a reir clioslais,
r'a fhaotainn a dheoin no a dh' aindeoin.
Ach cha tugadh Coinneach a brathair cead
dhaibh so a dheanamh. Bha Coinneach 'na
shuidhe 's an deireadh, agus an uair a thuirt
e so, thainig tamhasg a pheatliar cho dluth
dha 's gu 'n do chuir i a landi air a
ghualainn. Aig a' cheart am ehaidh uisge
uamhasach thairis air an eithear a theap a
cur fodha; thog an t-uisge a' chiste agus

m

buailidli i Coinneach anns an licM, agus blxa
e tliar na cliathaicli, mur beireadli each air.
An sin cliunnaic e nacli robli feimi dha seas-
amh an aghaidli an dain, agus dh' iarr e
orra a' chiste a chur a macli. An am a
leigeil as chuir fear dhiubh an ceann aisde
le doirneag raimli, agus ehunnaic iad corp
Anna Cliaimbeil a' dol fodha ann an tiota
gn grunud a' cliuain, agus chual iad gutli
ag eigheacli gii tiainliaidli,

"Ailein duinn, shiubhlainn leat."
Dhealaich na li-eithrichean eile ris a' "Bhata
chaol Channach" aig Rudlia Reiblinis. Bha
iad na bu dluithe do thir an uair a 'dli' eiricli
an stoirm, agus gun an siuil a thogail, lean
iad ri oir a' cliladaicli, ag iomram le oclid
raimli gus an do rainig iad Manais. Gun
fhios aca ciod a thacliair d' an companaieli
clioisieh a' chuideachd gu Rodul. Aeh olia
rohli sgioba a' bhata eile romhpa an sin.
Bha iad uile de 'n bheachd gu 'n deachaidh
i fodha, oir nach robllii e coma^ach do bhata
fosgailte an Cuan Sgitheanach a ruith ri
leithid de latha. Dhichuimhnich iad bathadh
Ailein Duinn, agus bas Anna Cliaimbeil,
lets cho uamhasach 'sa bha an call eile a
thachair, a reir coslais.

Ach a thilleadli air ais. Bha am "Bata
caol Cannach" ann am meadhon a' Chuain
Sgitheanaich an uair a chuireadh a mach a'
chiste. Bha i letheach uisge, cuid de na
laimh briste, 'sa h-aodacli 'na stiallan, gun
pheallag aca a chrochadh iad ri crann. Ach
gu fortanach clia luaitlie chaidli an corp a
chur a mach na shiolaich an cuan 's a dh'
islicli a' ghaoth. An deidli dhaibh a taomadli
chuir Caluni Mac Leoid a bhreacan dheth,
is chuir iad suas mar sheol e, a' ruith roimh
'n ghaoith gu acarsaid air bitli a bheireadh
am batai a iinacli. Leis an dorchadas cha robh
fliios aca ciod an taobli a bha iad a' dol,
agus bha iad fo eagal g-u 'n tuiteadh iad
air droch chladach. Eadar sud is latha mho-
tliaich iad a druim( a sgriobadh a' ghruiniul,
agus an uair a ehunnaic iad gu robh iacl
air traigli reidh mliin, thug iad taing do 'n
Fhreasdal a thug sabhailte gu fir iad. Leum
iad aisde, dh' fhag iad am bata far an robh
i, agus an deidh beagan falbhaiu thainig
iad gu tigh far an d' fhuair iad gabliail aca
gu caoimhneil. C aite an deachaidh iad air
tir ach ann an Sniosard anns an Eilean
Sgitheanach. Bha iad an sin beagan laith-
ean, ach cho luath 'sa bha 'nan comas rinn
iad an rathad dhachaidh do na h-Earadh.

Faodar ainmeachadh gu 'n deachaidh corp
Ailein Duinn air tir anns na h-eileanan
Sianta, goirid an deidh bas a leannain, Anna

Chaimbeul, agus cliaidh a charadh fo'nfhoid
ann an Leodhas. Goirid an deidh Dhi-
sathuirne an fhuadaich fhiiaradh corp Anna
Chaimbeil anns an dearbli aite anns an d'
fhuaradh corp Ailein Duinn, agus chaidh a
sineadh anns an aOri uaigh ris ann an
Leodhas.

Bha iad gradhach agus taitneach 'nam beatha,
Agus 'n am bas cha do -sgaradh iad.
Theirteadh am "Bata caol Cannach" ris
an eithear mhi-sliealbhaich a ghiulain corp
Anna Chaimbeil, a chionn gu 'n do clieann-
aich Caimbeulaich Soalpaidli i o fhear a
mhuinntir Channa."

AN CUL-TAICE.

Bha mnathan cho mhaitli ri fir am measg*
nan Gaidheal air ^n do Ibhuilich la' Cheolraidh
spiorad na bardachd. Am measg mhoran eile
a dh fliaodamaid ainmeachadh tha Bean
Thorra-Dhamh, mar theireadh iad rithe,
boirionnach coir, diadhaidh, a rugadh anns
an Lagan, am Baideanach. Fhuair i a cuid
fein de thrioblaidean an t-saoghail so, oir
bha i crubach is cliaill i a fradharc, acli
bha inntinn thoilichte aice. Latha a chaidh
foirfeach 'g a h-amharc, thainig e orra 'si
leum air bhataichean. An uair a dh' fheor-
aicii e ciod a bha i deanamh, thuirt i ris gu
robh i dannsadh mar a rinn Daibhidh an
lathair an Tighearna. Rinn i cho mhaitli
ri deich ar fhichead laoidh, laoidhean ann.s
am faighear sugh an fhein-fhiosrachaidh
Chriosduidh. So rannan a rinn i.

Cairich t' eallach air a ghuaillibh,
Oir 's anil bhuaith a thig do neart-sa;
'S ged nach beachdaich thus' a ghluasad,
Creid gu luath gu bheil E faisg ort.
Feith gu foigliidneach ri thiom-san,
'S imich direach reir a reachda;
Ruith do reis le faire 's dichioll,
'Sann le stri a ni thu streapadh.

'N uair bhios fiaradh ann ad chrannchur,
Creid gu'n tioundaidh e gu d' thaitneachd;
Bheir seillean niaitli o lusaibh searbha,
Mil bhios tarbhach, brioghmhor, blasda.
Ged bliiodh am Freasdal dhuit air uairibh^
Tuilleadh 's cruaidh a reir do bheachd -sa;
Tuig gur gliocas thug iiiu'n cuairt e,
"S gheibli thu buannachd as am pail teas.

Thug) e buaidli os cionn do naimlidibh,
'S bheil- e gras an am na h-airce,
Ruith d'a ionnsuidh le feiii-aicheadh,
'S dearbh nach failnich do Chul-taice.

Air. lO.

1914.

EAGAL IS EARBSA.

'San la air am bi eagal orm,
Earbaidh mi a?ad-sa.

Salm lvi, 3.

All uair a labliair an salmadair na briath-
ran so bha e ann an eiginn chruaidli. Bha
e air a chiiartachadh le naimhdean lionmhor
ach dh'earbl e e-fein ri Dia agus thilg creid-
eamh eagal a macli as a chridlie.

iTha e air a radii gur e Daibliidli a rinn
an t-salrn so, an uair a blia e air faondradh
ann an Gat. Air dlia fliaicinn nacli robh
a bheatlia sabhailte ann an ludah, theich e
ague cliaidh e am measg naimlidean a
dhutliclia, an doclias nach aithnicheadh na
Pliilistieli e. Acli leag iad amharus air, agus
air sgatli a blieatlia leig Daibhidli air gu
robli e as a chiall, los gu'n saoileadli iad
nach robli cron ann, agus gu'iii faigiieadli
e as an lamlian.

Co dliiu a tlia so fior no naoli 'eil tha e
soilleir gu robli an t-salm air a sgriobbadli
le duine diadhaidli a bha 'na eiginn, duine
aig an robh fio.sracliadh 'na bheatha feiji gu
'n saor Dia a sliluagh o "bheul an leoiiihain.
Is salm i a tha freagarrach dluiiuu uile
anns na laithean doreha a thaiuig air ar
rioghaehd an trath-sa, an uair a dh' fhaodas
sinn a radh mar tliuirt lob, "An ui roimh
an robh eagal orm thachair e dhomh; agus
an ni roimh an robh mi fo uamhann thainig
e orm." Is i so uair cumhaehd an dorchadais
anns an t-saoglial. An aite sithe tha an
elaidheamh. Tha rioghaehdan Criosduidh na
Roinn-Eorpa a' marbhadh a cheile ami an
cogadh nach faeas 's nach cualas riamh a
leithid. Ciod air bitli a' chrioch a bhios aige
thig call uamha.saeli air ar duthaich 'na lorg;
call dhaoine agus call codach. Gabhaidh
call ar codach leasachadh, ach clia tig am
marbh beo. Bidli dixil ri fear-feaehda ach
cha blii dull ri fear-lice. Tha iomadh gaisg'-
each treun an diugh 'na shineadh air raoin-
tean na Frainge, agus bidli cuantan fala
ail' a dortadh fathast m'an cuirear stad air an
iorghuill. Tha fios aig muinntir na duthcha
.so gu maith ciod a tha air thoiseaeh orra,
agus faodar a radh nach 'eil duine tiirail sam
bith 'n ar measg air nach 'eil eagal, eagal
roimh 'n chunnart mhor a tha bagrad)i ar

niilleadh. Cha 'n 'eil an t-eagal so a' dean-
amli dhaoine gealtach, ach tha e 'gan dean-
amh soluimte; a' tarruing an inntinneau air
f albh' 0 nithean faoine agus 'g an socruohadh
air nithean cudthromaoh; a' toirt orra gun bhi
a' sealltainn gach aoii air na nithean a
bhuineas dha fein, ach gach aou air na
nithean a bhuineas do dhaoine eile mar an
ceudna. Ach ged nach 'eil e an aiu-fhios
do 'n rioghaclid gu'm fulling i amhghar is
call anns a' chogadh uamhasaeh so, agus g-ed
is ion dhi eag-al is crith a bhi oirre, tha i
deas gu fulang air son na corach, ag radh
mar thuirt an salmadair,

'&' an la air am '&?! eagal orm

Earbaidh nii asad-aa.
Do bhrigli gu blieil a coguis agus a
lanihan glan, agus nach ann air ghaol buan-
nachd ach air ghaol ceartais is firinn a
tharruing i an elaidheamh', faodaidhl i a h-
earbsa a chur ann an Dia — tobar na firinn
agus a' cheartais — ^^agus faodaidh i duil a bhi
aice ri dliion agus ri bheannachd-san anns
na laithean deuchainneacfli a lilm air thoiseaeh
orra. 'Cha 'n ann le neart, no le cumhaehd,
ach le mo spiorad-sa, deir lehobhah nau
sluagli."

Ach cha 'n ann air an rioghaehd a bha
sinn a' smuaineacliadh on uair a shocruieh ar
n-inutinn air briathran an t-salmadair ach
air an fheadhainn sin am measg ar luchd-
leughaidh air am bheil iomaguin is eagal
an trath-sa, a chionn gu bheil an cuideachd
fein ri agliaidh na namhaid agus ann an
cunnart bais. A la agus a dh' oidhohe tha
an smuaintean a' leantuinn na feadhnach a
tha air falbli, gun fhios aoa ciod a' mhionaid
a dh' fhaodas iad a chluinntinn gu 'n do
mharbhadh no gu 'n do leonadh an atliair.
no am mac, no am bratliair. Ciod is urrainn
sinn a radh riutlia, ach iad a blii misneachail
agus an earbsa a. chur aim an Dia, ag radh
mar thuirt an salmadair ami an la a theann-
tachd fein,

'S an la air am 'hi, eagal orm
Earbaidh nii asad-sa.

Tilgidh creideamh a imach eagal, clio fada
's a ghabhas sin deanamh, agus is e an aon
doigli air ar creideamh a mheudachadh ar
n-inntinn a shocruchadh air Dia, air a
ghradli, air a mhaitheas, air a ghliocas, agus
air a ruintean caomhail. An uair a !ni daoiiie

38

sin gheibh iad a mach air an sou feiu gur
fior am facal a thuirt an salmadair, "Ann
an lionmhoi'achd mo smuaintean an taobli a
stigh dhiom, thug do chomli-fhurtachd-sa
solas do m' anam." An uair is urrainn duine
a radh mu tliimhcliioll lehobhah, "Is e mo
thearmunu, agus mo dhaingneadi; mo Dhia,
anus an cuir mi m' earbsa," tha e cheana,
ann an seadh fior is iongautach, air a shaor-
adh 0 rib an eunadair agus o'n plilaigh
mhillticli, agus clia bhi eagal air a thaobh
uamhais anus an oidhclie no na saighdean a
ruitheas 'san la. Cha 'n atharraich ar creid-
eamli agu.s ar n-earbsa ann an Dia ciirsa an
fhreasdail, ach atharraichidh iad sinn fein,
air chor agus gu'n gabh sinn ri ciirsa an
fhreasdail ann an spiorad ceart. "Bi d' thosd
an lathair lehobhah, agus feith le foighid-
inn air." Is e .so an iocshlaint eifeachdachd
a leighseas an cridhe goirt, a thilgeas a
mach eagal, agus a bheir neart o'n airde
do dhaoine, an uair a tha an anam fo amli-
ghar agus nach 'eil fhios aoa ciod au taobh an
tionndaidh iad. Tha e duilich do mbae au
duine ruighinn air a' chreideamli laidir a bha
aig lob air uair a thuhhairt e, "Gred mharbh-
adhl e mi earbaidh mi as," aoh far am bheil
au creideamh so bheir e daonnan buaidh air
an t-saoghal agus togiaidh e suas iadsan aig
am bheijl e os cionn trioblaidean na beatha.
"Tha sinne a chreid," ars' an t-abstol, "a'
dofl a steach do'n fhois sin." Cha'ne mhain
gu bheil Dia a' toirt fois d'a shluagh aig
uair am bais, ach tha e a' toirt fois dhaibh
aims an am so a ta latliair; tha iad fois-
neachail anns an Tigheama, agus tha sith
is lanachd sith 'nan ciidlie, eadhon ged
bhiodh bron mar thuiltean arda agus sgail
a bhais mu'n cuairt. So an toradh maith a
bheir earbsa dhiadhaidh a mach ann an
duine. Ni e samhach, is ciiiin, is foighid-
inneach e.

Gu 'n cuidicheadh Dia leis gach aoii 'a ar
measg a tha fo iomaguin mu 'n cairdean
gaoil a tha ri aghaidh cruadail is cunnairt
anns na laithean trioblaideach so, agus gu'm
biodh e comasach dhaibh a radh le 'm beul
agus le 'n cridhe,

'»S' an Id air am bi eagal orm

Earbaidh mi asad-sa.

GEADH A THUG BARE, ACH D AIE
GEADH NAM BAN.

Anns a' choigeamh Hnn thuit baile Shira-
cuse fo ain-tighearnas Dhionisiuis, duine
borb air nach robh eagal Dhe no dhaoine.

Eugadh e ann an iiibhe iosal, ach bha c na
dhuine dalma, foghainteach, agUs o bhi 'na
chleireach ann am biith dh' eirich e gu bhi
'na sheanalair anns an arm, agus mu dheir-
eadh 'ua ard fhear-riaghlflidh anns a' bhaile.
A reir an lagha, bha coir am baile a bhi
ajr a riaghladh le aireamli thaghta de shean-
airean, ach an uair a fhuair Dionisius os
cionn au airm agus a chuir e comain air a'
bhailo le gniomharan euehdail ann an cog-
adh, ghablli e ciiisean 'na lamhan fein, agus
suidhear air a' chriin, gun an cead iarraidh.

Ged nach bu toigh le muinntir a' bhaile
e, bha eagal aoa roimhe agus ghiulain iad
mar a b' fhearr a b' urrainn iad leis an ain-
tighearmafe a bha e a' deananili orra. Bliiodh
iad OS iosal a' mallachadh aimne, ach cha robh
a chridhe aca cur au aghaidh fhacail. Am
fear a dheanadli sin bhiodh a cheann an
geall na b' fhiach e.

Coltach ris gach duine a tha a' riag'h-
ladh le lamhaohas -laidir bha Dionisius Ian
de dhroch amharus, agus tha e air a radh
gu'n do ghearr e seomar anus a' chreig
laimli ris a' phriosan far am biodh e air
far-eluais, lois a chluinntinn ciod a bhiodh ina
priosanaich ag radh lume. Cha trie le luchd
na far-eluais rud maith a chluinntinn umpa
fein, agus faodar a bhi cinnteach gu'm biodh
teas ann an cluais chli Dhionisius gach uair a
shuidheadh e gu failidh 'na sheomar cloiche.

Chuir e gu bas am fear a bhiodh a' toirt
dheth na feusaig a chionn gu 'n d' thubhairt
e, aguis e ri boilich, gu robh cothrom aige-
san a sgornau a ghearra'dh a li:-uile madidnn,
na'n togradh e sin a dheanamli. Eiamh
tuilleadh cha leigeadh Dionisius le bearradair
ealltuiim a chur air aodann; bliiodh te d'a
nigheannau a' toirt dhetli ua feusaig, 'g-a
losgadh le slige-chnotha a bhiodh air
ghabhail .

Bha e 'na sgoilear maith agus 'na sheorsa
baird. Uair a dh' fheoraich e de sheann
fheallsauacli ciod a bharail air crioman bard-
aehd a rinn e, fhreag*air an duine firinneach
sin nach robh ach barail bhoehd. Gun au
corr a bhi uime thilgeadh am feallsaaach
anns a' phriosan. Greis 'na dheidli sin rinn
e rannan eile a bha e 'n dull a b' fhearr,
agus chuir e fios air an fheallsauacli a ris.
An uaiir a dh' aithris e an dramasgiil a rinn
e shealj e air an t-seann sgoilear, an diiil
gu moladli e na rannan, ach thionndaidh
esan ris na saighdearan a bha 'nan seasamh
air a chulaobh, agus is e a thubhairt e,
"Thoiribh air m' ais mi do'n phriosan." Ach
bha de thiir anns an ain-tighearna 's nach
b' urrainn e gun gaire a dheanamli ris an

39

rud a thuirt am feallsanach, agus thug e
maitheanas do'n duine onoracli.

Co dhiu a tha ua iiaiglieaclidau so fior no
naeh 'eil, tha iad sgTiobhta arm. an seann
eaehdraidh, agus tha iad a' leigeil fhaieinn
dhuinn a' bharail a bha aig daoine air an
duine laidir ain-tighearnail a chum baile
Shiracuse fo ordaig. Bha e furasda a ehor-
ruich a dhusgadh, agus cha bu mhaith do
dhuine air bith a bhi 'na rathad, an uair a
racliadh e air 'each-mor. Am nieasg na
feadhnach air an do thuit 'amharus bha fear
d' am b' aimn Pitias, agus cleas gach duine
eile a thug dilbheum do'n ain-tighearna
uaihhreach, bha Pitias air a dhiteadh gu bas.

Bha sealbh is fearann aig Pitias anns a'
Ghreig, agus g-huidli e gu 'n tugtadh cead
dlia dol air thurus innte, chum beannachd
fhagail aig a chairdean agus a chiiisean
saoghalta- a chur an ordugh, agus bhoidich e
gu 'n tigeadh e air ais a dh' fhulang na
binne a thugadh 'na aghaidh. Rinn Dioni-
sius gaire magail agus thubhairt e, "Co a
theid an urras gu 'n tig thu air t'ais!"
"Theid mo charaid Damon," arsa Pitias,
agus aig an fhacal sin dh' eiricli Damon
agus thairg; e dol an urras air Pitias, agus
mur tilleadh e gu 'n rachadh esan a chur
gu bas 'na aite. Is ann mar sO' a blia; leig-
eadh Pitias air falbh air a thurus, agus dh'
t'han Damon 'na aite mar urras.

Eadar sud agus la na binne bha Dioui-
sius (aig nach robh bai'ail mhaith sam bith
air nadur mhie an duine), a' cumail a chluas
fosgailte feuch an cluinneadli e an d' thainig
Pitias air ais. Theireadh e r'a sheirbhisich
naeh faiceadh baile Shiracuse gniiis Phitiais
tuilleadh, oir gu'm bu ehaomh leis gach
duine a bheatha agus gu'm b'e a mhaith
fein a bha aig gach duine '.san t-sealladh.
"Cha 'n 'eil," ars' esan, "ann an cairdeas agus
ann an dillseachd ach gloir dhiomhain."

Latha a bhruidhinn e ri Damon anns an
doigh so, fhreagair e, "B' fhearr learn, na 'm
bu ehomasach e, bas fhulang mile uair na
gu'n tigeadh mo charaid g-aolach Pitias gearr
ann an aon lide d'a onoir agus d'a fhirinn.
Tha mi cho cinnteach as a dhillseachd 's a
tha mi gu bheil mi fein beo, ach tha mi
a' guidhe gun sgur ri diathan m' aithriehean
iad a chaomhnadh beatha mo charaid agus
mise a ghabhail 'na aite." "Eiribh," ars'
esan, "a gliaotha 'na aghaidh agus bacaibh
a shiubhal, agus na fuilingibh dha tilleadh
air ais gus am bi la na bimie seachad agus
an saor mise le mo blias a bheatha, a tha
na's luachmhoire na mo bheatha -sa, oir tha
bean is clann aige a bhios 'g a chaoidii."
I Chuir briathran Dhamoin seorsa de fhianih

air Dionisius, oir ehunnaic e gu robh uaisle
naduir anns an duine so os cionn na b'aithne
dha ann fein. Ach fathast cha chreideadh e
gu'n tilleadh am fear a dh' fhalbh.

Cliaidh an uine seachad agus cha robh
Pitias a' tighinn. Mu dheireadh thainig la
na cunntais. Chaidh Damon, an t-urras, a
thoirt a mach, agus le saighdearan air gach
taobh dheth, thugadh e a dh' ionnsuidh an
aite far an robh e ri bhi air a chur gu bas.
Choisich e gu toileach leis na saighdearan,
gun tiirsa, gun eagal, gun ni a' cur dragha
air ach gu'n saoileadh an sluagh gu robh
Pitias neo-dhileas dha, agus coma m'a char-
aid. "Cha'n'e a thoil," ars' esan, "a chum
Pitias air ais an diugh ach na gaoithean agiis
an fhaii'g-ei a chuir stad air a theachd."

Bha Dionisius air torn a' mhoid, 'na shuidhe
ann an carbad briagha, agus a shuil g-uu
togail air a' phriosanach a bha dol cho toil-
each, neo-sgathach, an coinneamh a' bhais
an eirio a charaid.

Bha ceann Dhamoin air an eallaig agus
an tuagh togta, an uair a chunnacas g-luasad
am measg an t-sluaighagus a chualas guth ag
eigheach, "As uchd mhaitheis, stadaibh. stad-
iiibh." Thog an sluagh uile an giaodh, agus
leag fear na tuaighe an t-arm as a laimh.
Chunnacas marcaiche a' tighinn 'na dhian-
chabhaig, agus an t-each geal le cobhar
falluis. Einn an sluagh bealach dha, agus
ann am priobadh na siila leum Pitias bharr
an eich agus thilg e a dha laimh mu amh-
aich Dhamoin. "Buidheachas do dhiathan
m' aithriehean," ars' esan, "gu bheil mi ann
an am agus gu bheil thusa, a charaid
chaoimh', a nis sabhailte. Gus an de bha a'
ghaoth an ceann orm, agus elm b' urrainn
mi tighinn na 'bu luaithe. 0, an doilgheas
a bha air m' anam, a Dhamoin, a chionn
gu'n do chuir mi do bheatha -sa ann an cim-
nart, ach theid m(i a nis gu has cho togarraeli
'sa rachainn a dh' ionnsuidh mo bhainnse."

Mar so fhreagair Damon, "0, gaoth na
dunach, O, cahhag na truaighe, nach do leig
learn -sa hasachadh air do shon, a Phitias. Co
na diathan farmadach a thug dhuit gaoth
fhabharach an de, agus a chuidich leat an
torn bochd so a ruighinn? Ach mur faod mi
basachadh 'gad shaoradh, basaichklh mi
maille riut, oir cha 'n 'eil iarraidh agam air
a bhi beo 'nad dheidh."

Cliuala Dionisius briathran is boidean na
dithis, agus air dha driidhadh air a chridhe,
dh' fhagi e a charbad agus chaidh e a null
thuca. " Bithibh saor agus mairibh beo,"
thubhairt e riutha, "oir tha. 'ur cairdeas g-un
choimeas. Tha gach amharus agus teagamh
suarach a bha ag eirigh ann am chridhe mu

40

fhh'inn ag-us mii threiblidliireas agus mu
dhillseachd mliic an duine an diugh air an
sguabadh a macli le iiaisle bhur giulain.
Beatha shona dliuitili le cheile. Is e aon
ghnidhe mo cliridlie gu 'n tugadli si'bh
dhomli-sa pairt a Mii ag-am ann 'ur eairdeas
maiseacli is ion-mhiannaiclite."

Sin agad, a leughadair, sgeul Dhamoin
agus Phitiais, sgeul as airidh a cumail beo
gu brath, sgeul a thogas t' inntinn gu Caraid
eile' a dlieaAli a gliradh dhuit fein. 'Theag-
amh," arsa Pol, "gu'm bitlieadh aig neach
eigin de mhisnich eadhon basachadh air son
an duine mhaith ; ach tlia Dia a' moladli a
ghraidh fein duinne, do "blirigh, an uair a
blia sinn fathast 'nar peaoaich, gu 'n do
bhasaicli Criosd air ar son.

Tha Fear caomh ann tliar nan uile;

O, nieud a gliraidh!
Dliasan, feueli, cia mor ar fiachan;

0, meud a gliraidh!
Rinn e fhuil 'nar n-aite dhortadli,

Theasairg e 'san fliasacli mhor siim,
'S thu-g^ e sti'gli g'u caomli d'a cliro sinn,

O, meud a gliraidh!

COSMHALACHD AN FHIR-CHUIR.

(Mataxiii, 3-9).

(1) An Gaidhlig ChomicM.

Feuch do cliuaidh sioladair a macli do
chur sil ; Agus ag cur an tsil do, do thuit
euid dheth cliois na sligheadh, agus tang-adar
na lieanlaitli, agus a diiadar e :

Agus do thuit euid eile dhe a bhfearan
chlochach, mar nach raibli moran liire aige:
agus do fhas se gu luath, do hhrigh naeh
bhfuair se doimhneaclid na talmhan: Agus
ar neirghe don ghrein, do doidlieadh e; agus
ar son nach railih freuinli aige, do shearg se.

Agus do thuit euid eile dhe eidir mhuin-
eacli; agus do eirglie an muineach siias, ag-us
do mliucli se e:

Agus do thuit euid eile dhe a dtalaiiih
mhaith, agus tug se toradli, euid eeud uiread,
euid tri fichid uiread, euid a deieh fichead
uiread.

Gidli be aga bhfuillid clitasa chum eisd-
caehda, eisdeagh se.

(2) An Gaidhlig _ Mlianainn.

■Cur-jee my-ner, hie correyder magh dy
cluiirr. As myr v'eh cuirr, huitt paart jeh'n
rass rish oirr y raad, as haink ny eeanlee, as
d'ee ad seose eh.

Huit paart er thalloo cloaie, raad nagli
row mooarane ooir: as daase eh er-y-chooyl,
er-yn-oyr nagh row diunid hallooin ochey:

As tra ghow yn glirian niart, ve fiojit; as
er-y-oyr nagh row eh er n' ghoaill frane,
ren eh shymley er-sooyl.

As huitt paart mastey drineyn: as daase
ny drineyn seo.se as phloogh ad eh.

Agh huitt cooid elley jeh ayns thalloo mie,
as dymmyrk eh mess, paart keeadfilley, paart
three-feed-filley, as paart jeih fillaghyn as
feed .

Eshyn ta cleayshyn echey dy chlashtyu,
Ihig da clash tyn.

("3) An Gaidhlig Chuimridh.

Wele, yr hau^\r a aetli allan i hau. Ac fel
yr oedd efe yn hau, peth a syrthiodd ar fin y
ffordd; a'r adar a ddaethant, ac a'i difasant.

Peth arall a syrthiodd ar greigleoedd. He
ni chawsant fawr ddaear: ac yn y man yr
eg-inasant, gaii iiad oedd iddynt ddyfnder
daear :

Ac wedi codi'r haul, y poethasant; ac am
nad oedd gauddj'iit wreiddyn, liwj' a wywa-
sant.

A phetli arall a syrthiodd yni nihlith y
drain; a'r drain a godasant, ac a'u tagasant
hwy.

Peth arall liefyd a syrthiodd niewn tir da,
ac a dd3rgasant ffrwyth, peth ar ei gaufed,
arall ar ei dri-ugeinfed, arall ar ei ddegfed
ar hugain.

Y neb sydd ganddo glustiau i -wraudo,
g^Arandawed.

An Gaidhlig Albannaich.

Feuch, chaidli am fear-cr^ir a mlateli a chur
,sil.

Agus an uair a blia e a' cur, thuit euid
ri tao'bh an i-athaid; agus thainig an eunlaith
agus dh' itli iad e .

Agus thuit euid eile air na h-aitean creag-
ach, far nach robh moran talmhainn aige;
agus g'u gvad dh' fhas e suas. do bhrigh
naeh robh doimlmeachd talmhainn aige.

Agus an uair a dh' eiricli a' ghriaii dhoth-
adh e; agus, do bhrigh nach robh freumh
aige, shearg e as.

Affus thuit euid eile am mease- an droie'h-
inn; agus dh' fhas an droigliionn suas, agus
thachd e e.

AgTiiL. thuit euid eile air an fhearann
iiihaith, agus thug e toradh uaithe, euid a
cheud uiread, euid a thri fichead, euid a
dheich-ar-fhiehead uiread.

Esan aig am hheil cluasan a chum eisd-
eachd, eisdeadh e.

Air.

^^B^^^P

^^^^p

1914.

FEEASDAL DHE.

Crunaidh tu a' bhliadhna le 'd mliaitheas.

Salm Lxv, 11

Ged a tha sinn uile fo iomaguin aig an
am so agus ar eairdean ri uclid cruadail air
machraicliean agus a measg fionliosan na
Fraiug, tha aobhar againn a blii taingeil
airson lionmliorachd na sochairean a ta ag-
ainn. Tha freasdal oaomh an Tighearna 'gar
'cuai-tachadh agus tha Esan, mar is gnath
leis, air a bhliadhna, a chrunadh le mhaith-
eas. An uair a bha an barr a g' abachadh
a chum an fliogharadh agus an sluagh am
fiughair le gairdeachas a bhi mealltain tor-
adh an saothair, bhris cogadh millteach a
mach anns an Eoinn-Eorpa. Anns na dutli-
ehannan anus am bheil an cath fuilteach
ga chur chaidh moran de thoradli na bliadhna
a chall — cuid le goinne luchd-oibre g-a thional,
cuid air a .slialtairt le mareaichean is cois-
ichean, agus cuid air a losgadh le gunnachan
aniochdmhor na uamliaid. Bidh goinne agus
acras aig starsnach iomadh neach agus gu
sonruichte tuitidh buille a mliiflrortain air
nrainntir aosda agus air oigridh leanabail
mliaotli.

Naeh ann againne a tha aobhar a bhi
taingeil do Dhia! Cha 'n 'eil namhaid taobh
a stigh ceithir chladaichean na rioghachd.
Thainig an t' arbhar gu aird abaohaidh agus
ann an roghadh is taghadh side bha an
deireadh - bhuana air a h' uidheamacha4h.
Tha gach iodhlaon domhail anns a mhor
chuid de 'n rioghachd, agus tha saibhreas
loin againn n'ar n'amliarc. Tha e fior gu
bheil moran min agus sil a tighinn gar
n'ionnsaidli o dhuthchannan cein, chionn cha
'n 'eil gu leoir de choirce no de chruinneachd
a fas n'ar duthaich fein airson an t' sluaigh .
Tha so gar teagasg anns an fhirinn gu fcheil
ceangal cairdeil oirnn ri rioghachdan eile
an t' saoghail. Tha e toirt oirnn sealladli
fada farsuinn a ghabhail air aghaidh na
talamhainn agus a g' aomadh ar cridheachan

ann am baigh ri sluagh a tha tuineachadh
ann an tirean naeh fhac agus uach fhaie
sinn gu brath.

Ach cha 'n 'eil ar taic cho beag ri toradh
ar duthaich fein agus gun faod sinn a hhi
coma CO dhiu bhithea-s saibhlean na tuath
Ian no faJamli. Tha, e iomchuidh gun deana-
maid gairdeachas ann an pailteas an fho-
gharadh agus gun tathair sinn buidheachas
Dhasan a cliuir oirnn ar saibhreas. Co as-
ainn a sheallas air na mulain a tha niiS
tughte dionach fa chomhair siontan a
gheamhraidh gun ehuimhneachadh airson a
clirun a hhliadhna le mliaitheas? Faodaidh
spiorad na taingealachd del a chadal ann am
moran againn fad tri raithean na bliadhna
ach duisgidh raithe an fhoghar sinn a cadal
ar mi-churam. Tlia e furasda do luehd nam
bailtean mora dol a mothachadh ach cha 'n
'eil lethsgeul acasan a tha caitheadh am
beatha air an duthaich. Tha gach maduinn
a toirt dearbhadh dhaibh air maitheas Dhe
agus gach feasgar a toirt dhaifch dearbhadh
air a dhilseachd. Thig spiorad a hhuidh-
eachais thairis orra, agus mur a 'bheil iad ag
iohradh ceud thoradli an saothair no oeud-
ghinibh an treudan air altair cloiche tha iad
a nochdadh an taingealachd nan doigh fein.
Smaointicheamid air an truaighe a thig air
duthaich an uaar- a dhiultas na achaidhean an
toradh. Cha 'n 'eil cuimhne aig moran a tha
beo air gorta de'n t'seorsa so ach chuala sinn
uile iomradh air suidheachadh bochd na
duthcha an uair a thainig an galar anns a
bhuntata. Sileadh na speuran agus dubhadh
na neoil aghaidh na greine agus fcidh gorta
agus acras aig ar dorsan. Agus tha daoine
aig am bheil eolas am beachd gu 'm bheil
sinn fathast buailteach do'n miiifhortan mhor
so. Ach cha bhi goinne anns gach cearn
de 'n t' saoghal aig an aon am agus ni saibh-
reas aon duthaich cobhair air goinne riogh-
achd eile. Ach na'n robh goinne ann an
taobh deas na h'Eoi-pa no air nmchraichean
toracli America naeh bu truagh ar caradh.
Tha eilean mara mar a tha againne ann an

42

cuiinart sonruiclite an uair a tlia cogaclh mor
a dusg'adh naimhdeas dhuiun. Na 'n caill-
eadh ar cablilaicliean cogaidh coir siubhail
a chuain cha b' fliada sheasadhamaid an agh-
aidh ar naimhdean. Aig an am so tha an
rioghaclid ±'o cliomaine throm do na seolad-
airean gaisgeil a tlia cumail slighe a cliuain
mhor fosgailte, tearainnte do shaothaicheau
malairt Bhreatunn a tha giulan loin do 'i-
n' ionnsaidh as gach cearn. Ach ged a tliig-
eadli goinne oirnn cha bhitheadh aobhar
againn teagamh! a chuir anns an Ti a gheall
"am feadh a mhaireas an talamh, cha sguir
am an t' sil -chuir agus foghar, agus fuachd
agus teas, agus samhradh agus geamhradh,
agus la agus oidhche." Tha Eiphit ami
an aiteigin Ian sil. An uair a tha Canaan
gann tha an Eiphit pailt. A chionn beagan
bhliadhnachan bha goinne a rinn eall-
dachd air sluagh gun aireamh am measg
na 'n Innseanach agus blia soisgeulaichean
ag innseadh gun do chaill moran an dochas
anus a Chreidimli Chriosdaidh. Cha robh an
creidimh laidir no a fhreumlian domliain
nach do sheas am fiosraohadh agus an deuch-
ainn. Cha robh na h' Innseanaich cho gann
mur a bhi cho neo-fhreasdalach agus a bha
iad fein agus cho faim agus a bha cairdeas
brathaireil sluagh an t-saogliail. Bha saibh-
reas anus an tir bliadhnachan roimlie ach
cha robh loseph ann a sheall roimhe agus
a dheasaich saibhlean Ian sil fa chomhair
na gorta. Bha pailteas feadh an t-saoghail
na 'n robh aonachd a chinneadh daonna air
aideacliadh agus lamli fhialaidh a chuid-
eachaidh air a sineadh riusan a bha acrach.
Cha 'n 'eil e comasach dhuinn doighean an
Fhreasdail a rannsachadii a mach, no a thuig-
sinn uile gu leir, ach tha a throcair agus a
mhaitheas soilleir agus c' aite 's am bi nach
'eil a fhreasdal soilleir thig e do chreutairean
garm-leirsiuneach a bhi a creidsinn ann.
Tha maitheas agus trocair Dhe gar fiosrach-
adh gach la. Tha a fhreasdal eaomh anns an
fhoghar a drughadh oirnn agus a cur 'nar
cuimhne gu bheil sinn na eisimeil airson gach
tiodhlac agus socair a ta againn. Faodaich
sinn briathran an t-salmadair a chleachdadh
1« durachd — "tha suilean nan uile a feith-
eamh ort agus bheir thu dhaibh am biadh
na thrath — tha thu a fosgladh do laimh agus
a sasuchadh miann gach ni beo — fosgailidh
thu do lamh, sasuichear iad le maith."

"Beannuich an Tighearn, o m' auam agus
mcladh gach ni a ta 'n taobh stigh clhiom
ainm naomlisan."

Teagasgadh seirbhis - buidheachais airson
an fhoghair dhuinn tri nithean, giu' ann o
Dhia a tha gacli deadh thabhartas agus gach
uile thiodhlac iomlan, gur e ar dleasdanas
freasdal d'a cheile a reir ar comais as-us a
bhi leagte ri toil an Tighearn. Agus an
uair a "bhitheas sinn a toirt buidheachais do
Dhia airson ar n' arain laitheil togamaid ar
cridheachan ann am buidheachas Dhasan air-
sou an t-aran neamhaidh a thug E dhuinn
a chum neartachadh ar n' anama.

fiABAIRT BOYLE AGUS NA
GAIDHEIL.

Tha mi cinnteach gu bheil fios aig moran
do luchd-leughaidh an leabliair so nach 'eil
ann ach beagan agus ceud gu leth bliadhna
'o 'n ehaidh an Tiomnadh Nuadli a thionud-
dadli gu Gaidhlig Albannach. Cha robh an
t'seann Tiomnadh uile ann an lamhan nan
Gaidheal gus a bhliadhna 1802. Cha robh
aig- na ministearan Gaidhealach ach a bhi
teagasg an t' sluaigh mbr a b' fhearr a h' urr-
aimi dhaibh. Anus a chubaid cha robh aca
ach am biobuU beurla, agus bha iad 'ga
eadar-theangachadh eareann air earrainn mar
a bha iad 'ga leughadli. Cha robh na min-
istearan uile cho comasach air so a dheauadh
agus bha iomadh naigheachd eibhinn air
a h' aithris luu chuid de na mearrachdan anns
anns an robh cuid dhiu a tuiteam. Cha
robh an sluagh fein ann an coitchionnas
comasach air aon chuid Gaidhlig no beurla
a leugliadh agus mar sin bha iad ann an
tomhas mor aineolach air na Sgriobtuirean
naomha. Thainig iomradh air cor bochd nan
Gaidheal gu cluasan an duine urramaich,
fhoghluimte agus dhiadhaidh sin, Raibeart
Boyle agus chuir e roimhe gum faigheadh
e seol ail- an suidheachadhi a leasachadh. Bha
fhios aige gu robh cainnt nan Gaidheil gle
choltach ri cainnt nan Eirionnach agus
chionn gam robh am biobull cheana ann
an Gaidhlig Eirionnach chuir e roimhe gu'm
biodh biobull mor cubaid anns gach eaglais
'sa Ghaidhealtachd. Bha so anns a bhli-

43

adhna 1688. Thugl e'ordugii'da dhevA fbiobull
a chlobhualadh a reir eadar tlieangachadh
an eusbaig Uilleam Beddell. A tliuilleadh air
na biobuill chuiredo na sgireachdan Gaidh-
leacli sia mile leabliar-cheist le urnaigliean
annfa. Rinn na Gaidlieil gairdeaclias mor
ris na leabhraichean agus gliabh iad mor
thlachd ann an eisdeachd an fliocail. Ann an
iomadh sgire eliuireadh euid dhiu a blia
comasach air leugbadli fios air an leabhar
feadh na seachduimi a chum 's gun cluinneadh
na coimliearsuaieli an sgeula bheannaichte .
Clmireadh iad air ais e dh' ionnsuidh a
mhinisteir Di-satliurna. Blia na ministeirean
a g-abliail a li-uile cothrom air a blii leugh-
adli an fhoeail agus bha biobull Bhoyle ri
fliaicimi 's ri chluinntinn aig baisteadlian
's aig' torraidhean 's aig posaidhean. Dli-fhas
na Gaidheil mar so eolaeli air a Gliaidlilig
Eirionnach agus tha a bias ri fhaodainn
anns na sgriobtuirean gus au la 'n diu. An
Tiair a dh' eadartheangaich an t-Urramach,
an t-Ollamh Stiubhart, ministeir Chillinn an
Tiomnadh Nuadh cha 'n 'eil teagamh nach
robh e air a sheoladh gu trie le Gaidlilig
Bheddell. Bu choir dhuinne cuimhne a
chumail air Boyle a bha na charaid do na
Gaidheal na la fein. Cha 'n 'eil aoh fear na
dha do na biobuill ri fhaodainn an diugh.
Tha iad arm an eaglaisean Chillinn agus a
Cheanumhur ann au siorramachd Plieairt.

Chaidh cimntas ur a chur a mach bho
chionn ghoirid air beatha Bhoyle agus theag-
amh gu'm bu toil le'r luchd leughaidh tuill-
■eadh a chluinntinn mu tliimchioll. Rugadh
e ann an Eirionn 'sa bhliadhna 1627. B'e
athair larla Chore. Phuair e ionnsachadh
math fo dheadh luehd-teag-aisg, agus ehaith
e ceithir bliadhna a siubhal bailtean na
Roinn-Eorpa. Chuir e eolas air coigrich do
gach gne agus bha e na ui furasda dha cor
a cho-chreutair a tlmigsinn. Sgriobhadh agtis
labhradh e iomadh canain agus bha e eho
eolaeh air na sgriobtuirean naomha ann an
Eabhra 's an Greugais 's a bha e ann am
Beurla.

Bidh e ainmeil gu brath airson na nitheau
a fhuaJLr e mach as iir mu chiirsa agus obair
naduir. Bha a shuil agus a chluas daonnan
fosgailte a chum agus gun tuigeadh e na
doighean anus am bheil Dia a gluasad agus
ag oibreacliadh anas an t-saoghal. Sgriobh e
leabhraichean mu 'n a h-uile cuspair fo'n

ghrein. Mar chomiharadh air farsuingeaclid
inntinn au duine, foghuaidh dhomh beagan
de na cuspairean air an d' rinn e iomradh
ann an 1674 mu shaillteachd na fairge, mu
nadur na gaoithe, mu bhalgan-suamh au eisg,
mu airgiod agus or ainmeaohadh. Chuir e mach
leabhraichean a mineachadh na sgriobtuirean
agus a brosnachadh dhaoine a chum an
leughaidh g-ach la. "Tha mi a meas" tha
e ag radh "ro bheag, saothair 'sam bith
a ni soilleir dhomh au leabhar naomha.
Tha mi ag aideachadh nach 'eil mi air aon
do'n mhuinntir leisg sin a tha an dull gmn
faigh iad eolas na'n cadal mar a fliuair
Adhamh bean."

Bha e durachdach agus diehiollach a rann-
sachadh a maeh cuisean a bha diomhair na
la. Mar so bha e na mheadhon air solus
a sgaoladh agus moran fiosraehadh a tha
chum buannachd an t'saoghail. Leis na
h' innleachdan air an d'amais e chuir e luchd
ceaird agus luehd malairt fo fhiachan. Bha
oighreachd aige ann an Eirionn aeh cha robh
e posda agus roghnaich e a bheatha chur
seachad ann an tigh a pheathar ann an
Sasunn. Cha robh e cosg- aeh g-le bheao-
air fein agus mar sin blia e comasach air
a mhaoin a sgaoladh chum math nam bochd
's nan aineolach. Fad iomadh bliadhna bha
e toirt seachad tuilleadh agus mile punud
Sasunnach. Ann an linn anns nach robh
moran a smaonteachadh air craobh -sgaoladh
an t-soisgeil bha Boyle a saothrachadh chum
gradh Chriosld a dbeanadh aithuichte ann an
duthchanna cein. Chuir e impidh air a' cho-
mumi a bha ri malairt anns na h-Innsean
an ear innseadh do'n t-sluagh mu losa.
Air a chosdas fein fhuair e an Tiomnadh
Nuadh eadar-theangaeJiadh agus a sgaoladh
ann an canain Mhalacca. Rinn e an ni ceudna
ami an America. Cha chual e iriamh nm
aobhar math 'sam bith nach d' riim e a
chuideachadh. Mar so dh-fhag- e deadh eis-
impleir mu choinneamh dhaoine fhoghluimte
agus urramaich an t-saoghail iad a bhi iriosal
nan gluasad agus Ian speis do Dhia agus
do nithean naomha. Cha deachaidh an
Cruithfhear ainmeachadh riamh ann an eisd-
eachad Rabairt Bhoyle nach do stad e car
tiotan 's nach d' thug e cheannadach dJieth
mar aideachadh air morachd agus maitheas
an Tighearna.

Uilleam Macilliosa.

44

Tha esan a blia deasachadh earrann
Ghaidhlig- leabhar miosal na h - eaglais a
fritliealadh do ua saigiidearan agus cha blii
a bhuidheaim aige gun charaid agus fliear-
comhairle. Tha siim an dochas gu'm bi
soirbheachadh aig na li-armuinn oga anns
a diogadh agus aig a mbinisteir a tha gan
stiuradh agus gan earalaehadh anns an fhir-
inn sholasaeh a ni treun agus duineal iad
ann an cogadh agus ann an sith.

ACHAN DUTHCHA.

Chaidh an t-achan a leanas a sgriob'hadh
le 'r caraid, Coinneach Maeleoid agus 's math
an airidh e air aite ann an leabhar na
h- eaglais.

A Righ nan Dul
A b' iul d' ar daoin' o chian,

Ei m' iarrtus eisd ;
Thar tir mo ghaoil O sgaoil do sg-iath,

Is dion i IDhe,

Is dion i Dhe.

Ta iad air chein
'G an iobradh f ein 's a' bhlar,

Na h-armiiinn 6g —
An gair nan cath 0 dion o'n tuii

Ar fuil 's ar feoil,

Ar fuil 's ar feoil.

Ri uchd gaeh oillt
O'n oidhche gus an la,

Bi ghnath 'nan ceann ;
Gaeh iosal dhaibh, ma 's buaidh no bas,

Mar aird nam beann,

Mar aird nam beann.

A Righ nan Gras,
Ma 's cupan Ian de leon

Do dheoin d' ar taobh ;
Mur- till gu brath ar fuil 's ar feoil

Gu cors' an gaoil,

Gu cors' an gaoil ;

Gu seinn sinn salm,
Mu 'm falbh sinn air an sail

Thar fair o'n ghleann
Do 'n Ti a dheonuich dhaibh am bas

An aird nam beann,

An aird nam beann.

i Coinneach MacLeoid.

TORRADH SHIR IAIN MOORE.

Clia chualas fonn teise no bron air a' Mhiir
Mar thog sinn a chorp air ar guailnibh
Cha do loisgeadh urcliair le saighdear mu'n

uir
Druma cha chualas a' bualadh.

Tliiodhlaiceadb esan 'an uaigneas na h'oideh'
Airm chatha a' cladliach na h' uraoh,
A' ghealach gu fann troi noulaibh a' soills'
Leus soluis 'g 'ar seoladh gu tursach.

Cha robh feum aig an laoei. air cist a bhiodh

buan
No ollanach anairt g' a chuairteach' ;
Ach luidh e mar ghaisgeach a gabhail a.

shuain
Le 'thrusgan cogaidh mun cuairt air.

B' aithghearr 's bu tearc an urnuigh 'chaidh

suas
'Us shil sinn na deoir gu samliach
Ag amharc air creubh an treun a thug buaidh
'Us buairte mu theachd an la maireach

Oir thug sinn f ainear a' cladhach taa Ji' uaigh',,-
'S mar bha sinn gu truagh 'g a dealbhadh
Gun deanadh coigrich a saltairt le fuath
Agus sinn' air a chuan a seoladh.

Le tair air a spiorad gun deanadh a namh
Air an uaigh so suidhe 'g a chaineadh ;
Ach 's suarach sinn dhasan a gabhail a

thaimh
Far an d' rinn a luchd daimh a charadh,

Ghairmeadh air falbh sinn o obair a bhroin,^
'Us cian mu'n robh criocli air an torradh,
Chuala siim toirm a chogaidh 'teaehd oirnn
'Us gaoir nan gunnaclia mora.

Ach leig sinn e sios gu h' athaiseach ciuin

Mar thuit e an trein' a mhorachd

Gun leac-lighe r'a cheann, gun charn os

a chionn
Ach sinte le 'ghloir 'na onrachd.

Eadartheangaiehte le Caraid mm
Gaidheal.

Air. 12.

1914

AN T' OLC FO SMACHD.

Gu cinnteach 'bheir fearg cluine moladh
dhuit; fuigheall na feirge coisgidh tu.

Salm76, 10.

Nach trie a tha sinii a call ar misneacli
ag-us ar doclias ami an lathair an uilc a
tha tog-ail a cliinn air gach taobh dliinn.
Tha nitheau borb agus garg an t' saoghail
a giuasad le neart agus cumhaclid a tlia na
aobhar eagail. Tha eadhon na naoimh fo
iomagain an uair a chi iad cho mall agiLS
a tha feaohdan Dlie agus cho treun meo-
sgitheil agus a tha seii'bhisich Shatain. Tha
a chraobh dliaraich ceud bliadhna a tighinn
gu neart ach sgrio.saidh an dealanach i ann
am priobadh na sula. Tha an ceann teagaisg
a toirt misneach nuadh dhuinn an uair a
thuigeas sinn gu bheil an t' olc fo laimh
an Tighearna agus air a cho-eigTieachadh
chum maith agus leas an t' saoghail. "Gu
cinnteach bheir fearg duine moladh dhuit:
fuigheall na feirge coisgidh tu." Tha an
t' olc gun teagamh air a thionndadh a chum
maith. An uair a bha saighdearan Shen-
naeherib a' euartachadh ballachan Jerusalem
eha robh e coltach gu robh dol as aig baile
naomh Shion, ach leagh am feachd mor air
falbh mar shneachd o dhealradh na greine.
Is ionnan a tha sinn a faicinn naeh bi
soirbheachadh aig inneal no innleachd a tha
air an dealbhadh an aghaidh rioghachd Dhe.
Tha aghaidh naduir fein a dearbhadh gu
bheil criochan an uilc air an suidheachadh.
Bha aon uair anns an t '.saoghal creutairean
mora fiadhaich le fiaclan reubaidh agus iong-
an fada geura a stialladh an naimhdeau
ach cha 'n 'eil aon de 'n t-seorsa bhruideal
so Tdbo an diugh ged' a tha alach nan creutair-
ean beaga fhathast leinn. Tha an iolair agus
gach gne s]3eireig' a' seoladh air aghaidh
na speur agus a trusadh an trath aig cosg
na h-eunlaith lag, ach tha na h-uiseagan
a' seinn gu binu air airde sgiath agus an
smeorach agus an lon-dubh a ceilearadh anns
na doireachan. Tha cumhachd an Tighearna
a smachdachadh teachdairean an viilc agus
a cur crioch agus ceann (air sgrios an aingidh.

Tha an fhirinn so air a daingneachadh ma
sheallas sinn air gach eucail agus anshocair
a tha am measg dliaoine. Tha iomadh eucail
a ruith anns an fhuil a tha air a truailleadh
agus nan robh gach galar sgriosach gun
bhacadh gun ghrabadh bhiodh an saoghal
na thigh mor lobharach. Tha caitheamh
agus an galar cnamhanach cho mairbhteaoh
agus nan robh iad gun tilleadh gun sgrios -
,adh iad an cinne daonna. Ach tha g-ach
eucail air a glanadh no air a dubhadli as
agus tha slainte agus fallaineaehd a faotainn
an lamh-an-uachdar. Tha eachdraidh nan
cinneach a teagasg an leasan ceudna.

Dh-eirich righrean agus ceannardau airm
thall agus a bhos Ian feirg agus uaill a.
chuir rompa leir -sgrios a dheanadh air aa
t -saoghal. Bha Pharaoh gun iochd: cha b'
fhearr Sennacherib, Nero, Attila, Mohamed,.
Duic Albha agus Napoleon. Rinn iad uile
calldachd agus milleadh nach g-abh innseadh
ach chaisg Dia "fuigheall na feirge." Tha.
sgeir sgorrach ag eiridh ann an cuan mor
an t -saoghail a sgriosas Armada nan aing-
idh. Luath no mall tachraidh Moscoh air
Napoleon. An deigh na thachair anns na,
linntean a chaidh seachad shaoileamaid nach
d' thugadh neach sam bith oidhirp de 'n.
clieart sheorsa 'n ar linn fein ach tha moran
fo amharas gum bheil an t-Iompaire Uilleam
agus a luchd-comhairle air tuiteam fo 'n
bhuaradll so agus ann an riochd nan seann
sgriosadairean tha iad a bagairt an saoghal
•a chuir fo'n casan. Faodaidh sinn cadal gu
seimh. "Bheir fearg duine moladh dhuit
fuigheall na feirge coisgidh tu."

Cha 'n e mhain gu 'm bheil fuigheall na
feirge air a casg ach bithidh fearg an duine
air a thionndadh gu moladh. Ann an freasd-
al eaomla an Tighearna tha an t 'olc gu trie-
a call a ghath agus air a stiuradh a chum
maith. Is e droch dhuine a bh' ann a
Pharaoh agus cha robh beachd sam bith
aige maith a dheanadli ach gun fhios da,
agus an aghaidh a thoil rinn Dia dheth
seirbhiseach do'n chinne -daonna. Is e so
an fhirinn a bha ann an inntinn Joseph an
uair a thubhairt e ri bhrathairean — "a nis
na biodh doilghea.s oirbh no corruich agaibli

46

ribli feia a chionn g-u 'n do reic sibli mise
an so : oir chuir Dia roimhi'bh mi gu sibhse
a ghleidheadh heo." Ni's mo cha b'e ^adh
do dh'aobliar an ath-leasaclmidh a thug air an
oohdamli Eanraig a chul-thaobh a tliionn-
dadli ri eaglais na Roimlie aeh bha eadhon
aingeachd an righ air a riaghladh le Dia
clium leas ar creidimh. S' .beag a smaointicli
ludas agus Caiaphas gun robh cuid no pairt
aca ann an obair a ghrais an uair a chuir
iad le foill agus cuilbheartan losa gu bas.
Deanadh daoine na thogras iad aeh an deigh
gach ni 's urrainn dhaibh a dheanadh 's e
toil an Tigiiearna a bheir buaidh air tha-
lamh, agus is aithne dhuinn gur e toil an
Tighearna gu 'm bi fireantachd agus gradh a
riaghladh an t-saoghail. Tha sinn uile ag
aideacliadh gur ■ e inneal oillteil a tha
ann an eogadh aeh tha e soilleir gu robh
Dia a tionndadh fearg dhaoine ann an eo-
gadh ehum criochan arda beannaiehte naeh
robh idir ann an amharc an luehd-cog-aidh.
An uair a bhitheas sid theth mhurtaidh ann
's an t-samhradh, sid mi fhallain a tha fagail
dhaoine neo-thoileil agus neo-thogaraeh, thig
tairneanach agus tein-athar agus tuiltean a
ni moran dolaidh, aeh an uair a giilanas an
speur thig fionnarachd agus fallaineachd agujs
gu trie ann an lorg nan tuiltean taiseach-
adh feumail do na h-aehaidhean arbhar agus
m.achraiehean ionaltradh na spreidh. Is
ionnan a thig sith agus sonas agus soirbh-
eaehadli gu tir an deigh tairneanach agus
dealanach agus tuiltean a chogaidh. Tha
gliocas agus gradh agus cumhachd Dhe gun
stad gun fhois a' eogadh an aghaidh an
uilc, aeh tha freumlian an uile a dol
domhain ann am fonn an t-saoghail agus
's fhada gus am bi urnuigh an Tighearna
Tiile gu leir air a freagairt — "tliigeadh do
rioghachd: deanar do tlioil air an talamh
jniar a nithear air neamh." Aeh tha so soill-
eir gu leor gu bheil uidh-air-an-uidh riogh-
achdan an dorchadais agus an aineolas a dol
an comhair an cuil agus rioghachd na fir-
€anteachd agus an t-soluis a tarruing dliith.
Na cuireadh an t-olc eagal oirbli. Tionn-
daidh olcas sam bith a nithear oirnn no euc-
eartas sam bith a d' fheumas sinn fhulang
chum ar maith ma bhitheas sinn dileas.

"A ta fhios againn gu 'n comh-oibrich na
h-uile nithe chum maith do'n dream aig am
bheil gradh do Dhia." Tha an Tighearna
a' righeaehadli air neamh agus air thalamh.

"Aeh far an do mheudaicheadh am peac-
adh, bu ro-mho a inheudaicheadh gras, chum
as mar a rioghaich am peacadh chum bais,
mar sin gu 'n riogliacliadh gras tre fhir-

eantachd chum na beatha maireannaich tre
losa Criosd ar Tighearna."

Air an aobhar sinn na cuireadh uaill agus
morehuis an aingidh eagal oirnn. Bha aram-
aeh Shatain gealltanach agus co bu sheolta
na esan, aeh cha do thuig e cumhachd na
firinn agus neart a ghraidh agus cha 'n 'eil
an t-aingidh uair sam bith a tuigsinn neart
agus cumhachd Dhe. Anns a' bhiobuil tha
neart an aingidh air a choimeas gu trie ri
neart na fairge air a luasgan le gaoth ard,
agus tha cumhachd Dhe air a choimeas ri
"uisgeachan Shiloh a ruitheas gu seimh."
Aeh CO a thomhaiseas neart nan uisgeachan
a tha ruith gu seimh ann an leaba dhomh-
ain? Ithidh iad an slighe troimh chreagan
agus bheanntan agus bheir iad air na fas-
aiehean tioram briseadh fo bhlath. Seimh
agus domhain tha an amhuinn a ruith o
righ -cha thair Dhe. Cuireamaid ar n' earbsa
ann an cumhachd seimh, neo-fhaicsinneaeh a
tha treun ag-us cinnteaeh ged tha e mall anns
na suilean neo-fhoighidneach againne. Tha
Dia a toirt na buaidh ; tha rioghachd Dhe
agus a Mhic a' tighinn, chionn "gu cinnteaeh
bheir fearg duine moladli dhuit; fuigheall na
feirge coisgidh tu."

COMHRADH.

Domhnull. — Saoil thu, Eoghain, an tagh-
ail ambataan diugh? Cha d'thug mi fa -near
gus a nis oho neo-ghoireasach agus a tha
eilean mara aig am mar so.

Eoghan. — 'De a tha cur ort? Naeh 'eil an
t-eilean cho goireasach agus a bha e riamh
agus moran na's fhearr na b' abhaist dha.
Tha bata againn tri uairean 's an t' seachd-
uinn agus tha litrichean agus bathar air an
liubhairt aeh beag cho cinnteaeh ris an lion-
adh agus an tragha-dh. Tha cuimhne agamsa
an uair a bha bata gle ainmig a taghail
ar eladaichean agus so fear a bhiodh coma
ged naeh robh bata cho trie agus a tha i.
Tha daoine a cur seachad leth na seachduin
a feitheamh orra agus an leth eile a leugh-
adh phaipeirean naigheachd agus ursgeulan
naeh 'eil idir a chum maith.

Domhnull. — Biodh sin ag-us a roghadh dha
aeh cha 'n 'eil thusa tuigsinn fath mo ghear-
ain. Cha 'n 'eil bodach 'san eilean naeh leugh
paipeir naigheachd an diugh agus tha eiocras
agus acras oirnn gus an cluinn sinn 'de mar
a tha cuisean na rioghachd ag-us an t-saogh-

47

ail a dol. Tha cogadli mor aims an Eoinn-
Eorpa agus cha ehualas diog a chionn
seachduiu 'de mar a tha an cogadh a dol.
Air tir mor tha paipeir-naigiieaohd aca
gach la ach an so ma thig onfhadh air a'
ehladach cha'n fhaigh geola thar traghad
ged thigeadli bata nan litrichean.

Eoghan. — Tha mi tuigsinn gle mhath 'de
a tha cur dragli ortsa. Tha thu coltacli ris
na caoraich mliora a tha an tuathanaoh gallda
a reamhrachadh. Mur faigh iad an sil
agus an turnuip air an trath bodhraidh iad
am baile le meilieh. Mur faigh thusa paip-
eir-naigheachd cha'n fhearr tliu. Tha thu
air t' ais' agus air t' aghaidh coltach ri Niall
mor an uair a theirig an tombaca. Gu
dearbh, gu dearbh, na robh thu as eugmhais
mine airson do bliean agus do p)haisdean
cha b' ioghnadh learn thu a bhi fo iomagain
mun bhata. Ach gun ni ach paipeir bhuait!
Tha mise coma ged nach fhaicinu paipeir
gu ceann raithe.

Doinhnull. — Na robh e t'laisg air a bheall-
tain agus toil agad fios fhaotainn air prisean
ghamlma agus aighean, s' tu nach biodli gun
phaipeir-fo na coimhearsnaich. Ach mur teid
gu maith leis na seoid a tha na 'n seasamh
'san Fhraing ri aghaidh bualaidh agus leis
na seoladairean a tha gu neo-chadalach a
reubadh na mara, 's coma dhuitsa gamhna
a bhi agad no bhuait. Thainig spuinnead-
aran o Lochluinn a chionn corr agus mile
bUadhna agus bu lom a dh' fhag iad an
t' eilean. Cha robh ach burraidh anns an
Lochluinneach seach am Prussianach, agus tha
thusa sin n' ad aineolas coma de a thachras
cho fada agus nach tig calldachd ort fein.
Nach 'eil fhios agad mar a tha na Belgian -
aich air alaban an diugh anns gaoh tir,
gun duthaich, gun dachaidh, gun chuid,
gun chodach. Tha mort agus maAhadh,
meirleadh agus reubadh an deigh sgrios a
thoirt air an rioghachd bheag bhronach sin
agus mur a glac na fir oga chalma againne
an giuina agus an claideamh cha 'n fhada
gus am bi na saighdearan borb aig* a Gher-
mailt a saltairt air ar saorsa agus a creach
agus a marbhadli 'nar duthaich fein.

Eoghan. — Na leigeadh Dia gu bheil cuis-
ean a bagTadh tionndadh mar sin. 'S ann
a tha thu a cur eagal orm agus gu dearbh
mur s' anus a phaipeir-naigheachd a fhuair
thu t' eolas farsuinn air cuisean an t-saoghail,
eha 'n ioghnadli leam thu a bhi feitheamh a
bhata gu neo-fhoighidneach. Gabh mo leth-
sgeul, a eharaid, gun d' thug mi oidhirp

liobasta air magadh ort. Mar a tha fhios
agad cha 'n 'eil mise a leughadh leabhar no
paipeir. Cliuala mi gun do bhris cogadh a
mach ach shaoil mi gu 'n robh e fada air
falbh, agus, a bhi'g innsoadh na firinn, cha'n
'eil fhios agam carson a tha iad ann an
amhaichean a cheile. An inns' thu sin
dhomli.

Domhnull. — Mata, Eoghain, cha mhor a
dheanas an t-aideachadh a rinn thu. Ach ma
dh' eisdeas thu ruim, euiridh mi cuisean m'
ad choinneamli mar a tha mise gan tuig-
sinn. Tha iomparachd Bhreatunn cho far-
suinn gur ainmig bliadlma nach 'eil cogadh
beag ann an aon aite no aite eile. Tha sinn
a riaghladh moran de na daoine dubha agus
a gabhail moran dragh a chum an leas
a chur air aghaidh agus an crannchur a
chur am feabhas. Cha 'n 'eil iad cho taingeil
agus a bu mhaith leinn iomadh uair agus
tha tighinn oirnn an oileanachadh le feachd
airm an drathasd agus a rithist. Ach cha 'n
e daoine dubha a tha mur cluasan an diugh
ach a Ghearmailt mhor na farsuinneaohd le
sluagh gun aireamh. Tha i bagar ar slug-
adh a suas. Mun do dh' eirich a Ghearmailt
thar a magan thainig Breatunn gu inbhe
agus sgaoil a mic agus a nigheauau feadh
an t-saoghail agus bha soirbheachadh thar
tomhais aca anns gach tir anns an d' rinn
iad tuinneacheadh. Dhuisg so gamlilas na
Germailt. Chaidli eud mu cridhe agus chuir
i roimpe gun glacadh i cuid de dh' oigh-
reachd Bhreatunn. Cha robh so furasda idir,
acli a chionn iomadli bliadhna thoisich sluagh
na Gearmailt air dol n' an uidheam airson
cogaidh. Ma thoisich iadsan cha robh na
coimhearsnaich nan tamli. Cha robh fhios
CO air an tuiteadh a cheud bhuille agus
thoisich an reis, Prangaich agus Russianaich
a deauadh deas airson la na deuchainn. Cha
do ghabh sinne gnothach riu cho fada ag-us
nach robh ach saighdearan lar agus marc-
aichean aca, ach an uair a thoisioli a Ghear-
mailt air soitheachan cogaidh a thogail chun-
naic sinne gun robh an t' am againn a bhi
bog-adh nan gad agus thosich sinn air
soitheachan cogaidh a thogail mar an ceud-
na. Bha gach aon ag radh gur e eagal
chach a bheir agus nach robh ach aon doigh
air sith a chumail, 'se sin, a bhi deas airson
la na dulain. 'Se beachd mallaichte a bha
so, agus gun teagamh ghreas e an cogadh
uamhasach a tha a nis a sgrios na riogh-
achdan agus a deanadh bhanntrach agus
dhilleachdain nam miltean. Bha a'Gheai-mailt
cho laidir air muir agus air tir nach robh

48

tigiiiuu 'beo leatlia. Sliaoil leo nach robli aca
acii maoidheacUi air each agus gum faigheadli
iad an toil feiu. Gu sonruichte sliaoil leo
nach rachadli an rioghaclid so 'san eadraiginu
elio fada agas a sheaclinadli iad sinn fein.

Eoghan. — Agus carson a ghabh sin lamh
's a cliaonnag ? Clia do dh' innis thu sin
dhomh.

Domhnull. — Clia 'u 'eil teagamli nach robh
aobhar no dha ann an iuntinn ar luchd-
riaghlaidh, ach 'sea thug an caguadh gu
ceanu guu do bhris na Geamiailtich an geall-
adh. Gheall iadsan agus gheall sinue nan
tigeadh cogadh nach cuireadlimaid oas air Bel-
gium. Ach bha toil acasan an slighe goir-
easach a ghahhail do'n Fhraing agus cliuir
iad an gealladh ann an suarachas. Tliuig
sinne nach ceangladh am facal no an laimli-
sgrio'bhadh iad agus na raohadh leo anus an
Fhraing nach cumadli gealladh no cumhnant
sinn fein tearuinte. Daoiue nach seall ri
ceartas no fireantachd — co a ghabhas ri'm
facal? Thionndaidh iad an cul-thaobh air
ceartas agus chuir iad an taic ann an neart
nan gunnaclian mora.

Eoghan. — Cha'n urrain fiuthar a bhi aca
ri deadh-ghean an t-saoghail no ri beann-
achd Dhe.

Domhnull. — Tha iad coma. B' fhearr leo
aon ghunna mor na deadh ghean an t-saogh-
ail. Agus air son beannachd Dhe tha eagal
orm nach 'eil daoine a smaonteacheadh a
bheag mu thimcliioll no eha bhiodh iad a'
mort agus a' marbhadh a cheile. Ach feum-
aidh an saoghal uile aideachadh gun d' rinn
sinne na b' urrainu dhuinn a sheachnadh na
truaighe a tha air tighinn, agus a thaobh
agas gur ann a dhion duthaicli bheag nam
Belgianaich agus ar duthaich fein a chaidh
sinn a chogadh tha ar lamhan glan agus
'se ar dleasdanas a bhi tagair gu dur-
achdach aig righ-chathair Dhe as leth ar
duthcha agus ar daoiue. Cha 'n 'eil e fur-
a^da beachd cinnteach a thoirt air riintan
diomhair an Tighearna ach tha mi fhein a'm
barail gu bheil Dia a fiosrachadh an t-
saoghail uile clio math ris a Ghearmailt leis a
chogadli oillteil so. Bha sinn uile air fas
neo-churamach mu nithean spioradail agus
Ian uaill ann an innleachdan agus eolas
na linn so. Nach trie a tha a ministeir a
gearan nach 'eil an sluagh a frithealadli
do 'n eaglais mar a bu choir dhaibh, agus
feumaidh sinn aideachadh nach 'eil spiorad
na h-umhlachd comliarraichte n' ar measg.
Bha moran ag radh — " tha mo shlighe fol-

uichte o'n Tighearna; tha mo choir air a
leigeadh air dearmad le mo Dhia." Ach
bronach agus mar a tha suidheachadh na
rioghachdan an diugh, mu dhuisgeas an cog-
adh sinn a neo-ehiiram agus dearmad air
Dia, eha bhi eadhon an cogadh gun bhuan-
naclid do'n t-saoghal.

Eoghan. — Tha mi fada n' ad chomaine, a
Dhomhnuill, agus gu dearbh thug thu dhomh
cuspair no dha air am bi mi a breithneach-
adh. Ach sud agadsa toit a bhata agus tha
ghaotli air tuiteam. Gheibh thu do litrichean
agus do phaipeir. Feasgar math leat.

THA M' ATHAIR AIR AN STIUIR.

Chaidh na raunan a leanas eadar theang-
achadh leis an Urramach Tormoid Macleoid
ach CO a sgriobh iad cha 'n 'eil eachdraidh
ag innseadh. Tha an leabhar anns am
bheil iad corr agus tri fichead bliadhna ann
an clo ach cha 'n eil e furasda fhaotainn agus
cha'n 'eil moran eolach air.

Dh' eirich an fhairge, 's slieid a g-haoth
A's b' aobhar oillt an fhuaim
Do'n h-uile aon 'san eithear fliaoin
Air faontra' feadh a chuain.

Ach mac an sgiobair, balachau maoth,
Chual e gun gheilt an toirm;
Fiamh aiteis ard gu'n robh na ghnuis
Gun smuairean air roi 'n stoirm.

Dh' fheoraich aon do 'n sgiobaddh dheth
Carson bha e cho eiuin?
"Cha 'n eagal domhsa" fhreagair e
"Tha m' athair air an stiuir."

Mar so, 'n uair dhiobras solas sinn
'S an cridh' le dolas Ian
Tha acair dhaingean ann nach treig
'S e Dia is Dia a mhain.

R ar n' urnuigh cromaidh Dia a chluas
A's fuasgladh luath bheir dhuinn:
Ar deoir gu aiteas tionndaidh e
Gu aoibhneas fath ar teinn.

'Measg amhgharaibh an t-saoghail thruaigh
Earbaibh a Dia nan diil
Ag radh an la na gaillinn ehruaidh
"Tha m' Athair air an stiuir."

AiF. 1.

191S.

" MAR DHEADH SHAIGHDEAR lOSA
CRIOSD."
II. Tim., II. 3.

Thiigamaid fainear ciod a tha na sgriob-
tuireaa a teag-asg mii chogadh 's mii obair
beatha an t-saighdear. Tha iomradli air a
dlietinamli gu trie orra, eadar da clilar a
Bhiobuill. Ri linn an t-seann Tiomiiaidli blia
lehobhah am measg a shluaigh mar ard-
cheannard airm. B' esan a bha toirt dhoibh na
buadha tbairis air an naimhdean, agus bha Israel
ullamh gu aideachadh a dheanamh air laitli-
earachd 'us comhnadh an Tighearna. "A Dhe"
ars' an Salmadair " chuala sinn le 'r cluasaibh^
dh-innis ar n' aithriche dhuinn an obair a rinn
Ihu n' an laithibh-san, 's na laithibh o sliean.
Le d' laiuih thilg tliu macli na Oinnich. As
nio bhogha cha 'n earb mi. agus cba shaor
mo chlaidheamh mi, acli shaor thusa sinn o
ar naimlidean agus nairich thu iadsan aig an
robh fuath dhuinn," Cha deachaidh Israel
a mach riamli ann an taic an Tighearna a
chogadh airson na eorach nach d' thug iad
buaidh. Bha iad air am brosnaehadh gu bhi
gaisgeil 's gu bhi cur cathan an Tighearna.
Bha Dia a moladh gach saighdear a bha
seasmhach agus dileas air taobh a dhuthcha.
Choisinn Daibhidh urram neo-bha.smhor tre
'n bhuaidJi a thug- e thairis air Goliath 's na
PMlistich. Ann an II. Eachdraidh, Caib.
XVII., tha cunntas air ceannardan a bha gaisg-
eil ri linn leosaphat, 's nam measg tha ainm
"Amasiah a thug e fein suas do'n Tigh-
earna."

Thainig losa do'n t-saoghal mar Phrionnsa
na .sithe a ghreasad an la anns am "buail
daoine an claidhean gu coltair agus an
sleaghan gu corranaibh-sgathaidh" ach o'n
bha limi an aigh fad as' nochd Grio.sd ann
an ioma doigh gu bheil E a beannachadh
na muinntir a tha giulan a' chlaidhimh an
aghaidh luchd deanamh uilc agus a chum
riaghailt 'us ceartas a shuidheaehadh anns an
t-saoghal.

Thainig saighdearan far an robh Eoin
Baisto a searmonachadh aig lordan agus dh-
fhiosraich iad dheth ciod a dheanadh iad mar
ullachadh airson rioghachd iieimh. Cha d-
thubhairt Eoin riu iad a clnu' cul ri 'n

dreuchd, ach labhair e na briathran go "Na
deanaibh foirneart air neach sam bith, no
casaid breige, agus bithibh toilichte le 'r
tuarasdal."

Cha do chuir losa an t-urram air moran a
chuir E air a cheannard ceud. 'Nuair a
chual E aideachadh an t-saighdear ghabh
losa iong-antas agus thubhairt E ris an t-
sluagli. "A ta mi ag radii ribh nach d'fhuair
mi creidimh cho mor so ami an Israel fein."

Tha fios agaiiin gu robh ioma caraid dilea,s
aig na h-abstoil, Peadar agus Pol, anns
an arm Romanach. Agus bha moran dhiubh
'g an giuasad fein mar dheadli shaighdearan
losa Criosd.

Tha Dia na thearmunn 's na neart an diugh
mar a bha E o thus do 'n rioghachd 's do'n
arm a tha cogadh gu gaisg-eil airson ceartas
agus airson firinn. Tha E dhoibh na ghrian
's na sgiath chum an dion 's an treorachadh.
Tha sinne an sas aig an am so ann an cogadh
cruaidh fuilteach a stri airson saorsa na
Roimi Eorpa 's airson coirichean rioghachdan
beaga. Tha a h-uile aobhar againn a bhi
creidsimi gu bheil Dia leinn, agus nia dh-
iarras simi a bheannachcl gum faigh sinn e.
Feumaidli sinn aideachadh gu bheil sinn ann
an ioma doigh a teaclid gearr air gloir Dhe,
agus toilltinneach air .smachdachadh. Ach
ma ni sinn aideachadh air ar peacaidhean
agus gun glaodh sinn ris-san airson trocair
eisdidh E ruinn, agus togaidh E oirnn mar
shluagh solus a ghnuise. Is coir dhuinn
uile a bhi 'g urnuigh gun sgitheachadh giun
bi beannachd an Tighearna an cois ar saigh-
dearan 's ar seoladairean. Tha miltean
dhiubh a leigeil sios am beatha a chum gum
bi sinne saor agus a chum 's gum bi an
namhaid a chreachadh ar duthaieh 's ar daeh-
aidhean air a chur fada uainn. Rachamaid
moch 'us anamoch, niata, le danachd gu
cathair grais a giulan 'nar eridheachan
ualJach trom ar dutheha agus ag iarraidh le
durachd gun d' thoir Dia dhuinn a bhuaidli
agus tre ar n-umhlachd agus ar saoithir mar
rioghachd gum fci Esan air ardacliadh 's bitli-
idli sith agus deadli ghean air a sgaoil-
eadh am measg uile chinnich an t-saoghail.
Crmiamaid mar an oeudna 'n ar cuimhne
gu bheil gach aon dinn, sean 'us og, bochd
'us beartach air ar gairm gu bhi cur cathan

an Tighearna. Tlia cog-adh naomh spioradail
a dol air agliaidh gun taiiali an Taobli a
mach dhinn 's an taobh a stigh dliinii.
"Cha 'n 'eil dol as ann o'n ehatli so." Feuui-
aidh gach neach a roghainn a dheanamh do-
Chriosd no do Shatan mar clieannard. "Cha
'n uri'ainn neach sam bith seirbhis a dhean-
amh do dha Thighearn." "An ti naeh 'eil
learn" arsa Criosd "tha e am' agliaidh." Na
biodh neach sam bith eadar da bharail, ach
leanadh e losa, Ceannard agus Fear Crioch-
naich a chre.dheimh.

Mar a ehuireas an saighdear Ian earbsa
na Cheannard cuireamaidne ar dochas anns an
Tighearna a Ian chreidsinn gam d' their e
dhuinn uidheam cogaidli leis am faigh sinn
a bhuaidh. Mar a slieasas an deadh shaigh-
dear ri uchd cruadail 's ri agliaidh bais ge
be aite anns an cuirear e, bitheamaid uUamli
ma's eiginn e gu blii failing gu treuu 's
gu foighidneach air sgatli losa Criosd,.
Seasaibh uime sin, air bhi do 'ur leasraidh
air an crioslachadli le firiun, agus uchd
eididh na fireantachd umaibh, agus giacaibh
clogad na slain te agus claidheamli an spior-
. aid ni a's e focal Dhe a deanamh urnuigh a
ghna le gach uile ghne uriiuigh agus ag aslacli-
adh san spiorad agus a deanamh faire."
" Buidheachas do Dhia a tha toirt dhuinne
na bnadha tre ar Tighearna losa Criosd."

EADARUINN FHEIN.

Bhti mi mach an la roimlie a gabhail
sraide, agus aim an aite seimli uaigneach,
far an robli brat de'n duillieh sheargta a
comhdach an rathaid, agus an t-adhav a
tighinn ris an sud 'san so troimli na geugan-
leth-ruisgte os mo cheann, gun mi a smaoin-
teachadh air ni sonrui elite seacli a cheile, co
a thachair orm ach Mi-fhein.

Bha clio fada bho iiach do thachair siiiu
comhla roimlie leinn-fhein, 's gun do g'.abh
sinn clisgeadh. Chuir sinn failte le furan,
agus sliuidh sinn a ehoualtradh tacan mii
nithean a bha coitchionn dliuinn nar dithis.

"De mar," arsa Mi-fhein, "a tha'n saoghal
a dol leat bho cheann fada?" "Tha meadh-
onaeh maith," arsa Mise: "uair fuidhe 's uair
an uachdar." "Direach mar a tha sinn air
fad," arsa Mi-fhein. "A uis bho 'n a tliachair
sinn," tliuirt Mise, "de do bheachd air a
chogadli uamhasaeh so a tha 'del air agliaidh
air mor-tliir na h-Eorpa?" "Cha chimi sin
fada: a feitheaiiili thu," tliuirt Mi-fhein: " 'Se
mo bheachdsa gu bheil ann an so lamh an
Uile-chunihachdaich mu 'n dubhairt E 'n a

fhacal firinneach : — "Nochd e neart le 'ghair-
dean; sgap. e 'na h-uaibhrich ann an sniuaiu-
tibh ancridhe fein. Tliugi e nuas na daoine
cmuhachdach o'n caithrichean rioghail, agus
dh' ardaich e iadsan a bha iosal'. 'S e sin,
ar leam, is ciall 'sis crioch do'n chogadli so."
"Cha 'n 'eil teagamh," arsa Mise, "nacli 'eil
sin fior do thaobli lompaire na Gearmailt
ag-i,iis a sheirbhiseach." Rinn Mi-fhein snotha
gaire " Tha thu 'toirt nam' chuinihne na
caillich a bha 's an t-searmon ag eisdeachd
ministeir, a bha gu maith trom air ru?gadli
lochdan an luchd-easontais, 's a thuirt 'n naiv
'thainig i mach, ' Nach e leithid so do the
'fhuair e 'n diugli ? ' 's i ga h aiumeachadh.
Creid mi a charaid, cha n' e' mhain na Gear
mailtich niu 'm bheil e fior. Tha mor eagal orm
gu bheil e fior do thaobh lompairean agus Righ-
rean, agus uachdarain, agus iochdarain eilo.
Seallamaid, gun dol ni 's fhaide, air ar riogh-
achd fheiii. Tha sinn, gun teagamh, ag aid-
mheil le ar bilean gu bheil an Dia beo agus fior
a riaghladh ann an ceartas agus aim an trocair.
agus dha-san gum buin gach umhlachd. Ach
a' bheil ar giulan a dearbhadh ar creideimh ?
Tha meadhonan, gun teagamh, r' an gnath-
achadh ; ach an ann 's na meadhonan no 's an
Dia a thug na meadhonan a tha sinn a our air
n-earbsa ? 'S e mo bheachd-sa nach teid an
claidheamh 's an truaill gus am bi na h-uaibh
rich, an sud 's an so, air an toirt gu' u
gluinean." " Mata," arsa Mise, " tha e coltach
gu leor."

" De nis," tliuirt Mise, " do bheachd air a'
cheist a tha'n ceart-uair air a cur am falach,
ach a dh'eireas a rithis cho cinnteach 's a thig
an cogadli gu sith — Ccist nam mnathan, agus
guth-taghaidh Parlamaid a thoirt dhaibh I "
" Cha 'n 'eil ann an sin, a charaid," arsa Mi-
fhein, " ach graine-mullaicli nan iarrtasan a tha
nan cinn. Aon ni a tha mi cinnteach as — 'se
sin, nach leig an Ghocas a tha 'riaghladh air
cul gach ni le mnathan siubhal fada bho
mhnathachas-tighe." "Ach seall tliusa," thuirt
Mise, "mar a thainig na mnathan air an
aghaidh o cheann bhliadlinachan. Ann an
iomadli dreuchd tha iad a nis coionann ris na
fir." "Ann am bheachd-sa," fhreagair Mi-fhein,
"bha iad daonnan ionann ris na fir, ach sin nan
cuisean dligheach fhein, agus ar leamsa gur h-e
sin na nithean sin a dheanamh gu coimhlionta
nach teid aig na fir orra idir." "Ach," arsa
Mise, " carsoii a bhiodh an sguidileireachd air
a fagail aig na mnathan ? " "Am bheil sguidil-
eireachd idir," fhreagair Mi-fhein, " ann an
ceasnachaidhean, ann an obair a' pliinn, ann an
treabhadh, aim an cliathadh, anns gach obair,
flinch 'us tiorani, ris an cuir fear a lamh ? '£'e
tigh a riao'hladh gu maith dleasnas agus ealain

Badarra na mnatha, agus feumaidh i a' cheart
urad eanchaiini agus talant air a shon 's a
dh' fheumas na dreuclidan a tha' nmatlian-
fearail an latha 'n diugh a strith gus an toirt
bho na fir." "Ach," aisa Mise, " cuiinhnicli
th-usa gu bheil mnathau an latha so air an
oileineachadh gu ceart." " Gabh mo leth-
sgeul," arsa Mi-fhein, " ach leis gach ionns-
achadh a th'agad clia'n aithne dhuit eachdraidli
nam mnatlian. Anns an 13mh. ciad bha
mnathan na h-Eadailt a gabbail aite nam
fear — nan oileinicb, 's nan luchd-teagaisg 's na
h - Oil - thighean, nan sgriobhadairean, nan
dealbliadairean, nan luclid-lagha. Chaidh an
Eadailt leis a bhruthach : agus eo a shaor i ?
Shaor mnathacbas-tiglie nan deagh mhnathan,
an sud 's an so, a bh' air am fagail, 's cha b'e
Brembati, no Agnes, no Angussola, cho fearail
's g'an robh iad." "Ach stad fhatbast ort,"
thuirt Mise : " Seall an tair a tlia air a
dbeanamb air mnathaclias-tighe 's an linn so.
Tha ise air a ciinntas clod-cheannach, agus
suaracb, a tha air a toirt suas le gnothaichean
tighe agus teaghlaich." " Thoir thusa fanear"
fhreagair Mi-fhein, " Co a tha ga cunntas clod-
cheannach. Am bheil dull agad gu bheil droch
mhnathan-tighe a dol g'an diteadh fhein le each
a mholadh 1 Tha a chuid mhor a deanamh
tanoid mir a' bheagan, ach, gabh aig m' fhacal,
'se'm beagan a bhruicheas gu maith am
brochan a chosnas buaidh au latha."

"Bho'na thachair dhuinn bruidhinn air
mnathan" arsa Mi-fhein, an ceann tacain,
" am bheil iomradh agad fhein air posadh ?
De' n aois a tha thu nis ? " " Tha eagal orm,"
fhreagair Mise, "gur h-edaoine eile aig am
motha bheil de dh' iomradh air mo phosadh-sa."
"Ach, a thaobli m' aois, innsidh mi sin dhuit.
Tha mi direach, gus an latha, an aon aois riut
ihein. Tha 'u Ian am againn p6sadh nar dithis ;
ach tha e ni's fhasa do cheard bean fhreag-
arrach fhaotaiun na dhomhsa. Cha ghabh mi
' muc ann am poca.' Ma tha mi eolach air te
fhreagarrach tha 'n coimhthional eolach orra
cuideachd, agus ' 's fhearr an t-olc eolach na 'n
t-olc aineolach ' anns gach ni ach bean
ministeir. 'fc'e mo bheachdsa gur h- e'n aon
doigh a ghabhas deanamh an coimhthional a
chur cnmhairle air leth, mar aig am taghaidh
ministeir : Aireamli a thaghadh is roghnaiche
leo na each as na chuireas a stigh air son an
aite, agus air dhaibh an ceasnachadh ann an
sgoileireachd, ceol, fuaghal, figheadaireachd,
agus cocaireachd, guth taghaidh an t-sluagh a
ghabhail agus an t-aon a bhitheas a chuid
mhor air a taobh a chur a stigh gun dail —
agus innseadh dhi, an dara buidheann, mur a
bitheadh iadsan, nach robh i riamh na be.iu

ministeir, agus gur h-ion dith 'bhi umhail ;
am buidheann eile, nan d' fhuair iadsan an
durachd nach robh i riamh air a taghadh, agus,
mur a bi i gu maith simlidh, gum faigh i a
feannadh." " Cha 'n fhaod mi 'radh," arsa
Mi-fhein, " gu bheil thu fada cearr. Ach ma
tha rogliainn idir aig duine 's an t-saoghal 's e
dhleasnas a bhean fhein a thaghadh. Ma bhios
i maith bidh a bhuannachd dha fhein 's do
chach. Ma bhios i dona 's ann dha fhein is
motlia a bhios a chall. Gabh-sa, ma ta, mo
chomhairle, agus coma leat sgeilm Beul gun-
fliiiitheam."

" Eadar da naigheachd " thuirt Mise, " an
aithne dhuit Thubhairt-l'liabhairt ? " " Co do
nach aithne e '? " fhreagair Mi-fhein. " Cha
robh mi dad de dh' uiue riamh ann am baile
beag no mor nach do thachair e-fhein no dluth
charaid dha orm. Tha 'n seorsa furasda gu
leor aithneachadh. Tha aileag air 's gach aite
's am bi e a dh' innseadh sgeoil uir air choil-
eigin, 's cha bhi bias orra mur a dvoch sgeul i.
Ma dh' fhoinneachdas tu, co thuirt riut e ?
's e fhreagras e, chuir cuideigia nach abair mi
cagar na' m chluais. 'N uair a bha mise 'am
bhalach'se 'bha Cuideigin-nach-abair-mi a ciall-
achadh an Droch-Spiorad. Ach air reii beaehd
mliorain air an latha 'n duigh tha' m fear sin
marbh. Agus, ma tha, 'se na tha agamsa air,
gum feum gun d' fhag e cho maith ris na
dheigh, oir tha 'obair a dol air aghaidh cho
dichiollach 's cho dealasach 's bha i riamh,
agus cha b' urrainn dha mac no nighean a bhi
aige is fhearr air a chill na Thubhairt-
Thabhairt. ' Ma 's breug bhuam e, 's breug
thugam e,' their e. Creid mi is breug bhuaithe
e, co-dhiu, naoi uairean a mach as deich.
'B fhearr learn a bhi an cuideachd fir air am
biodh a Bhreac na 'bhi na chomhradh. A
charaid, na innis sgeul ach anabarrach aineamh
mur 'bheil urrainn agad : agus na bi idir
a sgaoileadh soisgeil Thubhairt-Thabhairt. Tha
e a cur fir 'us mnathan 'an aghaidh a cheile ;
tha e a togail aimhreit eadar peathraichean 'us
braithrean, clann 'us parantan, coimhearsnaich
'us cairdean, Tha 'chas cho siubhlach 's a tha
'theanga luasganach, agus far am faigh e
fardach cha bhi gu brath sith. Tha daonnan
gleadhar 'us gearan 'na cheann. Tha e a cur
coire air cuideigin a ghnath, agus mur a bi
thusa na d' eascaraid d' a eascairdean-san, bidh
esan na eascaraid agadsa, agus, ma thachras e
ort, gun fhios dhuit, 'san dorcha, cuiridh e
'chas romhad agus bristidh e do shron."

'• Tha uasal eile an sud a bu mhaith learn do
bheachd fhaotainn air," arsa Mise; " 's e sin
B' thearr-leam."

" Cha 'n 'eil fhiosam am faca tu riamh fhrea-

gaii' Mi-fhein, " dealbh iia leisg a b' abhaist a
bhi shuas aig a Chaisteal. Tha a' chlach
shnaighte so a dealbh mnatha air a' bheil fior
choltas na leisg. Tha an sguab, leis am bu
choir dhi a bhi 'g obair, thar a guaihie, a lamh
clili a sgriobadh a cruachain, 's a beul fosgailte
gu' ckiasan a miananaich. Sin agadsa B'fhearr-
leam. ' Bidh nine gu leor air am maireach.'
' Thig cuideigin an rathad a bheir cuideachadh
dhuinn.' Thig an Geamhradh air 's bidh am
buntata aige 's an talamh, arbhar air na h-ach-
aidhean, a thigh gun tuthadh, 's an aite lamh
a chur ri gniomh ni e mianan mor farsuing, '.i
their e b' fhearr gun robh am buntata stigh, gun
robh an t-arbhar croite, an tigh tuthta.' Ach
cha robh riamh rath air B-fhearr-leam. Tha
Dia, tha 'n sean-fhacal ag innseadh dhuinn, a
cuideachadh an neach a ehuidicheas e-fhein.
Agus ma 's maith leat ni a dheanamh gu
d' thoil, dean fhein e. An duine sgeanail 's an
duine toileil cha bhi e idir air deireadh, ann an
nithean aimsireil no spioradail. Cha bhi e ri
gearan no ri canran, agus cha bhi e gu brath
gun chairdean,"

Bha dleasnas g'ar gairm. Dh' eirich sinn a
ghabhail an rathaid. Bha a' ghrian air crom-
adh, 's gus i fhein fhalaoh air chul nan stuc.
Dh' fhag mi beannachd aig mo charaid. Gu
ma fearr an ath chomhail.

BREITH CHRIOSD.

[Tha la Nollaig, a reir an nos ur, a deanadh
greim air an duthaich . Ann an Sasunn agus an
tirean easbuigeach eile tha moran tuilleadh meas
air an la so na tha air la na bhadhna ixire. Ann
am bailtean na h-airde deas tha na h-eaglaisean
fosgailte agus cothionail chrabhach a deanamh
aoraidh cridheil do'n Tighearua. Cha'n eil an
sealladh ceudna trio feadh na Gaidhealteachd
fathast, ach tha teagasg an la naoimh so a
drughadh air cridheachean mhoran. 'S fhada
o'n sgriobhadh na roinn a leanas agus tha iad
a dearbhadh gu robh daoine crabhach anns a
Ghaidhealtachd a bha cuimhneach air ciall agus
brigh na Nollaig. J
" Bu trom-shamhach tosdach bha bhuaile 's an

t'aohadh
Cha chualas aou fharum no gluasad ni ' mo
Ach a chuairt-ghaoith ag osnaich air feadh nam

beann dosach
A's borbhan nam bras-uisg' ri monmhor roimh

loin
Sguirdriop agus carraid, agus gleadhraich a'bhaile
Chaidh gach ainmhidh a' s duine gu samhchair

a' s sith
Sguir an uiseag d'a h'oran, bha tosd air an

smeorach
'S chaidh an treabhaiche dhachaidh gu h'ais-

neulach sgith.

Bha' ghealach air eiridh, a's gorm-bhrat nan

speuran
A' dealradh le reultan cho fad 'sa bu leur
Bha buach'lean Bhetlehem air muUach nan

sleibhtean
A' faire an treudan mu'n eireadh dhoibh beud.
Leo b'eibhinn an sealladh, ri fann-ghath na

gealaich
Bhi faioinn na spreidhe 'nan luidhe air an

fheur :
Leo bu mhilis bhi 'g eisdeachd na spideig an

geugan
A seinn do na reultan bha 'dealradh 's an speur.

Ach chumiaic iad sealladh a b'eibhinne gu fada
Mu'n d'thainig a mhaduinn a dealradh 's an

speur ;
A 's chual' iad guth-molaidh bu mhike gun

choimeas
Na oran na spideig na suidhe air a gheig :
Feuch thainig orr' aingeal a dh'innis dhoibh

naigheaohd
'S ghrad dh' fhuadaich e'n t'eagal bha orr' aig

an am
Dhealraich gloir Dhe uim', mar lochran bha

eudann
'S bu ghile bha eudach na sneachda nam beann.

Na bitheadh oirbh eagal, ach eisdibh le

creidimh
'S na cuiribh an teagamh an sgeul th' agam

dhuibh :
'N diugh rugadh dhuibh Slan'eai 'am baile righ

Daibhidh
'Bheir soars' agus slaint' do gach al agus linn
'S a chum a's nach seachainn sibh naoidhean na

maise
Thugaibh aire do'n deis' air an aithnich sibh e :
Gheibh sibh e 'm prasaich, 'am brat-speillidh

paisgte —
Sin comhdach gun mhorchuis neo-riomhach

Mhic Dhe.

Cha luaithe a thubhairt an t' aingeal so riutha
Na chual iad 's na speuran mor luath gloir ro

bhinn
'S air togail an suileau feuch a nuas orra

thuirling
Mor chuideachd thar cunntais do ainglibh a

seinn —
" Gloir do Dhia anns na h' ardaibh — Dha

canaibh Hosana
Air talamh biodh sith, agus deadh-ghean do

dhaoin'
Uil' onair biodh Dha-san a dhealbh innleachd

sliinte
Grks De, trid an t-Slan' ir cha chaochail a

chaoidh,"

Air. 2.

191S.

IS LOCHEAN T' FHOCAL."
Ps. cxix. 105.

Tlia dorcliadas feumail acli ciod e flieuni no
aobhar cha f lireagair na h' uile gu h' aonsgeulach.
Is leoir le cuid gum bheil an dorcliadas ann an
carsa naduir. Theii- fear eile gun deach an
dorcliadas a chur ann am freasdal agus trocair
Dhe a ghairm an duine o obair gu fois. Their
an treasa fear nach robli meas air soillse niur
an robh solas againn air an dorchadas. A eh
ciod air bitli ar beacbd, is eigin dlminn uile
gabhail ris an dorchadas an uair a thuiteas
a ssiail thai an t' soaghail an ceann each
ceithir uairean fichead. Cha toil leinn an
dorchadas aoh tha sinn a gabhail ris mar aon
de na nithean nach gabh seachnadh. Gle
thrath thug daoine innleachdach oidhirp air
lamh-an-uaehdar fhaotaiun air, ach a dh'
aindeoin gach oidhirp tha an dorchadas fathast
gun ioniain air falbli. Cha robh seoltachd dhaoiiie
buileach gun tairbhe agus ann an tomhas nior
thug an soaghal buaidh air. Gidheadh, tha
aon seorsa dorcliadais ann nach eil furasada a
cheannsacliadh-dorchadas a pheacaidh. Thug
feallsanaich le'n ard-flioghluni oidhirp air oidhche
a pheacaidh a shoillseachadh ach clia b' fhearr a
tliolladli an lochrain an dorchadas na coinneal
ann an ceo toiteach a bhaile mhoir. Bha 15chrain
ann a thilg beagan soluis air oidhche dhubh
a pheacaidh agus a chraidh ach clia' n ann
aig cagailt shaoghalta a ohaidh an lasadh.
Cha' n ann san Eiphit no am Babilon, anns
a Ghreig no anns a Roimh, anns na h' Innsibh
no ann an China a chaidh an lasadh. Cha' n ann
an duthaich mhor bheartaoh ach ann an tir bheag
bhochd agus am measg sluagh le beagan foghlum
a chunnaeas an toiseach lochrain a dealradh
air dorchadas a pheacaidh. Ann an lamhan
faidheau Israel bha lochrain a thug buaidh air
an dorchadas so. An deigh ua faidhean thainig na
deisciobuill le lochrain a las iad aig an t' solus a
bha agus a tha na sholus do' n t' saoghal.
Chaidh na h' abstoil a tuath agus a deas,
an iar agu.s an ear le solus glormhor
an t' soisgeul nan cuideachd agus tha fir agus
mnathan naomha an diugli anns gach cearn
de' n t' saoghal a sgaoileadh an t' soluis, a

sgapadh an dorcliadais agus a treorachadh
dhaoine o aingeachd agus neo-ghloine chum
naomliachd, gloine agus fireantachd. B'e lochran
na faidhean teagasg a bhiobuill agus tha an
lochran ceudna againn, facal an Tighearna.

Caite am bheil lochran a shoillseachadh na
dachaigh a chuireas sinn an coimeas ris 1
Faodaidh comhurtachd agus eadhon foghlum
a bhi ann an tigli ged tha na dorsan glaiste
agus na h' uinneagan diiinte ann an aghaidh an
t' soisgeul. Faodaidh aii solus dealain a bhi
boillsgeadh air balla agus air urlar le soillse a
dhallas ar suilean ach cha ii'eil anns an dachaigh
nach aithne solus an t' soisgeul ach tiugh dhor-
chadas. Biodh am bothan beag le aon chruisgean
dubh an crochadh air tarunn chrom ach uia tha
an biobull ann an urram agus a theagasg a
riaghladh cridheachan a mhuinntir, tha solus
anns an tigh sin. solus a chuireas maise air
an dachaigh bhochd le ballachan ruisgte agus
a h' urlar gun aodach \ki\

'Se 'm biobull a shoillsicheas baile agus tir
cho math ris an dachaigh. 'Sann re an
dorcliadais a tha mort agus meirleadh agus
droch gniomhachas an t'saoghail air an deanadh.
Thigeadh goinne soluis air na bailtean mora
agus cha chum arm dearg an righ na h'
aingidh fo smachd. Tha an inntinn dorcha
agus an cridhe dubh aig luchd an uile, ach
fosgladh an t' aingidh a chridhe agus inntiini
do sholus an t' soisgeul agus cha bhi feum air
priosan, bithidh an drongair na dhuine stuama
agus am meirleach na dheagh choimhearsnach.
S' mor olcas an t' saoghail agus dh' fheuch
lighichean gun aireamh a chreuchdan a leigheas.
Chuir aon earbsa ann an sgoiltean, a glaoidli
sgoiltean fho.sgladh agus gun dunadh iad na
piriosain. Tha fear eile ag radh, "thoirtuarasdal
math do dhaoine, tighean anns am bheil comh-
urtachd agus obair ann an riaghailt agus brisidh
tu curaliachd Shatain anns an t' saoghal."
Deanadh daoine ua thogras iad agus tha gach ni
a tha air a dheanadli ann an treidhireas ri
mholadh ach cha 'n aithne dhuinn ach aon
lochran a sgaoileas dorchadas a pheacaidh
agus is e sin an Soisgeul aig lo.sa Chriosd.
Faiceadh an duine e fain na pheacach agus
tuigeadh e giir e Chriosd am Fear saoraidh agus
cha bhi e fada o chumhachd an dorchadais. Ged

a tha aingeachd 'n ar dutliaich fein a dliuisgeas
bron anil an cridheaclian nan creidniheacli tlia
ar bailtean naomh seach bailtean mora nan
cinneach aig iiach eil eolas air an t' soisgeul.

'Se am biobull an lochran airson malairt
an t' saoffhail. Tha moran am beachd nach
eil teagasg a bhiobuill freagarrach airson
malairt agus tha am beachd mearachdach
so a buaradh dhaoine agus a toirt orra ceilg
agus seoltachd a gnathachadh. Faodaidh soir-
bheachadh a blii aig luohd na ceilg car tacan
ach cha' n fhada a mhaireas an rath. Bha gille
og a dol a mach do dhuthaich chein far am
bitheadh laimhseachadh raor aige agus fhuair e
cuireadh o luchd-eolais an coinneachadh ann
an tigh-cuirm oidhche no dha mun robh aige ri
seoladh. Bha seaii mharsantan an lathair agus
labhair fear a bha aim an ard urrani air a
mhodh so — "Cluinnidh thu daoine ag radh nach
dean duine feum gun cheilg an diugh, ach
tha toil again comhairle a thoirt ort agus
rabhadh a thoirt dhuit. Tha mise cor agus da
fhichead bliadhna ri malairt, agus, mar is aithne
dhuit, chaidh an saoghal gu math leam, ach cha
d' thug mi'n car a neach riamh. Bi dileas agus
dichiollach ach na gabh cothrom eucorach air
neach gu brath." Rinn an scan duine so
obair-la ann an solus a bhiobuill agus air teachd
na h' oidhche rinn e suas a chunntais aims an
t' solus cheudna. Xa'n robh a sheorsa lionmhor,
bhiodli earbsa agus cairdeas am measg hichd-
malairt nach eil ann.

'Se am biobull lochran na h' eaglais. Biodh
a sholus a dealradh ann an cridheachan an
t' sluaigh agus bithidh slainte .spioradail aig a
cho-thional. Tha an eaglais mar thigh-eiridinn
aims am bi an spiorad leointe air a leiglieas
agus is e lochran an fhocail a tha na ligh-
ichean a tionndadh air gach trioblaid agus
eucail. Lasaidh solus a bhiobuill a suas na
frogan dionihair dorcha ann am beatha a
pheacaich. Tha a theachdaireachd freagarrach
aims gach suidheachadh, agus tha solus a 16chrain
a soillseachadh gach ceist a tha dorcha agus a
deanadh soilleir gach ouis a tha doilleir.

Tha aon ni eile a tha fillte suas ann an
dorchadas as eugmhais lochran an fhocail.
Ann am beachd gach treubh agus cinneach
tha am bas agus dorchadas gle fhaisg air
a cheile. Bithidh sinn a labhairt air oidhche
dhorcha a bhais agus cha 'n ann gun aobhar.
Tha an inntinn nadurra gun chobhair ann
an lathair dorchadas na h' uaighe. Bha na
h' Eiphiticli a lasadli choinnlean aig uaighean
nam marbh agus daoine beartach a cur air
leth nan dileab airgiod a cliuniadh solus
laiste mu' n aite taimh. Tha an lethsgeul ri
ghabhail ach ciod e an lethsgeul a tha aig
moran na' r linn fein a tha diultadh an t'

soluis a sgaoileas dorchadas a bhais agus na
h' uaighe. Tha teagasg a bhiobuill furasda
a thuigsinn agus tha e a sasuchadli iarrtais
ar cridheachan. Tillidh a cholunn do' n tiir,
agus tillidh an Spiorad do' n Spiorad o' n d'
thainig e. Thug losa Chriosd buaidh air an
uaigh agus air a bhas agus iadsan aig am bheil
spiorad Chriosd agus a tha a basachadh aunsan,
theid iad troimh dhorchadas a ghlinne chum na
rioghachd shiorruidh aims am blieil solus air
nach tie smal. — Amen.

A BHLIADHNA A DH' PHALBH.

Gun teagamh, bha da mhios dheug arms a
bhliadhna a dh' fhalbh, ged nach eil e furasda
a chreidsinn. Chuir gaoir nan cuig miosan .
deireannach fuaim chacli as ar cluasan agus
as ar cuimhne. Gach ni a thachair amis an
t' saoghal, eadhon eachdraidh ar duthcha fein
agus meanbh-eachdraidh ar sgireachdan, tlia
iad uile ann an ceo na cuimhne agus an cogadh
le thachairteas a seasamh a mach mar bheanntan
arda ann an cuan na h' aimsir. Ach ged chuir
an cogadh le uamhas gnothaichean eile as ar
n' aire, bha a bhliadhna a chaidh seachad a
giulan a h' uallaich fein do cliall agus do
bhuannachd do dhaoine. Bha an Tighearna
na fhreasdal a fiosrachadh an t' sluaigh mar
anns na bliadhnachan a dh' aom. Thainig
soirbheachadh le cuach Ian gu aon agus
cilldachd le goiiie feibhneas gu neach eile. Bha
slainte gun bhristeadh ann an crannchur cuid,
easlainte le iomagain ann am beatha cuid eile.
'S ainmig neach nach do chaill caraid a dh' fhag
aite falamh na chridhe nach lion e gu crioch a
thuruis. Theid aig an oigridh air cairdean lira
a chruinneachadh mun cuairt orra, ach an uair
a thig sinn gu bliadhnachan cha'n urraiji
dliuiim cur an aite nan sean chairdean. Tha an
cridhe ag aomadh na' n deigh agus an inntinn
'ga gairm chum an t' saoghail shiorruidh agus
neo-fhaicsinneach a tha gach bliadhna a tarruing
dliith. Ann an am na h' oige drugliaidh teagasg
spioradail air a chridhe mhaoth, ach tha sinn a
cruadhachadh le aois agus nithean ainisireil a
deanadh greim oirnn. Air an laimh eile, ann
an gliocas an Fhreasdail tha bas ar cairdean
a tuiteam le buille throm oirnn agus tha sinn
a sealltain le ddrachd agus ciocras m6r troimli
dhorchadas an t' saoghail chum na siorrachd
anns am bheil muinntir ar gaoil a feitheamh
oirnn. Tha ar n' nine uile a ruith agus is e ar
gliocas agus ar dleasdanas sinn fein a ghiulau
mar dhaoine aig nach eil aonta air na bliadh-
nachan. Chaidh moran thar an aisig re na

Lliadlina-iia saighdearan calma ami an ireunadas
a neart. Gu bailtean mora agus beaga na
duthcha, gu gliiin agus clachain ua Gaidhealtachd
thainig teachdaireachd o' n Fhraing a dbuisg
bron agus a thaisicb gruaidhean. Tha iomadh
gaisgeach na shineadh ann an tulaich chein ach
tha a chadal cho seimh s' ged bha e ann an
duslach athraichean. Mar dheagh shaighdear
leag e sios a bheatha airson cliu agus saorsa a
ilhuthcha. An uair a dh' iobair e fein ann
an fein-aioheadh a gliraidh, uach fheum sinn a
c-hreidsinn gun d' fhuair e sokis nuadh air an
fliirinn, gu bheil gradh agus fein-aicheadh aig
steidh agus bunait a Chreidiinh Chriosdaidh.
Feumaidh mi letb-taghadh a sheachnadh agus,
air an aobhar sin, cha bhi mi g' ainmeachadh
ueach sam bith, ach tha co-mhothachadh agus
truacantas againn ris na cairdean a tha g' ionn-
drain nan laoch nach till.

"Coinnichidh ara beartach agus am bochd a
<;heile, is e an Tighearna a rinn iad gu leir."
Bha iad taireil air a cheile gu trie agus bha an
gamhlas a togail aimhreit agus strith 's an
duthaich. Bha daoine grunndail a tuigsinn
gu' n robh iad a tuiteam agus a seasamh comhla,
ach a nis cha' n fhaod e bhi naeh tuig iad uile
gur braitlirean iad darireadh, agus an uair a
thig sith agus a theid obair na duthcha air
aghaidh mar a b' abhaist, tha sinn ann an deagh
dliochas gu' m bi spiorad oairdeil, earbsach g' an
tarruing ri cheile.

Thuit aon no dha a bha ainuieil anns an
rioghachd air a bhliadhna a dh' fhalbh. Anns
an t' samhradh chaidh loseph Chamberlain gu
fhois. Bha e na dhuine comharrichte na la
agus na linn. Bha e na dheagh charaid do na
bochdan agus ciod air bith a bhreth a bheir
eaohdraidh air beachdan a bha e a' g aideachadh,
cha'neil teagamh nach do thoill e ard urram
agus cliu airson a sheirbhis do' n rioghachd.

Aig deireadh na bliadhna thainig anteachdaire
dana airson gaisgeach treun a thug buaidh air
iomadh namh-Iarla Roberts. Ann an eideadh
an t' saighdear agus ann an eisdeachd nan
gunnachan mora, chaidh an sean ghaisgeach a
ghairm gu dhuaia. Cha' n eil iad lionmhor a
rinn seirbhis do 'n rioghachd a chuireas sinn
ann an coimeas ris, agus gu sonruichte anns na
bliadhnachan deireannach an uair a bha e mar
shean fhaidhe a toirt rabhadh do'n duthaich gu
robh cunnart mor a bagairt a sgrios. Na' n do
ghabh an rioghachd a chomhairle agus i fein
uidheamaohadh airson a chogaidh, tha sinn a
creidsinn aon chuid nach robh cogadh 's an
t' saoghal an diugh no nach maireadh e cho
fada agus a tha e coltach gun dean e. Bha
larla Roberts na dhuine math. Bha e na
charaid math do na saighdearan agus ghradhaich
iadsan esan le gradh nach do choisinn ceannard

airm ach ainmig feadh nan linnteau. Rinn e
deagh shaighdearan do na gillean a ghabh orra
fein boidean ann an arm dearg an righ agus
mor agus mar a bha a sheirbhis anns an t' seadh
so, b' fhearr gu m6r na rinn e a chur cruadal gun
fheum agus buaradh a slighe an t' saigdear.
Bha an rioghachd na farsuinneachd a seinn a
cliliu, agus tha e nis soua, am mealltain duals
an deagh shaighdear ann an tlaitheamhuas nan
naomh. Ann an seirbhis na h' eaglais thuit
iomadh fear air am bi ionndrain. Chuir cuid
seachad an laithean ann an eileanan iomallach
agus ann am bailtean beaga na duthcha. Cha.
chualas an ainm taobh a niach na sgir anns an
robh iad a saorachadh. Ach ged nach robli
an obair ainmeil ann an seomraichean arda na
h' eaglais air thalamh, cha bhi iad gun an duals
ann an ionadan arda na h' eaglais air neamh.
" Is maith, a dheagh sheirbhisich fhirinnich :
bha thusa firinneaoh ann am beagan do nithibh,
cuiridh raise os ceann moran do nithibh thu :
imich a steach do aoibhneas do Thighearna."

Bithidh ionndrain shonruichte ann an ard-
sheannadh na h' eaglais air dithis a shuidh ann
an cathair ard chuirt Eaglais na h' Alba. Bha
an t'ollamh Mitford Mitchell na mhiuisteir a
choisinn mor chliu agus deagh-ghean, gu sonrui-
chte ann an iar eaglais Abair-eadhainn. Leig e
dheth obair sgireachd mun " d' fhailnich a
shuil, ni mo a threig a neart e," ach cha do leig
e dheth dreuchd na h' eaglais. Bha e dichiollach,
dealasach agus diirachdach " ann an am agus
ann an an-am." Cha d' rinn e caonnadh air a
neart no air a mhaoin ann an obair a Mhaighstir.
D'fhag e earrann do bheairteas a chuideaohadh
obair na h' eaglais aig an tigh agus ann an
tirean fad as. " Air dha bhi marbh, tha e
fathast a labhairt." Aig deireadh ua bliadhna
fhuair an t' oUamh T. B. U. Niven fois. Bha
esan mar an ceudnaann an cathairard-sheannadli
na h' eaglais agus cha robh am measg cleir :ia
h' alba no easbuigean Shasunn fear a bu dreach-
mhoire na e. Chuir e seachad a laithean ann
am baile mor Ghlascho far an do chruinnich e
co-thional m5r do niharsantan agus luchd-malaii t
a bhaile. Chaidh a thogail ann am Bailebhroin
ann an Gaidhealtachd Shruithleadh affus bha

o

taobh blath aige ri muinntir agus ministeirean
na Gaidhealtachd.

Ged nach robh e na j^hears-eaglais, tha o
iomchuidh anns an duileag Ghaidhlig gun cuirea-
maid ainm an oileanaich fhoghluimte a bha fada
a teagasg Gaidhlig ann an oil-thigh Dhuneidinii
— Domhnall MacFhionnghain. Bha e na dhuine
c5ir, oairdeil a choisinn cliu dha fein agus d' ar
c^nain. Leag e bunaitean na caithir Ghaidhlig
gu diongmhalta agus chuidich e a h' aite
dligheach a thoirt do' n Ghaidhlig am
measg oileanaich na rioghachd. Ged a bha

eolas domhain agus farsuinn ghiulan e uallacli
gu h' iriseal, agus shuidli cleoca a sgoilearaclid
air cho aotrora ri lion an damhan-allaidh.

Ann an aid-sheannadh na h' eaglais bha da
ni ann a tharruing aire na cleir agus na duUiclia
OS ceann gacli cuspair air an robh deasboireachd
dleasdanas na li' eaglais Chriosdaidh do na
cinnich nach d' f huair fhathast eolas air ar
creidimh, agus aonaclid nan eaglaisean n' ar
duthaich fein. Tha an da ni so ann an dluth
dhaimh. Ma cbaitheas sinn ar maoin agus ar
saothair a cogadh an aghaidh a cheile, tha e
soilleir naoli dean sinn ar dleasdanas ri' r
co-chreutairean ann an Africa, anus na h'lnnsibh
agus ann an China. Tha creidimh an fhaidhe
bhreige, JMohammed, a sgaoileadh ann an Africa
agus niur a dean sinne oidhirp laidir, clia' n e
mhain nach sgaoil sinn iompaireachd Chriosd
ach bithidh sinn ann an cunuart a bin call
moran a chruinnich ar soisgeulaichean o bhratach
Chriosd.

Chuireadh beachdan nan daoine taghta a bha
ann an comhairle leis an eaglais aonaichte shaoir
mu choinneamh na cleir. Chunnacas nach robh
daoine uile gu leir a dh' aon bheachd, gu robh
ouid fo amharus nach robh sean oighreachd na
ir eaglais cho teariiinnte agus a bu mhath leo.
Le foighidinn fosglair gach snaim a tha teann
agus thig solus air cuisean a tha dorcha.
Cha d' thainig an ard-sheannadh gu co-dhunadh
sonriiichte sam bith ach chaidh na ceistean a
thog deasboireachd a chur gu cleir na duthcha,
agus mur an robh an cogadh a toirt suas ar
n' aire cha n'eil teagamh nach robh cainnt
agus connsachadh ri chluinntinn uni aonachd
nan eaglaisean roimlie so. Cha dean cabhag
feum ann an aobhar cudthromach de' n t' seor.sa
so, ach le foighidinn agus deagh ghean an
t' sluaigh, agus fo stiuradh an Fhreasdail thig
aonachd agus sith agus ath-bheothachadh air
creidimh slainteil anns an tir.

TAGHAL LARAICH ANN AN
EARRAGHAIDHEAL."
Ughdar — Tbmas Caimbeul.

Ann an samhchair na glomain is smaointeachail

uair
Bha mi cnuasachd le aigne 'bha trom
Air gaoth-luasgadh na luichnich mo thiomchioll

na cluain :
Bha uair tigh mo shinnsear 's an fhonn.

Gu fasail, na smiir, tha 'n dachaidh gun cheann;
'Us uaigneach an crann 'm bheil am fitheach

a tamh.
An t-slighe fo fhiar, 's luchd-triall orra gann,
Dh' imich sealgair :uam fiadh '.s an gaisgeach

air am,
Thun nam beanntan 'tha 'g iathadb mu'n

traigh.

Ach na m' shiubhal 'sann fhuair mi, ged b'

fhasail an ceum,
Mu'n chloich uaire 'bha uaine le aois
Aon ros anns an fhasaich air fhagail leis.

fhein
'Cur an oeill far 'n robh garadh nan laoch.
Mar lonraic "un bhi-athair, na dh' fhagadh

d'a linn,
'An samhchaireachd naduir, fiathaich bha

'bhlath,
A pogadh 'san uaigneas 'n gath-greine chaidh

cli ;
Bha'n corra-bad 's an droigheann 'cur sguil air

gach ni
Far 'n robh fliir so mo shinnsear a fas.

Lus mills na fasaich, 'us samhladh gach ni

A tha maireann nam' chridhsa cho fas —

Uile aitreamh an t-s61ais ged 'thniteadh a.

sios
Cha diobair mi m' fhoighid gu brath.
Chuir fasaich nan geaaaibh, nil' Earrachail,

iir,
Ann an laithean a mheallaidh 's micmeanmna

le cheil,
Leis na sgail tbainisg 'dh' araicheas gradh agus

sunnd.
Mar aisling na h-oidhche, ri m'anam dubh-chid,
A fagail na fasaich nan deigh.

Bi ciuin, mo throm spiorad ! tha gliocas gad'

dhit,
'Nuair tha'n diblidh 'san t-anmhunn a pramh.
Bi laidir mar charraig a' chuain sheasas

stritli
Na mile stuadh borb air an traigh.
Troimh chunnartan tubaist, 'us miiig luchd na

spid.
Do ghnuis biodh gun mhuthadh, do mhisneach

biodh ard :
Seadh, eadhoin an taimn 'rinn thu aoradh gii

faoin
Cha duisg tuilleadh osnadh na cuimhne nad'

thaobh :
'Se ghiulan 'bheir buaidh air an dan.

E. C.

Air. 3.

191S.

NA TRI CRUIN.
"Chriui thu e le gloir agus le h'urram." — Ps. viii., 5.

Tha Dia a gairm dhaoine gu bhi nan righrean
agus gu bhi a sealbhachadh tri cruin. An uair
a chruthaich E an duine air tus chuir E crun
naduir air a cheann. Tha e aii- innseadh dbuinn
gun do bheannaich Dia Adhamh agus Eubb
agus gun d'thubhairt E riu, " biodh uachdar-
anachd agaibh os ceann eisg na mara agus os
ceann eunlaith nan speuv agus os ceann gach ni
beo a ghluaiseas air an talamh." Thug Dia
tuigse agus eolas do 'n duine nach d' thug E do
na h' ainmhidhean agus mar so bha e comasach
air a bhi a' riaghladh anr s an t' saoghal. Tre
pheacadh chaill an cinne-daonna tomhas mor
de 'n chumhachd a bha aig ar ceud shinnsre.
Thuit iomadh seud luaclimhor as a chrim ach a
dhaindeoin sin tha sinn a' faicinn gum bheil an
duine fhathast na uachdaran anns an t' saoghal.
Tre an tuigse agus an t' eolas nadurra a thug
Dia dha, tha an duine comasach air beathaich-
ean an t' saoghail a cheannsachadh air chor agus
gun dean iad a thoil. A thuille air a so, theid
aige air srian a chur air cumhachdan folaichte
naduir. Ged a tha cas an duine mall seach cas
an eich theid aige air carbad a dhealbh a shiubh-
las ceud mile anns an uair. Theid aige air
snamh mar iasg fo 'n fhairge agus eiridh e air
sgiathan na gaoithe na 's airde nan iolaire.
Ged nach eil neart na leomhain ann an gairdean
an duine fhuair e cumhachd bho Dia nach eil
aig creutair eile air thalamh. An uair a bha an
salmadair a coimeas an duine na phearsa ri
nithean mora a chruthachaidh bha e ga fhaicinn
beag agus lag agus thubhairt e na inntinn ri
Dia "Co e an duine gu 'm biodh tusa cuimh-
neachail air agus mac an duine gu'm fiosraicheadh
tu el" An uair a thug Dia do 'n t' salmadair
sealladh air an staid urramach anns an deachaidli
an duine a chruthachadh, thubhairt e "rinn thu
e beagan na b'isle na na h'.aingil agus chriin thu
e le gloir agus le h' urram." Nach bochd a ni,
mata, gu 'm feum sinn aideachadh nach eil a
h' uile duine a cur tiodhlac phriseil Dhe gu buil
mhath. Is trie a tha daoine a tilgeil a chruin
neamhuidh anns a' pholl. Tha e fior gu 'n
" d' rinn Dia an duine direach ach dh' iarr iad
fein iomadh innleachd a niaoh." Leis na h'inn-

leachdan so tha e gu niinic a' mort agus a'
marbhadh a cho-chreutair. Tha e a' cumail air
ais rioghachd Dlie air an talamh. Ann an aite
dha a bhi beagan na 's isle na na h' aingil, tha e
gu trie na 's isle na na h' ainmhidhean. Ach
thigeadh e dhuinne a bhi faicilleach agus a
bhi toirt gloir do Dhia leis na talantan a thug
E fein dhuinn, oir thig an la anns an " d' their
E do gach aon a reir a ghiomhara."

Tha Dia a cur an dara criin, crun grais, na 'r
tairgse tre losa Criosd. Do gach aon a thig da
ionnsuidh tha E a gealltain cuibhrionn
ann an oiglireachd neo-thruaillidh, agus neo-
shalach nach searg as. Tha Dia a' toirt
toradh an Spioraid do gach aon a tha a' deanamh
seirbhis Dhasan. Tha e a cur criin grais os
cionn a chruin nadurra. Is iad na seudan a tha
a' dealradh anns a chrun so " gradh, aoibhneas
sith, fad-fhulangas, caomhalachd, maitheas, creid-
imh, macantas, stuaim."

Anns an treas salm thar a clieud tha Daibh-
idh a' gairm air anam Dia a bheannacliadh agus
tha e ag radh — " 'Se mhaitheas dhuit do
pheacanna gu leir, a shlanuicheas t' easlaintean,
a shaoras do bheatha o sgrios, a chriinas thu le
caoimhneas graidh agus caomh throcairean."

Tha an tieasa crun ri shealbhachadh ann an
gloir. Tha Dia a cur crioch air gach obair air
am bheil E a' toiseachadh. An duine a tha
dileas anns a bheatha so, tha e air fhailteachadh
aig ceann a thuruis mar dheadh sbeirbhiseach.
Chunnaic Eoin sealladh air na naoimh ann an
lathair Dhe, oir tha e ag radh "rinn iad aoradh
Dhasan a ta beo gu saoghal nan saoghal, agus
thilg iad sios an criiin an lathair na ligh-
chathrach." Thug na naoimh buaidh tre an
C'eannard agus mar so tha e air a thoirt dhaibh
a bhi riaghladh maille ri Righ na gloire. Cha'n
eil sinne ann an doigh sam bi a toilltinn nan
crian a tha Dia a thoirt dhuinn mar shaor-
thiodhlac. Cha 'n urrainn dhuinn an cur air ar
cinn le 'r lamhan fein mar a rinn Napoleon. An
uair a chaidh esan a shuidheachadh mar righ air
an Fhraing, dhiult e a bhi air a chrunadh leis a
phapa mar bu nos leis na righrean a bha air
thoiseach air. Thubhairt e gu' m b' ann le
chomas fein a choisinn e an criin agus uime sin
nach gabhadh e an criin a lamhan duine sam bi.
Cha 'n ann mar so a tha sinne ann an lathair
Dhe. Thug E dhuinne tuigse agus eolas leis am

bheil sinn comasach air a blii 'g eisdoachd I'is a
•chuireadh ghrasmhor a tha E a toirt dhuinn a
bhi n' ar lighrean maille ri Mhac, losa Criosd.
Tha e cur a mach a Spioraid a, chum agus gu 'n
gabh sinn an crun a tha E a' tairgsinn dhuinn,
agus gu'm faigh sinn seilbli air rioghachd neimh.
An uair a dh' fhoillsichear an t' Ard-bhuachaille,
gheibh sinn " crun na gloire nach searg as."

U. A. G.

BELGIUM.

Tha suilean an t' saoghail air Belgium, an
duthaich bheag mhifhortanach, agus air a shiagh
a tha aon chuid air an saltairt fo chasan na
namhaid nan tir fein no am freasdal caoimhneis
nan coigrich am measg nan coimheach. Tha an
rioghachd bheag so a' toirt sean duthaich Israel
na 'r cuimhne. Gun teagamh, cha sheas an
coimeas gu ceithear chearnach anns gach seadh,
ach leigidh mi ris gu bheil iad nan eachdraidh
agus nan suidheachadh coltach ri cheile. Cha
robh fearann farsuinn aig Israel, ni mo a blia a
sluagh lionmhor ach a rithist agus a rithist leag
righrean uabhrach suilean sanntach air an
rioghachd bheag so.

Re iomadh linn bha an Eiphit anns an airde
deas na rioghachd chumhachdach agus blia
Siria agus Assiria nan rioghachdau treun auns
an airde tuath agus an ear. Mar gharadh-
droma eadar da tharbh, bha duthaich Israel
eadar an Eiphit agus Siria. Chisneachadh
gaisgich na h' airde tuath gach cinneach agus
treubh a blia am fagus dhaibh ach fois cha
ghabhadh iad cho fada agus a bha an Eiphit a
toirt dulain dhaibh anns an airde deas. Cha
robh slighe do 'n Eiphit ach fearann Israel agus
mur a cordadh e ri Israel rathad mor a dheanadh
de'n rioghachd airson nan coimheach cha robh
aca ach dol a chogadh. Gle thric thug iad
deadh chunntas orra fein agus thainig air an
namhaid teicheadh, ach mar a bu trice thachair
na h' Eiphitich agus an namhaid ann an teas
meadhoin Israel Bu choma co thug a bhuaidh,
bha achaidhean agus fionliosan Israel air an
sgrios agus goi'ta agus cruadal air fhagail mar
dhileab aig Israel. Mar so cha robh moran
bhliadhnachan a ruith gun chogadh air mach-
raichean agus raontan Israel. Cha robh sliochd
Abram leisg gan dion fein agus air an cuartach-
adh le naimhdean, mar a bha iad, cha robh
meirg ag itheadh faobhar an claidhean, ach bu
thruagh an caradh agus bu mhor am mifhortan
gu robh feachdan airm nan comhearsnach gu
trie nan duthaich gun shireadh, gun iarraidh.
Bha an rioghachd bheag so ann an cunnart a
bhi air a pronnadh eadar na rioghachdan mora
a bha ga cuartachadh. Mar eorna eadar
clachan-bleith cha robh dol as aig Israel. Nach

e so eachdraidh Bhelgium ? Ciod e a suidh-
eachadh ach rioghachd bheag a dh' fheuch
rioghachdan mora a smachdachadh agus a
ghlacadh uair agus uair ? Thug Moab Austrian-
acli agus Midian Spainteach oidhirp air a saorsa
a ghoid agus traillean a dheanadh de sluagh,
ach le tipachd fein agus cuideachadh chairdean
rinn i seol air a h' ainm a chumail beo agus a
criochan agus a cladaichean a ghlanadh bho
naimhdean. Tha Belgium comhnard reidh agus
air an aobhar sin freagarrach airson gluasad
shaighdearan agus ghunnachan. Gun chead
iarraidh no fhaotainn thagh feachdan na Roinn
Eorpa an rioghachd so mar bhlir na strith. Co
dhiu a bha na Belgianaich toillichte no diom-
bach cha robh leasachadh air a chuis. Bha na
Belgianaich lag agus cha robh comas aca bacadli
no tilleadh a dheanadh air na curahachdaich.
1 )h' f haotadh iad seasamh an dara taobh gun
am beatha a chuir ann an cunnart, no taobh a
ghabhail anns an strith, ach ciod air bi a
dheanadh iad bha aon ni cinntach agus b'e sin
sgrios na duthcha. Thachair so cho trie agus
thainig f6irneart agus call orra cho neo-
thoillteannach gun do ghabh na rioghachdan
mora truas dliith agus thainig Russia, Prussia,
Austria, Breatunnagus an Fhraingfo chumhnant
nach rachadh an saiahdearan gu brath a chogadh
ann am Belgium nan seachnadh Belgium leth-
taobh ann an aimhreit sam bi a dh' eireadh
eadar na rioghachdan. Sheas an coimhcheangal
so corr agus ceithir fichead bliadhna agus cha
robh cogadh an taobh a stigh de chriochan
Bhelgium o bhlar Uarerloo.

Cha 'n e beagan a bheireadh cadal na h'
oidhche o Bhismarc agus chuir e coimhcheangal
no dha ann an suarachas ach cha do ghabh e
gnothach ri Belgium ann an cogadh na Germailt
agus na Fraing anns a bhliadhna 1870. Cha'n'eil
teagamh nach robh e air a bhuaradh ach bha
fhios aige gun deach Breatunn ann an urras
follaiseach gu 'm feumadh Prussianaich agus
Frangaich Belgium a sheachnadh. Cha robh a
Ghermailt cho uabhrach o chionn da fhichead
bliadhna agns a tha i an diugh. Airson nam
Frangach, ged a tha iad eutrom, tha iad uasal
nan gnfe agus cha do bhris iad an gealladh.
B' fhearr leo tuiteam ann an laimh nan namhaid
na am facal a bhristeadh. Chaidh an la leis
na Prussianaich agus cha do nochd iad trocair
no eadhon ceartas ach gu sanntach, mosach,
thug iad Alsace agus Lorraine o 'n Fhraing.
Ged a chaill na Frangaich anns a chogadh cha
robh iad idir leagte ris an tamailt a chuir a
Ghermailt orra. Thuig an saoghal nach maireadh
sith air bunait euceartais, agus mu 'n gann a
bha ainmean Phrussia agus na Fraing tioram
air coimhcheangal na sith thoisich iad air dol
an uidheam airson cogadh as iir. Mar dha

mhadadh agus gach roineag fionnaidh a seasamh
suas o chill an cinn agus geal an CiUrean ris,
bha iad a maoidheadh air a cheile agus gun
eatorra ach Belgium. Rinn a Ghermailt
rathadan mora gu crioch Bhelgium, a leigeil ris
gu soilleir ciod e a bha na beachd. Ach cha
chreideadli muinntir Bhelgium gu robh cunnart
dluth. Cha leigeadh an naire le rioghachd sam
bi a gealladh a bhristeadh. Ach dhuisg
deasachadh na Germailt amharus, agus ged nach
robh feum aig Belgium air saighdearan ga dion
ann an saogbal onarach, thagh i beagan a
chuireadh moille air namhaid gus an tigeadh
cairdean ga cobhair. Thainig an cogadh ann an
toiseach an fhogliar, agus thar criochan Bhel-
gium bliruchd a stigh ceudan ndle Prussianach.
Cha robh an t'iomjiaii'e Uilleam agus a luchd-
comhairle dol a leigeadh le gealladh an seanairean
seasamh eadar iad fein agus buille leoin a thoirt
do 'n Fhraing. Chuir iad fios nach robh 'gan
■dith ach cead-siubhal troimh Blielgiuin agus a
dhiu a bheireadh Belgium cead dhaibh no a
dhiultadh i cead, gun "gabhadh iad an rathad
mor, olc no math le cA,ch e." Thuig na Bel-
gianaich gun robh an coir-bhreth ann an cunnart,
agus gu gaisgeil thilg iad iad fein an aghaidh
feachd na Germailt. Chuir misneach agus
treunachas Bhelgium iongatas air an t' saogbal
agus gu sonruichte air lompaire na Germailt.
Cha robh Breatunn dcas agus cha robh an
Fhraing deas, agus thainig air na Belgianaich
seasamh gun chobhair ri aghaidh na namhaid.
Ach bha Belgium ann an aghaidh na Germailt
mar abhag ann an aghaidh cu-luirg.

Chaidh na Prussianaich air bhainidh gu 'n
■deach moille a chur orra, agus chuir iad ronipa
gun deanadh iad dioghaltas air Belgium.
Thoisich mort agus marbbadh, losgadh agus
sgrios. Le lamhan dearg mar fheoladairean
mharbh iad moran, sean agus og, fir agus
miiathan, ciontaich agus neo-chiontaich.

Cha'n urrain dhuinn achreidsinn gu'm bheil
■gach sgeul a tha air aithris fior, ach an deigh
dhuinn gach ni air nach eil dearbhadh soilleir
a chur air chill, tha air fhagail de gniomhara
aniochdmhor na chuireas smal air bratach na
Germailt a mhaireas gu brath. Dh' oilltich
muinntir na duthcha agus theich iad nan
ceudan mile do 'n Ollaind. do 'n Fhraing agus
do Bhreatunn. Anns a chabhag agus an othail
dhealaich cairdean, cuid a dol aon rathad agus
cuid a dol rathad eile. Chaill fir agus mnathan
a cheile. Chaidh paisdean air seachran agus
leanabain air ehall. Tha cbrr agus ceud mile
Belgianach anns an duthaich so. Tha iad ann
am bailtean beaga agus mora agus tha sinn
uile, gann agus saibhir, ag eutromaohadh an
•uallaich agus a' freasdal dhaibh mar is fhearr is
uirrain dhuinn. Tha moran a thilg iad fein air

cairdeas na Fraing agus ceudan mile a tagair
dion agus caoimhneas ann an rioghachd na
h' Ollaind. Tha moran fathast ann am Belgium
agus is bochd an ciradh. Tha iad gun chosnadh,
gun bhiadh agus moran gun dachaidh. Tha mi
fhortan an duthcha na suilean gach la, agus
eagal air gach neach a bhilean fhosgladh agus a
dhurachd a chomhdach ann am briathran. Tha
na h' eaglaisean briagha agus na togalaichean
maiseach a chuir dreach air na bailtean na
smiir. Tha Louvain le eaglais, le thigh-foghlum
agus le leabhraichean na bhaile thobhtaichean,
Dinant, Termonde agus IMalines gun ionad
comhnaidh slan. Tha Brussels, Ostend, Antwerp,
Bruges agus Ghent ann an lamhan na namhaid,
agus mur an loisg na Prussianaich iad ann an
dioghaltas an uair a thig orra am fagail tha
eagal orm gun sgrios gunnachan Bhreatunn
agus na Fraing iad. Mar thonn na mara tha
an cogadh a sguabadh thairis air Belgium, agus
cha 'n aithnich na Belgianaich a thilleas an t' aite
anns an d' rugadli iad. Nach e sinne a bu choir
a bi taingeil do Dhia nach d' thainig namhaid
aniochdmhor do 'r duthaicli fein, agus is e tomhas
ar taingealachd an caoimhneas agus an cairdeas
a nochdas sinn ri Belgium. Le comhnadh an
Fhreasdail theid stad gun dail air obair na
h'eucoir, ach bithidh Belgium na fasach 16m.
Tha daimh againne ri muinntir Bhelgium nach
eil aig na h' uile. Tha iad de 'n aon fhuil rinn
fein, Dhealaich ar sinnsrean ann an Gaul
miltean bliadhna air ais, ach cha 'n 'eil teagamli
nach eil daimh againn fein, aig na h' Eirionn-
aich agus aig na Cimmerich riii. Ni na saigh-
dearan Gaidhealach an dleasdauas a shaoradh
Bhelgium o chuing na namhaid, agus an uair a
thig sith cha 'n fhaod sinn dearmad a dheanadh
air na Belgianaich. Chi sinn gu 'm faigh iad
cuideachadh agus cothrom air am bailtean a
thogail agus an achaidhean a chur.

GLIOCAS NAN GAIDHEAL.

Cha robh na Gaidheil comharraichte airson
gliocas saoghalta. Cha treabhadh iad mar sheis-
reach gu math agus chaill iad am fearann agus an
t' aite am measg sluagh Albainn a bha dligheach
do dhaoine aig an robh am buaidhean agus am
beusan.

Gu trie bha an lamhan ann an aghaidh a
cheile agus ghabh daoine saoghalta na h' airde
deas brath orra.

Chaidh iad a chogadh agus choisinn iad a
bhuaidh ach shealbhaich each toradh na buadha.
Chuir iad an uidh ann an gniomhara treuna,
ann an ceol agus ann am bardachd, agus an
uair a bha an aire air na nithean sin, bha each
a trusadh an oighreachd.

Ach tha na seanfhacail a' dearbhadh gu robh

iad geur - inntinneach agus beachdail. Tha

gliocas saoghalta gu leoir anus na gnath fhocail

a leanas —

" Cha glilac sionnacli cadalacli cearcan."
"Tha leisg cho mall agus gu'm bheil boclidaiu

a ghnatli aig a sail."

" Is feai-r an diugli na da nihaireKcli."

"Le foighidinii gheaiT an luch ball na luinge."

" Bidh pailteas anairt aig an deadli sliiiiomh-

aiche."

"Tha tri imrichean clio olo ri teiue."

" Ceaniiaich a ni air nach eil feum agad agus

cha'n fhada gus an reic tliu a ni a tha feumail

dhuit."

" Na cur a uiacli airgiod a cheannach aithre-

achais."

"Is airde tuathanach na sheasamh na duin'-

uasal air a ghluinibh."

" An ti theid air iasaclid tbeid e air bron."
"Is fhasa a cheud togradh a cheusadh na

gach aon a leanaa a shisuchadli."

" Gliabh uabhar a bliiadh maidne le pailteas,

a dhinneir le goinne agus a shuipeir le mi-chliu."

ORAN MHAOIS,
(EcsoDUS XV. 1-21).

Chaidh an t'each a's am marcaich' a bhathadh 's

a' chuan
'S chaidh na h' Israelich as o 'n sarachadh

cruaidh ;
A's bhuadhaich lehobhah — 's gu'n tog sinn an

aird
Oran moladh d' a Ainmsan a shaor sinn o'r cas.

'S e gairdean an Tighearn ar didean a mhain
'S e 'neartsan a bhuadhaich 'sa chiosnaich ar

namh
'Se 'n Tighearna Dia a chog air ar taobh
'S a bhuaidhich air Pharaoh, 's ar naimhdean

a sgaoil.
Chaidh a mharc-shluagh 's a charbaid a shlugadh

's a' chuan
Ann an doimhneachd na fairge fliuair iadsan

an uaigh !
Tha do lamhsa, lehobhah, ro ghlormhor gu

h' euchd,
Go's urrain do bhacadh, no cogadh riut Fein.

An namhaid a dh 'eirich a' t'aghaidh le h' uaill
Gu 'n do sgap, agus bhath thu an doimhneachd

a' chuain.
Mar an asbliuain Ic gaoith air a f uadach 's gach

ait'
Rinn anail do chorruich an casgradh gu bas.

Agus Pharaoh 's a chuideachd le 'n uaill a's le'm

b6sd
'Sa mhuir tha'n an laidhe gun phlosg a's gun deo :
Le t' anail rinn rathad do d' phobuU roi 'n chuan
'S air gach taobh dhiubb na tonnan rinn seas-

amh a suas.

Le bosd a's buaidh-chaithreaman namhaid gu'n

d' eigh,
" Leanaidh — a' s beiridh — 's bheir creach dhiubh

gu leir :
Mo thlachd tha 'n an sgrios, 'n an diobairt, 's 'n

an ar ;
Agus riiisgidh mo chlaidheamh a 's oasgvaidh

gach train !"

Sheid anail do Spioraid air aghaidh nan stuadh
Agus shluigeadh do naimhdean an doimhneachd

a' chuain
Chaidh iad fodha mar luaidhe 's an aigeal a sioa
'S o dhaors' a's o thrioblaid do shluagh thug thu

nlos.

O ! Thigheai-n, lehobhah, co's cosmhail ruit fein

'N am measgsan gu leir ris an abarar dee'?

Co tha'n ghloir a's an cumhaclid co-ionnan li

Dia?
Co dh'fhaodar a choimeas 'an tuigse r'ar Triatb ?

Do lamh shin Thu mach o dhubhar an nebil
'S 'n an laidhe 's a chuan tha do naimhdean gun

deo:
Nis cluinnidh na cinnich, 's air bhall-chrith

bheir geill
'S do chumhachd gun aidich bhi tharta gu leir.

Agus gairdean nan uaibhreach gu 'ni meataich

le sgath
'Nuair a chluinneas an diol th'air do naimhdean.

's gach ait ;
Agus criothnaichidh prionnsachan Edoim gu leir
'S bidh treun-fheara Mhoaib fo gheilt mar an

ceudn'.

Bidh mic Phalestina fo uabhan 's fo bhrun

'S luchd-aitich Chanaain ni leaghadh roimh

d' ghloir ;
Do shluagh rinn thu shaoradh o chuibhreach

nan trail'
'S do throcair tlmg fuasgladh o'n amlighar 's o 'ii,

cradh.

Roimh 'n mhuir a's roi'n fhasach, ni'n tearnadh

o 'n teinn
'S bheir seilbh dhoibh 's an duthaich a ruuaich

thu fein — ■
Ann am fearann a' gheallaidh 'san rioghaich

Thu 'm feasd,
Oir Dhuitse bheir umhlaohd am pobuU gun

cheisd.

Chaidh an t' each a 's am marcaich' a bhathadh

's a' chuan
'S chaidh na h' Israelich as o 'n saruchadh

cruaidh ;
A 's bhuadhaich lehobhah — 's gu'n tog sinn an

aird
Oran molaidh d' a Ainmsan a shaor sinn o 'r cas>

(Eadar the.^ngaichte o'n bhrurla le

GiLLEASBUIG MaC NA CeARDAICH).

Air. 4.

191S.

CHA ROBH E ANN OIR THUG
LEIS E."— Gen. v, 24.

DIA

'S e briathran a tlia 'ii .so a tha 'toirt air au
leugliadair stad agus breathnacliadli. Tha e
'dusgadh suas agus a beachdachadh. Tha e
ag radh ris fhein, " 'Se biiathran annasach a
th'ann: tlia ni eigin air an ciil nach 'eil faic-
inneach air a' chiad sealladh. ' Gha robli e
aun, oir thug Dia leis e !' "

Clia leor e a thuigsinn gun do thog Dia, aim
an diomhaireachd a chumhachd agus a ghliocais,
Enooli o thalamh a' pheacaidli gu ueaiuh au
t-sonais gun e 'blilasad bais, nia 's e sin brigh na
h-earainn. Gha leor e mar mhineachadh air na
briathran a ghabhail a steach do'n chridhe agus
do 'n iuntinn an ciirani a tlia aig Dia da naoiinli,
no a' ghloir shonruiclite leis am bheil e a
crunadh na muinntir a ni seirbhis dha gu dileas
agus gu dealasach. Cha 'n e 'mhain teisteanas
Dhe a tha anns na briathran so, ach mar an
ceudna aidmheil an t-saoghail mu thimchioll
Enoich — "Cha robh e anu, oir thug Dia leis e."

Tha daoine ann a tha 'deanamh strith, agus
saothair, agus spairn chruaidh gaoh latha a cur
air aghaidh lagha 'us rein 'us modha. Tha iad
a cogadh ann an aghaidh sannt 'us feinealachd,
anaceartas 'us mi-riaghailt, ceannairc agus ain-
diadhaidheaohd Tha 'n arraachd crioslaichte
orra an conihnuidh ; tha iad coinharraichte mar
dhream air leth. Tha toirm 'us gleadhar an oois
an siubhail Tha trompaidean ga 'n s^ideadh
an toiseach orra. Tha colg na gaisgeachd 'nan
gnuis, agus farum na buaidh 'nan ceuni. Is
aithne do 'n t-saoghal iad. Tlia'n aite foUaiseach
agus ard. Cha 'u 'eil an coinneal fo shoitheach.
Tha uaill air gach diliil, anns am bheil anail na
beatha fhathast beo, asda fhein 's as an gniomh-
aran. Ach an latha-san thig 's an uair. "Cha
bhi iad ann." An sin atharraichidh daoine an
aghaidh, agus cuiridh iad orra culaidh bhrbin.
Seinnidh na pioban an cuniha, agns cuiridh na
tiompain suas guth tiarahaidh. Theid an sgeul
dhubhach 'am fad 's 'am fasaich. Togar gu
hard an cliu. Theid iomadh ni maitb, a rinii
's a labhair iad, a chraobh-sgaoileadh ; agus
cuniar am falach an lochdan 's an teachdan-
gearr. Is gann a bhios iad fo'n talamh 'n uair
a nithear trusadh anns gach cearn air son
carraigh - cuimhne a chur a suas a bhios
iirramach, agus air am bi naigheachd bhriagha

Sgriobhta ann an litrichean buan. Cuiridh
gach bochd 'us beairteach a roinn ris a' charn,
oir tha sin fasanta ; agus cha bhi iad fuar 's a'
bhas 'n uair a ghabhas muinntir eile an iite,
oir tlia urram agus inblie co-cheangailte ris.
Cha 'n ann gun fhios a theid iad a mach as tim
's a steach do shiorruidheachd. Ach tha iad
airidh air gach cor air urram, oir dh' aitlmich
iad gur h ann air son oibre a chuireadh do 'n
t-saoghal iad ; gu 'n do thionndaioh Dia
mallachd Adhaimh gu beannachd d'a chloinn :
gur li-e crioch an teachd.^an do 'n t-saoghal
fhagail n'as fliearr na fhuair iad e. Mhothuich
an saoghal gun robh iad aun, agus tha e coltach
gu 'n ionudrainuicheadh e iad 'u uair a dh'fhigas
iad e.

Tha dream eile ann. Cha 'n 'eil iadsan de'n
chrb so. Tha iad nan daoine samhach, siobhalta.
Cha tog iad an guth aig feill no aig fleadh.
Eisdidh iad ris na bheil aig daoine eile r'a radh,
ach cha chuir iad facal ris a' chonaltradh. An
tigh 's am fearaun a dh' fliag au aithrichean aca
cumaidh iad, cho fad 's is comas dhaibh, mar a
fhuair iad. Do thaobh an giulan o'n leth a
muigh cha 'n 'eil duine d'au un-ainu beum no
iteag a thoirt asda. Ach nam fardaich fhuar
olia 'n fhaigh " coigreach baigh, no anrach bochd
a Ion." 'An am na h-airc cha tig banntrach no
dileaclidau g'an c6ir. Cuiridh na naimhdean ris
a' chlaidheamh an coimhearsnaich, agus na
bailtean mu 'n cuairt 'nan lasair, ach cha
teasaich gradh duthcha, no gridli ceartais an
fhuil fhuar-san, oho fad 's a bhios an saoghal
beag, cumhann, snarach fhein air fhagail. Tha
iad de 'n dream a ni sealladh dhiu an duine
fearail feargach, le feirg a tha fhios aige a tha
faoin, oir bhiodh cho maith dha a blii 'tath-
unnaich ri tuinn na traigh 's feuchaiun ri tuigse
a chur annta air dleasnas is A,irde na curam do'n
cuid fhein, no is fhaide muigh n' an daohaidh
thruagh-san. The e fior mu 'n deighinn mar a
thuirt Rob Donn mu na seann fhleasgaich : —
" Cha daoine a rinn bristeadh iad le fiosrachadh

do chach ;
Cha mho a rinn iad aon dad ris an can an

saoghal gras ;
Ach ghineadh iad, 'us rugadh iad, 'us thogadh

iad 'us dh'fh^s,
Chaidh strkc de 'n t-saoghal thairis orr' 's mu

dheireadh fhuair iad bas."

"Cha I'obh iad ann." Cha robh an corr air.

10

Cha bu chall, 'a clia b' aobhar caoidli do 'n
t-saoghal e.

Ach tha dream eile aim aig nach 'eil comas
a bhi 'am measg a' chiad bhuidl)inn air an robh
sinn a beachdachadli, agus leis am biodh e na
thamailt a bhi air an ainiiieachadh air an dara
buidheann. Ma tha thu de 'n treas dream so,
a leughadair, gabh beachd : tha beannaclid
dhuit-sa gu sonruichte fillte anus a' cheann
theagaisg — " Cha robh e ann, oir tliug Dia
leis e "

An so bha Enoch, duine ionraic — duine
seimh, iriosal. Bha a ghniomh daonnan ni bu
deise ua ohainnt Cha robh e de 'n chomuun
gh5racli a tha 'leantuinn sonais an ama a tha
'lathair, agus ag iarraidli tobair na li-Oige a
clium gu 'm bi an sonas sin buan. Bha e, ar
leinn, na dhuine dichiollach, a toirt an aire air
a glmothuch fheiu, 's gun e 'gabhail moran
gnothuich ri cuid no ri obair chaich. Bha e na
dhuine le Dia, agus feumaidh gu 'n robh e na
dhuine 'am measg dhaoine — le cridhe blath a
bhraithreachais, agus lamh fhialaidh an duine
cli6ir. Ach bha imeaohd maille ri Dia, agus a
fhrithealadh d'a bhraithrean air an deananih
mar gu 'm b' ann 'an diubhrais, air bheag straigh-
]ich, agus le beag chainnt. Cha robh Enoch a
leigeadh fhaicinn do 'n laimh dheis ciod a bha'n
lamh chli a deanamh. Mar sin, fhad 's a bha e
beo 's a dol mu 'n cuairt air a dhleasnasan fhein
gach latha cha robh an saoghal a gabhail nior
shnim dheth. Am feadh 's a blia e ann cha do
shabhadh unihail dheth. Ach aon latha
nihothuich cuideigbi gu 'n robh aite falamh.
Bha beul acrach air choireigin nacli d' fhuair an
crioman a bu ghnath leis. Bha amach boohd
nach d' fhuair an fhasgadli a bha liuthair
aige ris. Bha neach eigin fo bhrbn

nach cuala briathran mills na co-fhaireach-
dainn 's na comhfhurtachd. Chunnaic

fear na moch eirigh gu 'n robh samhchair
ionffantach niu 'thigh, agus bha eadhoin na h-
ainmhidhean a dol niu'n cuairt mar fo leanu-
dnbh. Agus beagan air bheagan, mar a chi sinn
ann an ciaradh nan trath runnagan nan speur a
fosgladh an sul, aon 'an deigh aoin, 's a toirt
fainear gun d' f hag "am mac gun bheud is 6r-
bliuidh ciabh" " gorm astar nan speur" 's gun
do ghabh e clos, mar sin thainig daoine gu
mothnchadh air "nach robh Enoch ann."

" Cha bhi meas air an tobar gus an traigh e."
Is ionann gu trie a tha an t-ionracan le beag
thalantan (air reir tomhais an t-saoghail), air
bheag cothroim, agus gu 'n fhios dha fhein, a
ohionn gu bheil toil Dhe na chridhe, a cur an
t-sil, 's a deanamh aite luachmhor dha fhein ann
an cridheachan a bhraithrean. Luach lath-
aireachd Enoich cha do thuig daoine gus an
d' fhag e iad. Dh' aithnich an saoghal an sin a

chall. Sheas daoine agus smaointich iad, agus
thug iad fainear, le ioiindrainn agus le aith-
reachas, nach robh e ann — ionndrainn air an
call, agus aithreachas air son an neo-shuim an
uair a bha e ann. 'S ann an uair a bha e
marbh a thoisich e air labhairt. B'e so teisteanas
an t saoghail.

Mar sin, a leughadair, faodaidh gu bheil mise
agus thusa 'n ar doigh bheag fhein "gu deurach
a cur sil " — ar talantan gann, ar cothrom beag,
ach ar toil mor. Cha 'n 'eil sinn aig am air bitli
sasuichte leis na bheil e'n comas dhuinn a
dheanamh. Is maith mar a tha sinn. Mar sin
bidh sinn iriosal am fianuis De, a ghnath ag
oidheirijeachadh a bhi 'dol am feabhas. 'S e
Dia a bheir am fas. Agus an uair a thig ar
reis gu ceann, duisgidh daoine gu bhi 'faicinn
gu 'n d' thainig call orra, Mothuichidh iad le
ionndrainn nach 'eil sinn ann, agus cuiridh iad
an aonta ris " Thug Dia leis e "

'Se so teisteanas Dhe do Enoch. Ann an
cainnt a tha so-thuigsinneach do gach uile
chinneach, threubh agus theanga — cainnt nan
gniomh — tha Dia a labhairt 'an so, " Thug Dia
leis e."

Ann an cridhe gach duine de shliochd Adhaimh
tha 'n t-iarrtas diomhair so, gu 'm biodh cuimhne
air 'an deigh a bhais. Tha 'n t-iarrtas ceudna
aig an t-Slanuighear fhein. " Leig leatha ; fa
chomhair latha m'adhlaic ghleidh i so." Eoin
xii. 7. Bidh ionndrainn oirnn gun teagamh ma
bhios sinn dichiollach gus an t-aite a thug Dia
dhuinn a lionadh, gradh 'us braithreachas a
mheudachadh, Criosd a thaisbeineadh 'nar giulan
'us 'nar caithe-beatha. Agus an uair a bhios ar
n-aite falamh togaidh ar n-eisempleir dian-iarrtas
ann an cridheachan na thig 'n ar deigh air ar
falluinn a thogail, agus aite cho urramach a
chiisnadh, a ghnath ag iirachadh an cuimhne le
'bhi a cagar gu minic riutha fhein mu 'r deighinn-
ne, " Cha robh e ann, oir thug Dia leis e." "Cha
chain e air aon chor a dhuais-"

"Santalamh cuirear dorlach sil.

Air bharr nan sliabh 's nam beann ;
'Us bidh a thoradh trom air chrith,
Miir Lebanon nan crann."

STU AMACH D.

Ann am maileid gach saighdear a chaidh thar
saile aig toiseach a chogaidh bha clar earail a
sgriobh Kitchener. Chuir an saighdear urramach
so seachad a laithean feadh chanipan anns gach
cearn de 'n t' saoghal. Bha ughdaras ard mar
fhear-comhaii-le. Thug e rabhadh dhaibh
stuamachd a chleachdadh anns gach ni ach gu
sonruichte ann an deoch laidir. Bha moran
deasboireachd gun tairbhe agus cainnt gun sta

11

mu 'n cheist so, ach an uair a labhair aid
shaighdear na noghachd blia sluagh na dutbcha
air an corra-bioda ag eisdeachd. Tbog comhairle
Khitchener aoibhneas ami an cridheachan
mhoran agus cha'n aim 14ii a bha cupan an
gairdeachais ach a cur thairis. Bha muinntir
Ehussia fo dhroch chliii mar mliisgearan agus
cha robh fiuthar gun atharrachadh iad a nos
ni's mo na mhuthas an t' Etiopach a chraicionn.
Ach thug lompaire Ehussia aithne nacli robh
vodka ri reic anus an tir, agus chualas gun dail
gu 'n robh lucbd-obairadeanadh tuilleadh obair
agus a tasgadh airgiod aims na tighean-
ionmhais mar nach d' rinn iad riamh. Cha
robh na Frangaich a del a bhi air deireadh air
an cairdean agus rinn iad lagh nach fhaotadh
neach absinthe a reic aims an Fhraing. Dhuisg
an 'cogadli na rioghachdan uile gu 'n cunnart,
agus thug e air hichd-riaghlaidh fianuis a
thogail gu 'ii cuidich stuamachd an sluagh ami
an cath garg nan cumliachdach. Acii ma tha
e feuiiiail stuamachd a chleachdadli ami an h"i
na feirge, nach eil a ni ceudna ri niholadh aim
an am na sithe.

Cha chuir daoine ciallach barail nan daoine
urramach a tha toirt comhairle oirnn ann an
suarachas, ach feumaidh sinn a bhi toirt fainear
gur e an cogadh a nihain a tha 'n an amharc.
Tha iad gar gairm gu stuamachd chionii tha lad
a creidsiim gu 'm bi slainte an duiue stuama
na's fhearr agus gu 'n seas e tuilleadh cruadail
na fear a dh' olas deoch laidir. Tha na
lighichean ag iimseadh gu 'n leighis creuchdan
an fhir stuama an uair nach tig feabhas air
luchd na dibhe. Cha 'n 'eil teagaiiih nach eil
iad ceart nam barail, ach cuireaniid an cogadh
an dara taobh agus seallamaid ciod a tha facal
Dhe a teagasg dhuinn.

Cha 'n 'eil e a toirmeasg na dibhe uile gu leir.
Tha cho math sin aideachadh gu saor. Bu
lionmhor teachdan-gearra nan ludhach agus bu
trie a bha iad air an comharrachadh a mach,
ach, mar shluagh, cha robh iad air an toirt suas
do dheoch laidir. Chaidh gaol an airgiod mu 'n
cridheachan o shean mar chaidh e mu chridh-
eachan an sliochd, agus bho 'n thug iad leo
usgraichean agus 6r na h' Eiphit chaidii iad
aims saoh linn air am maaan as: aoradh do 'n
laogh 6ir. Ach cha robh na h'ludhaioh aiff tim
sam bi nan eachdraidh trom air an deoch. Air
an aobhar sin, cha 'n 'eil iongatas oirim ged
nach robh na faidhean am iiieasg gach earail
agus comhairle agus rabhadh a toirt iomradh
bitheanta air ni nach robh na chnafs tuislidh
dliaibh. Ma thionndas sinn ri Pol tha e soilleir
nach robh a luchd-duthcha nan traillean do
dheoch laidir na linn. Cha robh aire air a
tharruing gu sonruichte dh' ionnsuidh na ceist
so, ach tha e diteadh gach cleachdadh a chuirea,s

an Creidinih Criosdaidii ann an cunnart, gach
ni a tharraingeas cridheachan nan creidniheach
gu droch chleachdaidhean nan cinneach. Ach
na 'n robh sluagh nam bailtean aims an robh e
a searmonachadh a chreidiinh Chriosdaidh air
an toirt suas do dheoch laidir mar a tha moran
aims an rioghachd so, cha robh e balbh ann an
lathair ni a tha a bristeadh slainte na miltean
agus a fuadach sonas saibhreas agus sith bho
dliachaigh agus bho dhuthaich. Tha beachd
Phol againn an uair a labhair e ann an cainnt
a thuigeas gach neach agus a thubhairt e nach
fliaod sinn ar saorsa Chriosdaidh a mhi-
gnathachadh. " Thugaibh an aire nach bi an
comas so a ta agaibh air aon doigh na aobhar
oilbheim do'n dream a ta lag." " Uime sin,
ma bheir biadh oilbheim do 'm bhratbair cha 'n
ith mi feoil a chaoidh, chum nach loir mi
aobhar oilbheim do'm bhrathair."

" Aobhar oilbheim do 'm brathair " — is e sin
ughdaras sgriobtuireal na muinntir nach blais
deoch laidir agus leis am bu mhath gu 'm
bitheadh na li' uile do 'n aon bheachd riu fein.
Tha an neach a sheaclmas deoch laidir a chionn
gu 'n leir dha a chunnart fein a deanadh gu
math ach gu mor is fhearr an neach a sheaclmas
ni sam bi air sgath a bhraithrean. Is e an
duiiie lag a bha ann an cunnart a bhi claonadh
o aideachadh a bha aim an amharc Phoil an
uair a thoirmeasg e do Inelid leanmhaiim feoil a
chaidh iobradli do dh' iodhalan. Bha eagal air
clach-thuislidh fhagail aim an slighena muinntir
nach do choisinn saorsa mar a rinn e fein.

Tha moran aim nach mi-ghnalhaich an
saorsa nach teid as an rathad achumail buaradh
bho 'n aireamh mbor aig nach eil smaclid air an
anamianna fein.

Tha an dorus fosgailte na bhuaradh do chuid
agus ann am bailtean Shasunn tha an tigh-o.sda
fosgailte a Dhomhnach, a Luan 'sa Shathurna.
Dh' fhaotadh lagh na rioghachd buaradh a chur
as an rathad air la na sabaid, ach cha 'n urrainn
luchd-riaghlaidh aon lagh a dheanadh airson
luchd-obair agus lagh eile airson am maigh-
stirean. Cha 'n fhaod iad an tigli-leanna a
dhunadh agus tighean cuirm agus cuideachd
nam beartaich fhagail fosgailte. Cha 'n 'eil
de mhisneach aig luchd-riaghlaidh agus gu'n
dean iad an dleasdanas do 'n duthaich le eagail
gu 'n caill iad gean-math an t' sluaigh aig am
taghaidh ard chuirt na rioghachd.

Cha lotar a neach a ghlacas an fheanndag gu
teann. Ann an Albainn tha ioma rib airson
dhaoine boohda neo-fhaicilleacli. Tha cead aig
moran de cheannaichean ti agus siucar gach gne
dibhe a reic, agus tha amharus trom t'um bheil
mnathan a ceannach dibhe ann an aite bathar
eile a tha feumail do 'n deagh bhean tighe. Gun
teagamh, rinn buthan de 'n t' seorsa so moran

12

dolaidh amis an tir, agus tlia an t'^m am
buaradh so a chur as an rathad. Cha'n fhemii
sinn a bbi smaointeachadh gu bheil osdairean
uile chogionach airson airgiod agus gu 'm bheil
iad coma de a thachras do 'n t' sluagh. Tha
daoine ooir nam measg nach sgriosadh an
coimhearsnach airson or an t' saoghail, ach air a
shon sin tha deoch laidir a sgrios miltean de 'r
luchd duthcha. Ciod e ar dleasdanas aig an
am so ? Is e inisg thamailteaoli a radh ri neach
gu 'm bheil e na charaid do dh' lompaire na
Gerniailt, ach am fear a thairgeas deocli laidir
do shaighdear a righ fein tha e na cliaraid do 'n
lompaire uabhracli. Is e sin aon tamailt a theid
againu uile air a sheachnadh. Theid againn air
an aire thoirt nach toir sinn oilblieira do 'r
lirathair. Tha cridheachan cairdeil blath nan
Gaidheal gu trie ga'n tarraing o stuamachd.
Thig caraid g'.ar faicinn agus tha toil againn
aoigheachd a thoirt dha Ciod a tha eho
goireasach ri dram 1 Tha biadh draghail, agus
ma dh' flieudte nach eile an teine air ghleus, no
an coire air ghoil, no aran annasach s'an tigh,
ach tha am botal aig laimli agus tairgidh sinn
dileag dheth. Tha a bhean-tighe a ni so a
cosnadh cliu airson aoigheachd air bheagan
dragh acli tha i a toirt oilbheim do co-chreutair.
Theid aig an deagh bhean-tighe caoimhneas
agus cairdeas a nochdadh gun uisge-beatha agus
gun fhiona ma ghabhas i beagan dragh. 'Nam
bheachdsa tha stuamachd an t' sluaigh ann an
tomhas mor ann an lamlian nam mnathan. Biodh
na mnathan banail, beusail agus freasdalach
agus tionndaidh ioma fear o ghoraiche na dibhe.
Tha gillean oga a cur seachad bliadhnachan
mu'npbsiad ann an tighean nan coimheach.
Ma tha bean - an - tighe caoimhneil, tha an
gnothach gu math, ach mur am bheil tha i a
buaradh an duine bhochd a tha fo lamhan.
Thig companach ga fhaicinu anns an oidhche
agus iarraidh e trath ananioch a thoirt an
lathair. Foghnaidh cupan coffee no ti ach
leigidh i ris nach eil i toilichte gun deach dragh
a chur oirre. An uair a thig an caraid ceudna
air ais cha ghabh a chompanacli de dhanadas
agus biadh iarraidh, agus theid e a mach airson
uisge beatha a ghleidheas e anns a chornchlar.
Cha 'n 'eil gaol sam bi aig air an uisge-beatha ach
cha mhath leis a sheomar a bhi gun shearrag.
Ach thig an imlich air an itheadh agus rinn
liotal an t' seoraar misgear do ioma neach. Rinn
bean-tighe leisg agus mi-choingheallach gu trie
dolaidh gun fhios di agus ghabh oganach a
cheud cheum ann an sliglie na mi-stuamachd.
Cha 'n urrain aon againn leasachadh moi' a
dheanadh air cleaehdaidhean na duthcha, ach
theid againn air leasachadh a dheanadh oirnn
fein. Theid againn air dol as air diteadh a
neach a bheir oilbheim do bhrathair. Theid

againn air a bhi stuama, ciallacli anns gach ni
agus gu sonruiehte aig km a chogaidh oillteil
so, is e ar dleasdanas deoch laidir fhuadach o
shlighe an t' saighdear agus sinn fein a ghluasad
gu stuama, gu cothromach agus gu faicilleach.

LAOIDH.

Ri doille na h' oidhche, 's mi 'geisdeachd na

stoirm
A' nuallan mu 'n cuairt domh : bu gh4,bhaidh

a toirm
Noehd mise do 'n Tighearn gach taingealachd

cridh'
Gun do cheadaich E dhomhsa fasgadh a' s sith.

Ach a' fuadach a mach mo smuainteanan nam
Cia lionmhor iad, deir mi, tha noclid air a chuan
Gu faontrach truagh air an udal fo anradh
Gun reul a' toirt soillse 's gun challa g' an
tearnadh.

O ! C aifc leam nam b' urrainn domh lochran na

soillse
A dhearsadh fa 'n comhair ri dubhar na

h' oidhche
'S gach maraich' th' air faontra, gu h' airsneul-

ach, sgith,
A thaladh gu tearuint' do challa na sith.

Ach innis dhomh, 'chreidmhich, an d' fhairich

thu riamh
An tearuinteachd sheasgar o chorruich do Dhia !
Ann an tuiltibh na feirge — 's tu 'n impis bhi

baite
An d'fhuair thusa fasgadh o charraig na

slaint^.

'S an e nach seall thu a nis, le fadal do chridh'
Air na miltibh tha fhathast fo ainneart a strith;
Air seaeharan san doille, 's an doinionn a'

barcadh.
Gun leirsinn air cunnart — 's gun iul clmni an

tearnadh.

0 ! raosgail a chreid'ich, 's le dealas a' d'

gbruaidh
Thoir iul do gach peacach th'air seachran gu

truagh ;
O ! mosgail, 's le d' ghniomhar' a' dealradh mar

ghrein,
Seol dasan an t' sligh' air an imich e fein.

Bidh do dhuais anns an t' .saoghal so saibhir 's

pailt
Ma thearnas tu 'n t' anam tha'u impis bhi eaillt'
'S bheir e binneas do d'chaithream aig deas

lamb do Righ
Gur leur dhuit e sonadh ann an rioghachd na

sith.

(An t'urramach Iain Macleoid).

Air. S.

1915.

NAIGHEACHD DO 'N CHLOINN.

AN TIOMPAN NEONACH.

O cbioim fhada nan cian blia ludhach
diadhaidh d'am b'ainm Mesallabas — gabhaibli,
a chlann, mo letlisgeul ach cha nihi.9e a thug an
t-ainm dha idir — a' fuireach ann an lerusalem.
Bha an t-sraid anns an robh e a' fuireach cho
caol 's nach ruigeadh an druid a bhiodh 'na
suidhe air similear air an dara taobh a lea.s a
guth a thogail an uair a bhiodh i a' cur failte
na maidne air an druid a bha 'na suidhe air an
taobh eile. Ach ma bha an t-sraid caol cha
robh i gun straighlioh. Eadar tartar chas air
na clachan cruaidh, agus ranaich cloinne,
agus casdaich chamhal a bha sgith le 'n turns,
agus asailean aig nach robh ach droch ghuth
ged a bha deagh chluas aca — cha mlibr nach
bbdhradh a' ghleadhraich thu. Cha robh stad
a' dol oirre fad finn foinneach an latha, ach ged
a bha uinneag Mhesallabais — gabliaibh, a
chlann, mo lethsgeul a ris, ach 'na dheidh so,
bheir sinn air, an Rabbi — a' fosgladh air an t-
sraid cha robh an duine beannaichte a' cluinn
tinn deb. Cha 'n e a b' aobhar dha sin gu 'n
robh e bodhar ach nach robh e a' gabhail suim.
Bha sith Dhe a' lionadh a chridhe, agus ged bha
a bhodhig ann an se6mar cumhann air sraid
thartarach bha inntinn ann an sebmar a b'airde
agus a bu mhaisiche far nach cuireadh casdaich
chcimhal dragh air. B' e an del ni anns an robh
a chridhe, urnuigh agus cebl. Moch agus ana-
moch agus seaclid uairean eadar na tr^than
bhiodh e air a ghluinean ag lirnuigh ri Dia,
agus an uair a stadadh athchuinge thbisicheadh
nioladh. O, an gaol a bha aige air an tiompan !
Dh'fhaodainn-sa, a chlann, naigheachd innseadh
dhuibh semu'n dbigb anns an d'fhuair an duine
naomh an tiompan iid — agus b' e sin an naigh-
eachd iongantach — ach cha'n innis mi an trith-sa
dbuibli ach aon rud — ged is neonach an rud
sin fhein — gu 'n cuireadh an tiompan a dhann-
sadh, ge b' oil leotha, a h-uile duine a chluinn-
eadh e. Eud neonach, da rireadh, ach smior
na firinn. Clann is coin, firionnaich is boirionn-
aich, reamhar no caol, trang no diomhaineach
'g am bitheadh iad, leigeadh iad an car as an
l^imh agus thbisicheadh iad air dannsadh an
uair a chluinneadh iad an tiompan ud. Bha
fhios aig an Rabbi gu'n robh a' bhuaidh iongan-
tach so ceangailte ris an tiompan, agus bhiodh e
a' toirt fior aire su 'n robh na dorsan diiinte

m'an gleusadh e an inneal-chiuil, air eagal gu 'ni
deanadh e, gun fhios daibh, culaidh-mhagaidh
air seanairean a' bhaile, no, rud a bu mhiosa,
air mnathan is maighdeannan. Ach ged bu
duine naomh an Rabbi nach deanadh cron no
olc d' a cho-chreutairean bha e l^n abhacais
is cridhealais agus bu ghasda leis, an uair nach
biodh an cbrr aige r' a dheanamh, a bhi seall-
tuinn a mach air an uinneig, a' gabliail beachd
air na daoine a bha dol seachad agus a' smuain ■
eachadh ris fein ciamar a shealladh an te ud
agus ciod a theireadh am fear ud na 'n tugadh e
orra stad air an t-sraid agus tbiseachadh air
dannsadh. An uair a chitheadh e mnathan
statail a' sebladh seachad mar longan Tharsuis,
no fir bheaga a' greasad seachad le cabhaig
dhion, mar nach rachadh an saoghal air aghaidb
as an eugmhais, dheanadh e gaire beag ris fheini
agus shineadh e a lamh gus breith air an
tiompan — ach anns a' mhionaid thairngeadh e
air ais i, ag radh fo anail, " Dia a thoirt
maitheanais dhomh." Ach an ath mhionaid
chitheadh e duine-eigin eile a bbeireadh air
sealltainn air an tiompan agus thigeadh e fo
dhruim le gaireachdainn. Cha 'n 'eil suilean
air an t-saoghal cho Mirsinneach ri suileani
naoimh, gu sbnruichte ma tha abhacas is
cridhealas 'na chridhe cho mhaith ri gloine.
Leughaidh e daoine beaga driopail agus mnath-
an mbra statail mar gu'm biodh leabhai fosgailte..
Mile agus mile uair ghleus an Rabbi an
tiompan gu bhi uioladh ainm an Tighearna, ach
ged a chuir e roimhe nach cuireadh e an inneal
ghaolach gu feum a bu shuaraiche na bhi togail
fonn nan salm, cha do chum e fhacal gu buileach
oir, aon uair co dhiu, chuir e duine a dbannsadb
leatha agus gun dannsadh 'na bheachd. So
mar a thachair.

IMar a thubhairt mi cheana bha an Rabbi 'na
dhuine diadhaidh agus cuideachd 'na dhuine
iochdmhor. Is maith agus is maiseach an
diadhaidheachd, agus is maith agus is maiseacli
an t-ioohd, ged a bhiodh iad dealaichte o clieile
(rud nach 'eil coir gu 'm bitheadh) ach tha iad
uile gu leir maith agus maiseach an uair a tha
iad a' tuinneachadh anns an aon chridhe agus a'
pogadh beul ri beul. B' fhearr leis an duine
naomh so dol do thigh a' bhrbin no do thigh na
cuirme, agus cha robh teaghlach bochd no
dachaidh bhrbnach amis a' bhaile nach d'fhuair,
uair no uair-eigin, deirc o l^imh agus comh-
fhurtachd o bheul. Cha do sheid e riamh
trompaid roimhe mar a bhiodh feadhainn eile a"

14

•deanamh anns na sionagogan agus air na
sraidean, oir cha robh iarraidh aige air glbir o
dhaoine. Air a tlmrusaii am measg nam bochd
fliuair e a mach gu 'u robh tear de sheanaireaii
a' bhaile, sgriobhaiche d'am b'ainra Ben Rasha,
a' carnadh suas beartais dha f6in le bhi creacli-
adh agus a' saruchadli tliruaghan. Bliiodh e a'
toirt dhaibh airgid air riadh nach robh ceart no
coltach agus aa iiair nach b' urrainn daibh au
riadh a phaigheadh air an latha (mar bu trie a
bha tachairt) chuireadh e mach as an tighean
no as am fion-liosan iad agus ghabhadh e fein
sealbh annta. Mar so bha Ben Rasha a' fis
reamhar agus bha na bochdan a' call an codaoh.
Bhiodh an Rabbi caomh a' cuideachadh agus a'
misneachadh nam bochdan mar a b' fliearr
a b' urrainn da, agus ag urnuigh ri Dia gu 'n
tionndadh e cridhe Bhen Rasha o 'n olc a bha e
deanamh air na tfuaghain a bha fo a sp6gan.
Latha a bha e dol dachaidh agus a chridhe goirt
leis an t-suidheachadh bhochd anns an robh iad
le foirneart au fhasgadair, co a chunnaic e ach
Ben Rasha, air a mhagan aun am preas
droighinn mar gu 'm biodh e ag iarraidh rud-
eigin a chaill e ! " Ciod a tha ceari-, a dhuine,"
ars' an Rabbi? Dh'innis Ben Rasha dha mu'n
tubaist a thachair dha au de ; . gu 'n d' thug
luchd-reubainn ionnsuidh air, an uair a bha e a'
tilleadh dhachaidh o bhi cruinneachadh mail is
reidh, agus gu 'n do thilg e am poca oir anns a'
phreas droighinn ud gus am faigheadh e
<;othrom air a thoirt dhachaidh gu sabhailte.
" Dia a thoirt maitheanais dhomh," ars' an
Rabbi, gu beag ris fein, "ma's olc an rud a tba
tighinn fodham, ach bu mhaith learn am
fasgadair fhaicinn a' dannsadh ann am preas
droighinn. Co aige tha fhios nach gniomli
diadhaidh e, oir tha an leabhar naomh ag radh,
' An ti a ni foirneart air a' bhochd maslaichidh
e a Chruith-fhear.' " Ghleus e an tiompan
agus cha luaithe ghleus na dh' eirich Ben
Rasha 'na sheasamh agus th6isich e air dann-
sadh. Mar bu luaithe an cebl is ann a b' airde
a leumadh e, ged nach b' ann idir 'na dheoin a
bha e leumartaich, ach cha b' urrainn da gun an
•ce61 a fhreagairt. Air feabhas an urlair is
doirbh an obair an dannsadh do dhuine reamhar,
ach — dannsadh ann am preas droighinn ! Ann
an iiine ghoirid bha aodann Bhen Rasha air
a sgr5badh gu dona leis na drisean agus aodach
'na stiallan a' tuiteam dheth ach cha b' urrainn
da stad. "As uchd mhaitheis," ghlaodh e ris an
Rabbi, " cuir stad air do thiompan air ueo bidh
mise marbh." " Biodh truas agad rium agus
mi ann an dris ! O, stad ! stad ! " Ach cha
stadadh an Rabbi, lean e air an tiompan a
chluich gus an robh am fear eile a' leum airde
fein o'n talamh, is fhalt is fheusag air an
spionadh as agus a' falbh leis a' ghaoith 'n an
lanacha-duirne. "Tha thu ann an dris," ars' an

Rabbi, "is tu tha, ach chuir thu fein daoine
eile ann an dris roimhe so, agus bidh fhios agad
a nis ciamar a ch6rdas e riut fein an rilsg 's an
t-seiche bhi air an toirt dhiot." " O, stad!
stad ! " ghlaodh Ben Rasha, agus e a' call
analach a' leumartaich, " as uchd mhaitheis
cuir stad air an tiompan agus bheir mi dhuit
am poca oir anns am bheil mo mhal 's mo
riadh." "Far dhomh am poca, ma ta," ars' an
Rabbi, "agus stadaidh an tiompan." Thug
Ben Rasha am poca dha agus chaidh an duine
naomli air ais do' n bhaile leis agus roinn e an
t-or air na bochdan o 'n d' thug Ben Rasha e le
foirneart.

A nis, a chlann, an do rinn an duine diadh-
aidh olc 1 Tha e duilich a radh, ach, co dhiu,
cha 'n abair mise gu 'n do rinn. Ciod 'ur
barail-se ?

AR CUPAN O DHIA.
Tha mo chupaii a' cur thairis. — Salm xxiii..

Anns an tseann Tiomnadh tha am facal
cupan air a chleaclidadh ann an doigh shimh-
lachail, a' ciallachadh, air uairean, aoibhneas is
sonas, agus air uairean eile, bron is doilgheas.
Tha an Salmadair agus na faidhean a' labhairt
mu chuibhrionn mhic an duine air thalamh mar
an cupan a tha e faotainn o laimh an Tighearna.
An diugh faodaidh ar cupan a bhi Ian de sh61as
agus am maireach Ian de shearbhadas, ach is
ann o laimh an Tighearna a tha iad le ch6ile.
Is e sin fianuis nan naomh anns an t-seann
Tiomnadh.

Nach neo-thaingeil sinn uile air son freasdal
caomh an Tighearna 1 Is ann de chaoimhneasan
graidh nach 'eil sinn air ar caitheadh as, a
chionn nach fiilnich a thrbcairean. Tha iad
nuadh gach maduinn, ach cha 'n 'eil sinne a'
toirt suim. Tha e a' toirt dhuiun ar bidh 'na
thrith, a' fosgladh dhuinn a laimhe gu fial, agus
a' sisuchadh ar n-uireasbhuidhean lathail, ach
cha 'n 'eil bran molaidh 'n ar beul-ne mar bu
choir. An aite a bhi toilichte le ar crannchur
tha sinn gearanach agus farmadach, a' sannt-
achadh cuid ar coimhearsnaich. Sin toiseach
na truaighe. Cha robh duine sanntach riamh
sona agus cha bhi. Is motha mhiann na fheum.
Cha 'n aithne dha an inntinn thoilichte no an
cridhe taingeil, agus as an eugmhais sin cha
ruig mac an duine air suaimhneas no sonas.
" Dh'fhbghluim mi," arsa Pol, " cia b'e staid
anns am bheil mi, a bhi toilichte." Cha 'n e
cumhannachd an crannchuir no cruas am beatha
a tha deanamh dhaoine mi-shona, ach miann nan
nithean nach 'eil aca. Na 'n cunntadh iad na
tiodhlacan a thug Dia dhaibh cho criramach 's a
chunnias iad na nithean a tha 'g an dith, chith-
eadh iad nach 'eil an crannchur cho bochd 's a
shaoil iad. Ciod air bith an suidheachadh

15

beatha aims am bheil sinii tha tiodhlacan air
chor-eioin againn o Dhia air son am bu ch6ir
dhiiinn buidheachas a thoirt dha agus a bhi
taingeil. Aig an fhear aig am bheil an inntinn
thoilichte tha cuinn a ghnath, agus ma tha an
diadhaidheachd maille ris an inntinn thoilichte,
is buannachd nih6r e. Cha d' thug sinn ni air
bith a steach do 'n t-saoghal, agus cha mho is
urrainn duinn ni air bith a thoirt as ; air
dhuinn biadh agus aodach a bhi againn bith-
eamaid toilichte leo sin. Ma dh' iari'as sinne
rioghachd Dhe agus fhh-eantachd faodaidh sinn
a bhi cinnteach gu 'n coimhlion esan a ghealladh
agus " gu 'n cuir e na nithean so uile ruibli."
" Bha mi 6g,'' ars' an Salmadair, agus a nis tha
mi sean, gidheadh cha 'n fhaca mi am firean air
a threigsinn." Cha tr^ig Dia neach a dh' earbas
as. C ar son, ma ta, nach biodh inntinn
shocruch is cridhe foisneaohail aig sluagh an
Tighearna a thaobh an cor saoghalta ! Is le
Dia an saoghal agus na tha ann, agus bheir e
dhaibh an cuibhrionn a tha feumail dhaibh de
nithean aimsireii. Is Mir dha uireasbhuidhean an
cuirp cho mhaith ri uireasbhuidhean an anama,
agus faodaidh iad an cuisean uile a leigeil an
taio ris. Nach e so an leasan a tha na laithean
a dh' fhalbh a' teagasg dhuinn uile ! An t-aon
againn as lugha fhuair de nithean na beatha
so agus de mhaoin an t-saoghail, fhuair e na
dh'fhoghainn dha agus barrachd mor 's a thoill
e. Lean niaitheas agus trbcair Dhe sinn gach
ceum de 'n t-slighe. lomadh uair a bha sinn
air ar cumhannachadh 'n ar crannchuir agus
ann an teanntachd, sun fhios ajrainn ciod an
taobh as an tigeadh ar cobhair, dh' fhosgail
freasdal an Tighearna dorus dhuinn agus rinn e
a' bheinn nihor 'na comlniard reidh. An iiair
a shaoil sinne gu 'n robh ar cupan falamh lion
Dia e gus an robh e a' cur thairis. " Beannaich
an Tighearna, O m' anam, agusna dichuimhnich
a thiodhlacan uile."

Ach ma tha maitheas an Tighearna d'a
shluagh aithnichte ann an obair a fhreasdail
nach motha gu mbr a tha a mhaitheas aithnichte
aim an tiodhlacan a ghrais ! An uair a
smuainicheas an creidmheach air na sochairean
priseil a thug Dia dha aim an losa Ciiosd a
inhac, nach abair e le ui'e chridhe, "Tha mo
chupan a' cur thairis." Tha cupan na sl^inte
air a lionadli le saoibhreas Dhe. Bheannaich
Dia sinn leis gach uile bheannachd spioradail
ann an Criosd, oir tre fhuil-san tha saorsa
againn, agus maitheanas ar peacaidhean, a reir
saoibhreas a ghrais. Ann an Criosd tha tobar
de dh' uisgeachan beo as am faod a shluagh
tarruing gun sgur. "Is leibh-se na h-uile
nithean ; ma 's e an saoghal, no beatha, no has,
no nithean a tha lathair, no nithean a tha ri
teachd ; is leibh-se iad uile." Co is nrrainu
sochairean a' Chriosduidh aireamh, no an

lanachd a tha ami an Criosd a thoinhas !
Annsan tha beatha do na mairbh, solus do na
doill, saorsa do na priosanaich, sitli do'n choguis
chiontaioh, agus suaimlmeas do 'n chridhe
bhriste. Annsan tha peaoaich air an deanamh
'n an oreutairean nuadh do Dhia, 'n aa teampuill
do 'n Spiorad Naomh, 'n an giiiealach taghta, 'n
an sagartachd rioghail, 'n an cinneach naomh.
Ciod tuilleadh a their sin 1 O, fad agus lend
agus farsuingeaohd na h-oighreachd bheann-
aichte a tha aig sluagh an Tighearna ! Tha
cumhachd neo-chrioclmach 'g an dion, gliocas
eugsamhail 'gan stiuradh, agus gradh neo-
chaochlaideach 'g an leantuinn. Tha an t-
Athair, am Mac, agus an Spiorad Naomh, a'
comh-oibreachadh maille r'a ch^ile gu bhi toirt
dhaibh na buadha. O, cia in6r an taingealaclid
agus an gairdeachas a bu chbir a bhi ann an
anam na muinntir shaorta, an uair a bheachd-
smuainicheas iad air an t-saoibhreas grais agus
gl6ire a thug Dia dhaibh aim an (Jriosd. Maith-
eanas peacaidh ! Spiorad ceart an taobh a stigh
dhiubh ! Sith agus r^ite ri Dia ! Saorsa o
chorp a' bhkis ! Ungadh an Spioraid agus gras
am pailteas ! Sonas siorruidh ! Beatha mhair-
eannach ! An uair a smuaineachas iad air
meud agus maise nan tiodhlacan beannaichte
sill, nach abair iad, " Tha mo chupan a' cur
thairis."

Mar a thubhairt sinn cheana tha am facal
cupan a' ciallachadh anns an t-seann Tioninadh
freasdal mills no freasdal searbh, ged is ann mar
is bitlieanta air freasdal caomhail is milis a tha
naoimh an t-seann Tiomnaidh a' smuaineachadh
an uair a tha iad a' cleachdadh an fhacail ; ach
aims an Tioninadh Nuadh tha e a' ciallachadh
mar is bitheanta freasdal cruaidh. An uair a
thubhairt ar Slanuighear ri Seunias agus Eoin,
" Am bheil sibh comasach air a chupan 61 a tha
mise gu bl ? " bha e a' smuaineachadh air a' bliron
agus air an fliulangas a bha air thoiseach air.
Anns an t-seadh cheudna chleachd e am facal
an uair a thubhairt e ann an Getsemane, "Cuir
an cupan so seachad orm," agus an uair a
thubhairt e a ris ri Peadar, "An cupan a thug
an t-Athair dhbmli-sa, nach bl mi ef Ann am
beatha mhic an duine tha am milis agus an
searbh daonnan dliith d'a cheile. Ma tha an
cridhe an diugh a' cur thairis le aoiblmeas
faodaidh gu'm bi e am maireaoli a' sgaineadh le
criidh. An uair a thaohras sin c' aite am faigh
sinn cuideachadh is comh-fhurtaohd ? Tha
iomadh dbigh aims am bheil an inntinn thiirsach
air a beothacbadh, agus lebn a' chridhe air a
leigheas, agus cia b' e doigh an tachair sin is
maith e. Ach tlia an leigheas as fhearr air
fhaotainn leis a' chridhe bhriste ann an coinh-
fhurtachd na diadhaidheachd. Air son gach
deuchaiim bheag is camadh 'n ar crannchuir a
thachras oirnn anns an t-saoghal so tha sinn an

16

duil nach 'eil comhfhurtachd no cuideachadh
sam bith aig au diadhaidheaclid ri tbairgsinu
dhuinn. Gabhaidh leigheas talmhaidh fhao-
tainn air son nan nithean sin, agus cha bhiodh
anil ach se6rsa de mhi-naomhaclid na 'n asluich-
eadh daoine comhfhurtachd na diadhaidbeachd
an uair nach 'eil eucail sam bith orra ach
eucail bheag shuarach a ghabhas tilleadh gu
cfrad le iomadh iocshlaint thahnhaidh a tlia aig
an laimh. Ach ann an trioblaidean mora na
beatha so, an am brbin is biis is brisr.eadh-
cridhe, tha ni-eigin an taobh a stigh dhinn
a tha 'gar co-eigneaohadh gu bhi ag iarraidh
comhfhurtachd na diadhaidbeachd is iocshlaint
o 'n 4irde. An uair a tha ar cupan Ian
de bhron agus a' cur thairis is e glaodh agus
urnuigh ar n-anama, " Na bi-sa, Tfehobhah,
fad nam, oir cha 'n 'eil neach ann a chuid-
icheas." Cha 'n 'eil e61as no tuigse againn
air maitheas is caomhalachd Dhe gus am bi sinn
air ar dunadh suas gu blii faotainn annsan ar
n-uile. Is e uair ar n-amhghair an uair anns am
bheil Dia a' foillseachadh dhuinn a chaoimhneas
graidh, agus a' toirt dhuinn neart as a lanachd
f6in gu bhi cumail air ar n-aghaidh gun tuifceam
sios. An ^m trioblaid is deuchainn chruaidh,
nach minic a tha faireachduinn aig sluagh an
Tighearna gu bheil Dia anabarrach dliith
dhaibh, anabarrach maitli agus mills, agus gu
bheil e 'g an treorachadh laimh ri uisgeachan
foise. Tha co-chomunn aca ri Dia, caidreamh
diomhair is s^imh is foisneachail. Agus ann an
lionmhorachd an smuaintean an taobh a stigh
dhiubh tha a chomh fhurtachd-san a' toirt solais
d' an anam. Tha an cridhe lebnta air a
cheangal suas ged a tha e fathast goirt. Tha
smuaintean is faireachduinnean naomha a' gabh-
ail ^ite nan smuaintean ceannairceach a bhruchd
orra an toiseach Air dhaibh fantuinn ann an
ionad-diomhair an Ti as airde tha ciuine is
faighidinn is macantas air an dusgadh annta le
feartan an Spioraid Naoimh. An uair a bha
Pol anns an Roimh a' feitheamh ri binn a bhiiis
agus gun neach ann a sheasadh a choir, fada o
chairdean agus am beul a naimhdean, ciod a
chiim suas el Tha e f6in ag innseadh dhuinn,
" Sheas an Tighearna laimh rium agus neartaich
e mi." Tha an Tighearna daonnan a' seasamh
laimh ri shluagh an uair a tha cupan am broin
a' cur thairis, agus ma ghairmeas iad air cha
fifhairm iad ann an diomhanas. This; e dliith
dhaibh agus bidh a theachd mar dhruchd d' an
anam. "Na bi-sa fad iiam, greas gum' chobhair."
Is e sin iirnuigh a bu choir dhuinn uile a radh,
an uair a tha amhghar anama am fagus duinn,
agus ma theid ar glaodh 's ar cridhe suas gu Dia
le durachd is trdibhdhireas thig e 'gar n-ionn
suidh le feartan iocshlainteach a Spioraid, agus
rud is fheirr air fad, fanaidh e maille ruinn.
" Ma ghradhaicheas neach mise, coimheadaidh e

m' fhacal : agus gradhaichidh m' Athair e, agus
thig sinn d'a ionnsuidh agus ni sinn air comh-
nuidh maille ris."

Mar a thubhairt sin cheana, co dhiu a tha
ar cupan a' cur thairis an trath sa le aoibhneas
no le brbn is ann o Dhia a tha e. Tha esan
cothromacli 'na uile shlighean agus naomh 'na
uile ghniomharan, agus is e ar gliocas-ne am
milis agus an searbh araon a ghabhail ann an
spiorad macanta. Anns an latha mhaith
cuimhnicheamaid a thrbcairean agus bitheamaid
taingeil, agus anns an latha dhona cuimhnich-
eamaid a thi'bcairean fathast agus bitheamaid
faighidinneach. "An gabh sinn maith o 14imh
Dhe agus nach gabh sinn olc." "An cupan a
thug e dhomh ri bl nach bl mi e."

Ann an la ar sonais agus ar soirbheachaidh
na leig leinn, a Dhe, dichuiinhne a dheanamh
ort-sa, agus ann an la ar trioblaid na leig leinn
a bhi saoilsinn gu bheil Thusa a' deanamh
dtchuimhne oirnne.

EARBSA ANN AN DIA.

Tha mo thurus roimh 'n fhasach a nis gu bhi

reidh
Thainig feasgar mo l^ithean is deireadh mo

re
Ach aidichidh mi leis gach taingealachd

cridh'
An fhad so, a Dhia, gu 'n do chuidich thu

mi.

'S trie a shearg mi fo euslaint 's a ghuil mi fo

bhron
'S trie a ghluais mi gu deurach gun eideadh,

gun Ion
Ach dh' earb mi a Dia anns gach deuchainn is

dlth
'S an fhad so, a Thighearna, chuidich thu

mi.

,'S ioma caraid bu chaomh leam a dhiobair,

's a thr^ig
'S ioma dbchas a b' ait leara a mheall mi le

clieilg
Ach do chairdeas-sa sheas anns gach doilgheas

is strith
'S an fhad so, a Thighearna, chuidich thu mi.

Agus seallaidh mi romhan, is gabhaidh mi-

beachd
Air gach deuchainn is anradh tha fathast

ri teachd
Ach m' anam fo gheilt no fo imcheist cha.

bhi ;
Oir an Dia nach do dhiobair, cha diobair

e mi.

Air. 6

9

1^

5

URNUIGH.

Agus tharladh, air dha bhi iinn an ionad
araidh ri iirnuigh, an uair a sguir e, gu 'n
duhhairt aon d'a dheisciobuil ris, "A Thigh-
earna, teagaisg dhuinne iirnuigh a dheanamh, a
7-eir mar a theagaisg Eoin mar an ceudna d 'a
dheisciobuil fi'in."

An uair a thainig Maois a nuas o bheiim
Shinai far an do clioinnich an Tighearna ris,
blia dealradh nan neamh air craicionn aodainn,
air chor agus gu 'n robh eagal air clann Israeil
teachd am fagus da. Agus faodaidh e bhith
gu 'n robh an deah-adh ceudna ri fliaicinn air
aodann an t-Slanuigheir gach uair a thog e a
chridhe 's a ghuth ri Dia ann an iirnuigh. An
uair a bha e air beinn Herruon, agus e ag
urnuigh, tha sinn a' leughadh gu 'n d' tliainig
dreach eile air a ghnuis; agu.s tha inoran dhaoine
am beachd gu 'n robh sin a' tacbairt daonnan
an uair a rachadh e a steach do ionad-diomhair
an A.thar. Ach ciod air bith a dhriiidh air
cridhe an deisciobuil so, co dhiu is e s6hiim-
teachd nam briathran a chual e losa a' labhairt,
no deahadli na gl^ire a chunnaic e air aodann,
dhiiisg iarrtus agus ionndrainn rir 'na chridhe
fein agus thubhairt e, " A Thighearna, teagaisg
dhiiinne urnuigli a dheanamh."

A 'I highearna, teagaisg dhuinn urnidgh a
dheanamh. Tha an guidhe so freagarracli dhuinn
uile. oir gun iirnuigh thig an searg an-nainn gu
.spioradail aguscha'nfhassinngubriith ann an gras
no ann an eblas an Tighearna. Air chid gach
aobhar eile a tha toirt marbhantachd spioradail
oirnn tha an t-aobhar so, nach 'eil sinn a'
buanachadh ann an iirnuigh. Cha dean ar
creideamh nitbean mora raur bheil e beo, agus
cha ohumar creideamh beo gun iirnuigh. Is e
ar n-Cirnuighean a chumas sinn ann an aonachd
ri Dia agus ann an ceangal ri neart-san, agus as
eugmhais cumhachd Dhe atinainn cha bhi sinn
comasach air seasamh. Cha 'n 'eil cleachdadh
eile a bhuineas do' n diadhaidheachd a tha clio
furasd a cball ri cleaclidadh na h-urnuigh, agus
cha mho a tha cleachdadh eile ann, an uair a
chaillear e, as luaithe a thiormaicheas tobar na
beatha an taobh a stigh dhinn. Theagamh nach
traigh an tobar uile gu leir, ach mur trS,igh, cha

1915.

bhi ann aig fheabhas ach dileag fhaoin. Ged a
dh' fhaodas e bhi fior a thaobh corra dhuine gu
bheil aile beag de 'n diadhaidheachd a' niairsinn
beo annta bliadhnachau an deidh dhaibh iirnuiah
a thoirt thairis, tha e fior mar an ceudna gur e
iirnuigh anail beatha na diadhaidheachd, agus
as a h-eugmhais nach bi cinneas oirnn no soirbh-
eaohadh againn anns a' bheatha spioradail. An
uair a dh'iarr Pol air muinntir Ephesuis uile
armachd Dh^ a chur umpa dh'ainmioh e urnuigh
am measg na h-armaohd sin, " leis gach uile
ghne iirnuigh agus aslachaidh ag iirnuigh aig
gach am anns an Spiorad."

Cha ruigear a leas a dhearbhadh gu bheil
dleasdanas na h iirnuigh air a dheargadh air
cridhe mhic an duine gu nadurra. Ma's iad na
cinnich f&n tha iad ag iirnuigh ri cumhachd air
chor-eigin a tha os an cionn, Ged nach 'eil
eblas aca air ar n-Athair nfeamhaidh tha iad a'
togail an cridhe gu diathan eile an am am feumti.
Cha d' fhuaras seorsa dhaoine fathast anns an
t-saoghal aig nach 'eil an cleachdadh ; ach
cha 'n 'eil siniie air ar fagail an taice ri soluis
naduir. Anns a' Bhiobull tha aithne againn air
aithne agus teagasg air theagasg mu urnuigh.
Agus rud as fhe^rr air fad, tha eiseimpleir
Chriosd againn. Ged a bha agus a tha iirnuigh-
ean Chriosd 'n am meadhou air spiorad na
h-iirnuigh a dhiisgadh ann an daoine eile, cha
bhiodh e ceart dhuinn a radh gu 'm b' ann a
chum eiseimpleir a thoirt d'a bhriithrean a lean
e air an dleasdanas. Lean e air a chionn gu 'n
robh feum aig anam fein air. Agus ma
bha feum aige-san, agus e an ni a bha e, air
iirnuigh, nach motha gu mor a tha feum againn,
agus sinn an ni a tha sinn. Rinn esan athchuin-
gean as a lath fein, rinn e eadar ghuidhe as leth
dhaoine eile, agus rinn e urnuigh air son obair
Dhe anns an t-saoghal. Ann an garadh Ghet-
semane tharruing amhghar anama fein an
guidhe bhuaith, " Athair ma's toil leat, cuir an
cupan so seachad orm ; " an deidh na suipeir
ghuidh e air son nan deisciobul agus air son na
h-eaglais uile, "Athair coimhead iadsan a thug
thu dhomh ; " air a' chrann-cheusaidh ghuidh e
as leth a naimhdean, "Athair thoir maitheanas
dhaibh, oir cha 'n 'eil fhios aca ciod a tha iad a'
deanamh ; " agus uair eile ghuidh e air son aon
charaid air ainm, " Ghuidh mise air do shon-sa,

18

nach failnicheadh do chreideamh." Lucas xxii.
S2. Ann an aon fhacal tha e soilleir gu 'n robli
iirnuighean (Jhriosd coltach ri urnuighean
dhaoine eile, is e sin ri radh, rinn e athchuinge
ri Dia air a shon fein agus eadar ghuidhe as
leth a bhraithrean agus as letli obair Dh^ anns
an t-saoghal. Anns na soisgeulan tlia sinn a'
faicinn gu 'n do siiaothraich e gu goirt ann an
seirbhis a bhraithrean, gach latha d'a bheatha
air a lionadh le obair creidimh agus saothair
graidh o mhoch gu dubh, ach tha na ceart
shoisgeulan ag iunseadh dhuinn cuideachd gu 'm
biodh e a' fagail nan deisciobul an trath-sa agus
a ris agus a' dol leis fein do aite uaigneach a
dh' iirnuigh. Bha obair is iirnuigh a' dol lamh
le laimh 'na bheatha. Cha robh ceum d' a
bheatha nach d' uUaich e a chridhe air a shon
roimh laimh le urnuigh. Ach a thuilleadh air
an eiseimpleir a dh' fhag e againn air a' chiiis so
theagaisg e air iomadh dbigh agus aig iomadh
am gur coir dhuinn urnuigh a dheanamh gun
sgur, agus gun fhannachadh, " larraibh, agus
bheirear dhuibh ; siribh, agus gheibh sibh ;
buailibh, agus fosgailear dhuibh." Air chid
dleasdanas na h-iirnuigh, ma ta, tha an da chuid
lighdarras fhacail-san agus ughdarras dhaoine
naomha anns gach linn a dheavbh o am fiosrach-
adh fein gu'n robh eifeachd ann dhaibh feitheamh
air Dia ann an iirnuigh.

Is e an aon doigh air iirnuigh ionnsachadh
urnuigh a dheanamh ; uine a ghabhail a h-uile
latha gus ar glun a lubadh an lathair Dhe.
Ach tha moran de shluagh an Tighearna cho
driopail 's nach toir iad an cothrom so dhaibh
fein. Anns a' mhaduinn tha iad cho cabhagach
agus anns an fheasgair tha iad cho sgith 's nach
urrainn dhaibh an cridhe a shooruchadh beagan
nihionaidean air Dia, gus mu dheireadh an dean
iad dearmad air cho fada agus nach 'eil iarraidh
no call aig an anam air. Ach ciamar is urrainn
dhuinn diiil a bhi againn ri beannachd an
Tighearna 'n ar n-obair agus 'n ar beatha niur
bheil sinn ag iarraidh a bheannachd ? Is ann
dhaibhsan a dh'aidicheas Dia 'nan uile shlighean
a tha an gealladh, "gu'n dean esan direacli an
ceumannan." Dh' iarramaid, ma ta oirbh gun
latha leigeil seachad gun 'ur glun a Ivibadh ann
an lathair an Tighearna agus a bheannachd
iarraidh. An uair a ni duine so anns a' mha-
duinn gu diirachdach agus a dh' earbas e fein ri
Dia, ag iarraidh a stiuraidh-san, faodaidh e bhi
cinnteach gu 'm bi Dia cho mhaith ri ghealladh
agus nacli fag e e gun soluis Their cuid de
dhaoine nach 'eil iad air uairean anns an spiorad
cheart air son iirnuigh, agus a' mhaduinn nach
'eil iad air ghleus air son an dleasdanais nach
biodh feum sam bith ann dhaibh dol air a
cheann. Ann an aon seadh tha e fior nach 'eil
ar niirnuighean ceart mur bheil iad air an tairg-

sinn anns an spioraid cheart, ach ann an seadh

eile, tha e fior nach c5ir dhuinn dearmad a

dheanamh air iirnuigh aig an kxn abhaisteach,

ciod air bith an afleus a tha oirnn. Tha dleas-

...
danasan eile againn uile ri dheanamh gach latha

d' ar beatha, co dbiii a tha sinn ann am fonn

maith air an son no nach 'eil. Tha fhios againn

gii'm feum iad a bhi deanta agus nach gabh iad

seachnadh agus nach ruigear a leas bruidliinn

air dail a chur annta. Agus is e a tha tighinn

as a sin, nach cuir sinn dail annta. Rud

cunnartach dail a chur ann an dleasdanas air

bith ma thachras gu bheil sinn ann an droch

fhonn air a shon. Ma ni thu dearmad air

urnuigh an diugh a chionn gu bheil thu a'

faireachduinn car tioram is fuar ann ad spiorad

faodaidh tii a bhi cinnteach nach e an \k

maireach as fhearr, agus gu 'm bi thu na 's

tiorma agus na's fuaire. Mur bheil thu air

ghleus ceart an uair a thig am suidhichte na

h-iirnuigh, na leig seachad e ach dean an

iirnuigh, oir is e sin an dbigh as fhearr air do

cliail spioradail a thoirt air ais. Cuiridh eadhon

lubadh na gluine ann an lathair an Tighearna

soluimteachd air do smuaintean. Feuraaidh sinn

uile aideachadh gu bheil sinn trie gu leoir tioram

annainn fein, cho tioram ri seann chabar, ach is

e an doigh as miosa air an tiormachd sin a

leasachadh dearmad a dheanamh air iirnuigh.

Mur bheil thu anns an spiorad air a son, na

cuireadh sin bacadh ort, innis do 'n Tighearna

do chor, agus abair ris, "Cuidich thusa mo mhi-

chreideamh."

" Ma dh' fhanas sibh annam-sa, iarraibh ciod

air bith as aill leibh agus nithear dhuibh e."

Anns an Tiomuadh Nuadh tha mbran fhacal

de 'n t-sebrsa so, geallaidhean an cois iirnuigh do

nach 'eil a' mhbr chuideachd, tha sinn an duil,

a' toirt aire no suim. Tha e g\6 shoilleir gu 'n

robh Criosd a' sealltainn ri toradh o iirnuighean

na h-eaglais nach fhacas fathast ; gu 'm b' e

iirnuigh, a reir a theagaisg san, a' chumhachd

mhbr leis an cuireadh an eaglais rioghachd Dhe

air chois anns an t-saoghal. Agus nach faodar

a radh gur e an dearmad a tha an eaglais a'

deanamh air iirnuigh an t-aobhar gu bheil

cumhachd na h-eaglais cho beag ri aghaidh

cumhachdan an dorchadais. Gu'n debnuicheadh

Dia dhuinn uile iingadh an Spioraid naoimh, a

chum agus gu m bi sinn air ar n-uidheamachadh

c'u eadar-ghuidhe a dheanamh, oir is ann tre

eadar-ghuidhe nan creidmheach a thig rioghachd

Dhe air thalamh. Tha an Spioraid naomh air a

ghealltainn chum cbmhnadh a dheanamh leiun,

agus an uair a ni esan eadar-ghuidhe maille

ruinn agus annainn bidh ar n-urnuighean " ann

an ainm Chriosd." Is e sin r' a radh, bithidli

iad a reir inntinn-san agus iarraidh sinn na

nithean a dh' iarr esan.

19

A Thighearna, teagaisg dhuinn iirnuigh a
dheanamh, urnuigh air ar son fein, air son ar
teag'hlaichean 's ar cloinne ; urnuigh air son ar
diitlicha, air son dhaoine aig a bheil cridheachan
goirt agus dachaidliean falamh anns na laithean
so ; iirnuigh air sou teachd do rioghachd agus
sith an t-saoghail ; iirnuigh gu 'm biodh do
tlioil air a deanamh agus t' ainm air a ghhjr-
achadh, air thalamh mar air neamh.

LEABA-BHAIS AN FHOIRBHICH.

Sguir an seann duine a kibhairt ; agus bha
'ogha a nis comasaoli air na blia e fulaug fliaicinn.
Theann e gu simhaoh a nidi chum a' bhCurd far
an robh a' chungaidh leighis a dh' uidheamaich-
eadli air son a sheanar, agus 'g a ghiidan a nail
ann an soire beag, chiim e suas e le laimh
chaoimh ri beul an t-seann duine. Dh' 61 e a'
chungaidh, agus an sin thubhairt e, " Thig na 's
dliiithe dhomh, a Sheumais bhig, agus thoir
dhomh pog air do slion fein agus air sgath
t-athar " ; agus mar a dhliithaioh an leanabh
gradhach a bhilean cubhraidh air beul seachdte
a sheanar thuit na de6ir gu frasach o shiiil an
aosda, agus shil iad air ceann leadanach an
leinibh, a bha nis 'na shineadh agus ag osnaich
air a bhroilleaoh.

"A Sheumais bhig," ars' esan, "dhichuimh-
iiich t' athair fein thusa ad leanabas, agus mise
am shean aois ; ach na dichuimhnich thusa
t' athair no do mhathair ; oir tha fhios agad gur
h-i sin aithne Dhe."

Bha cridhe an loinibh an impis sgaineadh,
agus cha robh e 'na chomas labhairt. Dhruid e
na bu dliiithe 's na bu dliiithe ris an t-seann
duine ghradhach, agus e nis gu brbnach 'na
shineadh air uchd a sheanar. Thuit a mhathair
sios air a gluinean, agus dh' fhalaich i a gniiis le
latnhan. "O !" ars' ise, "na'm biodh fhios aig
m' fhear-posda air so cha'n fhigadh e athair air
leabaidh a' bhkis."

Bha fhios agam a nis gu 'n robh am foir-
bheach ag iirnuigh air son a mhic easumhal agus
aingidh.

Anns a' mhionaid dheuchainneach ud ehlac

o

am ministear am Biobull air a ghliiizi, agus
thubhairt e, " Seinneamaid chum cliii agus
moladh Dh6 earrann de 'n choigeamh salm deug ;
agus le cridhe Ian agus le guth bristeach leugh e
na rannan taitneach so —

Co dh'jhanas ann ad phailliu7i skuas?
A Thighearna co e 1
Air do chnoe naomh co 'n ti sin leat
A chbmhnuicheas gach re ?

An ti a ghluais gu triiihhdhireach
Is ionracas a chleaohd,
Labhras an fh\rinn sin a niach
A ta 'na chridhc steach.

Mu'n gann a sheinn iad an t-salm, dh'fhos-
gladh an dorus, agus thainig duine ard
tlachdmhor a steach; ach bha gruaim air a
mhala, agus a thaobh coslais, bha e fo bhr6n, fo
dhoilgheas, agus fo agartas goirt. Air a bhual-
adh le dubhachas leis a' cheol tluamhaidh a
chual e, shuidh e sios air ionad-suidhe, agus le
aghaidh ghlasneulaich throm thug e suil air
leaba-bhkis athar.

An uair a sguir na sailm thuirt am foirbheach
le guth tiirsach trom, "A mhic, thainig tu an am
adh'fhaighinnbeannachd dheireannach t' athar."
" Gu 'n tugadh na tha ri tachairt anns an
t-seomar so air an oidhche noohd ort-sa pilleadh
o d' dliroch shlighibh ! " "Tha thu an so gu
fianuis a thogail air tr6cair do Dhe agus do
Shlanuigheir air an do rinn thu cho fada
dearmad."

Dh' amhairc am ministear air an oganach a
bha fathast 'na thosd agus thubhairt e,
" Uilleam, o chionn tri bliadhna cha do
clhorchaich t' fhaileas stairsneach tighe an Tigh-
earna." " ladsan a chuireas an suarachas an
tairneanach, faodaidh iad criothnachadh leis a'
ghuth chiiiin shamhach, agus a nis ann an am
an aithreachais, gu 'n giiilaineadh spiorad t' athar
suas do neamh sgeul air aon atiam aithreachail
a thearnadh o ohuideachd pheaoach."

Dhliithaich an t-bganach gu taobh na leapach,
agus mu dheireadh fhuair e comas labhairt.
'' Athair," ars' esan, "cha'n'eil mise as eugmhais
baigh naduir ; agus ghreas mi dhaohaidh co
luath 's a chuala mi gu 'n robh am ministear a'
marcachd a dh' ionusuidh an tighe," "Tha
dochas agam gu 'm faigh sibh a' chuid as fheai-r
dheth so fathast agus ma chuir mi campar riamh
oirbh tha mi ag iarraidh maitheanais "

"Thig a nail na 's dluithe dhondi, Uilleam ;
Kib do ghlun ri taobh mo leapach agus fairich-
eadh mo lamh do cheann, oir tha dorchadas gu
dian a' tighinn tnairis orm." "Bu tu mo cheud-
ghiu, agus an diugh cha 'n 'eil mac beb agam ach
thu, tha do bhraithrean agus do pheathraichean
fo'n fh6id 's a' chladh ud thall, dliith dh' ise,
ceile mo ghraidh, a thug t'aodann fein, Uilleam,
gu trie am chuimhne." " Is fada bha thu ad
chulaidh-aoibhneis agus ad aobhar-uaill, oir cha
robh anns an sgireachd uile aon duine no mac
cosmhuil ri m' Uilleam fein ; ach ma thainio-
atharrachadh air do chridhe o 'n am sin, is
reidh do Dhia smuaintean ceart aiseag air ais
duit." " Ghuil mi gu goirt air do shon, eadhon
mar ghuil Daibhidh air son Absoloim — air do
shon-sa, a mhic. O mo mhac ! "

20

B'e am freagradh a thug Uilleam aon osna
throni dhomhain. Blia a cholunn gu 16ir fo
throm spaini, agus e fathast air a ghluinean ;
ach b'fhurasd fhaicinn gu'n robh e fulang fo
aithreachas, agartas coguis, agus an - dochas
anaiiia.

Thubhaii't am ministear, le guth a bu sgaitiche
agus le aogas a bu ghruamaiche na b' 4,bliaist da,
" Am bheil fhios agad-sa co an lamh a tha nis
'na luidhe air do cheann ceannairceach 1"

"O; na buin ro chruaidh ris, ars' a cheilo
bhronach, agus i a' teachd am folluis o chuil
dhovcha 's an t-sebmar, far an d' thug i oidhirp
air i fein fholacli fo mliulad agus fo naire."
" 0 ! caomhnaibh m' fhear-posda, caomhnaibh
e,' ars' ise, 'bha e daonnan dleasdanach, caoimli-
neil riumsa." Agus le so a radh thuit i air a
glviinean lainih ris, agus chuir i a g^irdeanna
fada geala gu baigbeil cianail mu 'n cuairt d' a
nihuineal.

"Falbh thusa cuideachd, a Sheumais bhig
ghradhaich," ars' am foirbheaoli, " falbh eadhon
o m' bhvoilleach agus leig fodhad do ghlun liiimh
ri t'athair agus do mh^thair, chum gu'm beann-
aicheam sibh uile le aon urnuigh dhuraclidach
mu 'n dealaich sinn."

Rinn an leanabh mar a dh' iarradh air, agus
cliaidh e air a ghluinean le cail-eigin de sgath
ri taobh athar. Cha do rinn an duine truagli
dearmad air an leanabh a ghabhail a nis 'na
ghlacaibh a dhichuimhnich e tuilleadh is fada;
bu toigli leis fhuil fein a dh' aindeoin cumhachd
marbhanta a' mhi-cbreidimh a fhuair gus a so
buaidli air.

" Ciiiribh facal Dhe," ars' am foirbheacli, "ann
an lanihaibh mo mhic, agus leughadh e mach
d'a athair a tha dlutli air a' chrich an coigeamh,
's an t-seathamh, 's an t-seachdamli rann de 'n
aona caibideil deug de Shoisgeul Eoin.

Chaidh am ministear d' an ionnsuidh-san a
bha air an gliiinibh, agus thubhairt e le guth
ti'uacanta, ciiiin, caoimhneil, "Is cuimhne learn,
Uilleam, an uair naoh robh a h-aon a b'fhearr a
leughadh facal Dhe na thusa." " Am faod e
bhith gu 'n do dhichuimhnich mac mo charaid
foghlum bige."

Cha do dhichuimhnich e ; cha ruigeadh am
peacach truagh aithreacliail a leas a shiiilean a
thogail o thaobh na leapach. Cliaith sruth
naomh an t-soisgeil olais 'na chridhe, agus bha
iia h uisgeachan a ris a bruchdadh a mach. Le
guth fann tacbdta, leugh e,

ThnhhaiH losa rithe, Is niise an aiseirigh

agus a bheatha : esan a chreideas annamsa ged
fhaigh e has, gidheadh bithidh e bed.

Agus CO air btth a tha bed, agus a tha a'
creidsinii annamsa, cha 'n fhaigh e bas am
feasd. Am bheil thu a' creidsinn sin ?

Thubhairt i ris, Tha, a Thighearna ; tha mi a'
creidsinn giir tusa an Cjiosd, Mac Dhe\ eadhon
esan a tha a teachd a chum an t-saoghail,.

"Cha'n e so guth ana-creidich," ars' an seann
duine a bha air leabaidh a' bhais, gu buadhar
"agus cha mho a tha agad-.sa, Uilleam, cridhe
an ana-creidich." " Aidicli gu'm bheil thu a'
creidsinn na leugh thu air an am, agus gheibh
t' athair bJis ann an sith."

" Tha mi a' creidsinn ; agus mar tha sibhse a'
toirt maitheanais dhomh gu 'n debnuicheadh m'
Athair a ta air neamli maitheanas dhomh mar
an ceudna."

An uair a chual am foirbheach so bha e mar
neach air atli-bheothachadh gu h-obann le
beatha as ur. Las a shuilean fann, th^inice
ruiteag 'na ghruaidh bhJin — air leat gu 'n d' fhAs
a lamhau critheach laidir. agus bha a ghuth gu
glan soilleir mar ann an airde a neirt,

" Ad lamhaibh sa, O, mo Dhia, tha mi a'
tiomnadh suas mo spioraid " — agus le so a
r^dh, thuit e gu ciiiin seachad air ceann-adhart
na leapach, agus air leam gu'n cuala mi osunn.
Bha SElndichair fhada ann 'na dlieidh so, oir bha
gacli aon 'n an tosd. An sin dh' eirich an
t-atbair agus a mhathair agus an leanabh o 'n
gluinibh ; bha siiil gach aoin air aogas ciiiin a'
chuirp sin a bhani.ssinte ann am foisshiorruidh,
agus gun bhas-bhualadh no ard-chumhadh, ach
ann am brbn samhach an anama striochdta,
sheas sinn mu 'n cuairt air leaba-lih^is an
fhoirbhich.

Aon fhacal eile mo chairdean bga ; ma 'a
miann leibh cinneachadh anns an t-saoghal so,
meas dhaoine maithe a chosnadh dliuibh f6in,
slth coguis a sliealbhachadh, agus thar gach ni
deagh-ohean 'ur n-Athar neamhaidh fhaotainn
thugaibh urram do 'ur parantan, a' cuimhneach-
adh gu 'm bheil mallachd Dhe air a bhagradh
an aghaidh na h-bigridh sin a tha mi-dhleasnach
d' an athair no d' am mathair ; agus far am
bheil mallachd Dhe, cha 'n ion diiil a bhi ri
sonas no v\ agh. " Tabhair urram do t' Athair
agus do d' mhathair, chum gu 'm bi do laithean
buan air an fhearann a gheall an Tigliearna do
Dhia dhiut."

(O'n Bhrurla, le T. M.)

I

Air. 7.

1915.

NA GAIRDEANAN SIORRUTDH.

"Is e an Dia hith-bhtian d' aUe-cumhnnidh, acjus fodha
thanagdirdeanansiorruidh." — Deuterononii, xxxiii.,27.

Ann am fear d' a leabliraichean tha an
t-Urramach Tearlacli Spurgeon ag innseadh mav
a fhuaii' e misueach is fois cridlie o fhacal Dhe
an uair a bha e ann an diobliail misnich.
"Anns a' bhliadhna 1854," tha e ag radh,
"mu'n gann a bha mi bliadhna ann an Lunninn
thbisich am fiabhrus-dubh anns a' chearn de 'n
bhaile anns an robh mi ag obair. Bha
teaghlach an deidh teaghlaich a' tuiteam
sios leis, agus is gann a bha hitha dol
seachad nach robh mi a' cur cuideigin fo'n
fh5id Bha mo chridhe goirt agus mo bhodhig
sgith, agus mu dheireadh thoisich eagal air mo
bhualadh gu robh an galair uamhasach a' dean-
amh greime orm fein. Feasgar a bha mi a'
tilleadh dhachaidh o tliiodhlaoadli, agus mo
chridhe trom, faicear paipear air a chrochaiJh
ann an uineig greusaiche air an t-sraid. Thug
mi suil air a' pliaipeir anns an riol seachad, agus
ciod a bha sgriobhte air ach na briathran so,
^ Is e an Dia biih-bhuan d' aite-comhnuidh,
agus fodha tha na gairdeanan slorruidh. A
chionn gu 'n d' rinn thu an Ti as airde 'na
ionad-comhnuidh dhuit cha 'n iiirich olc air bith
dhuit, agus cha tig plaigh amfagus do d' bhiith.'
Thug mo chridlie plosgadh as agus ghreimich na
briathran air m' inntinn mar nach gabh e inns-
eadh dhoinh. Ann an lan-dearbhachd creidimh
ghabli nai ris a' ghealhidh phriseil, agus le
ohridtie foisneachail is neart iir lean mi orm am
measg luchd an fhiabhruis, oir bha mi nis a'
faireaohduinn gu robh mi crioslaichte le neo-
bhasiiihorachd."

Dhearbh Mglu'.